УИХ-ын дарга Г.Занданшатар УИХ-ын Байнгын хороодын зарим дарга нарын хамт холбогдох яам, газар, банкны салбарын төлөөллийг энэ сарын 27-ны өдөр хүлээн авч уулзлаа.  Уулзалтад УИХ-ын Байнгын хороодын дарга Х.Нямбаатар, Б.Чойжилсүрэн, УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дарга Д.Тогтохсүрэн, Монголбанкны ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн, Санхүүгийн зохицуулах хорооны дарга Д.Баярсайхан, МҮХАҮТ-ын ерөнхийлөгч О.Амартүвшин болон Монголын банкуудын холбоо, арилжааны банкуудын удирдлага, албан тушаалтнууд оролцов. 

Уулзалтын эхэнд УИХ-ын дарга корона вирусийн нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх нөлөөллийг судлах, авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний чиглэлээр дүгнэлт гаргах ажлын 4 хэсэг Эдийн засгийн, Төсвийн, Хууль зүйн, Төрийн байгуулалтын байнгын хороон дээр тасралтгүй ажиллаж, Засгийн газарт чиглэл өгөн ажиллаж байгаа талаар товч танилцуулав. Тэрбээр хэлсэн үгэндээ, УИХ-ын зүгээс корона вирусийн эдийн засагт үзүүлэх нөлөөллийг А, Б, В хувилбараар гаргаж, үе шаттай хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө боловсруулаад байна. УИХ-ын гишүүн Д.Тогтохсүрэнгээр ахлуулсан Ажлын хэсэг  сүүлийн гурван 7 хоногийн турш Сангийн яам, ХХААХҮЯ, ХНХЯ, Монголбанк, холбогдох байгууллагуудтай хамтран ажиллаж тооцоо судалгаа хийн, дээрх төлөвлөгөөг боловсруулж, саналаа Засгийн газарт хүргүүлсний дагуу Засгийн газраас холбогдох шийдвэрийг өнөөдөр гаргаж байна. 

Мөн УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хорооны дарга Ж.Ганбаатараар ахлуулсан Ажлын хэсэг нэг сарын хугацаанд МҮХАҮТ-тай хамтран хүнсний хангамжийг тогтворжуулах, ноолуур, алтны үйлдвэрлэл, экспортыг дэмжих зэрэг чиглэлээр тооцоо судалгаа хийж, дүгнэлт гарган, Засгийн газарт чиглэл өгсөн. Тухайлбал, “Ноолуур” хөтөлбөрийн хүрээнд 300 тэрбум төгрөгийн 3 хувийн хүүтэй зээл олгох схемийг гаргасан нь хэрэгжих шатандаа ороод байна.  

Энэ мэтчилэн УИХ шинжлэх ухааны тооцоолол, судалгаанд суурилж, нийгэм, эдийн засаг дахь хүлээлт, шаардлагыг зөв удирдах чиглэлийг баримтлан ажилласан. Ажлын хэсгүүд УИХ-ын хаврын чуулганыг цахимаар хуралдуулах бэлтгэлийг хангахаас эхлээд аж ахуйн нэгж, хүн амын орлогын албан татвар, нийгмийн даатгалын шимтгэлийг хөнгөлөх, чөлөөлөх, бууруулах, цаашилбал ипотекийн  зээл, зорилтот бүлэгт хандсан арга хэмжээ, Тавантолгойн ногдол ашиг зэрэг олон чухал асуудлыг хэлэлцэн, арга хэмжээ авч байна гэлээ. 

Банкны салбарынхантай өмнө нь цахимаар уулзаж, албан бичгээр ирүүлсэн саналуудтай танилцаад Монголбанктай хамтран холбогдох шийдвэр гаргаж байгааг УИХ-ын дарга Г.Занданшатар дурдаад, энэ удаагийн уулзалтаар ажил хэрэгч санал, санаачилга гарна гэдэгт итгэж байгаагаа мэдэгдлээ. Тэрбээр “Улстөржих, талцах цаг биш. Төр, хувийн хэвшил түншилж, хүчээ нэгтгэх, нийтийн дайсан болсон корона вирусийн эсрэг хамтран тэмцэж, хямралыг давах шаардлагатай байна” хэмээн онцлоод, банкны салбарынхан нийгмийн хариуцлагаа ухамсарлан бодитой, бүтээлч санал, санаачилга гарган ажиллах цаг болсныг анхааруулав. 

Уулзалтаар хөндөгдөж буй асуудалтай холбогдуулан Монголбанкны ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн, МҮХАҮТ-ын ерөнхийлөгч О.Амартүвшин болон арилжааны банкны төлөөлөл хамтран ажиллах арга хэлбэр, тулгамдсан асуудал, зайлшгүй шаардлагатай арга хэмжээний талаар санал бодлоо илэрхийлэв. Тухайлбал, зарим хуульд онцгой нөхцөлтэй уялдуулан түр хугацаанд үйлчлэх нэмэлт, өөрчлөлт оруулах хэрэгтэй байгааг дурдав. 

УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны дарга Х.Нямбаатар “Хуулиар ердийн хууль хэлэлцэн батлах хугацаа багадаа 45 хоног байдаг. Гэхдээ нэн яаралтай горимоор хуулийг хэлэлцүүлэх эрх Засгийн газарт бий. МҮХАҮТ, Монголбанк, Банкуудын холбоо үүсээд байгаа нөхцөл байдалтай уялдуулан нэг удаагийн зохицуулалтын шинжтэй хууль тогтоомжийг Засгийн газарт танилцуулан, яаралтай горимоор хэлэлцүүлэх боломж байгаа” гэдгийг онцоллоо. 

