Цаг үе
СПОРТ ДАХЬ АВЛИГА: Дэлхий дахинаа өсөн нэмэгдэж буй асуудал
Спортын ертөнцөд авлигын дуулиан хаа сайгүй байна.
Спортын эргэн тойрон дахь авлигын хамгийн алдартай жишээ бол Орос, Катарын хөлбөмбөгийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнтэй холбоотой дуулиан юм. Сануулахад, Азийн хөлбөмбөгийн холбооны ерөнхийлөгч асан Катар улсын иргэн Mohamed Bin Hammam нь 2022 оны дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнийг зохион байгуулах эрхийн төлөө дэмжлэг авахын тулд Олон улсын хөлбөмбөгийн холбоо (FIFA)-ны албан тушаалтнуудад 5 сая доллар өгч, энэ үйлдлийнх нь улмаас түүнийг бүх насаар нь FIFA-гийн гишүүнчлэлээс хассан юм. Энэхүү дуулиан нь FIFA-гийн ерөнхийлөгч Sepp Blatter, дэд ерөнхийлөгч Michel Platini нарыг огцроход хүргэсэн бөгөөд тэдний гэм буруугийн шүүх хурал 7 дугаар сарын 8-ны өдөр болох юм. Хэрэв тэд дээрх хууль бус үйлдлийг хийсэн нь нотлогдвол 5 хүртэлх жилийн хорих ял оноох юм.
Гэвч Швейцарийн прокурорууд сул дорой гэдгээ харуулан тэдэнд хорих ял бус 20 сарын тэнсэн харгалзах ял санал болгоод байна.
Швейцарийн давж заалдах шатны шүүхээс Катарын бизнесмэн, beIN Media Group-ийн ТУЗ-ийн дарга, Катарын спортын хөрөнгө оруулалтын байгууллагын ТУЗ-ийн дарга, Парис Saint-Germain спорт клубийн ерөнхийлөгч, Катарын теннисний холбооны ерөнхийлөгч, Азийн теннисний холбооны Баруун Азийн дэд ерөнхийлөгч Nasser Al-Khelaifi-д холбогдох авлигын хэргийг хэрэгсэхгүй болгов.
Al-Khelaifi-ийг Швейцарийн эрх бүхий байгууллагаас хахууль өгөх, бичиг баримт хуурамчаар үйлдэх болон залилан мэхлэх гэмт хэрэгт холбогдуулан шалгаж байсан. Мөн түүний хэрэгтэй холбогдуулан FIFA-гийн ерөнхий нарийн бичгийн дарга асан Jerome Valcke-г хахууль авч 2026, 2030 оны Ойрх Дорнод, Хойд Африкийн хөлбөмбөгийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнийг нэвтрүүлэх эрхийг Al-Khelaifi-ийн эзэмшдэг “beIN Sports”-д олгосон байж болзошгүй хэмээн шалгаж байжээ.
Учир нь “beIN Sports” нь тендерт оролцож шалгаралгүйгээр нэвтрүүлгийн эрхийг авсан байна. Мөн 100 сая долларын нууц гэрээ байгуулсны дараагаар Valke “FIFA beIN-гийн санал болгосноос илүү их мөнгө авч чадахгүй" гэсэн нь түүнийг мөн хэрэгт холбогдуулан шалгахад хүргэсэн.
Эцсийн дүндээ Valke-д 11 сарын хорих ял, мөн 20,000 швейцарь франк (ойролцоогоор 21,000 доллар)-ын торгууль ногдуулан, хорих ялыг тэнссэн байна. Энэ үйл явдал нь Швейцарьчууд спорт дахь авлигын хэргийг мөрдөн шалгахдаа чадварлаг хэдий ч ял оноохдоо тааруухан байгааг харуулж байна.
Мөн нэмж дурдахад Дэлхийн байт харвааны холбооноос эхлээд Дэлхийн волейболын холбоо, тэр дундаа FIFA, Олон улсын олимпын хороо зэрэг олон улсын спортын бараг бүх томоохон байгууллага Швейцарийн Лозанна хотод төвтэй байдаг.
