Ингээд “Ган үзэг-2020” наадмын шилдгүүдээ танилцуулья.

“Шилдэг телевиз” төрөлд NTV телевизэд шалгарлаа. Тус телевизийн цаг үеийн мэдээллийн хөтөлбөр болон бусад сэтгүүл зүйн ярилцлага, нийтлэлийн нэвтрүүлгүүд, сэтгүүлч, сурвалжлагчдын ур чадвар болон бусад уран бүтээлийн чанар чансаа, үзэлт хандалтын тоо, олон нийтийн үнэлэлт зэрэг үзүүлэлтүүдийг харгалзсан байна.

“Шилдэг радио” төрөлд “Дэлхийн монголчуудын MGLRADIO 88.3” радио шалгарлаа. Тус радио  нь Улаанбаатар, Дархан, Эрдэнэт хот болон 19 аймгийн төвд фм 88.3 долгионоор цацагдаж байна. Өргөн нэвтрүүлгийн тухай хуулиар радиогийн долоо хоногийн хөтөлбөрийн нийт цагийн 50-иас доошгүй хувь нь үндэсний нэвтрүүлэг байх, өдрийн эфирийн 35-аас багагүй хувийг хөтлөгчтэй эфир байхаар зохицуулсан байдаг. Тус радиогийн сэтгүүлч, найруулагч, мэргэжлийн баг хамт олон 100 хувь өөрсдийн бэлтгэсэн үндэсний контентыг нэвтрүүлж байгаа төдийгүй өдрийн эфирийн 87 хувийг хөтлөгчтэй эфир, 15 нэвтрүүлгийг сонсогч, үзэгчдэд хүргэн ажиллаж байна.

“Шилдэг мэдээллийн сайт” төрөлд zarig.mn мэдээллийн сайт шалгарлаа. Мэдээллийн шуурхай байдал, тухайн үйл явдал, сэдэв, баримтыг үргэлжлүүлэн тасралтгүй сурвалжилж үр нөлөөг нь нотлон харуулдаг ур чадвар, мэргэжлийн эр зориг, уншигч, үзэгчдийн эрэлт хүлээлт, хандалт хүртээмж зэрэг үзүүлэлтүүдийг харгалзан үзсэн байна.

“Шилдэг сонин” төрөлд “Зууны мэдээ” сонин шалгарлаа. Үндэсний хэмжээний өдөр тутмын “Зууны мэдээ” сонин нь 2020 онд нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд “Иргэдээ өмөөрч бичнэ” уриан дор сар бүр нийгэмд тулгамдаж буй тодорхой нэг асуудалд анхаарлаа хандуулан ярилцлага, сурвалжлагууд бэлтгэхийн зэрэгцээ “Нэгдүгээр хүн” булангаар тухайн сарын үйл явдал, асуудал, анхаарлын төвд байсан хүний байр суурь, тайлбар, үзэл бодлыг дамжуулан хүргэсэн. Төрийн өндөр албан тушаалтны оффшор дансны мэдээллийг анх хөндөн гаргаж, “Эрдэнэт” үйлдвэрийн асуудал, ЖДҮ-ийг дэмжих сангийн хэргүүд зэрэг сэдвийг хоёр дахь жилдээ үргэлжлүүлэн сурвалжлан нийтэлж, төр, засгийн бодлого шийдвэрийг хянах, шүүмжлэх сөрөг хүчний үүргийг гүйцэтгэн ажиллаж байгаа зэрэг үзүүлэлтийг үнэлэн үзсэн байна.

“Шилдэг сэтгүүл” төрөлд “Гэрэг” сэтгүүл шалгарлаа. Тус сэтгүүлийг эрхлэн гаргагч “Анлимитэд медиа групп” нь 2019 оноос дэлхийн шилдэг хэвлэл “The New York Times” компанитай хамтран ажиллаж тус хэвлэлтэй хамтарсан “Гэрэг” сэтгүүлийн “The Turning points” (2020 оны II сар), “The Big Ideas” (2020 оны XII сар) дугаарыг эрхлэн гаргаж нийтэд хүргэсэн. Түүнчлэн дээрх хоёр дугаар нь дэлхийн шилдэг уран бүтээлч, судлаач, мэргэжилтнүүдийн 20 шахам эсээ, нийтлэлийг агуулсан бөгөөд Монгол талаас цаг үе, нийгэм эдийн засгийн асуудлуудыг хөндөн оруулснаараа өргөн хэмжээний, удаан настай материалыг уншигчдад хүргэсэн.  Дэлхийн шилдэг хэвлэлтэй хамтран ажиллах хүрээнд “Гэрэг” сэтгүүл нь редакцын хамтын ажиллагааны соёлыг мөн өөрчлөх алхмыг хийж гүйцэтгэсэн зэрэг менежмэнтийн амжилт, сэтгүүлч, уран бүтээлчдийн ур чадвар зэрэг үзүүлэлтээр ийнхүү тэргүүлж байна.