Уулзалтын төгсгөлд УИХ-ын дарга Г.Занданшатар банкны салбарынханд хэлэхдээ,

-Цаг үеийн шаардлагыг харгалзаж, хамтарч нэгдэн, ойлголцож ажиллах,

-Бэлэн бус төлбөр тооцоог идэвхжүүлэхэд анхаарсан бодлого гаргаж, Монголбанктай хамтран ажиллах

-Банкны салбарт дижитал шилжилт хийх 

-Монголбанкнаас зээлийн батлан даалтын санг идэвхжүүлэх замаар банкууд зээл олголт, экспортыг дэмжих 

-Банкууд ашгийн хувиа багасгаж, зардлаа танах арга хэмжээ авах, зорилтот бүлгийн зээлийн хугацааг чөлөөлөх, хөнгөлөх асуудлыг хэрэгжүүлэх чиглэл өглөө.

Тэрбээр “Хүн төрөлхтөн ойрын үед тохиолдоогүй том сорилтын үед ирээд байна. Сорилт тулгарсан үед харилцагчдаа бодсон стандарт бус шийдвэр гаргах шаардлага гарцаагүй гарна. Эцсийн эцэст харилцагч нар чинь муудвал банкуудын байдал хүндэрнэ гэлээ.

Авлигатай тэмцэх газрын ажлын хэсэг автомашины улсын дугаар олголт, бүртгэлийн үйл ажиллагаа, авлигын гэмт хэрэг, зөрчил гарахад нөлөөлсөн шалтгаан нөхцөлийг арилгах чиглэлээр зохион байгуулсан арга хэмжээтэй газар дээр нь танилцах зорилгоор Зам, тээврийн хөгжлийн яам, Авто тээврийн үндэсний төвд ажиллав. Уг асуудлаар зохион байгуулсан арга хэмжээ, тэдгээрийн хэрэгжилт хангалтгүй, зарим зөрчил шинээр нэмж тогтоогдсон тул авлигаас урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр дор дурдсан зөвлөмжийг Зам тээврийн хөгжлийн сайдад 2020 оны 3 дугаар сарын 25-ны өдөр хүргүүлэв. Үүнд:

• Автотээврийн хэрэгслийн бүртгэл хөтлөх, улсын дугаар олгох журам”-д автотээврийн хэрэгслийн улсын дугаарыг өөр авто машинд шилжүүлэх эсэх асуудлыг нарийвчлан зохицуулах;
• Эрх бүхий албан тушаалтан өөрт олгогдсон эрх хэмжээг хэтрүүлэн “Автотээврийн хэрэгслийн бүртгэл хөтлөх, улсын дугаар олгох журам”-д тусгасан хуулиас давсан зохицуулалтыг хүчингүй болгох, асуудлыг хуульд тогтоомжид нийцүүлэн шийдвэрлэх;
• Автотээврийн хэрэгслийн бүртгэлийн программийг шинэчлэн сайжруулах, нэвтрэх өөрчлөх эрхийг нэг газарт төвлөрүүлэн, мэдээллийг нэгтгэн харах, дүн шинжилгээ хийх боломжийг бүрдүүлэх, журам зөрчиж авто тээврийн хэрэгслийн дугаар шилжүүлэх үйлдлийг цахим шийдлийн тусламжтайгаар таслан зогсоох арга хэмжээг авах;
• Автотээврийн хэрэгслийн улсын дугаар хэвлэх үнийг үндэслэлгүйгээр нэмсэн асуудлыг судлан үзэж, хэвлэх үйлдвэртэй байгуулсан гэрээний хэрэгжилтэд тухай бүр хяналт тавьж ажиллах;

 Албан бус шийдвэр гарган зохиомол хүнд суртал үүсгэж байгааг таслан зогсоож, үйлчилгээний чанар, хүртээмжийг сайжруулах зорилгоор Автотээврийн үндэсний төвийн салбар нэгжүүдэд ажлын байрны зураглал хийх, үйл ажиллагааны процесст тулгарч буй асуудлуудыг судлан холбогдох арга хэмжээг авах гэх мэт бодитой ажлууд хийх зэрэг болно.

Эх сурвалж: Тагнуулын ерөнхий газар

Дэлхийн хэмжээнд 35 лаборатори шинэ төрлийн коронавирусний эсрэг вакцин гаргаж авахаар ажиллаж байгаа ч уг ажилд хамгийн багадаа 1 жилийн хугацаа шаардлагатай хэмээн ДЭМБ үзэж байна. Тухайлбал, ОХУ вакцины клиник туршилтаа 5-6 сарын дараа эхлүүлэх бол Австри Улс сүрьеэгийн эсрэг вакциныг “Covid-19”-ийн үед ашиглахаар туршиж байна. Өнөөгийн байдлаар улс орнуудад “Covid-19” вирусний эсрэг 39 төрлийн вакцин, 65 төрлийн эм туршиж байна.

Шинэ төрлийн коронавирусний үед илрэх шинж тэмдгүүдийн нэг нь нүд үрэвсэж улайх, загатнах, нулимс гарах зэрэг болохыг тогтоосон байна. Үүнээс өмнө тус вирус нүдээр дамжиж халдварлах боломжтой хэмээн эмч мэргэжилтнүүд анхааруулж байсан юм. Түүнчлэн АНУ-ын “Covid-19” өвчинтэй тэмцэх багийг тэргүүлж буй мэргэжилтэн Э.Фаучи шинэ төрлийн коронавирус нь улирлын чанартай байх магадлал өндөр байна. Учир нь өвлийн улирал эхэлж буй Өмнөд Африкт уг вирус дэгдэх хандлагатай байгаа нь үүний илрэл гэжээ.