ШВЕЙЦАРЬ УЛС- АВЛИГЫН ТӨВ
Swissinfo.ch сайт "Яагаад Швейцарь улсад спортын авлига голомтолж байна вэ" гэх нийтлэлдээ Швейцарийг "өөрийн байгууллага дахь авлигатай тэмцэх ажлыг эрчимжүүлэх", "эрүүгийн хууль дахь авлигын гэмт хэрэгт оногдуулах ялыг чангатгах"-ыг уриалсан байна.
Ердөө хоёрхон хоногийн өмнө Швейцарийн томоохон банкны нэг болох Credit Suisse-ийн ажилтан мөнгө угаах гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлж чадаагүйг анхан шатны шүүхээс тогтоосон нь авлигатай тэмцэх тал дээр тус улсад сүүлийн 10 гаруй жилийн хугацаанд бараг ахиц дэвшил гараагүйг харуулж байна.
Шүүхээс Credit Suisse банканд 2 сая швейцарь франк буюу 2.1 сая ам.долларын торгууль ногдуулсан бөгөөд дээрх хэрэгт холбогдсон ажилтанд 20 сарын тэнсэн харгалзах ял болон торгууль ногдуулжээ. 33.13 тэрбум ам.долларын хөрөнгөтэй Credit Suisse-ийн хувьд 2 сая доллар нь дуслын төдий мөнгө боловч тэд тус улсын хоёр дахь том банкны хувьд давж заалдахаар төлөвлөж байна. Хэрэв Nasser Al-Khelaifi-ийн хэрэг шиг шийдэгдвэл Швейцарийн давж заалдах шатны шүүх авлигын хэргийг хүчингүй болгох хамгийн таатай газар болох нь батлагдах юм.
Олон улсын волейболын холбооны ерөнхийлөгч, 79 настай Ary Graça өдгөө Бразил улсад татварын луйвар, мөнгө угаах болон залилан мэхлэх хэргээр шалгагдаж байгаа бөгөөд "Graça нь Banco do Brasil болон Бразилын волейболын холбооны хооронд байгуулсан гэрээний төлбөрийг өөр сэжигтэй гэрээний төлбөр барагдуулахад ашигласан" тухай мөрдөгч нар мэдээлсэн байна.
Бразилын цагдаа нар эдгээр гэрээ нь нийтдээ 10 сая ам.долларын үнэтэй гэж мэдэгдсэн байдаг. Харин Graça энэхүү мэдэгдлийг няцаасан байна.
Мөн Лозанна хотод төвтэй Олон улсын боксын холбоо (IBA) 2024 онд Парис хотноо болох Олимпын наадамд оролцох эрх болон боксын тэмцээн зохион байгуулах эрхээ алдсан байна. Олон улсын Олимпын хорооны (IOC) Гүйцэтгэх зөвлөлийн энэхүү шийдвэр нь 2016 оны Рио-де-Жанейрогийн олимпын тоглолтуудын шударга бус байдал болон санхүүгийн зөрчилтэй холбоотой юм.
ТОГЛОЛТЫН ТОХИРОО
Спортын онлайн бооцоог хуульчилснаар дэлхийн өнцөг булан бүрт байгаа спортын байгууллагууд дохиоллын программ хангамж ашиглан мөрийтэй тоглоомын зөрчлийг илрүүлэхээр ажиллаж байна. Канадын хөлбөмбөгийн лиг эдгээр төрлийн зөрчлийг хянахын тулд Genius Sports-той хамтран ажиллах болсноо мөн зарлалаа.
Genius Sports-ын хувьд тэд саяхан мөрдөн байцаалтын программ хангамжийн үйлчилгээ үзүүлэгч Clue-тэй хамтран тоглолт дахь булхайг илрүүлэх илүү хүчирхэг системийг нэвтрүүлэхээр ажиллаж байна.
