Үзэл бодол
Үнэн ба Зөв Намын дарга А.Отгонбаатар: Би гишүүн болж чадсангүй, жагс гээд байгаа ах нар хэний халуун амь, бүлээн цусаар тоглох гээд байгаа юм бэ?
УИХ-ын 2020 оны сонгуулийн үр дүнгийн талаар Үнэн ба зөв намын дарга А.Отгонбаатар иргэдэд хандан мэдээлэл хийлээ. Түүний яриаг багцлан хүргэж байна.
Найзуудаа одоо уйлаад яах вэ? Гоншигноод яах вэ? Сонгууль болдгоороо болоод өнгөрлөө. Асуудал байгаа бол хууль шүүхээрээ явья. Зарим нэг ах нар 7 сарын 1 шиг хүмүүсийг уриалж, турхирч, жагсаал цуглаан хийе гэж солиотой юм ярьж байна. Би үүнийг хэрхэвч зөвшөөрөхгүй. Ард түмэн Сүхбаатарын талбай дээр гарч зогсоод хамгийн түрүүнд цагдаа нартай тулна. Тэр яриад байгаа хүмүүстэйгээ ч тулахгүй. Хэдэн цагдаа нар гэмтэж бэртэж, байшин барилга нурааж, үймээн самуун дэгдэнэ. Үүний шанд Монгол Улс, Монголчууд л хохирно. Би сонгуулийн өмнө энэ ах нарт “Бид нэг цул болж ажиллах ёстой. Тэгвэл ялна” зөндөө хэлсэн. Хэн нь ч тоож авч хэлэлцээгүй. “Би мундаг, би мундаг” гээд л сонгуульд орсон. Сонгуулийн үр дүнг харахаар нийт санал өгсөн иргэдийн 40 хувийг ньл Ардын нам авсан байна. Үлдсэн 60 хувийг нь бусад нь хуваагаад авчээ. Бидэнд ялах боломж байсан.
Бид өөрсдөө л саналаа хуваасан. Сонгуульд ялагдсан. Сонгууль болохоор шаагилдаад л гараад ирдэг улс төрчид хэтэрхий олон юм байна. Сая бүүр 600 гаруй хүн гараад л ирээ биз дээ. Сонгууль дуусахаар алга болдог. Шал худлаа л байгаа байхгүй юу? Ийм байж жагсая, цуглая гэдэг. Өмнө нь 7 сарын 1-нд жагсаал болоход таван гэм зэмгүй залуу амь насаараа хохирсон. Жагсаалыг зохион байгуулсан ах нар өөрсдөө зугатаад алга болсон ш дээ. Ийм байж битгий солиороод байгаарай. Энэ талбай дээр жагсаал боллоо гэхэд эгэл жирийн цагдаа нар, эгэл жирийн ард иргэд алалцаад л өнгөрнө. Ийм асуудал байж болохгүй. Одоо бид дөрвөн жил шахаж шаардаад л явах зам үлдлээ. Ирэх 4 жил бид дараагийнхаа сонгуульд бэлтгэнэ. Зүгээр суухгүй. Хуулийн дагуу бүх юмыг шийдээд явах ёстой. Сонгууль будиллаа гээд бүүр будлиан үүсгэж болохгүй. Ард түмнийг хооронд нь байлдуулах гэж турхирах хэрэггүй. Нөхцөл байдлыг бид томоор харах хэрэгтэй, ард түмнээ, улс орноо бодох хэрэгтэй. Нөгөө алдартай Сири гэдэг улс яалаа.