“Орон нутгийн шилдэг мэдээллийн хэрэгсэл” төрөлд Дархан-Уул аймгийн “RGB” телевиз шалгарлаа. Монголын хөдөө орон нутгийн анхны чөлөөт телевиз болох тус телевиз 1995 оноос хойш тасралтгүй ажиллаж байна. “Дархан хотын мэдээ” мэдээллийн хөтөлбөр, “Ярилцах цаг” хөтөлбөр, “Ахлах ангийнхан”, “Кофе хаус”, “Дархан хөтөч” зэрэг нэвтрүүлгийг мэргэжлийн түвшинд тогтмол бэлтгэн хүргэж, үзэгчдийн талархлыг хүлээн ажиллаж байна.

“Телевизийн шилдэг сэтгүүлч” төрөлд ТВ8 телевизийн сэтгүүлч, ахлах редактор Ц.Гэрэлмаа шалгарлаа. Тэрбээр “Тавилан” нэвтрүүлгийг 2016 оноос хойш 45 дугаар бэлтгэн үзэгчдэд хүргээд байна. Үүний 39 дугаар нь эх орны өнцөг булан бүрээс, 6 дугаарыг хилийн чанадаас бэлтгэсэн байна. Дэлхий дахин цар тахалтай тэмцсэн, халдвар хамгааллын дэглэм бүхий нөхцөлд “Тавилан” нэвтрүүлгийн 9 дугаарыг бэлтгэн үзэгчдэд хүргэжээ. Тус нэвтрүүлгийг бэлтгэхэд олон цагийн судалгаа, эрэл хайгуул, эрэн сурвалжлага хийж, маш олон эх сурвалжийг тодруулан уулзаж мэргэжлийн ур чадвар, тэвчээр, ёс зүйг үзүүлэн ажилласныг үнэлэн шилдгээр шалгаруулж байна.

“Радиогийн шилдэг сэтгүүлч” төрөлд Гэр бүлийн радио FM 104.5-гийн сэтгүүлч Б.Баясгаланг шалгарууллаа. Тэрбээр  “Амьдралын учиг” сэтгэл зүйн боловсрол олгох радио нэвтрүүлгийг бэлтгэн уншигчдад хүргэдэг. Мөн хүүхэд хүмүүжлийн “Охин мэндэллээ” цуврал нэвтрүүлэг, хүүхэд хөгжлийн “Нуугдсан эрдэнэ” цуврал нэвтрүүлэг, мэргэжил бүхэн сайхан- шууд болон бичлэгийн цуврал нэвтрүүлэг,  нийгмийг асуудлыг хөндсөн “Ултай яриа” шууд нэвтрүүлэг,   манлайллын “Тусгал” нэвтрүүлэг,  байгууллагын удирдлагуудад зориулсан ”Нөлөө” зэрэг нэвтрүүлгийн бэлтгэн хүргэж, олон талт сэдвийг хамран мэргэжлийн түвшинд ажиллажээ.

“Сонины шилдэг сэтгүүлч” төрөлд “Өдрийн сонин-ы сэтгүүлч Д.Гансаруул шалгарлаа. Тэрбээр уншигчдын эрэлт хүлээлтийг мэдэрч, цаг үеийн чухал сэдвүүдээр эх сурвалжуудтай уулзан ярилцах, эрэн сурвалжлах чиглэлд амжилттай ажиллаж, олон ярилцлага, нийтлэл, сурвалжлагыг 2020 онд бэлтгэжээ. “Ямаа самнах гэдэг чинь бараг массаж юм шүү дээ, Номинжин минь”, “Гуяндаа нагаантай Ерөнхий сайд минь гурав мөргөж бөхөлзөх нь өрөвдөлтэй”, “Гэрэлт цохны булш”-ийн эмгэнэлт түүхийг монгол төр шинээр бүтээсэн нь”, “Дүрвэгч Эрдэмтсоёмбо: Өмнөд монголчууд маань удаан тэсэхгүй нь ээ”, “НҮБ-ын Монгол дахь Суурин зохицуулагч Тапан Мишра: Өмнөд Монголд болж буй хөдөлгөөн бол олон улсын түвшний асуудал” зэрэг олон шилдэг нийтлэл, ярилцлагыг бэлтгэсэн байна.