Олон улсын валютын сан “Covid-19”-ийг 2008 оны олон улсын эдийн засгийн хямралаас дутахгүй хохирол учруулна гэж тооцжээ. Тус санд 80 улс санхүүгийн яаралтай тусламж авахаар хандаад байна. Харин Эдийн засгийн хамтын ажиллагаа, хөгжлийн байгууллага үүнээс илүү муу таамаг дэвшүүлж байна. НҮБ-ын шинжээчид дэлхийн эдийн засгийн өсөлт энэ онд 2 хувиас хэтрэхгүй бөгөөд өвчин дэлхийн эдийн засагт 1 их наяд ам.долларын хохирол учруулна гэж үзжээ.

“Их-7”-н удирдагчид цахим хурал хийж “Covid-19” өвчинтэй хамтран тэмцэхээр санал нэгдэв. Талууд халдварт өвчний талаарх мэдээллээ солилцож нэгдсэн судалгаа хийхээр тохиролцсон бол эдийн засгийн хохирлыг бууруулах хамтарсан арга хэмжээ авахаар болов. Энэ хүрээнд гишүүн орны Эрүүл мэнд болон Сангийн сайд нарын дунд 7 хоног тутам цахим хурлаар мэдээлэл солилцож байхаар боллоо. Түүнчлэн Токиогийн зуны олимпын наадмыг хойшлуулах шийдвэрийг дэмжиж буйгаа илэрхийлэв.

Цахим орчинд хувь хүний мэдээлэл хулгайлах, хуурамч хандивын аян өрнүүлэх, хуурамч эм, бэлдмэл зарна гэсэн мэдээ тарааж олон нийтийг эмх замбараагүй байдалд турхирах зэрэг гэмт үйлдэл олширч байна. Үүнтэй тэмцэх зорилгоор 40 гаруй улсын цахим аюулгүй байдлын мэргэжилтнүүд нэгдэж “Covid-19 CTI League” гэх цахим аюулгүй байдлын баг бүрдүүлжээ. Тэд 4 үндсэн зорилт дэвшүүлж, эхний ээлжинд улс орнуудын эрүүл мэндийн байгууллага руу чиглэсэн цахим халдлагатай тэмцэх аж. Түүнчлэн харилцаа холбооны аюулгүй байдлыг хангах юм байна.

АНУ-ын Засаг захиргаанаас эдийн засгийн савлагааг тогтворжуулахад чиглэсэн 2 их наяд ам.долларын хөтөлбөр хэрэгжүүлэх асуудлыг хэлэлцэж байна. Хуулийн төсөлд жижиг, дунд болон том аж ахуйн нэгжүүдэд зээл олгох, орлогын албан татварыг бууруулах, шалгуур хангасан хүмүүст 1200 ам.долларын чек олгох зэрэг асуудал багтжээ. Тодруулбал, жилд 75 мянга хүртэлх ам.долларын орлоготой иргэдэд 1200 ам.доллар, 75-99 мянган ам.долларын цалинтай иргэдэд үүнээс багыг, харин 99 мянган ам.доллараас дээш цалинтайд тэтгэмж олгохгүй аж. Түүнчлэн 850 тэрбум ам.долларын зээлийг аж ахуйн нэгж, муж болон хотуудад олгож эдийн засгийн хохирлыг бууруулахаар төлөвлөж байна. АНУ-д “Covid-19” өвчний улмаас ажилгүйдэл нэмэгдэж, 1982 оноос хойш байгаагүй өндөр хэмжээнд хүрч, одоогийн байдлаар 3.28 сая иргэн ажилгүйдлийн тэтгэлэг авах хүсэлтээ гаргасан байна.

АНУ-ын Хууль зүйн яам хөл хорионы болон бусад үед шинэ төрлийн коронавирусийг санаатайгаар тараасан этгээдийг терроризмын зүйл ангиар ял ногдуулахыг анхааруулав. Түүнчлэн цахим халдлага, залилантай хатуу тэмцэхээ илэрхийлж, бараа бүтээгдэхүүний үнийг үндэслэлгүй нэмэхгүй байхыг бизнесийн байгууллагуудад сануулжээ.

Цар тахлын голомт болоод буй Нью-Йорк, Нью-Орлеанс мужид эмнэлгийн ачаалал хэтэрч, амьсгалын аппарат зэрэг шаардлагатай тоног төхөөрөмжийн нөөц шавхагдаж эхэлсэн байна. Мөн 5000 орчим цэргийн алба хаагч бүхий нисэх онгоц тээгч “USS Theodore Roosevelt” хөлөг онгоцны багийн 25 гишүүн “Covid-19”-ийн халдвар авсан нь тогтоогджээ. Иймд Пентагоны тэргүүн М.Эспер гадаад улсад үүрэг гүйцэтгэх цэргийн алба хаагчдын томилолтыг хойшлуулж, хилийн чанадад байгаа цэргийн алба хаагч, тэдний гэр бүлийн хөдөлгөөнийг 60 хоног зогсоох тушаал гаргав.

Канад Улс “Covid-19” вирусний тархалтын улмаас Онтарио, Квебек мужуудад нэн шаардлагатайгаас бусад байгууллагуудын үйл ажиллагааг 03 дугаар сарын 24-нөөс эхлэн зогсоох шийдвэр гаргасан бол Торонто мужид онц байдал зарлаад байна. Тус улсын Ерөнхий сайд Жастин Трюдо өнгөрөгч амралтын өдрүүдээр хийсэн мэдэгдэлдээ улсын хэмжээний онц байдал зарлах нөхцөл байдал хараахан үүсээгүй, онц байдал зарлах, хөл хорио тогтоох эсэх шийдвэрийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй гаргана хэмээн мэдэгдэж, иргэдээ шаардлагагүй бол гадуур гарахгүй, гэртээ байхыг уриалав.