Сонгуулийн маргаанаас үүдэж маргалдаад, жагсаж тэмцээд, эцэст нь улс нь өөрөө байхгүй болсон. Тиймээс 7 сарын 1 шиг асуудлыг бид дахиж үүсгэж болохгүй. Ард түмнийг ингэж өдөөн турхирч болохгүй. Ард түмэн сонголтоо хийчихлээ. Үр дүн нь ингэж гарлаа. Маргаан байгаа бол хууль шүүхээрээ яваарай. Би нэг зүйл хэлэхийг хүсч байна. 2021 онд бид Гэрэгэ бондны 800 сая ам.доллар, 2022 онд Чингис бондны 1 тэрбум ам.доллар гээд нийтдээ 4 бондны асар их өр төлнө. Энэ өрийг төлөхийн тулд маш их хөрөнгө мөнгө олох шаардлагатай болно. Одоо улсаараа тоглохоо болье. Энэ улс оронд тогтворгүй байдал үүсээд эхлэх юм гадныханд л олз болноо. Тиймээс ялагдсан хүмүүс битгий бусдыг турхир гэж хатуухан хэлмээр байна. Үнэн ба зөв нам ялагдсан. Бид нарын хувьд ч гэсэн маш их зүйлийг алдсан. Бусад намыг бодоход бид дөрвөн жил ажилласан. Гэлээ гээд бид ялагдлаа гэж гоншигнохгүй. Одоо цаашид эвсэж нэгдэх, нийгмийг өөрчлөх, Үндсэн хуулийн 6-р зүйлийн 2-ыг өөрчлөхийн төлөө хамтран зүтгэе. Бидэнд итгэдэг энэ намд итгэдэг бүх хүмүүсийн төлөө ажиллах болно. Өчигдөр анхан шатны шүүхээр Өвөрхангай аймагт хууль зөрчсөн гэдэг үйлдлийг нь тогтоосон. Энэ гурван нэр дэвшигчийг татах ёстой. Ийм л жишгээр хуулийн дагуу асуудлаа шийдүүлнэ.
“Би гишүүн болж чадсангүй. Миний өмнөөс жагс” гээд байгаа ах нар хэний халуун амь, бүлээн цусаар тоглох гээд байгаа юм бэ гэдгийг би ойлгохгүй байна. Өөрсөддөө алдаа байхгүй юм шиг өрөөлд байнга бурууг чихдэг хүмүүс одоо боль. Өнөөдөр жагсаал цуглаанд уриалаад байгаа ах нар өөрсдөө л нэгдэж чадаагүй унасан, Биднийг ч бас унагасан. Дээрээс нь хууль шүүхийг гартаа атгасан МАНАН бүлэглэл биднийг унагаасан. Гэхдээ “Үнэн ба зөв” намынхан цаашдаа илүү их нэгдэж ажиллана. Биднийг дэмжиж байгаа бүх хүмүүсийг би хамтран ажиллахыг урьж байна.
Цөмөөрөө илүү хүчирхэг, илүү ухаалаг, илүү ажилсаг, илүү ухаалаг байж тэмцье. Ах нар шиг хөшигний ард нуугдчихаад араас нь хүн түлхэж унагаадаг адгийн тамтаг нь байхгүй байя гэж уриалж байна. Төрийн гурван өндөрлөгийн бүх суудалд сууж үзсэн нэг өвөө, УИХ-д өчнөөн жил суусан, Улаанбаатар хотын дарга байсан бас нэг буурал толгойтой өвөө байна. Өвөө нар нийлээд олон түмнийг турхирах хэрэггүй. Ийм өвөө нар одоо зайгаа тавьж өгөх цаг болсон. Залуучууддаа боломж олго. Ирэх сонгуульд ялагдал амсахгүйн төлөө одооноос ажиллах хэрэгтэй. Улс орноо бодож байгаа бол эв нэгдлийг сахиж, илүү хичээж ажиллая.
Үзэл бодол
Л.Оюун-Эрдэнэ: Аялал жуулчлалын гол бүс Ханх-Хатгал чиглэлд хатуу хучилттай авто зам тавина
Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Хөвсгөл аймгийн иргэдтэй уулзаж “Шинэ сэргэлтийн реформ” илтгэлээ танилцуулж, Засгийн газраас хэрэгжүүлж буй бодлого, түүний үр дүн, улс орны нийгэм, эдийн засгийн нөхцөл байдлын талаар мэдээлэл өглөө.
