Урлаг спорт
“Фауст” жүжгийг үзэх 5 шалтгаан
ШАЛТГААН №1. “СЭХЭЭТЭН” ЭСВЭЛ “ЭЛИТ” ГЭДГЭЭ МЭДЭРМЭЭР БАЙВАЛ...
“Фауст” жүжгийн тухай дуулаагүй хүн ховор. Өөрийгөө боловсролтой гэж боддог, үгүй ядахнаа боловсролтой хүмүүсийн хүрээнд хамаатуулахыг дотроо хичээж явдаг хэн болов ч “Фауст” тавигдах нь гэсэн зарыг тогтож уншилгүй өнгөрнө гэж байхгүй. Манайд энэ хүрээллийг хуучин цагт “сэхээтэн” гэдэг байв. Одоо цагт бол “элит” гэх болжээ. Энэ хүрээнийхний оюун санааны хэрэгцээ, хэрэглээ нь жирийн дундаж ард олноос дээгүүр байх нь ойлгомжтой. Үгүй ядахнаа тэгж харагдах хэрэгтэй болно. Олонх хүний хувьд цочирдмоор шинэлэг тавилттай, хүний түүхэнд бичигдсэн хамгийн агуу зохиол гэгдсэн “Фауст” жүжиг бол чухам л сэхээтэн гэдгээ хэн нэгэнд, эсвэл өөртөө ч юм уу нотлох сайхан боломж. Мэдээж хүн бүхэн Гётегийн “Фауст”-ыг унших боломжгүй. Уншаад ч ухаж ойлгох нь юу л бол. Гэхдээ л дэлхийн сэхээтнүүд, элитүүд энэ жүжгийг үзсээр ирсэн, үзсээр ч байх бололтой. Тэгэхээр монголчууд юугаар дутахав.
Монголд дээд зэрэглэлийн, сонгодог гэсэн тодотголтой бүхэн хүлээлтэндээ хүрч чаддаггүйг хэн хэнгүй мэднэ. Өндөр хүлээлттэй, байдгаараа гоёж очоод, өвлийн шөнө сэтгэл дундуур даарсхийн харих ямар олиг байх билээ. Анхны тавилтыг нь өндөр хүлээлттэй үзсэн хүний хувьд найруулагч М.Батболдын “Фауст” жүжиг үзэгчээ сэтгэл дундуур гаргахгүй л болов уу гэж найдаж байна. Үзэгчээс ямар нэг зүйл, санаашрал ч юм уу, баяр баясал ч юм уу эсвэл бүр үзэн ядалт ч юм уу танхимдаа авч үлдэх нь уран бүтээлчдийн зорилго байдаг. Манайд сүүлийн үед тавигдсан жүжгүүдээс тэр зорилгодоо хамгийн дөхөж очсон бүтээл бол “Фауст” байж магадгүй. Гэхдээ “магадгүй” шүү!
ШАЛТГААН №2. ХҮН ЧАНАРАА “ЛОМБАРД”-НД ТАВЬСАН ЭСЭХЭЭ МЭДЭХИЙГ ХҮСВЭЛ...
“Фаустын домог” уг нь Ариун библийн Иовын номноос эхлээд хар домч, алхимичдийг хамарсан алдартай домог. Гэхдээ үнэн бодит юм шиг санагддаг цөөхөн домгийн нэг шүү! Хамгийн энгийнээр ойлговол чөтгөрт сүнсээ худалдаж, зүйрлэшгүй шид чадварыг олсон хүний түүх юм. Өөрөөр хэлбэл хүний оршихуйгаас хэтийдэхийн тулд, хүний чадвараас давсан үйл бүтээхийн тулд өөрийн амин сүнсээ чөтгөрт барьцаалсан хүн. Орчин үед буулгаж ойлговол хүн чанараа ямар нэг “ломбард”-нд тавьчихаад хүүнд нь барьцаалагдаад есөн жорын жаргал зовлон туулж яваа хүний түүх.
Европт чөтгөртэй гэрээлсэн санваартны тухай, бүр чөтгөртэй хийсэн гэрээ нь олдсон тухай цуу яриа, инквизаторууд зэтгэртэй гэрээлэгсдийг илрүүлэн устгасан түүх тоо томшгүй олон бий. Тэдний дундаас хамгийн алдартай нь Европыг хэрэн хэсэж амьдарсаар 1540-өөд онд Германы Виттенбергт дуулиантайгаар нас эцэслэсэн Иоханн Фауст хэмээх санваартны түүх юм. Хар домч, алхимичээрээ алдаршсан энэ эрийн чөтгөртэй байгуулсан гэрээ ч олдсон гэлцдэг.