“Мэдээллийн сайтын шилдэг сэтгүүлч” төрөлд livetv.mn сайтын сэтгүүлч С.Будрагчаа шалгарлаа. Тэрбээр “Fact check” нэвтрүүлгийг тогтмол бэлтгэж, 2020 онд эрэн сурвалжилсан сэдвүүдээс хамгийн сүүлд “Монголд үйлдвэрлэв” буюу үндэсний үйлдвэрлэгчдийн нийтийн тээвэрт учруулсан хохирол, “Хавдар судлалын үндэсний төвд болсон жигүүрт хэрэг” буюу тус эмнэлгийн эмч нар өвчтөнөөс авилгал хээл хахууль авахыг оролдсон асуудлыг хөндсөн нэвтрүүлгүүд  нь үзэгчдийн талархлыг хүлээсэн.

“Сэтгүүлийн шилдэг сэтгүүлч” төрөлд ТВ6 телевизийн гүйцэтгэх захирал, сэтгүүлч Ж.Баяржаргал шалгарлаа. Тэрбээр “Mining economy” сэтгүүлийг бие даан эрхлэн гаргаж, зөв уул уурхайн ойлголтыг нийгэмд бий болгох зорилготой, мэргэжлийн нийтлэлүүдээрээ анхаарал татаж байна. Сэтгүүлч Ж.Баяржаргал нь 1999 оноос сэтгүүлчээр ажиллаж байгаа бөгөөд “Өнөөдөр” сонин, “Таван цагираг” сонины сэтгүүлчээр ажлын гараагаа эхэлсэн.

“Гэрэл зургийн сэтгүүлч” төрөлд МОНЦАМЭ агентлагийн гэрэл зургийн ахлах сурвалжлагч Б.Чадраабал шалгарлаа. Тэрбээр 2020 онд “Цар тахлын үеийн УИХ-ын сонгууль”, “БНСУ-аас тусгай нислэгээр 266 иргэн эх орондоо ирлээ”, “Энэтхэг улсад шавилан суудаг ламхай нар эх орондоо ирлээ”, “Хээрийн түр эмнэлэг”, “Монгол Улс БНХАУ-д Ухань хотоос иргэдээ татлаа” зэрэг гэрэл зургийн сурвалжлагуудыг бэлтгэжээ. Мөн 7 хоног тутмын англи хэлээрх “Монгол мессенжер”, япон хэлээрх “Монгорү Цушин”, хятад хэлээрх “Мэнгү Шяоши Бао “, орос хэлээрх “Новости Монголии”, үндэсний монгол бичгээр хэвлэгдэн гардаг “Хүмүүн бичиг” сонин болон улирал тутмын “Mongolia today” сэтгүүлийн зургийг мэргэжлийн түвшинд чанарын өндөр үзүүлэлттэйгээр нийлүүлэн  ажиллаж байна.

  “Орон нутгийн шилдэг сэтгүүлч” төрөлд Төв аймгийн TBS телевизийн сэтгүүлч Т.Саранчимэг шалгарлаа. Хөдөө, орон нутгийн мэдээллийн хэрэгсэлд тогтмол мэдээ, мэдээлэл, үйл явдлын сурвалжлага зэрэг төрлүүдийг хөгжүүлэхэд мэргэжлийн ур чадвараа дайчлан амжилттай ажиллаж байна. Тэрбээр 2020 онд орон нутгийн амьдрал, аж байдал, асуудал хөндсөн цуврал нэвтрүүлгүүдийг бэлтгэн анхаарлын төвд үзэгчдийн хүртээл болгон ажилласан, мэргэжлийн ур чадвар зэрэг үзүүлэлтээр шалгарч байна.

“Шилдэг редактор” төрөлд “Өдрийн сонин”-ы Хариуцлагатай нарийн бичгийн дарга Д.Оюунтуяа, ТВ5 телевизийн Улс төрийн албаны дарга, редактор А.Болдсайхан, zindaa.mn мэдээллийн сайтын редактор Б.Бадамгарав нар шалгарлаа. Мэдээллийн хэрэгслүүдийн онцлогоос хамаарч, редакторлох үйл явц онцлогтойг харгалзан үзлээ.