Ирэх оны төсвийн төслийг боловсруулж буй энэ үед аймаг бүрд Ерөнхий сайд, танхимын сайд нарын хамт очиж асуудлыг судлаад саналыг нь тусгаж байна. Өнгөрсөн хугацаанд улс оронд бий болсон хүндрэлүүдийн шалтгаан, хөгжлийг хязгаарлагч хүчин зүйлсийг арилгахад чиглэсэн “Шинэ сэргэлтийн бодлого” эхнээсээ үр дүнгээ өгч байна. Ялангуяа “5Ш” ажиллагаа, Хөгжлийн банкны чанаргүй зээлийг төлүүлэхэд анхаарч, нүүрсний экспортыг ил болгож, боомтуудыг төмөр замаар холбох ажлын үр дүн гарч байгааг тэрбээр онцоллоо.
Эдийн засгийн 93 хувь нь уул уурхайгаас хамаарч байгаа өнөөгийн бүтцийг задлах нь чухал. “Эрдэнэт” үйлдвэрийг төрийн мэдэлд авснаар анх удаа энэ онд 1,8 их наяд төгрөгийг төсөвт төвлөрүүлсэн. ОюуТолгойн 2.3 тэрбум ам.долларын өрийг тэглүүлсэн. Нүүрсний худалдааг цахимжуулж, үнийг ил тод болгосноор валютын нөөц өнөөдрийн байдлаар 3.9 тэрбум ам.доллар болсон. Энэ бүхний үр дүнд 2023 оны төсвийн орлого батлагдсан дүнгээс 1.7 их наяд төгрөгөөр давсныг Ерөнхий сайд дурдлаа.
Цаашид “Шинэ сэргэлтийн 5 цагариг”-ийг хэрэгжүүлснээр 21 аймгийг бүсчлэн хөгжүүлж, “Мянганы зам”-ын дараагийн үе шат буюу аймгуудыг хооронд нь, боомтуудыг авто замаар холбож, дулаан цахилгаанаар бүрэн хангах боломж бүрдэж, эрчим хүч, дулаан цахилгаан, авто зам, төмөр замын сүлжээ нэмэгдэнэ гэлээ.
Хөвсгөл аймгийн иргэдийн уулзалтад 600 гаруй хүн оролцож, 70 гаруй нь санал, хүсэлтээ илэрхийлж, Ерөнхий сайд болон салбарын сайд нар асуултад нь хариуллаа. Хөвсгөл аймгийг аялал жуулчлал, хөдөө аж ахуйн чиглэлээр хөгжүүлэх Засгийн газрын зорилт, авлигын эсрэг Ерөнхий сайдын эхлүүлсэн тэмцлийг дэмжиж буйгаа иргэд хэлсэн бөгөөд орон нутгийн чанартай асуудлыг түлхүү хөндлөө. Өөрийгөө санхүүжүүлэх боломжтой аймгуудын нэг нь Хөвсгөл. Тиймээс боломж бүхнээ ашиглах ёстойг Ерөнхий сайд хэллээ.