ИБУИНВУ-ын Ерөнхий сайд Борис Жонсон орон даяар 3 долоо хоног хөл хорио тогтоож, нэн шаардлагатай бараа бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ (хоол хүргэлт, хүнс, эм, эмнэлгийн хэрэгсэл, ШТС, унадаг дугуй, гэр ахуйн бараа, хими цэвэрлэгээ, гараж, машин түрээс, амьтны дэлгүүр, ном сонины мухлаг, шуудан, банк)-ний газруудыг нээлттэй үлдээж, сүм хийд, мөргөлийн газруудыг цогцос чандарлах зорилгоор ажиллахыг зөвшөөрсөн байна. Иргэд дурдсан бараа, үйлчилгээ авах, өдөрт нэг удаа дасгал хөдөлгөөн хийх, эмнэлгийн тусламж үйлчилгээ авах, ажилд явах зэрэг зорилгоор гэрээс гарахыг зөвшөөрсөн бол 2-оос дээш хүний бөөгнөрөл үүсгэсэн нөхцөлд 30 фунтын торгууль ногдуулахаар болжээ. Ийнхүү хөл хорионы хатуу дэглэм тогтоосон нь үр дүнгээ өгч байгаа тул 6 сарын хугацаанд иргэдийн хөдөлгөөнийг хязгаарлах нь зүйтэй хэмээн үзэж байна. Хөл хорионы журам зөрчсөн иргэнийг цагдаагийн байгууллагаас баривчлах болсон бөгөөд уг ажилд сайн дураараа туслах хүсэлтээ 750 мянган иргэн гаргажээ.

Засгийн газар эдийн засагт учраад буй дарамтыг бууруулах үүднээс 50 мянган паундаас доош орлоготой хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчдийн 03 дугаар сарын үйл ажиллагааны алдагдлыг нөхөн төлбөр болгож сарын дундаж ашгийнх нь 80 хувьтай тэнцэх хэмжээний дэмжлэг буюу 2500 хүртэлх паунд олгохоор болов. Мөн коронавирусний эсрэг вакцин бүтээх олон улсын эвсэлд 210 сая паунд хандивласан байна.

Шинэ Зеланд Улс 03 дугаар сарын 25-ны өдрөөс эхлэн улсын хэмжээнд онц байдал зарлаад байна. Ард иргэдийг гэртээ байхыг сануулж байгаа бөгөөд нийтийн тээврийн хэрэгслийн тоог цөөрүүлж, орон нутгийн нислэгийг зогсоов.

Бельгийн Вант Улсын Төсвийн сайд Дэвид Клашивалын “Covid-19”-ийн эсрэг авах арга хэмжээний хүрээнд төсөвт нийт 8-10 тэрбум еврогийн ачаалал ирж байгаа талаар мэдэгдэв. Тус улсын Засгийн газраас “Covid-19”-ийн улмаас гарч буй эдийн засгийн хүндрэлийн эсрэг дараах арга хэмжээг авахаар шийдвэрлээд байна.

- Онцгой нөхцөл байдал /форс мажор/-ын улмаас ажиллах боломжгүй  байгаа ажилтнуудыг “түр ажилгүйдэл”-д тооцох шийдвэрийг 03 дугаар сарын 06-нд гаргаж. Аж ахуйн нэгжийн ажилчдад олгох түр ажилгүйдлийн тэтгэмжийн хувийг 3 сарын турш  65-70 хувь болгон нэмэгдүүлж олгох болов.

- Ажил олгогч ажилтнуудынхаа 2020 оны 1, 2 дугаар улирлын нийгмийн даатгалын хураамжуудыг хугацаанд нь төлөх боломжгүй болсон тохиолдолд төлбөрийг хойшлуулах боломжийг олгож байна.

- Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчид төрөл бүрийн татвар болон тэдгээрийн хэмжээг бууруулах, төлбөр хийх хугацааг хойшлуулах зэрэг хүсэлтээ Сангийн яаманд гаргах боломжтой болсон. Түүнчлэн хувиараа хөдөлмөр эрхлэгчид нийгмийн даатгалын 2020 оны эхний хоёр улирлын хураамжаас чөлөөлөгдөх, төлбөрийг хойшлуулах, нэг жилийн хугацаанд торгуульгүйгээр төлж барагдуулах зэрэг хөнгөлөлт эдлэх болсон байна.

- Хувиараа хөдөлмөр эрхлэгч 1 долоо хоногоос дээш хугацаагаар үйл ажиллагаа нь тасалдсан бол түүнд сарын 1266.37 евро /ганц бие бол/, 1582.46 евро /гэр бүлтэй бол/-ийн санхүүгийн дэмжлэг үзүүлэхээр болсон.