“Өдрийн сонин”-ы  редактор Д.Оюунтуяа 1999 оноос одоог хүртэл “Өдрийн сонин”д сэтгүүлч, албаны дарга, Хариуцлагатай нарийн бичгийн даргаар үр бүтээлтэй ажиллаж байна. Тэрбээр редакци, түүний зохион байгуулалт, сэтгүүлчдийн ур чадвар, эх бичвэрийг редакторлох үе шат, сонины хэл найруулгад чадварлаг сэтгүүлч, туршлагатай редактор, зохион байгуулагч юм.

Zindaa.mn мэдээллийн сайтын редактор Б.Бадамгарав 2004 оноос “Ардын эрх” сонинд сэтгүүлчээр ажиллан, хөдөлмөрийн гараагаа эхлүүлж, сэтгүүлзүйн салбарт тасралтгүй 17 дахь жилдээ  ажиллаж байна. Тэр дундаа цахим сэтгүүлзүйн чиглэлээр 14 жил ажиллаж байна. Тэрбээр Zindaa.mn мэдээллийн сайтын өдөр тутмын үйл ажиллагааг Ерөнхий редакторын хувиар хариуцан ажиллаж байна. Б.Бадамгарав зөвхөн 2020 онд 20000 гаруй мэдээ мэдээлэл, ярилцлага, сурвалжлага, нийтлэлийг редакторлон, сэтгүүлчдэд мэргэжил, ур чадварын зөвлөгөө өгөн 1700 мэдээллийг  сэтгүүлчийн ур чадвар гарган бэлтгэжээ. Цахим сайтын мэдээний менежмэнт хийх ур чадвар, цаг үеийн мэдрэмж, сэтгүүлчийн мэргэжлийн чадвар зэргийг үнэлж байна.

ТВ5 телевизийн Улс төрийн албаны дарга, редактор А.Болдсайхан нь тус телевизэд 15 дахь жилдээ ажиллаж байна. Үүний 10 жилд нь Улс төр, мэдээллийн албаны дарга, редактороор ажиллаж байна. Телевизийн нийтлэлийн бодлого тодорхойлох болон мэдээллийн хөтөлбөрийг зангидах гол ажлыг гүйцэтгэдэг. Аливаа хэвлэл мэдээллийн байгууллага улс төрийн мэдээлэл, сонгуулийн үеийн үйл явц, эгзэгтэй цаг үеийн мэдээллийг хүргэхэд анхаарал, болгоомжтой ханддаг. Редактор А.Болдсайхан УИХ, Ерөнхийлөгч, орон нутгийн хэд хэдэн сонгууль, коронавируст халдвар манай улсад бүртгэгдсэн үйл явц, хөл хорионы үеийн шийдвэр зэргийг сурвалжлан олон нийтэд хүргэх ажлыг удирдан зохион байгууллаа. Ингэхдээ мэдээллийн үнэн зөв байдал, гарах үр дагаврыг сайтар тооцон ажилласан зэргийг үнэлж байна.

“Хэвлэл мэдээллийн шилдэг менежер” төрөлд “Улстөрч” агентлагийн гүйцэтгэх захирал Г.Золбаяр шалгарлаа. Тэрбээр хэвлэл мэдээлэл, сургалт судалгаа, маркетинг гээд олон чиглэлд үйл ажиллагаа явуулж буй тус агентлагийг удирдан зохион байгуулах, тасралтгүй үйл ажиллагаа, мэргэжлийн удирдлагаар хангахад чухал үүрэг гүйцэтгэн манлайлал үзүүлэн ажиллаж байна.  Тус агентлагаас 2020 онд сэтгүүл, сонин, сайт төслийн хүрээнд “Best of Mongolia” хэрэглэгч-олон нийтийн цахим санал асуулга, “Монголыг хөгжүүлэх 99 байгууллага” боть-1 зэрэг төслийг амжилттай хэрэгжүүлсэн зэрэг шалгуураар үнэлж байна.

“Шилдэг судлаач” төрөлд МУБИС-ийн Нийгэм, хүмүүнлэгийн ухааны сургуулийн Сэтгүүл зүйн тэнхимийн эрхлэгч, доктор, дэд профессор С.Амартүвшингийн “Сэтгүүл зүйн тухай” судлал, шүүмжийн бүтээлээр шалгарууллаа.

