Чөлөөт цаг
“Маргааш л уухгүй байя” гэсэн үгс хорт зуршлын хамгийн энгийн хэлбэр юм
Онцгой байдлын ерөнхий газрын албан ёсны цахим хуудас nema.gov.mn сайт эрүүл мэнд, сэтгэлзүйн зөвлөгөө мэдээллийг хүргэх “Эмч зөвлөж байна” буланг шинээр нээн ажиллуулж байна. Энэ удаа та бүхэнд “Архи уугаад стресс тайлагддаг уу?” сэдвээр мэргэжлийн эмч, сэтгэлзүйчийн бэлтгэсэн мэдээллийг хүргэе.
Стрессийг үүсгэж байгаа хүчин зүйлийг архи арилгаж чаддаггүй. Сэтгэл зүйн хувьд архи уух нь өөрийгөө тайвшруулах нэг арга гэж үздэг тал байдаг ч ийм арга хэрэглээд өөрийн сэтгэл зүйн гадаад, дотоод асуудал, стресс бухимдлаа тайлна гэсэн ойлголт биш юм. Хэрвээ стресс бухимдлаа тайлахаар архийг хэрэглэж байгаа бол хэдэн цагийн дараа дахин физиологийн стресст (шарталт, архины хордлого гэх мэт) давхар өртдөг.
Архины үйлдвэрлэл, архидалтаас шалтгаалсан эндэгдэл, өвчлөл, зан үйлийн эмгэг жил ирэх тусам нэмэгдэж архины хамааралд өртөх явдал залуужиж байна. Өөрийн сэтгэл зүйн ямар нэгэн шарх, эмзэглэл, урд тохиолдсон амьдралаа бодон архины хэрэглээг нэмэгдүүлж байгаа бол энэ нь та өөрийгөө хавханд хийхтэй адилхан гэж ойлгож болно.
Маргааш л уухгүй байя гэж хүмүүс хэлдэг. Энэ бол архины хэрэглээний хамгийн ноцтой хэллэгийн нэг бөгөөд нэгэнт зуршил болчихсон байгааг илтгэж байгаа юм. Архины хамаарал нэг хүн, нэг гэр бүл, нэг өрх, нэг албан байгууллагын хэрэг биш болж нийтийн асуудал болон хувирсан. Өөрөөр хэлбэл, нийгэм-сэтгэл зүйн асуудал болоод байна. Нийгэм-сэтгэл зүйн хувьд архины хамааралтай болох хэд хэдэн шалтгаан бий. Үүнд:
- Нийгмийн болон хамтын хүрээлэл байхгүй болсон, нийгмийн ганцаардалд орох, гэр бүлийн харилцаа хэвийн бус болох;
- Хэн нэгний шууд хамааралд орох;
- Эдийн засгийн асуудалтай, хамааралтай болох;
- Хийсэн ажил бүтэлгүйтэх буюу оролдлого хийх бүрт санаанд хүрээгүй байх;
- Стресс, сэтгэл тавгүйтэл, сэтгэл түгшүүртэй байх;
- Хийсвэр зүйлд хэт итгэх, тэр нь биелээгүй тохиолдолд;
- Хэт ачаалал багатай ажиллах буюу зүгээр суух;
- Хүний хэлсэн үгнээс буюу харилцааны асуудлаас болж;
- Бусад
Нэгэн ухаантны хэлснээр хамгийн асуудалтай, эс бөгөөс бүхий л асуудлаа шийдсэн хүний гол тоглоом нь архи гэжээ. Манай улсад “архи ууж байгаа хүмүүсийн хэдэн хувь нь өөрт байгаа асуудлаа шийдсэн байгаа бол? Асуудлаа шийдэх гэж явах замдаа л архины асуудалтай болчихдог. Дээрх шалтгаануудыг нөхцөлдүүлж байгаа хамгийн гол хүчин зүйл бол бие хүний өөртөө итгэлгүй, гутранги байдал юм. Архины асуудал нь бие хүний биеэ авч явах байдал, өөрийгөө хянах чадвар, сэтгэлийн тэнхээтэй ихээхэн холбоотой. Сэтгэлийн тэнхээгүй хүмүүс л архинд ордог. Архины хамааралтай хүмүүсийн нийгэмд эзлэх байр суурь ямагт доошилж байдаг. Шийдвэр гаргах чадвар буурч, өөрийгөө өмгөөлөх, хамгаалах, бусдыг буруутгах байдал байнга гаргадаг. Үүнээс болж харилцааны бэрхшээлтэй болно. Өөрөө өөртөө “үгүй” гэж хэлэх чадвар улам буурсаар байдаг.
