Эх орны хөрсөнд тариалсан эрүүл, шинэ ногоог иргэдэд худалдаалдаг “Алтан намар-2025” төмс, хүнсний ногооны өргөтгөсөн худалдааг энэ жил нийслэлийн 21 байршилд зохион байгуулахаас өнөөдрийн байдлаар долоон байршилд үзэсгэлэн худалдааг дэлгэжээ. Шинэ ногооны үзэсгэлэн худалдаа болж буй байршлын нэг Чингэлтэй дүүргийн 4 дүгээр хороо, Барилгачдын талбайд газар тариалан эрхлэгч, зөгийн аж ахуй эрхлэгч, үндэсний үйлдвэрлэгчид төмс, байцаа, лууван, манжин, сонгино гээд өргөн хэрэглээний хүнсний ногооноос гадна олон төрлийн нарийн ногоо, даршилсан ногоо, зөгийн балыг зах зээлийн үнээс хямд үнээр борлуулж байлаа.

Үзэсгэлэн худалдаанд 9 дэх жилдээ оролцож буй Сэлэнгэ аймгийн Мандал сумын ногоочин О.Байгалмаа “2016 оноос хойш Барилгачдын талбайд ногоогоо борлуулж байна. Байцаа, лууван, төмс, сонгино, манжин болон 5-6 төрлийн нарийн ногоо, 4 төрлийн хулуу, 13 төрлийн даршилсан ногоог өөрөө тарьж, бэлтгэж авчирсан. Манай сум 27 мянган хүн амтай боловч бүгд дор бүрнээ тариалан эрхэлдэг учраас сумандаа ногоогоо тарихад борлуулалт бага байдаг. Тиймээс хотод ирж, төвлөрсөн цэгт ногоогоо зарахад тариаланчид төдийгүй нийслэлчүүдэд их хэрэгтэй. Бид борлуулалтаа ч хийнэ. Иргэд ч шинэ чанартай ногоогоо хямд үнээр худалдан авдаг” гэлээ.

“Алтан намар-2025” төмс, хүнсний ногооны өргөтгөсөн худалдаанд өнөөдрийн байдлаар Сэлэнгэ, Дархан, Төв, Булган, Ховд, Өмнөговь аймгийн болон Улаанбаатар хотын 60 гаруй иргэн, тариаланч оролцож байгаа юм. Өргөтгөсөн худалдаанд оролцож байгаа тариаланчид холбогдох журамд заасны дагуу бичиг баримтаа бүрдүүлж, ариун цэврийн үзлэг шинжилгээнд хамрагдаад зогсохгүй бүх ногоогоо шинжилгээнд хамруулж, химийн бордоогүй гэдгийг нь нотолж байж үзэсгэлэндээ оролцох эрхтэй болдог гэнэ.

Чингэлтэй дүүргийн ЗДТГ-ын Хүнс, худалдаа, үйлчилгээний хэлтсийн дарга Б.Номин “Нийслэлийн хүн амыг чанартай, шинэ ногоогоор хангах зорилготой “Алтан намар-2025” өргөтгөсөн худалдаанд Чингэлтэй дүүргээс Барилгачдын талбай болон “Бөмбөгөр” худалдааны төвийн гадна талбай гэсэн хоёр байршилд оролцож байна. “Барилгачдын талбай”-д гарч буй үзэсгэлэн худалдаанд Чингэлтэй дүүргийн газар тариалан эрхлэгч иргэд оролцож байгаагаас гадна Сэлэнгэ, Өмнөговь, Дархан-Уул, Хөвсгөл аймгаас иргэд, тариаланчид оролцож байна” гэлээ.

Уг өргөтгөсөн худалдаанд 8 дахь жилдээ оролцож буй Сэлэнгэ аймгийн Хэрх тосгоны газар тариалан эрхлэгч Б.Батмаа “Намрын улиралд ийм сайхан шинэ ногоонууд гардаг. Өргөст хэмх, улаан лооль, чинжүү, хаш зэрэг нарийн ногооноос эхлээд бүх төрлийн ногоог зарж байна. Олон жил оролцож байгаа болохоор үйлчлүүлэгчид утасдаж, эрж сураад ч ирдэг болсон. Энэ жил манай нутагт хур бороо бага орсон учраас ургац оройтож хураасан. Их ургац хураалт есдүгээр сарын сүүл, аравдугаар сарын эхээр болох төлөвтэй байна” гэсэн юм.

Нийслэлийн есөн дүүргийн хэмжээнд намрын шинэ ногооны үзэсгэлэн худалдааг арваннэгдүгээр сарын 1-нийг хүртэл зохион байгуулна.

Өнөөдрийн байдлаар “Алтан намар-2025” өргөтгөсөн худалдаа дараах долоон байршилд дэлгэгджээ.