Тусгай зөвшөөрөлтэй бооцооны салбарт бооцооны шударга байдлын чиглэлээр дэлхийд тэргүүлэгч байгууллага болох Олон улсын бооцооны шударга байдлын нийгэмлэг (IBIA) нь спортын болон үйлчлүүлэгчдийн шударга байдлыг хамгаалах чиглэлээр уг салбар дахь авлигатай тэмцдэг. Хөлбөмбөг бооцооны зөрчлөөр хамгийн өндөр үзүүлэлттэй байгаа ч теннис тийм ч хол хоцрохгүй байна.
Спортын бооцооны зах зээл 2021 онд 76.75 тэрбум ам.доллароор үнэлэгдэж, 2022 онд 83.65 тэрбум ам.долларт хүрэх төлөвтэй байгаа бөгөөд Technavio-ийн саяхан хийсэн зах зээлийн судалгаагаар 2020 оноос 2025 он хүртэл 106.25 тэрбум доллароор өсөх төлөвтэй байна.
Бооцоонд тавьж байгаа мөнгөний хэмжээ ийм их байхад спортын эргэн тойронд хахууль, мөнгө угаах, залилан мэхлэх гэмт хэрэг газар авч байгаад гайхах зүйлгүй.
2022 оны 5 дугаар сарын 12-ны өдөр Нигерийн Залуучууд, спортын хөгжлийн сайд Sunday Dare "тус улсын сагсан бөмбөгийн хөгжилд сөргөөр нөлөөлсөн эцэс төгсгөлгүй уналтын улмаас" энэ төрлөөр дахин олон улсын тэмцээнд оролцохгүй гэдгээ мэдэгдэв.
Dare нэмж хэлэхдээ "Нигерийг сагсан бөмбөгийн төрлөөр олон улсын тэмээнд оролцуулахгүй болсон нь засгийн газарт энэ спортыг анхан шатнаас нь шинэчлэх, мөн уналтад орсон дотоодын лигүүдийг сэргээх боломж олгох явдал юм" гэжээ.
Мөн энэ оны 12 дугаар сард Нигерийн Үндэсний сагсан бөмбөгийн холбооноос, тус холбооны ерөнхийлөгч асан Tijjani Umar-ийг тэтгэлгийн 12 сая ам.долларын гэрээнээс 2.2 сая ам.долларыг завшсан хэрэгт буруутгаж байгаа юм.
Нигерт болсон эдгээр эмх замбараагүй байдлын хохирогчид нь Африкийн аварга Нигерийн эмэгтэй сагсан бөмбөгийн баг бөгөөд тэд 2022 онд болох эмэгтэйчүүдийн сагсан бөмбөгийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнд оролцох боломжгүй болсон юм. Нигерийн эмэгтэй сагсан бөмбөгийн багийн тамирчид твиттер хуудастаа “Энэхүү хориг нь Нигерийг алдаршуулах болон бидний бүхий л ирээдүйн тэмцээн уралдаан, амжилт, зорилгыг үгүй хийж байна” хэмээн жиргэжээ.
Энэ спортын ирээдүй гэж үү? Хэлэх хэцүү ч спорт нэгдмэл байдлаа алдвал шүтэн бишрэгчдээ алдах нь ойлгомжтой. Үүний хамгийн тод жишээ бол Болгарын хөлбөмбөгт албан тушаалтнуудаар дамжуулан хахууль өгч тохироо хийх явдал түгээмэл болсон бөгөөд Болгарчууд уг спортыг Америкийн мэргэжлийн бөхтэй адилтгах болсон. Үүний үр дүнд 10,000 үзэгчтэй тоглолтууд 2,000 бүр 500 хүртэл буурч, дотоодын лигүүд үндсэндээ сүйрсэн байдаг.
ХАМГИЙН ӨРТӨМТГИЙ СПОРТ
НҮБ-ын 2021 оны Спорт дахь авлигын тайланд цалингийн тэгш бус байдлын улмаас эмэгтэйчүүдийн спорт авлигад өртөмтгий болж байгааг анхааруулжээ. Бага цалинтай тамирчид хахуульд өртөмтгий байдаг гэсэн судалгаа байдаг бөгөөд энэ нь ч ойлгомжтой юм. Эрэгтэй, эмэгтэй тамирчдын цалин хөлсний зөрүүг харгалзан АНУ, Канадын хөлбөмбөгийн холбооноос эмэгтэй хөлбөмбөгчдийн нөхөн олговрыг нэмэгдүүлэх шийдвэр гаргасан нь шударга ёсыг хангахад чухал алхам болсон юм.