Төд удалгүй энэ түүхээс сэдэвлэж, Шекспирийн үед Шекспирээс ч алдартай байсан Кристофер Марлоу жүжиг бичжээ. Марлоугийн жүжгээс 300 гаруй жилийн дараа Германы их бичгийн хүн Иохан Вольфанг Фон Гёте “Фауст” хэмээх жүжиг бичсэн нь эдүгээ ертөнцийн хамгийн агуу жүжиг гэгдэх болжээ. Гэхдээ сэдэл болсон домгоос нь болж “Фауст” жүжгийг христийн шашинтай хольж ойлговол үнэхээр утгагүй төөрөгдөл болно. Шашинжуулахдаа тулвал, “Чи буддист бол Фаустыг нэн даруй үз, чи итгэгч бол Фаустыг үзэхгүй өнгөрч болно гэж үү?” гэж хэлэх байна.
ШАЛТГААН №3. “АГУУ”, “СОНГОДОГ” ГЭХ МЭТ СҮРЖИН ТОДОРХОЙЛОЛТЫН УЧРЫГ ОЙЛГОХЫГ ХҮСВЭЛ...
Сүнсээ чөтгөрт худалдсан хүний түүх юу нь тэгтлээ сонирхолтой байна гэх асуух хүн гарах байх. И.В.Ф Гётегийн насан туршдаа бодож байж бичсэн гэлцдэг энэ жүжигт зөвхөн дээрх домгийн тухай өгүүлэхгүй.
Зохиолч энэ жүжгээр ёс суртахуун, хүний оршихуйн мөн чанар, хайр дурлал, мөнхийн хайр бий эсэх, цаг хугацаа, үйлийн үр гэж бий юу, хойд насны амьдрал, насны бөгсөнд эд баялаг, эрдэм мэдлэг хоёрын аль нь үнэндээ чухал вэ, аль эсвэл аль нь ч хэрэггүй хог юм уу зэрэг тоо томшгүй асуулт тавьж, түүндээ хариулт эрсэн байдаг. Хүн насан туршдаа өөрөөсөө асууж, өөртэйгээ зөрчилдөж явдаг үр бодлуудыг Фауст хэмээх ухаантны амьдралд сүлжиж орхисон хэрэг. Энэ сүлжээсийг хэрхэн тайлах нь хүн төрөлхтний хувьд гоо зүйн эрэл хайгуул болж үлдсэн. Сонгодог жүжгүүд мөнхөд тоглогдсоор байдгийн гол шалтгаан нь энэ. Сонгодог зохиол гэдэг хариулт, сургаалиудаар дүүрэн биш асуулт, хариулахад хэцүү асуултуудаар л дүүрэн байдаг юм.
Агуу зохиол гэдэг асар олон талтай, сэтгэхүй, үйлдлийн систем бөгөөд түүнийг тайлна гэдэг найруулагчийн хувьд ч, жүжигчний хувьд ч, үзэгчийн хувьд ч сэтгэхүйн том дасгал, оюун санааны аялал байдаг. Чухам тэрхүү тайллаараа найруулагч, уран бүтээлчид үнэлэгддэг. М.Батболд шиг залуухан, туршлага багатай найруулагчийн хувьд “Фауст”-ыг тавихаар зориглох нь амиа хорлосноос ялгаагүй хэрэг. Чухам энэ зоригтой сонголт нь урлагийн хүрээний олон хүний сониучирхал, зэвүүрхлийг төрүүлсэн. Үүнийг бичиг ч бас сониу, зэвүү тээсээр анх үзсэнээ нуух юун...
ШАЛТГААН №4. УЛАМЖЛАЛТ ТЕАТРААС УЙДАЖ ЗАЛХСАН БОЛ...