“Маргааш л уухгүй байя” гэсэн үгс хорт зуршлын хамгийн энгийн хэлбэр юм. Архи уугаад стресс тайлагдахгүй! Тиймээс та эрүүл ухаанаар өөрийнхөө амьдралыг, өөрийн байр суурийг эргэцүүлээд сэтгэлийн тэнхээтэй байхыг дахин нэг сануулъя. Харин үүний оронд ажил хөдөлмөртөө илүү их цаг гаргаж үр дүнг нь үзээрэй. Энэ бол сэтгэлийн тэнхээг сэргээж байгаа үйл явц юм.
Эх сурвалж: ОБЕГ
Чөлөөт цаг
Хүүхдийн бэлэгт агуулагдах сахар зохист хэмжээнээс 16 дахин их байна
Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас Олон улсын хүүхдийн эрхийг хамгаалах өдөр буюу эх үрсийн баярын хүрээнд урьдчилан сэргийлэх хяналт шалгалтыг хийгээд байна. Нийт 309 аж ахуйн нэгж байгууллага, 140 иргэнийг уг шалгалтад хамруулсан юм. 449 газрыг хамруулсан тус хяналт шалгалтаар 560 орчим зөрчлийг илрүүллээ. Иймд хүүхдийн бэлэг сонгохдоо сав баглаа боодлын бүрэн бүтэн байдал, хадгалах хугацаа, хадгалалтын горим алдагдсан эсэх, хаяг шошгыг сайтар нягтлахыг анхааруулж байна.
Мөн хүүхдийн бэлэгний сахарын агууламжид анхаарлаа хандуулахыг зөвлөж байна. Нэг ширхэг жүүс, нэг жигнэмэг, 3 төрлийн чихэр, түүнтэй төст бүтээгдэхүүн, нэг ширхэг шоколад буюу 6 ширхэг бүтээгдэхүүн орсон дундаж бэлэгний сахарын агууламжийг тооцож үзэхэд ойролцоогоор 412 грамм сахар агуулагддаг гэсэн судалгаа бий. Энэ нь ЭМЯ-аас гаргасан зөвлөмжөөр насанд хүрсэн хүний өдрийн сахарын хэрэглээ 25 грамм байдагтай харьцуулан үзэхэд даруй 16.5 дахин их байна. Сахарын агууламж өндөртэй хүнсний бүтээгдэхүүнийг нэг дор их хэмжээгээр хэрэглэх нь хүүхдийн шүдийг өвчлүүлэх эрсдэлтэйгээс гадна хүүхдэд цатгалан мэдрэмжийг төрүүлж улмаар хоолны дуршлыг бууруулдаг. Энэ байдал удаан хугацаанд үргэлжилбэл хүүхэд шим тэжээлийн дутагдалд орох эрсдэлтэй юм.
Иймээс сахарын агууламж багатай, эрүүл, тэжээллэг, баталгаатай хүнсний бүтээгдэхүүн худалдан авахыг зөвлөж байна.
Эх сурвалж: НМХГ
Чөлөөт цаг
Төвийн нутгуудаар олон жилийн дунджаас ахиу хур тунадас орно
Урин дулаан цаг буюу зуны сар айлчлан ирлээ. УЦУОШГ-ын цаг уурч Ш.Тэргэлээс цэцэг жимс, нар хур тэгширдэг зургадугаар сарын цаг агаарын урьдчилсан мэдээллийг тодрууллаа.
-Зургадугаар сард цаг агаарын урьдчилсан төлөв байдал ямар байх вэ?
-Ирэх зургадугаар сарын агаарын температурын хувьд баруун аймгуудын нутгийн ихэнхи хэсгээр олон жилийн дунджаас дулаан байхаар байна. Бусад нутгаар олон жилийн дунджаар байна. Хур тунадасны хувьд баруун аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр олон жилийн дунджаас бага. Төвийн аймгуудын нутгийн зүүн болон говийн аймгуудын өмнөд хэсгээр олон жилийн дунджаас ахиу хур тунадас орох төлөвтэй байна. Бусад нутгаараа олон жилийн дундажтай адил байна. Агаарын температур, хур тунадасны явцын хувьд ихэнхи нутгаараа ирэх сарын нэгдүгээр 10 хоногийн дунд үеэр мөн хоёрдугаар 10 хоногийн эхэн болон гуравдугаар 10 хоногийн дунд үеүдэд агаарын температур сэрүүсэх төлөвтэй байна. Сарын эхэнд буюу нэгдүгээр 10 хоногийн эхэн болон сүүлээр мөн хоёрдугаар 10 хоногийн эхэн болон сүүлээр, гуравдугаар 10 хоногийн эхээр ихэнхи нутгаар агаарын температур өмнөх өдрөөсөө 2-5 хэмээр дулаарах төлөвтэй байна. Хур тунадасны хувьд сарын эхэнд буюу нэгдүгээр 10 хоногийнхоо эхэнд баруун болон төвийн аймгуудын нутгаар, нэгдүгээр 10 хоногийн дунд үед төв болон зүүн аймгуудын нутгаар, мөн нэгдүгээр 10 хоногийн дунд үед баруун аймгуудын нутгаар, нэгдүгээр 10 хоногийнхоо сүүлчээр төвийн болон зүүн аймгуудын нутгаар хур тунадас орно. Сарын дундуур буюу хоёрдугаар 10 хоногтоо төвийн болон зүүн аймгуудын нутгаар бага зэргийн тунадас орох бол гуравдугаар 10 хоногтоо нийт нутгаараа хур тунадас ахиу орох төлөвтэй байна.