БНФУ-ын Ерөнхийлөгч Э.Макрон Европын холбооны орнууд “Covid-19” вирустэй тэмцэх ажилд хүчээ нэгтгэж, нэгдмэл байдлаа бэхжүүлэхгүй бол тус холбоо задрах эрсдэл байна хэмээн анхаарууллаа. Тус улсад цар тахлыг тогтоон барихад зориулж эмнэлгүүдэд их хэмжээний хөрөнгө оруулалт хийх, “Opеration resilience” гэх цэргийн ажиллагааны хүрээнд  дотоодод ар тал хангалт, олон нийтийн эрүүл мэнд, хамгаалалт аюулгүй байдлын арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр болсноо тус улсын Ерөнхийлөгч Э.Макрон мэдэгдэв. Мөн 03 дугаар сарын 25-ны өдрөөс халдвартай өвчтөнийг эмнэлэгт хүргэж өгөх “эмнэлгийн орчин, тоног төхөөрөмж” бүхий галт тэрэг ажиллуулж эхлэв. Түүнчлэн хөл хорионы дэглэмийг чангатгаж, 03 дугаар сарын 24-нөөс өдөрт нэг удаа ганцаар эсвэл хүүхдийн хамт дасгал хийхээр 1 цагаас ихгүй, оршин суугаа хаягаас 1 км-ээс холгүй зайд гарахыг зөвшөөрч, ил задгай худалдааг хаав.

ХБНГУ-ын парламентын доод танхим коронавирусний эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөг бууруулах 750 тэрбум еврогийн тусламжийн багцыг 03 дугаар сарын 25-нд батлав. Үүний өмнө Европын бусад орнууд, тухайлбал, БНФУ 45 тэрбум еврогийн тусламжийн багц, Их Британи 362 тэрбум еврогийн зээл, 22 тэрбум еврогийн бусад тусламжийн багц баталсан.

Германы Канцлер Ангела Меркель, холбооны улсын 16 муж улсын тэргүүнтэй цахим хурал хийж ойрын 2 долоо хоногийн хугацаанд 2-оос дээш хүний бөөгнөрөл үүсгэхгүй байх, олон нийтийн газарт иргэд хоорондоо 1.5 метрийн зай барих, хоолны хүргэлтийг зөвшөөрөх зэрэг арга хэмжээг мөрдөж ажиллахыг хүсэв.

ХБНГУ-ын Эрүүл мэндийн сайд Й.Шпан “Иргэдийн эрх чөлөөг сүүлийн 70 жилийн турш байгаагүйгээр хязгаарлаад байгаа ч цаашид юу болохыг хэн ч мэдэхгүй. Эмнэлгийн мэргэжилтнүүд хамгийн муу хувилбарт бэлтгэж байна” гэжээ.

Тайландын Хаант Улсад халдвар авсан хүний тоо 7 хоногийн хугацаанд 4 дахин нэмэгдээд байгаа учир тархалтыг намжаах зорилгоор 03 дугаар сарын 26-ны өдрөөс улсын хэмжээнд онц байдал зарлах болсноо тус улсын Ерөнхий сайд мэдэгдэв.  Төсвөөс нийт 117 тэрбум батт буюу 3.56 тэрбум ам.долларыг коронавирусээс үүдэлтэй сөрөг нөлөөг бууруулах зорилгоор зарцуулахаар болсон. Үүний 45 тэрбум батт-ыг нийгмийн халамжид хамрагдаж чадахгүй байгаа 3 сая хүнд бэлэн мөнгө тараах байдлаар олгох бол 60 тэрбум батт-ыг бага хүүтэй зээл байдлаар олгоно гэв.

БНЭУ-ын Ерөнхий сайд Н.Моди 03 дугаар сарын 25-ны өдрийн 00:00 цагаас эхлэн улс даяар 21 хоног хөл хорио тогтоох шийдвэр гаргалаа. Энэ үеэр олон нийтийн тээврийн хэрэгсэл, галт тэрэг, дотоодын нислэгүүд бүрэн зогсох аж. Тус улс руу ирэх олон улсын нислэгийг 03 дугаар сарын 22-ны өдрөөс зогсоосон. Эрүүл мэндийн байгууллагын чадавхийг дээшлүүлэх зорилгоор 150 тэрбум рупи буюу 2 тэрбум ам.долларыг төсвөөс гаргаад байна.

Япон Улс дахь коронавирусний тархалттай холбогдуулан Токиогийн зуны олимпын наадмыг нэг жилээр хойшлуулав. Давагдашгүй хүчин зүйлээс үүссэн дээрх шийдвэр Япон Улсын эдийн засагт хүнд цохилт болохыг судлаачид анхааруулж байна.

БНСУ-д өвчний тархалтыг бууруулах зорилгоор 03 дугаар сарын 22-ноос эхлэн хорио цээрийн дэглэмийг чангатгав. Тодруулбал, иргэдийг зайлшгүй шаардлагатайгаас бусад нөхцөлд гэрээс гарахгүй байх, шашны цуглаанд очихгүй байхыг анхааруулж, үзвэр үйлчилгээний газруудад хязгаарлалт тогтоов. БНСУ-д хилийн чанадаас халдвар тээж ирсэн иргэд нэмэгдэж байгаагаас Европоос ирж буй иргэдийг өвчний шинж тэмдэг илэрсэн эсэхээс үл хамаарч 14 хоног тусгаарлах шийдвэр гараад байна.

БНАСАУ-ын Родон сонинд “Шинэ төрлийн коронавирусний халдвараас өөрсдийгөө хамгаалцгаая–Халдварт өвчний талаарх сэтгэл санааны өөрчлөлт, түүнийг хэрхэн удирдах арга зам” гэсэн гарчиг бүхий нийтлэл гарчээ. Уг нийтлэлд вирусний талаар цуу ярианаас үүдэн хүний сэтгэл санаа айдаст автаж, улмаар биед гарсан аливаа өөрчлөлтийг өвчний шинж тэмдэг мэтээр эндүүрч, нойргүйдэж ядрах, дархлаагаа муутгах, хоолны дуршил буурч, уур уцаар нэмэгдэх зэрэг явдал эмнэлгийн ажиглалтад орсон эрүүл хүмүүст гарч байгаа талаар дурджээ. Нийтлэлийн төгсгөлд сэтгэл санааны байдлыг дээшлүүлэх амьсгал, сунгалтын дасгал, айдас түгшүүрээ дарах аргын талаар заасан байна.