Найруулагч М.Батболд бол Орос ах нарын бүтээгдэхүүн. С.Гэндэн, Л.Ванганаас эхлээд монголын театрын уран сайхны бодлогыг сүүлийн 30 гаруй жилийн турш зангидсан Н.Сувд гуай гээд театрын гол уран бүтээлчид бүгд орос школоор хүмүүжиж, эх орондоо хэрэгжүүлсэн улс. Монголын урлагийнхан 10 гаруй жилийн өмнөөс оросууд өөр болчихож, оросын театр өөрчлөгдөж байна гэх мэтээр жиг жуг гэх болсон. Гэхдээ яаж өөрчлөгдөөд, өөр болоод байгааг нь очиж үзээд, монголдоо авч ирж хэрэгжүүлсэн нь харамсмаар цөөхөн. Хэдийгээр найруулагчдын нэгэн шинэ үе гарч ирж, эрэл хайгуул хийсээр байгаа ч монголын театр үзэгчдийнхээ оюуны хэрэгцээ, таашаалыг хангаж, сэтгэлийн цэнгэл эдлүүлж чадаж байгаа юу гэвэл үгүй.
Яг ийм нэг сонирхолтой ч юм шиг, уйтгартай ч юм шиг зурвас үед М.Батболд хэмээх шинэ найруулагч театрын ертөнцөд орж ирж байна. Манай үеийнхний гадаадын мэргэжлийн сэтгүүл, цахим орон зайнаас л олж үзэж ирсэн динамиктай, орон зай шаардсан чөлөөт тавилтыг М.Батболдын “Фауст” жүжгээс үзсэн нь таашаал төрүүлснийг нуугаад яахав. Гэхдээ анхны тавилтаа Соёлын төв өргөөнд хийсэн нь учир дутагдалтай байв. Соёлын төв өргөө бол хошин шогийн гараа, концерт хийхэд тохиромжтой болохоос драмын жүжиг тавихад тохиромжгүй тайз юм. Тийм ч учраас М.Батболд найруулагчийн зарим орон зайн шийдэл, тоглолтууд үзэгчдэд хүрэхгүй сарниад байгаа нь мэдрэгдсэн. Харин энэ удаа “The Corporate Hotel and Convention Centre”хэмээх монголдоо л сайнд тооцогдох танхимд тавигдах гэж байгаа нь сонирхол татаж байна.
“Найруулагчийн тавилт” гэдэг энэ үг өөрөө их марзан үг л дээ. Гэхдээ үйл явдал, шийдлийг нь урьдчилан задлахгүйгээр тавилтыг нь базаж дүгнэвэл, үзэгч энэ жүжгээс монголд урьд өмнө нь үзээгүй театрын олон боломж байдгийг олж харах болно.
ШАЛТГААН №5. ХИЙМЭЛ БУС БОДИТ ЖҮЖИГЛЭЛТ ҮЗМЭЭР БАЙВАЛ...
“Фауст” жүжиг гол хоёр дүртэй. Нэг нь ертөнцийн явдалыг бясалгаж, бараг л гэгээрлийн гарман дээр ирсэн Фауст гуай. Манай нийгэмд Фаустархуу дүр байна уу гэж миний бие бодож үзээд, яруу найрагч Д.Урианхайгаас өөр хүн олоогүй. Өөрөөр хэлбэл Фауст бол Д.Урианхай гуайрхуу л ховор хувь хүн, бодьгал гэсэн үг. Энэ дүрд жүжигчин Г.Мягмарнаран, С.Болд-Эрдэнэ нар тоглоно. Хөгшин залуу хоёр жүжигчин нэр дурьдагдахыг үзээд гярхай үзэгч нэгийг тааварлах нь лавтай. Хоёулаа драмын театрын сонгодог, арилжааны, хүүхдийн гээд бүх л жүжгийг нуруун дээрээ үүрч гарч сурсан туршлагатай “тайзны хүмүүс”. Тэдний хослол найруулагч М.Батболдын “орон зайн тавилт” дээр хэрхэн буух нь үзэгчдэд сонирхолтой байх.
Жүжгийн нөгөө нэг гол дүр нь бурхадтай дэнчин тавьж, Фаустын сүнсийг авахаар ертөнцөд бууж ирэх Мефистофел. Хамгийн сонирхолтой энэ дүрд монголын хошин урлагийн оддын нэг “Аглуу” буюу Л.Баттулга тоглоно. Л.Баттулгын тоглолт, жүжигчний ажиллагаан дээр ярих юм их байгаа ч жүжгээ хүлээж буй үзэгчдийг хүндлээд одоохондоо хэлээ хазъя. Ямартай ч энэ жүжигт дүр бүтээж буй жүжигчид өөрийн тогтсон хэв маягаасаа аль болох зайлсхийхийг хичээж байсныг нь дуулгах нь зүйтэй байх. Басхүү жүжигчдийн тоглолтонд сонгодог бүтээлд дүр бүтээж байгаа гэсэн дотоод хиймэл хичээнгүйлэл бага байсныг урьдчилан дуулгамаар байна.