-Өмнөх жилүүдтэй харьцуулахад хур тунадас хэр их орох вэ?
-Ихэнхи нутгаараа хур тунадас олон жилийн дунджаар байна. Төвийн аймгуудын зүүн, говийн аймгуудын өмнөд хэсгээрээ олон жилийн дунджаас арай ахиу хур тунадас орно. Өнгөрсөн жил хур тунадас олон жилийн дунджаасаа бага байсан бол агаарын температурын хувьд олон жилийн дунджаасаа дулаан байсан.
-Ирэх сард ямар бүс нутгуудад хур тунадас бага байх төлөвтэй байна вэ?
-Хур тунадас багатай нутгууд гэвэл Алтайн өвөр говь, говийн аймгуудын нутгаар тодруулбал Өмнөговь аймгийн өмнөд хэсэг, Дорноговь аймгийн ихэнхи нутгаар хур тунадас багатай байхаар урьдчилсан төлөв гарсан.
Эх сурвалж: ОБЕГ
Чөлөөт цаг
ОХУ-д оршин сууж буй монгол оюутнуудын анхааралд
Монгол Улсаас ОХУ-д суугаа Элчин сайдын яам, Эрхүү, Улаан-Үд, Кызыл хотууд дахь Ерөнхий консулын газрууд хамтран Улсын Онцгой комиссын шийдвэрийн дагуу иргэдийг эх оронд нь хүргэх ажлыг 2020 оны 03 дугаар сараас ээлж дараалан, нэгдсэн удирдлагын дор зохион байгуулж байгаа билээ.
2020 оны 05 дугаар сарын 25-27-ны өдрүүдэд Москва-Улаанбаатарын чиглэлийн тусгай үүргийн нислэг, Хиагт-Алтанбулаг хилийн боомтоор нийтдээ 760 Монгол Улсын иргэн эх орондоо очоод байна.
ОХУ-д үлдсэн иргэдийн тоо, байршилыг нарийвчлан дахин тогтоох, тэдний тус улсад үлдсэн учир шалтгаан, эх орон руугаа явах боломжит тов, чиглэл зэргийг тодруулах, улмаар иргэдийг нутагт нь хүргэх, татан авах ажиллагааг цаашид хэрхэн үргэлжлүүлэн зохион байгуулах талаар санал боловсруулж Улсын Онцгой комисст уламжлах зорилгоор Монгол Улсаас ОХУ-д суугаа Элчин сайдын яам оюутнуудаас санал асуулга авахаар шийдвэрлэсэн юм.
Иймд, нутаг буцаагүй оюутан Та https://forms.gle/RshNb9WS9tokX2oUA холбоосоор орж санал асуулгын асуултуудад үнэн зөв хариулна уу.
Санал асуулгад ОХУ-д оршин байгаа оюутан оролцсон эсэхийг нягтлах зорилгоор Элчин сайдын яамны суурин утаснаас судалгаанд оролцогч Таны үүрэн утас руу залгаж тодруулга, баталгаажуулалт хийх тул дуудлагад шуурхай хариу өгөхийг хүсье.
Жич: Хотуудын болон сургуулиудын Оюутны холбооны төлөөлөгчид үлдсэн оюутнуудынхаа мэдээлэлийг oyutan.burtgel@mail.ru шууданд ирүүлнэ үү.
Холбоос: https://forms.gle/RshNb9WS9tokX2oUA
-
Чөлөөт цаг2019/08/09
Өнөөдөр цахилгаан шугам тоноглолд засвар үйлчилгээ хийх хуваарь
-
Үзэл бодол2019/12/13
Урлагийнхан авлигын эсрэг сурталчилгаанд оролцож байна
-
Чөлөөт цаг2019/08/12
Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй
-
Чөлөөт цаг2020/01/29
Төрийн албаны ерөнхий шалгалтыг тодорхойгүй хугацаагаар хойшлууллаа