Тус бүтээл нь сэтгүүл зүйн салбарын өргөн хүрээг хамарч, уламжлалт хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүд болон шинэ хэрэгслийн тал бүрийн асуудлыг тусгасны зэрэгцээ шилдэг нийтлэл, нэвтрүүлэг, хэвлэл мэдээллийн хэрэгслийн бүтээлүүдийн алдаа дутагдал болон ололт амжилтыг онол-практикийн үндэслэлтэй хөндсөн байна. Эрдэм шинжилгээний өгүүллүүд нь сэтгүүл зүйн салбарын тулгамдсан асуудал, шийдвэрлэх арга замуудыг шинжлэх ухааны үндэслэл, онолын үзэл баримтлалтай даацтай тодорхойлон үнэлж дүгнэсэн зэрэг шалгуурыг гол болгож байна.

Сэтгүүл зүйн салбарын "ГАН ҮЗЭГ 2020" оны тэргүүн наадмын шилдгүүд:

 ШИЛДЭГ ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЛИЙН БАЙГУУЛЛАГА:

- Шилдэг телевиз - “NTV” телевиз 

- Шилдэг радио- “MGL” радио 88.3

- Шилдэг мэдээллийн сайт – “Zarig.mn”

- Шилдэг сонин- “Зууны мэдээ” сонин

- Шилдэг сэтгүүл- “Гэрэг” сэтгүүл

- Орон нутгийн шилдэг хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл- Дархан-Уул аймгийн “RGB” телевиз

ШИЛДЭГ РЕДАКТОР:

-Сонины шилдэг редактор – “Өдрийн сонин”-ы хариуцлагатай нарийн бичгийн дарга Д.Оюунтуяа

-Телевизийн шилдэг редактор – “ТВ5” телевизийн Улс төрийн албаны дарга, редактор А.Болдсайхан

-Мэдээллийн сайтын шилдэг редактор – “Zindaa.mn” сайтын Ерөнхий редактор Б.Бадамгарав  

ШИЛДЭГ СЭТГҮҮЛЧ:
- Телевизийн шилдэг сэтгүүлч- “ТВ8” телевизийн сэтгүүлч Ц.Гэрэлмаа

 - Радиогийн шилдэг сэтгүүлч- “Гэр бүлийн радио 104.5”-ын сэтгүүлч Б.Баясгалан

 - Сонины шилдэг сэтгүүлч- “Өдрийн сонин”-ы сэтгүүлч Д.Гансаруул

- Мэдээллийн сайтын шилдэг сэтгүүлч- “livetv.mn” сайтын сэтгүүлч С.Будрагчаа

- Сэтгүүлийн шилдэг сэтгүүлч- “Mining&economic” сэтгүүлийн сэтгүүлч Ж.Баяржаргал

- Гэрэл зургийн шилдэг сэтгүүлч- “Монцамэ” агентлагийн гэрэл зургийн албаны дарга Б.Чадраабал

Орон нутгийн шилдэг сэтгүүлч - Төв аймгийн “TBS” телевизийн сэтгүүлч Т.Саранчимэг

 ШИЛДЭГ МЕНЕЖЕР:

 - “Улстөрч агентлаг”-ийн Гүйцэтгэх захирал Г.Золбаяр

 ШИЛДЭГ СУДЛААЧ:

 - МУБИС-ийн НХУС-ийн сэтгүүл зүйн тэнхимийн эрхлэгч, доктор, профессор -С.Амартүвшин

 Дэмжигч байгууллага:  "Монголын Ипотекийн Корпораци ОССК" ХХК

Авлигатай тэмцэх газар 2021 оны 01 дүгээр сарын 04-08-ны өдрүүдэд төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын дагуу 29 албан тушаалтны хувийн ашиг сонирхлын болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг хянан шалгаж 3 албан тушаалтны мэдүүлгийг хянан шийдвэрлээд байна.

Одоогоор ажиллагаанд 26 албан тушаалтны хувийн ашиг сонирхлын болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлэг хянагдаж байна.

УИХ-ын намрын ээлжит чуулганы 2021 оны нэгдүгээр сарын 14-ний өдрийн үдээс хойших нэгдсэн хуралдаанаар Засгийн газраас 2020 ны 12 дугаар сарын 01-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн Зохиогчийн эрх болон түүнд хамаарах эрхийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийн хэлэлцэх эсэхийг хэлэлцэв.    