Монгол шинээр тавигдаж буй нэгэн шинэ жүжгийн тухай үзэгчдэд хэрэг болох болов уу гэсэн санаануудаа нуршихад ийм байна. Үүнээс цаашихыг мөнх хөх тэнгэр ч биш, урлагийн бурхан Янжинлхам, Гэгээн Муза ч биш гагцхүү үзэгч таны мэргэн оюун мэдмой!
СУИС-ийн Театрын Урлагийн Сургуулийн багш Я.Баяраа
Урлаг спорт
Хутга тулган бусдыг дээрэмдсэн этгээдийг олж тогтоон баривчилжээ
Энэ оны долоодугаар сарын 24-ний өдөр СХД-ийн нутагт дэвсгэрт байрлах нэр бүхий барьцаалан зээлдүүлэх газрын ажилтныг үл таних этгээд хутга тулган айлган сүрдүүлж, ам болон гарыг нь хүлж скочдон 500 сая төгрөгийн үнэ бүхий алт, монетон үнэт эдлэл, бэлэн 1.5 сая төгрөгийг дээрэмдсэн гэмт хэрэг бүртгэгдсэн.
Цагдаагийн байгууллагаас гэмт этгээдийг улсын хэмжээнд эрэн сурвалжлах ажлыг зохион байгуулж, орогнож байсан газрыг олж тогтоон, дайчлан баривчилж, мөрдөн шалгаж ажиллагааг үргэлжлүүлэн явуулж байна.
Урлаг спорт
Мас-Рестлингийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнээс Монгол Улсын баг тамирчид таван алтан медаль хүртлээ
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхийн ивээл дор “Дэлхийн аварга шалгаруулах Мас-рестлингийн VII тэмцээн”-ийг 2025 оны долоодугаар сарын 31-нээс наймдугаар сарын 03-ны өдрүүдэд Архангай аймгийн төв дэх “АРА” комплекс болон “АРА” аренад амжилттай зохион байгууллаа.
Тэмцээнд 33 орны 300 орчим баг тамирчид оролцлоо. Монгол Улсаас 66, Оросын Холбооны Улсаас 60, Бүгд Найрамдах Киргиз Улсаас 34 тамирчин ирж, хамгийн өргөн бүрэлдэхүүнтэй багт тооцогдов.
Нэгдсэн дүнгээр тэргүүн байрт ОХУ, дэд байрт Киргиз Улс, гутгаар байрт Монгол Улсын баг жагслаа. Монгол Улсын баг тамирчид алт 5, мөнгө 10, хүрэл 36, нийт 51 медаль хүртэж өндөр амжилт үзүүллээ. Үүнээс, өсвөр үеийн насны ангилалд 2 алт, 5 мөнгө, 11 хүрэл нийт 18 медаль хүртэв.
Хүндэт зочноор ОХУ-ын Холбооны зөвлөлийн гишүүн, Олон улсын “Мас-Рестлинг”-ийн холбооны Ерөнхийлөгч А.К.Акимов, ОХУ-ын Бүгд Найрамдах Саха Якут Улсын “Ил Тумэн” их хурлын дарга А.И. Еремеев, ОХУ-ын Бүгд Найрамдах Саха Якут Улсын Биеийн тамир, спортын сайд Л.Н.Спиридонов, олимп, дэлхийн аварга П.П.Пинигин зэрэг төлөөлөгчид оролцлоо.
Тэмцээнийг амжилттай зохион байгуулахад үнэтэй хувь нэмэр оруулсан зочид, албаныхан, тамирчдыг Соёл, спорт, аялал жуулчлал, залуучуудын яам (ССАЖЗЯ) болон Засгийн газраас шагнаж урамшууллаа. ССАЖЗЯ-ны жуух бичиг – Л.Н. Спиридонов, П.П. Пинигин, Олон улсын Мас-рестлингийн холбооны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга И.Ю. Григории нар,
Засгийн газрын шагнал “Биеийн тамир, спортын тэргүүний ажилтан” цол тэмдэг – Архангай аймгийн Биеийн тамир, спортын газрын нягтлан бодогч Г. Нэргүй, Монголын “Мас-Рестлинг”-ийн холбооны Ерөнхийлөгч Э. Мөнхсүрэн, дэлхийн аварга тамирчин Х. Мөнхтуяа нар шагнуулав. Дээрх шагналыг ССАЖЗЯ-ны Биеийн тамир, спортын бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрын дарга Д. Жаргалсайхан хаалтын ёслолын ажиллагааны үеэр гардуулан өглөө.