• Баянгол дүүрэг, 1 дүгээр хороо, “Сэлэнгэ” худалдааны төвийн баруун талд
• Баянзүрх дүүрэг, 4 дүгээр хороо, Жуковын талбай
• Сүхбаатар дүүрэг, 6 дугаар хороо, “Өлзий” төвийн эсрэг талын хүнсний ногооны контейнер
• Сүхбаатар дүүрэг, 16 дугаар хороо, Хорооны байрны дэргэд хүнсний ногооны контейнер
• Чингэлтэй дүүрэг, 2 дугаар хороо, “Алтжин бөмбөгөр” худалдааны төвийн гадна талбай
• Чингэлтэй дүүрэг, 4 дүгээр хороо, Бага тойруу гудамж, Барилгачдын талбай
• Баянзүрх дүүрэг, 1 дүгээр хороо, “Сансар” үйлчилгээний төвийн гадна талбай /Одоогоор уг худалдааны төвийн тохижилтын ажил дуусаагүй тул “Хүрмэн” эмийн сангийн хойно түр байрлаж байгаа/

Прокурорын байгууллага 2025 оны 08 дугаар сарын 04-өөс 08 дугаар сарын 08-ны өдрийг хүртэлх хугацаанд хэрэг бүртгэлт, мөрдөн байцаалтын 54.010 эрүүгийн хэрэгт хяналт тавин ажиллалаа. Дээрх хугацаанд 1.362 гэмт хэргийн шинжтэй гомдол, мэдээлэл бүртгэгдсэн бол хэрэг бүртгэлтийн 783 хэрэг шинээр нээж, 231 хэрэгт прокурор яллах дүгнэлт үйлдсэн байна.

Яллах дүгнэлт үйлдсэн хэргийг тодруулбал, Авлигын 5, Олон нийтийн аюулгүй байдал ашиг сонирхлын эсрэг 1, Өмчлөх эрхийн эсрэг 47, Нийтийн албаны ашиг сонирхлын эсрэг 2, Хүний бэлгийн эрх чөлөө, халдашгүй байдлын эсрэг 5, Хүрээлэн байгаа орчны эсрэг 2, Хөдөлгөөний аюулгүй байдал, тээврийн хэрэгслийн ашиглалтын журмын эсрэг 63, Хүний амьд явах эрхийн эсрэг 5, Эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг 100, Хүний халдашгүй, чөлөөтэй байх эрхийн эсрэг 1 гэмт хэрэг тус тус байна.

Шүүхэд шилжүүлсэн зарим хэргээс дурдвал:

- Нийслэлийн прокурорын газраас НҮБ-ын 1971 оны "Сэтгэцэд нөлөөт бодисын тухай" конвенцын II жагсаалтад багтдаг делта-9 тетрагидроканнабинол (Delta-9 tetrahydrocannabinol)-ын агууламжтай олсны ургамал бүхий хориглосон сэтгэцэд нөлөөт бодисыг худалдаалах зорилгогүйгээр хууль бусаар хадгалсан Д.А-д холбогдох хэрэгт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 20.7 дугаар зүйлийн 1 (Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисыг хууль бусаар ашиглах)-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны тойргийн шүүхэд,

- НҮБ-ын 1971 оны "Сэтгэцэд нөлөөт бодисын тухай" конвенцын II жагсаалтад багтдаг делта-9 тетрагидроканнабинол (Delta-9 tetrahydrocannabinol)-ын агууламжтай олсны ургамал бүхий хориглосон сэтгэцэд нөлөөт бодисыг худалдаалах зорилгогүйгээр хууль бусаар хадгалсан Д.С, А.М нарт холбогдох хэрэгт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 20.7 дугаар зүйлийн 1 (Мансууруулах эм, сэтгэцэд нөлөөт бодисыг хууль бусаар ашиглах)-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны тойргийн шүүхэд,

- "М" ХХК-ийн удирдах албан тушаалтнаар Ц.Б нь ажиллаж байхдаа тайлант хугацаанд огт үйл ажиллагаа явуулдаггүй атлаа бараа үйлчилгээг худалдан авсан мэтээр худал тодорхойлон, төсөвт төлөх нэмэгдсэн өртгийн албан татварын дүнг 90,845,000 (ерэн сая, найман зуун дөчин таван мянга) төгрөгөөр бууруулан татвар төлөхөөс зайлсхийсэн хэрэгт Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.3 дугаар зүйлийн 1 (татвар төлөхөөс зайлсхийх)-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны тойргийн шүүхэд,