Коллежийн хөлбөмбөгийн хувьд, коллежийн тамирчдад ивээн тэтгэгчийн гэрээ болон бусад зар сурталчилгаанаас мөнгө олох боломж олгохоор "Нэр, дүр төрх, ижил төстэй байдал" бодлогыг нэвтрүүлсэн нь аль хэдийн тэнцвэргүй болоод байсан тоглоомын талбарыг илүү өөгшүүлэх нь дамжиггүй. Гэхдээ энэ бодлого нь эцсийн дүндээ шударга байдлыг хадгалахад ихээхэн ач холбогдолтой байж болох юм.
Энэ бүхэн хаашаа хөтөлж байгааг тааварлаж болох ч эхний ээлжинд авлигын хэрэгт оногдуулж буй ялыг бодитойгоор хэрэгжүүлэхэд анхаарах шаардлагатай байна. Мөн спортын удирдах байгууллагууд спорт дахь авлигыг бууруулахын тулд мөрийтэй тоглоомын үйл ажиллагааг сайтар хянаж байх шаардлагатай байна.
Эх сурвалж: https://boxscorenews.com
Цаг үе
Хууль бус ан агнууртай тэмцэх, урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хяналт шалгалт хийж байна
Цаг үе
Лаос хилээр нэвтрэх шинэ цахим маягтыг хэрэглээндээ нэвтрүүлжээ
Бүгд Найрамдах Лаос Ард Улс (БНЛАУ) 2025 оны есдүгээр сарын 1-нээс хилээр нэвтрэх болон гарах шинэ цахим маягтыг хэрэглээндээ нэвтрүүлэн ашиглаж эхэллээ.
Энэхүү систем нь хилийн хяналтыг шинэчлэх, аюулгүй байдлыг сайжруулах, жуулчдад зориулсан үйл ажиллагааг мэдээлэх зорилготой ажээ.
Лаосын эрх баригчдын мэдээлснээр гадаадын жуулчид ирэхээсээ гурав хоногийн өмнө Лаосын цахим цагаачлалын маягтыг бөглөх шаардлагатай болсон бөгөөд аялагчид өөрсдийн гадаад паспорт, визний хуулбар, цээж зураг зэргийг байршуулах ёстой аж. Бүртгүүлсний дараа систем нь QR код үүсгэх ба тус кодыг хилээр нэвтрэх болон гарахдаа хяналтын цэгүүдэд уншуулна.
Энэхүү цахим маягт нь жуулчдад шинэ туршлага болохын зэрэгцээ үндэсний аюулгүй байдлыг бэхжүүлэх зорилготойгоор төрийн үйлчилгээгээ цахимжуулах аяны нэг хэсэг болж байгаа гэдгийг албаныхан мэдэгдэж байна.
Ийнхүү БНЛАУ цахим маягтыг ашиглаж эхэлснээр Тайланд, Камбож гэх мэт бүс нутгийнхаа бусад орнуудтай ижил системд шилжлээ гэж ГИХГ-аас мэдээллээ.
Цаг үе
Туулын хурдны зам болон Нэгдүгээр тойрог замын огтлолцлын цэгт улаан шугам татлаа
Туулын хурдны зам болон Нэгдүгээр тойрог замын огтлолцлын цэгт энэ сарын 3-ны өдөр улаан шугам татлаа. Энэ хүрээнд нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын Захирагчийн Дэд бүтэц, эрчим хүчний асуудал хариуцсан зөвлөх Г.Батсайхан болон холбогдох албаныхан Баянзүрх дүүргийн 26 дугаар хороо, Богдхан уулын Залаатын ам орчимд замын трассын дагуу ажиллалаа.