БНКазУ-д “Covid-19” вирусний халдварын 124 тохиолдол бүртгэгдэж, 1 хүн нас бараад байгаа ч тус улсын мэргэжилтнүүд халдварын оргил үе эхлэх болоогүй тул өвчлөл цаашид нэмэгдэнэ хэмээн үзэж байна. Иймд Нур-Султан, Алмата зэрэг хотуудад онц байдал зарлаад байгаа бөгөөд 03 дугаар сарын 28-ны өдрөөс эхлэн ажил болон хүнсний дэлгүүр, эмийн сан явахаас бусад тохиолдолд гэрээс гарах, гудамж талбайд 3-аас дээш тооны хүн цуглахыг хориглохоор болов.

БНКирУ-ын Засгийн газар Бишкек, Ош хот болон 3 мужийн хэмжээнд 03 дугаар сарын 25-ны өдрийн 08:00 цагаас 04 дүгээр сарын 15-ны өдрийн 08:00 цаг хүртэл хугацаанд онц байдал зарлахаар шийдвэрлэв. Онц байдлын үед гадаад улсын иргэдийг 03 дугаар сарын 22-ний өдрийн 00:00 цагаас Киргиз Улсын хилээр нэвтрүүлэхгүй бөгөөд Киргизийн иргэний гэр бүлийн гишүүн эсвэл тус улсад байнгын оршин суух зөвшөөрөлтэй гадаадын иргэн, харьяалалгүй хүмүүс, түүний хамаатан садан мөн хамаарах ажээ.

ОХУ-ын Москва хотод өвчлөл нэмэгдэх хандлагатай байгаа тул хотын захирагч С.Собянины захирамжаар 65-аас дээш настай болон архаг хууч өвчтэй иргэдийг 03 дугаар сарын 26-ны өдрөөс 04 дүгээр сарын 14-ний өдөр хүртэл гэрээсээ гарахгүй байхыг уриалав. Эдгээр иргэд нь нэн шаардлагатай тохиолдолд эмийн сан, хүнсний дэлгүүр орж болох аж. Москвагийн эрүүл мэндийн байгууллагууд “Covid-19” вирусний халдвар илэрсэн иргэдийн оношийг баталгаажуулахаар Новосибирск рүү хүргүүлдэг байсныг өөрчилж, анхны оношийг үнэн зөв гэж үзэхээр боллоо. ОХУ-ын Ерөнхий сайд М.Мишустин өвчний тархалтаас сэргийлэхийн тулд Москва хотын туршлагыг хэрэгжүүлэхийг орон нутгийн удирдлагад уриаллаа.

Өвчлөл хоногт 20 гаруй хувиар нэмэгдэж байгаа тул нөхцөл байдал ойрын хоногуудад эрс муудаж, өвчний оргил үе ирэх долоо хоногийн дунд болон эцсээр эхэлнэ хэмээн ОХУ-ын мэргэжилтнүүд тооцож байгаа бөгөөд Засгийн газар, эрүүл мэндийн байгууллагууд цар тахлын оргил үед хэрэгжүүлэх арга хэмжээний хувилбар, онцгой нөхцөлд ашиглах хангалттай нөөц бүрдүүлсэн гэж мэдэгдэж байна. Засгийн газар 03 дугаар сарын 26-ны өдрөөс өвчлөл тархахаас сэргийлэх арга хэмжээг чангатгаж, хорио цээрийн дэглэм зөрчсөн тохиолдолд 2 сая рубль хүртэл торгууль оногдуулах, уг хэргийн улмаас бусдад өвчин халдварласан бол Эрүүгийн хуульд заасан терроризмын гэмт хэрэгтэй адилтган зүйлчлэх санал Төрийн Думд хүргүүлээд байна. Мөн 03 дугаар сарын 27-ны өдрөөс гадаад улс руу хийх бүх нислэгийг зогсоолоо.

Засгийн газраас өвчний тархалтыг зогсоох үүднээс орон нутагт үйл ажиллагаа явуулж буй кино театр, шөнийн клуб, бүх төрлийн цэнгээний газруудын үйл ажиллагааг зогсоох чиглэл өгөв. Мөн амралт сувилал, нөхөн сэргээх газруудын үйл ажиллагааг зогсоох талаар хэлэлцэж байгаа аж.

Буриадын БНУ-д "Covid-19" вирусний халдвар авсан 2 тохиолдол гарсан нь шинжилгээгээр баталгаажсан байна. Өвчтөнүүдийг Халдвар судлалын үндэсний эмнэлэгт тусгаарласан бөгөөд биеийн байдал нь хэвийн байгаа аж.

ОХУ-ын Эрүүл мэндийн яамны Ерөнхий вирус судлаач Н.Брико, улирал солигдох үеэр буюу 4-5 дугаар сард коронавирусний эрчимт байдал огцом буурах болно. Гэвч уг вирус нь улирлын шинжтэй болох магадлалтай байгаа ч дэлхийн нийт хүн амын 1/3 нь халдвар авна гэж мэдэгдлээ. Тус улсын Эмнэлэг-биологийн холбооны агентлаг “Covid-19” вирусний эсрэг вакцин бүтээх эхний шатны ажлыг амжилттай хэрэгжүүлж, амьтан дээр хийх туршилтыг эхлүүлэхээр бэлтгэж байна. Туршилт амжилттай болбол 11 сарын дараа вакцин бэлэн болох аж.   