Уг тэмцээний үеэр “Хүннү хаан” театрчилсан урлагийн тоглолт, “АРА” урлагийн фестиваль, тоглолтыг зохион байгуулан, үндэсний соёл, зан заншил, түүхэн өв уламжлалаа гадаадын зочид, төлөөлөгч нарт танилцуулснаар соёл, спорт, аялал жуулчлалын нэгдмэл бүтээгдэхүүн болгож чадсан юм.
Орон нутагт анх удаа зохион байгуулагдсан энэхүү дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээнийг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газар, Соёл, спорт, аялал жуулчлал, залуучуудын яам, Архангай аймгийн Засаг даргын Тамгын газар (Засаг дарга Б. Цэрэннадмид), Монголын Мас-рестлингийн спортын холбоо хамтран амжилттай зохион байгууллаа.
Урлаг спорт
“Онцгой амралт” телевизийн реалити шоуны бүртгэл наймдугаар сарын 6- нд эхэлнэ
Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн бодлого, үйл ажиллагааны хөтөлбөр, чөлөөлөх дайны ялалтын түүхт 80 жилийн ойн хүрээнд хүүхэд, залуусын бие бялдрыг хөгжүүлэх, цэрэг - эх оронч үзлийг төлөвшүүлэх зорилгоор зохион байгуулагдах "Онцгой амралт” телевизийн реалити шоуны бүртгэл наймдугаар сарын 6, 7-ны өдрүүдэд болно.
ХЭН ОРОЛЦОХ БОЛОМЖТОЙ ВЭ?
Зөвхөн Ерөнхий боловсролын сургуулийн ахлах ангийн сурагчид
ТЭМЦЭЭНД ОРОЛЦСОНООР
Цэргийн анхан шатны мэдлэг, дадлага олох ба хувь хүний харилцаа, хандлага, бие бялдар, сэтгэл зүйн бэлтгэл дээшилнэ.
Цэргийн албаны үнэ цэн, мөн чанарын талаар анхан шатны мэдлэг, дадалтай болно.
ТЭМЦЭЭНИЙ ЗОХИОН БАЙГУУЛАЛТ
ҮБХИС ийн харьяа “Шонхор”зусланд зохиогдоно
Тэмцээн онооны дарааллаар хасагдах зарчмаар, сургалт, дадлага хосолсон дараах үе шатуудаар явагдана.
Үүнд: Бэлтгэл үе: тэмцээний заавар танилцуулга, аюулгүй зааварчилгаа судлах
- Нэгдүгээр шат: Бие бялдар, сэтгэл зүй, авхаалж самбаа сорих ерөнхий сорил
- Хоёрдугаар шат: Удирдах ур чадвар, багийн ажиллагаа, оюун ухаан, хурд хүчний сорил
- Гуравдугаар шат: Цэргийн мэргэжлийн дасгал норматив
Тэмцээнд оролцох хүүхдүүд заавал нарийн мэргэжлийн эмчийн үзлэгт орж, эрүүл мэндээр тэнцсэн эсэх талаар дүгнэлт гаргуулах
Сурагч өөрийн биеэр тэмцээнд оролцох хүсэлт гаргасан байх /Нэвтрүүлгийн хэлбэр чөлөөт учраас тэмцээны ялалт,ялагдал,алдаа оноог олон нийтэд телевизээр харуулахад татгалзах зүйлгүй гэсэн/
Эцэг эх асран хамгаалагчийн зөвшөөрөл
Мөн оролцогч хүүхдүүд өөрийн гэр орон аав ээж гээд хайртай дотны хүмүүс болон болон оршин суугаа газраа танилцуулсан бичлэгийг гар утсаараа хийж авчрах
ТЭМЦЭЭНИЙ ХУГАЦАА
2025 оны наймдугаар сарын 12- 19 ны өдрүүдэд Шонхор зусланд зохион байгуулагдана.
СОНГОН ШАЛГАРУУЛАЛТ
2025 оны Наймдугаар сарын 6,7-ны өдрүүдэд 11:00 цагаас МҮОНРТ дээр зохиогдоно.
Хамтран зохион байгуулагчаар Монгол Улсын Батлан хамгаалахын яам, Үндэсний Батлан хамгаалахын их сургууль, Монголын Үндэсний Олон Нийтийн Телевиз ажиллана.