НЗХГ-ын дарга Б.Одбаяр “Туулын хурдны зам нь Улаанбаатар-Налайх чиглэлийн авто замаас Баруун аймаг руу салдаг аюулгүйн тойрог хүртэл нийт 6 эгнээ 32 км үргэлжилнэ. Мөн найман байршилд хоёр түвшний уулзвар, 13 байршилд 9.8 км урт гүүр, дөрвөн байршилд 190 метр урт туннельтэй байхаар төлөвлөсөн. Үүнээс хамгийн урт буюу 7.2 км үргэлжлэх гүүрэн байгууламж нь Маршалын гүүрнээс Зайсангийн гүүр хүртэл байх юм. Өнөөдөр бид нарийвчилсан зургийн дагуу улаан шугам татаж байгаа нь Нэгдүгээр тойрог зам болон Туулын хурдны замын олон түвшний огтлолцлоор гарах эхний огтлолцох цэг дээр улаан шугам татаж байна. Үргэлжлүүлэн зүүн тийш Налайхын зам, баруун тийш Маршалын гүүр рүү холбогдох ажлуудыг хийнэ. Туулын хурдны замыг 2027 оны наймдугаар сарын 15-нд ашиглалтад оруулахаар төлөвлөж буй. Цаашлаад 2028 оны наймдугаар сарын 15-ны өдөр гэхэд тоноглол болон камержуулалтын системийг бүрэн хүлээлгэж өгөхөөр төлөвлөсөн” гэв.
Бүтээн байгуулалтын ажлын явцын талаар барилга угсралтын ажлын гүйцэтгэгч Хонгконгийн “ХаоЮань групп” компанийн Туулын хурдны замын зөвлөх Б.Даваасүрэн “Өнөөдрийн байдлаар замын зураг төслийн ажлыг эцэслэн баталсан. Бүтээн байгуулалтын ажил өрнөх эхлэл болон төгсгөл цэгээс трассын дагуу түр зам тавих ажил үргэлжилж байна. Мөн гурван байршилд төслийн гүйцэтгэгчийн кемпийн барилгын ажил эхэлсэн бөгөөд арваннэгдүгээр сарын 15-нд бүрэн ажиллагаанд оруулахаар ажиллаж байгаа юм. Энэ оны хувьд бүтээн байгуулалтын удирдлагын түвшинд 30-40 хүн ажиллаж байна. Ирэх онд 1000-1500 орчим хүн уг төсөлд ажиллана гэсэн тооцоолол гарсан” гэлээ.
Газар чөлөөлөлтийн талаар НГЗБА-ны Газар чөлөөлөх II хэлтсийн Дүүрэг хариуцсан газар зохион байгуулагч Ш.Амартайван “Туулын хурдны замын газар чөлөөлөлтөд Баянзүрх, Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн нутаг дэвсгэрт нийт 132 нэгж талбар өртөж буй. Үүнээс эхний ээлжийн 22 нэгж талбарт газар дүйцүүлэн олгож, газрыг чөлөөлсөн. Үлдсэн нэгж талбартай зөвшилцөх ажил үргэлжилж байна” хэмээв.
Туулын хурдны замыг барьснаар Наадамчдын өргөн чөлөөний ачаалал 15–30 хувь, Энхтайваны өргөн чөлөөний ачаалал 11–25 хувь, Чингисийн өргөн чөлөөний ачаалал 10–25 хувь, Сонсголонгийн гудамжны ачаалал 5–17 хувиар буурах тооцоо, судалгаатай. Түүнчлэн замын хөдөлгөөний дундаж хурд 13.5 хувиар нэмэгдэж, замын урсгалын тэнцвэр сайжирна. Ачаа тээврийн урсгал төвийн замаар дайрах шаардлагагүй болж, орон сууцны бүсийн агаарын бохирдол, дуу чимээ багасна. Ингэснээр хотын иргэд эрүүл, амар тайван орчинд амьдрах нөхцөл бүрдэж, түгжрэл буурах, худалдаа үйлчилгээ, үйлдвэрлэл, аялал жуулчлалыг шинэ түвшинд хүргэх, хөрөнгө оруулалтыг татах, ажлын байр бий болгох олон талт ач холбогдолтой.