Халдвар авсан өвчтөн 38.5 хэмээс доош халуунтай, цусан дахь хүчилтөрөгчийн хэмжээ 93 хувиас дээш, амьсгал чөлөөтэй бол Лопинавир эмийг 12 цагийн зайтай 400 мг, Ритонавир эмийг 12 цагийн зайтай 100 мг-аар 14 хоногийн турш хэрэглэж гэрээр эмчлэх аж. Мөн ус их уух, халуун бууруулахын тулд парацетамол хэрэглэхийг зөвлөж байна. ОХУ-ын Хорио цээрийн албаны захирал А.Попова “Covid-19”-ийн халдвар авч бүрэн эдгэрсэн хүнд уг вирусний эсрэг дархлаа тогтож байгааг тогтоосон гэж мэдээллээ.

Өвчний тархалттай холбоотойгоор ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путин 03 дугаар сарын 25-ны өдөр мэдэгдэл хийж, дараах арга хэмжээг авах болсноо танилцуулав. Үүнд:

•   Үндсэн хуульд оруулах нэмэлт, өөрчлөлтийн талаар 04 дүгээр сарын 22-нд хийхээр төлөвлөсөн ард нийтийн санал хураалтыг тохиромжтой нөхцөл байдал бүрдтэл хойшлуулах; 

•   03 дугаар сарын 30-наас 04 дүгээр сарын 05-ны өдрийг дуустал цалинтай амралтын өдөр болгох;

•   Бүх төрлийн нийгмийн халамж, хөнгөлөлт авдаг иргэдийн халамж, хөнгөлөлтийг 6 сарын турш ямар нэг баримт бичиг шаардахгүйгээр сунгах;

•   Хүүхдийн мөнгө авч буй 0-3 насны хүүхэд бүрт 3 сарын турш сар бүр 5 мянган рубль нэмж олгох;

•   Эмчийн магадлагаатай иргэдийг ажилгүй байх хугацаанд нь хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр цалинжуулах /12130 рубль/;

•   Сарын орлого нь 30 болон түүнээс дээш хувиар буурсан иргэдэд зээлийн “амралт” олгож, бүх төрлийн зээлийн эргэн төлөлтийг нь хойшлуулах;

•   Одоогоор 8000 рубль байгаа ажилгүйдлийн тэтгэмжийг 12130 рубль болгож нэмэгдүүлэх;

•   Жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдэд ноогдуулах НӨАТ-аас бусад татварыг 6 сараар хойшлуулах. Бичил үйлдвэрлэл эрхлэгчдийг даатгалын хураамжаас түр чөлөөлөх. Хүнд байдалд орсон жижиг дунд болон бичил үйлдвэрлэл эрхлэгчдийн зээлийн эргэн төлөлтийг 6 сараар хойшлуулах;

•   Нэг сая рублиэс дээш хэмжээний банкны хадгаламж болон үнэт цаасны зах зээлд оруулсан хөрөнгөөс 13 хувийн орлогын татвар авах;

•   Гадаадын оффшор бүс руу шилжүүлж буй бүх төрлийн хөрөнгөөс 15 хувийн татвар авах;

• Коронавирусний улмаас хохирол хүлээсэн аж ахуйн нэгжийн дампуурлаа зарлах тухай өргөдлийг 6 сарын хугацаанд хүлээн авахгүй байх;

•   ЖДҮ эрхлэгчдийн 30 хувиар төлж буй даатгалын хураамжийг 15 хувь хүртэл бууруулах зэрэг болно.

БНХАУ-ын Төрийн зөвлөлийн Ерөнхий сайд Ли Көчян “гаднаас орж ирэх халдвараас сэргийлэх, дотооддоо гарч буй халдварын тохиолдлыг арилгахын тулд урьдчилан сэргийлэх, хяналтын арга хэмжээг урт хугацаанд сахин хэрэгжүүлэх шаардлагатай” гэв. “Covid-19” вирус зөөвөрлөгдөн орж ирэх тохиолдол нэмэгдэх хандлагатай байгаа тул ГХЯ-наас 03 дугаар сарын 28-ны өдрийн 00:00 цагаас эхлэн гадаадын иргэдийг хүлээж авахгүй, виз болон түр оршин суух зөвшөөрөл бүхий гадаадын иргэдийн хилээр нэвтрэх эрхийг түр хугацаагаар түдгэлзүүлэх болсон тухайгаа мэдэгдлээ.

БНХАУ-д үйлдвэр, аж ахуйн нэгжүүд хэвийн үйл ажиллагаагаа эхлүүлээд байна. Хятадын Үндэсний хөгжил, шинэтгэлийн хорооноос, Хубэй болон бусад бие даасан мужуудыг эс тооцвол улс даяар аж үйлдвэрийн сэргэлт 90 хувиас давсан байна. Тодруулбал, Жөжян, Жянсу, Шанхай, Шандун, Гуанши, Чунчинд аж үйлдвэрлэлт 100 хувь сэргэжээ. Мөн 03 дугаар сарын 24-ний өдөр Хубэй мужийн Халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх төвөөс тус мужийн орох, гарах хөдөлгөөнийг нээх, аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааг эхлүүлэх шийдвэр гаргаж 03 дугаар сарын 25-наас эхлэн Ухань хотын автобусны хөдөлгөөнийг сэргээж, 28-ны өдрөөс төмөр замын хөдөлгөөнийг эхлүүлэхээр шийдвэрлэсэн байна. Түүнчлэн БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ы боловсролын байгууллагын хичээлийг эхлүүлэхээр болов. ЕБС-ийн 9-12 дугаар ангийн сурагчдын хичээл 3 дугаар сарын 30-ны өдрөөс эхэлнэ. Тус улсын Худалдааны яамны мэдээллээр, улсын хэмжээнд өргөн хэрэгцээт бараа бүтээгдэхүүний нийлүүлэлт нэмэгдэж, өдөр тутмын хэрэглээний зах зээл хэвийн горимд орж, үнэ тогтворжсон байна.