Хуулийн төслийн талаар Засгийн газрын гишүүн, Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатар, Хууль зүйн байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Сандаг-Очир тус тус  танилцуулав. 

Монгол Улсын онцлог, зохиогчийн эрх болон түүнд хамаарах эрхийн хамгаалалтын олон улсын гэрээ, конвенц, Дэлхийн Оюуны Өмчийн Байгууллагаас гаргасан заавар, зөвлөмж болон бусад улс орны нийтлэг зохицуулалт, чиг хандлагыг харгалзан төслийг боловсруулжээ. Нэн тэргүүнд хуулийн нэр томьёоны тодорхойлолтыг нэмж, өөрчилсөн төдийгүй зохиогчийн эрхийн хамгаалалтын хугацааны талаарх зохицуулалтыг нарийвчлан тусгах нь зүйтэй хэмээн төсөл санаачлагч үзжээ. Зарим бүтээлийн зохиогчийн эрхийн онцлогийг дэлгэрэнгүй тусгасан. Үүнд үүсмэл бүтээл, албан үүргийн дагуу туурвисан бүтээл, кино урлагийн болон дуу авиа бүхий дүрст бүтээл, компьютерийн програм, мэдээллийн сан, дүрслэх урлагийн бүтээл, архитектурын бүтээлийн зохиогчийн эрхийг нарийвчлан тодорхойлсон талаар төслийн танилцуулгад дурдсан байлаа.

Бүтээл ашиглах онцгой эрхийг шилжүүлэх, эсхүл бүтээл ашиглах онцгой эрхийг лиценз олгох замаар бусдад бүтээл ашиглуулах үндсэн арга хэлбэрийг тодорхойлж,  бүтээл ашиглах эрх шилжүүлэх гэрээ болон лицензийн гэрээний үндсэн нөхцөлийг нарийвчлан тусгажээ. Зохиогчийн эрхийн зөвшөөрөл шаардагдахгүй байх онцгой нөхцөлийг буюу бүтээлийг зохиогч, зохиогчийн эрх эзэмшигчийн зүй ёсны ашиглалттай зөрчилдөхгүйгээр, эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хөндөлгүйгээр бүтээлийг төлбөргүйгээр болон зөвшөөрөлгүйгээр ашиглах тохиолдлуудыг нарийвчлан зохицуулсан байна.

Дүрслэх урлагийн бүтээлтэй холбоотой зохицуулалтыг нарийвчилж, хэвлэн нийтлэгдсэн бүтээлийг тусгай хэрэгцээт хүмүүст зориулан хөрвүүлж, хуулбарлах, хуулбарыг хил дамнуулан солилцох, нийтэд түгээх болон нийтийн хүртээл болгоход зохиогчийн эрхийг хязгаарлахтай холбоотой зохицуулалт болон цаашлаад цахим орчноос гадна харилцаа холбооны бусад сүлжээнд зохиогчийн эрхийг хамгаалах, бүтээлийг зохиогчийн эрх эзэмшигчийн зөвшөөрөлгүйгээр ашиглахаас урьдчилан сэргийлэх технологийн хамгаалалтын арга хэмжээний талаарх зохицуулалтуудыг нэмж тусгасан байна. Бүтээл ашиглалтын тарифыг хянаж батлах, бүтээл ашиглах, төлбөр төлөх, хуваарилахтай холбоотой гомдлыг урьдчилан шийдвэрлэх, маргаан бүхий талуудыг эвлэрүүлэн зуучлах чиг үүрэг бүхий Зохиогчийн эрхийн зөвлөлийг байгуулах эрх зүйн үндэслэлийг тодорхойлсон байна. Зохиогч, эрх эзэмшигчдийн эрхээ төлөөлүүлэн хэрэгжүүлэх, хамгаалуулах үндсэн хэлбэр болох хамтын удирдлагын байгууллагын эрх зүйн зохицуулалтыг боловсронгуй болгожээ. Тодруулбал, хамтын удирдлагын байгууллагад тавих шаардлага, бүтэц, зохион байгуулалт, үйл ажиллагаандаа ил тод, шуурхай байдал болон үнэн зөв, бодит мэдээллийг хангаж ажиллах эрх зүйн орчныг бий болгож, уг харилцаанд оролцогчдын эрх, ашиг сонирхлыг тэнцвэртэй хангах боломжийг бүрдүүлсэн талаар төслийн танилцуулгад дурдсан байв. 