137 мянган хүн амтай тус аймгийн сургууль, цэцэрлэгийн хүртээмжийг нэмэгдүүлэх, цалин, тэтгэвэр, тэтгэмжийн нэмэгдлийг инфляцтай уялдуулж индексжүүлэх, малын эмч ховордсонд төрийн бодлогоор анхаарах, тариалан эрхлэгчдийг дэмжих, төрийн албаны шинэчлэлийг эрчимжүүлэх, нисэх буудлыг олон улсын зэрэглэлтэй болгох, Хөгжимт драмын театрын барилгын ажилд анхаарах, Ханх-Хатгал чиглэлд хатуу хучилттай зам тавих, “Бэлтэс Мөрөн” компанид мөнгөө алдсан иргэд хохирлоо хэрхэн барагдуулах нь тодорхой бус болсон зэрэг санал, хүсэлтийг иргэд гаргав. Монгол Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 2024 онд Хөвсгөл аймагт хэрэгжүүлэх төсөл, арга хэмжээний саналыг иргэдээс авсан юм. Үүнээс гадна тус аймгийн ИТХ-аас тулгамдсан томоохон гурван асуудлыг ирэх оны төсөвт тусгуулахаар эрэмбэлсэн байна. Үүнд,
-Хөвсгөл аймгийн Дулааны станцыг өргөтгөх
-“Шинэ сэргэлтийн бодлого”-ын Боомтын сэргэлтийн хүрээнд Ханх-Хатгал чиглэлд хатуу хучилттай авто зам барих санхүүжилтийг төсөвт тусгуулах саналыг Ерөнхий сайд дэмжихээ илэрхийлэв. Мөн иргэдийн саналын дагуу Хатгал сумын зураг, төсөв нь бэлэн болсон бүх төслийн санхүүжилтийг ирэх оны төсөвт суулгах, Ахмадын төвийн шинэ байр болон тус аймгийн Хөгжимт драмын театрын барилгын санхүүжилтийг төсөвт нэмж тусгахаар боллоо.
Үзэл бодол
Ц.Цолмон: Ойрын өдрүүдэд Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрээр цас орохгүй
Уржигдар шөнө Улаанбаатар хотын уулархаг бүсэд нойтон цас орсон. Тиймээс нийслэлийн нутаг дэвсгэр дэх цаг агаарын урьдчилсан төлөв байдлын талаар Цаг уур, орчны шинжилгээний газрын синоптик инженер Ц.Цолмонгоос тодрууллаа.
-Ойрын өдрүүдэд Улаанбаатар хотын цаг агаар ямар байх вэ?
-Есдүгээр сарын 25-нд нийслэлийн нутаг дэвсгэрээр бороо орж, есдүгээр сарын 26-нд шилжих шөнө уулархаг хэсэгт нойтон цас орсон. Өнөө шөнөдөө ялимгүй хур тунадас орж, ойрын тав хоногт агаарын температур шөнөдөө 1 хэм дулаан, өдөртөө 7-10 хэмийн дулаан байна. Ойрын өдрүүдэд Улаанбаатар хотын нутаг дэвсгэрээр цас орохгүй. Харин өнөө шөнөөс эхлэн баруун аймгийн нутгаар буюу Баян-Өлгий, Ховд, Завхан аймагт их хэмжээний цас орж, аюултай үзэгдлийн хэмжээнд хүрэх төлөвтэй байгаа. Тиймээс иргэд, тээвэрчид шаардлагагүй тохиолдолд дээрх чиглэлд зорчихгүй байх, зорчих тохиолдолд техникийн бүрэн бүтэн байдлыг сайтар хангахыг зөвлөж байна.
-Цас хэр хэмжээгээр орсон тохиолдолд аюултай үзэгдэлд тооцдог вэ?
-Цас 5-10 мм-ийн зузаантай орсон бол аюултай үзэгдэл, 10 мм-ээс дээш зузаантай байвал гамшигт үзэгдэлд ордог.
-Өнөөдрөөс хүйтэрч эхэлж байна. Ирэх өдрүүдэд дулаарах уу?
-Есдүгээр сарын 29-нөөс нутгийн өмнөд хэсгээр, есдүгээр сарын 30-наас ихэнх нутгаар агаарын температур өдөртөө бага зэрэг дулаарах төлөвтэй байна.
Үзэл бодол
Э.Бат-Оргил: Хуучин автобус оруулж ирж байгаа гэх мэдээлэл ташаа
Нийтийн тээврийн парк шинэчлэлээр авч байгаа автобуснуудыг хуучин гэх мэдээлэл цахим орчинд түгсэн. Үүнтэй холбоотойгоор холбогдох албаныхан мэдээлэл өглөө.