Хятадын эрдэмтэн судлаачдын хийсэн судалгааны талаар

Хятадын эрдэмтэд “Covid-19”-ийн шинж тэмдэг илрээгүй “халдвар чимээгүй тээгчид” эрсдэл дагуулж болзошгүйг анхаарч, халдвартай хүнтэй харилцаанд орсон хүмүүсийг нэг бүрчлэн шалгаж, хөл хорио тогтоох хэрэгтэй хэмээн зөвлөж байна. Учир нь Хубэй мужийн Ухань, Шянян зэрэг хотод хэд хэдэн “Covid-19”-ийн халдвартай боловч шинж тэмдэг илрээгүй хүмүүс тогтоогдсон байна. Шинж тэмдэггүй халдвар тээгчдийн тоо халдварын оргил үед олон байдаг бөгөөд халдварын тохиолдол илрээгүй удах тусам ийм тохиолдлын тоо буурах ёстой хэмээн Шанхай хотын Хуашань эмнэлгийн Халдварт өвчин судлалын тасгийн дарга Жан Вэньхун хэлсэн байна.

Тус улсын мэргэжилтнүүд 416 өвчтөнд ажиглалт хийсний дүнд зүрх судасны өвчлөл нь шинэ төрлийн коронавирусний улмаас нас барах эрсдэлийг 4.5 дахин нэмэгдүүлж байгааг тогтоов. Мөн нийт халдварын 80 орчим хувийг “шинж тэмдэггүй” өвчтөнүүд тараадаг болохыг тогтоосон байна. Ухань хотын өвчтөнүүдийн дунд хийсэн судалгаагаар халдвар авсан иргэдийн 1/3-т шинжилгээ хийх хүртэл ямар нэг шинж тэмдэг илрээгүй байсан аж.

Хонконгийн судлаачид “Covid-19”-ийн халдвартай хүн өвчний шинж тэмдэг илэрсэн эхний 7 хоногт хамгийн ихээр халдвар тараах эрсдэлтэй гэсэн дүгнэлтийг  хийсэн байна. Судалгаанд хамрагдсан 35-75 насны хүмүүсийн шүлсэнд хийсэн судалгаагаар шинж тэмдэг илэрсэн эхний 7 хоногт шүлсэнд агуулагдах вирусний хэмжээ өндөр байсан бол түүнээс цааш аажим багасаж байжээ. Энэ нь өвчний шинж тэмдэг илэрсэн хүн эмнэлэгт тусгаарлагдах хүртэлх хугацаанд халдварыг хамгийн ихээр тараах эрсдэлтэйг харуулж байна хэмээн судлаачид дүгнэсэн байна.

БНХАУ-ын эрдэмтэд “Covid-19”-ийн улмаас нас барсан 29 хүний цогцост задлан шинжилгээ хийхэд уушгинд нь вирус идэвхтэй байсаар байгааг илрүүлсэн байна. Түүнчлэн уг вирус хүний дархлааны тогтолцоог ноцтой гэмтээдэг нь шинжилгээгээр тогтоогдсон хэмээн Бээжингийн Нэгдүгээр эмнэлгийн амьсгалын замын өвчин судлалын тасгийн шинжээч Ван Гүйчян мэдэгджээ. Мөн уг вирус нарийн хоолойд шүүрэл үүсгэн амьсгалахад хүндрэл учруулдаг байна.

“Covid-19”-ийн улмаас эмэгтэйчүүдээс илүү эрчүүд нас барж байгаа нь нэн тэргүүнд тэдний архи уух, тамхи татах зэрэг буруу зуршлаас гадна дархлааны хариу урвалд үзүүлэх дааврын нөлөөтэй холбоотой хэмээн судлаачид дүгнэсэн байна. Италийн судлаачдын хийсэн ажиглалтаар өвчтэй хүмүүсийн 58 хувь, нас барагсдын 72 хувийг эрчүүд эзэлж байгаа аж. Тэдний тайлбарлаж байгаагаар хүний дархлааны эс нь эстроген болон тестостерон дааварт харилцан адилгүй хариу үзүүлдэг. Тодруулбал, зарим вирусний үед эмэгтэй хүний эд эс өндөр хэмжээний “интерферон” ялгаруулдаг нь дархлааны системийг дэмжиж өгдөг бөгөөд “интерферон”-ы ялгарлыг эмэгтэй даавар буюу эстроген дэмжиж өгдөг байна.

Хонконгод илэрсэн “Covid-19”-ийн халдвартай хэмээн бүртгэгдсэн 2 нохойд өвчний шинж тэмдэг илрээгүй байна. Эрдэмтдийн хийж буй дүгнэлтээр амьтад өвчтэй хүнтэй маш ойр байснаар халдвар авах боломжтой аж. Халдвар авсан болох нь тогтоогдсон немц овчаркнаас давтан авсан шинжилгээний хариу “сөрөг” гарсан байна. Одоогоор Хонконгод нийт 18 гэрийн тэжээвэр амьтныг тусгаарлаад байгаа бөгөөд 16-ийнх нь хариу “сөрөг” гарч, 2 муураас авсан шинжилгээний хариу хараахан гараагүй байгаа аж.