Хууль зүйн байнгын хороо хуулийн төслүүдийн хэлэлцэх эсэх асуудлыг 2021 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдрийн хуралдаанаараа хэлэлцэж, төслүүдийг үзэл баримтлалын хүрээнд хэлэлцүүлэхийг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжиж, чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлэх нь зүйтэй гэж үзжээ.

Хэлэлцэж байгаа асуудалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Х.Болорчулуун, Л.Энх-Амгалан, Л.Мөнхбаатар, Ц.Мөнхцэцэг, Б.Баярсайхан нар асуулт асууж, санал хэлсэн. Тухайлбал, Улсын Их Хурлын гишүүн Л.Энх-Амгалан, “Оюуны өмч, патент зэрэг  энэ салбарт хийж байгаа хөрөнгө оруулалтыг хамгаалах эрх зүйн асуудалд төр анхаарлаа хандуулах цаг болсон. Цаашдаа оюуны өмчийн бүртгэлийн асуудал, итгэмжлэгдсэн төлөөлөгчдийг олноор нь ажиллуулах, бэлтгэх энэ чиглэлд зайлшгүй өөрчлөлт хийх шаардлагатай”  гэсэн бол Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Баярсайхан, хуулийн төслийг дэмжиж байгаагийн илэрхийлэхийн зэрэгцээ “Иргэдийн хувьд шинэ санаа, бүтээлийг нь хууль хамгаална гэдэгт итгэлгүй байдаг учир хуулийн төслийг чамбайруулж, төрийн байгууллагуудын уялдаа холбоог сайжруулахад анхаарч ажиллах нь зүйтэй” гэсэн байр суурийг илэрхийлсэн.

Гишүүдийн зүгээс зохиогчийн эрхийн бүртгэлийн хэмжээ, хууль зөрчигчдөд хүлээлгэх хариуцлагыг тодруулахын зэрэгцээ оюуны өмчийг үнэлэх, аж  үйлдвэрийн эргэлтэд оруулах, оюуны өмчийн өв залгамжлагчийн эрхийг 50 жилийн  хугацаагаар зохицуулсныг лавлаж байв. 

Ажлын хэсгийн зүгээс, Сүүлийн гурван жилийн хугацаанд зохиогчийн эрх 3070 ширхэг  буюу тодруулбал 2020 онд 1045, 2019 онд 1030, 2018 онд 1000 гаруй бүртгэгдсэнийг онцлов. Мөн зохиогчийн эрхийг зөрчсөн тохиолдолд Зөрчлийн хуулиар хариуцлага хүлээдэг бөгөөд хууль зөрчсөн иргэнийг 500,  аж ахуйн нэгжийг 5000 нэгжтэй тэнцэх хэмжээний төгрөгөөр торгохын эзрэгцээ хууль бусаар олсон орлого, техник хэрэгслийг хураах зэрэг зургаан төрлийн албадлагын арга хэмжээ авдаг. Хохирлын хэмжээ 50 сая төгрөгөөс дээш гарсан тохиолдолд Эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэдэг хэмээн хариулж байлаа. 

Хуулийн төсөлд оюуны өмчийн үнэлгээний асуудлуудыг тодорхой болгосон. Оюуны өмчийн үнэлгээнүүдийг хийвэл цаашдаа тухайн өмчөө барьцаанд тавих, аж ахуйн нэгжүүд өөрийн хөрөнгөө нэмэгдүүлэх, зээл авах, зөрчигдсөн эрхээ сэргээлэх зэрэг олон асуудал тодорхой болно хэмээн Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Хууль зүйн бодлогын газрын дарга П.Сайнзориг нэмж хариулав. Түүнчлэн тэрбээр, оюуны өмчийн өв залгамжлал чухал асуудал бөгөөд энэ талаарх  зохицуулалтыг олон улсын гэрээ, конвенцод нийцүүлэн төсөлд тусгасан гэж байлаа. 

Ингээд Зохиогчийн эрх болон түүнд хамаарах эрхийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг үзэл баримтлалын хүрээнд хэлэлцэх нь зүйтэй гэсэн саналын томьёоллоор санал хураахад, хуралдаанд оролцсон гишүүдийн 57.1 хувь нь дэмжсэн  тул төслүүдийг анхны хэлэлцүүлэгт бэлтгүүлэхээр Хууль зүйн байнгын хороонд шилжүүлэв.