- У.Б нь Н.Н, М.О нартай урьдчилан үгсэн тохиролцож, бүлэглэн иргэн Ц.Б-гийн орон байранд түүний зөвшөөрөлгүйгээр, хүч хэрэглэн нэвтэрч, халдашгүй чөлөөтэй байх эрхэд халдсан, улмаар хохирогчийн эзэмшлийн тээврийн хэрэгслээр түүнийг тээвэрлэн, хууль бусаар хорьсон, мөн хохирогчийн биед нь онц харгис хэрцгийгээр халдан зодож, хүч хэрэглэн хөнгөн хохирол санаатай учруулсан, бусдын эд хөрөнгийг хүч хэрэглэж дээрэмдэх хэргүүдэд Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 13.2 дугаар зүйлийн 1 (хүн хулгайлах), Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 13.4 дүгээр зүйлийн 1 (хүнийг хүчээр алга болгох), Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 13.6 дугаар зүйлийн 2 (бусдын орон байранд хууль бусаар нэвтрэн орох), Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 11.6 дугаар зүйлийн 2 (хүний эрүүл мэндэд хөнгөн хохирол санаатай учруулах), Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 17.2 дугаар зүйлийн 2 (дээрэмдэх), Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 18.7 дугаар зүйлийн 1 (мөнгөн тэмдэгт хуурамчаар үйлдсэнийг мэдсээр байж хадгалсан)-д зааснаар яллах дүгнэлт үйлдэж Баянзүрх, Чингэлтэй, Сүхбаатар дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны тойргийн шүүхэд тус тус шилжүүлсэн байна.

Хичээлийн шинэ жил эхлэх гэж буйтай холбогдуулан сурагч, оюутан болон эцэг эхчүүдэд зориулан нийслэлийн хэмжээнд 19 байршилд хичээлийн хэрэгслийн үзэсгэлэн худалдааг зохион байгуулж эхэлсэн. Тухайлбал, өнөөдрийн байдлаар 10 байршилд хичээлийн хэрэгсэл, хувцас, ном болон бусад эд зүйлсийн нэгдсэн худалдааг дэлгээд байна.

Тодруулбал:

• Баянзүрх дүүрэг, 4 дүгээр хороо, Жуковын талбай;
• Баянзүрх дүүрэг, 26 дугаар хороо, Дүнжингарав худалдааны төв;
• Баянзүрх дүүрэг, 42 дугаар хороо, Баялаг ундраа худалдааны төвийн гадна талбай;
• Баянгол дүүрэг, 15 дугаар хороо, Байгаль Эх цогцолборын талбай;
• Баянгол дүүрэг, 15 дугаар хороо, Апексийн дэлгүүрийн урд талбай;
• Баянгол дүүрэг, 29 дүгээр хороо, “Шинэ сандэй” худалдааны төв гадна талбай;
• Сүхбаатар дүүрэг, 3 дугаар хороо, Аса арена гадна талбай;
• Сүхбаатар дүүрэг, 4 дүгээр хороо, Хичээнгүй сайд Б.Цэрэндоржийн гудамж;
• Сүхбаатар дүүрэг, 5 дугаар хороо, Голомт хотхоны хойд талбай;
• Хан-Уул дүүрэг, 8 дугаар хороо, IC паркт үзэсгэлэн худалдаа эхэлсэн.

Жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулж буй уг үзэсгэлэн худалдаа нь хичээлийн хэрэгсэл, сурагчийн дүрэмт хувцсыг нэг дороос өргөн сонголтоор худалдан авах боломжийг бүрдүүлэн, хүртээмжийг нэмэгдүүлж байгаагаас гадна, дотоодын үйлдвэрлэгчдийн бараа бүтээгдэхүүнийг хэрэглэгчдэд ойртуулан, хотын түгжрэлийг бууруулж байгаа юм.

Үзэсгэлэн худалдаанд оролцогч “Радуга” хүүхдийн гутлын дэлгүүрийн төлөөлөгч А.Эрдэнэтуяа “Манай байгууллага нь уг үзэсгэлэнд гурав дахь жилдээ оролцож байна. Үзэсгэлэн худалдаанд оролцсоноор хотын төвд түгжрэлгүй, хөл хөдөлгөөн их байдаг тул борлуулалт нэмэгддэг талтай. Мөн үзэсгэлэн худалдааны талбайн түрээс бага, зохион байгуулалт сайн байдаг нь үйлчилгээ эрхэлдэг бидний хувьд томоохон дэмжлэг болдог” гэв.

Түүнчлэн энэ жилийн тухайд үзэсгэлэн худалдаанд сурагчийн дүрэмт хувцас үйлдвэрлэгч дотоодын топ найман компани оролцож, үйлдвэрийн үнээр, и-баримттайгаар бүтээгдэхүүнээ худалдаалж байгаагаараа онцлогтой аж.