Шинэ автобусны техникийн үзүүлэлтийн талаар “Зорчигч тээврийн нэгтгэл” ОНӨААТҮГ-ын ашиглалтын инженер Э.Бат-Оргил:
-Шинэ ногоон автобуснууд нь БНСУ-ын “Daewoo” компанийнх. Тус компани нь дэлхийн долоон оронд салбар үйлдвэртэй. Энэ бол “Daewoo” компанийн Вьетнамд угсралт хийсэн автобус. Шинэ автобус, техник хэрэгсэл ямар байдаг, тэр дагуу бүгд шинэ, бас хуулгатай, бичиг баримттай. Автобусны гэрэл нь лед, таван паартай, дулаалгын тусгай материал ашигласан. Өмнө нь бол дулаалгад хөөсөнцөр ашигладаг байсан. Үйлдвэрлэлийн явцын бичлэгүүдийг манайд ирүүлсэн. Суудлын бүрээс сайжруулсан лидрен материал. Суудал бүрд агааржуулагчтай. Мөн дөрвөн дэлгэц, утасны USB холбогчтой, цонх нь цантдаггүй. Манайх техникийн нөхцөлөө өгч хүлээж авч байгаа учраас хуучин автобус гэдэг бол ташаа мэдээлэл. Тоног төхөөрөмж, мотор гээд бүх зүйл нь шинэ. “Евро 5” дизель хөдөлгүүртэй, утаа бага ялгаруулах төхөөрөмж суурилуулсан. Зэвний хамгаалалтыг замаск, тос гэж андуурсан мэдээлэл гараад байгаа гэлээ.
Б.Тамир: Нэг жилийн хугацаанд 17 автобус шатсан
Нийслэлийн Нийтийн тээврийн газрын Тээвэр, төлөвлөлтийн хэлтсийн дарга Б.Тамир:
-Улаанбаатар хотод үйлчилгээнд явж байгаа автобуснуудын дийлэнх нь 10-12 жилийн насжилттай болсон. Иймээс ч сүүлийн үед автобус шатсан тохиолдол олон гарч байна. Өдөрт 500-600 мянган зорчигч тээвэрлэдэг. Нэг жилийн хугацаанд 17 автобус шатсан байна. Иймээс парк шинэчлэлийг чинээнд нь тултал нь хийж, эхний автобуснууд үйлчилгээнд явж байгаа. Дизель автобус 20 орчим ороод ирчихсэн, үлдсэн 80 нь маргааш ирнэ. Автобуснуудад цахим карт уншуулах төхөөрөмж суурилуулж, аль болох богино хугацаанд үйлчилгээнд гаргана. Дизель автобуснуудыг холын чиглэлд, цахилгаан автобусаа хотын төвөөр гаргахаар төлөвлөж байна.
Мөн цаг агаарын нөхцөл байдал зэрэгт тохируулан автобуснуудад тодорхой тооны нэмэлт төхөөрөмж хийлгэсэн. Тухайлбал, хөргөлтийн систем, паар зэргийг нэмсэн. Автобуснуудыг зах зээлийн үнээр авч байгаа. 60 автобус авах тендер зарлаад жил гаруй үргэлжилсэн түүх бий. Өдгөө бид 800 гаруй автобусыг шинэчилж байгаа. Үүний цаана нийтийн эрх ашиг яригдах ёстой. Бид аль болох богино хугацаанд парк шинэчлэлийг хийж байна. Мөн нийтийн тээврийн сүлжээ, төлөвлөлтөд ажиллаж, хүлээгдэл багатай байхаар төлөвлөж байгаа. Өглөө, оройн ачаалалтай цагаар Энхтайваны өргөн чөлөөнд богино эргэлтийн чиглэлийг гаргасан. Түүнчлэн өглөөний эх авалтыг бүх буудлаас нэгэн зэрэг эхлүүлдэг системийг нэвтрүүлээд байна. Нисэх, Яармагт шинэ чиглэл, богино эргэлтийг нэмсэн. Мөн ачаалалтай чиглэлд автобусны тоог нэмж байгаа. Түүнчлэн алсын чиглэлийн буух цагийг хойшлуулсан гэв.
Сэтгэгдэл