Улстөр нийгэм
УИХ-ын гишүүд Хүүхдийн хөгжлийг дэмжих тухай анхдагч хуулийн төслийг санаачлан боловсруулжээ

Хэвлэлийн бага хурлын эхэнд Монгол Улсынхаа нийт хүүхдүүд багачуудад ирэх ням гарагт тохиох хүүхдийн эрхийг хамгаалах олон улсын өдрийн мэндийг Улсын Их Хурлын гишүүн М.Бадамсүрэн дэвшүүлэв. Нэгдсэн Үндэстний Байгууллагын Хүүхдийн эрхийн тухайн конвенцын “...тэгш оролцоотой хүүхэд хөгждөг, хөгжсөн хүүхэд хамгаалагддаг...” гэдэг зарчмыг удирдлага болгон Улсын Их Хурлын нэр бүхий гишүүд хамтран Хүүхдийн хөгжлийг дэмжих тухай анхдагч хуулийн төслийг боловсруулсан байна.
Хүүхдийн хөгжлийн асуудлыг зөвхөн ерөнхий боловсролын сургуулиудад даатгах биш, хүүхдийг хувь хүн болгох чиглэлээр олон талыг нь дэмжин хөгжүүлэх төрөл бүрийн хөтөлбөрүүдийг хичээлээс гадуур хэрэгжүүлэх, мөн хүүхдийн урлаг, спортын авьяас, ур чадварыг нээх, хөгжүүлэх үйл ажиллагаагаа дэмжих зорилгоор хуулийн төслийг боловсруулсан гэлээ. Хүүхдийн хөгжлийг дэмжихэд бүх нийтийн оролцоо хамгийн чухал гэдгийг М.Бадамсүрэн гишүүн онцлоод “Төсөл батлагдсанаар хүүхдийн хөгжлийн асуудлаар эцэг, эх, асран хамгаалагчид төрийн байгууллага, орон нутгийн байгууллагатайгаа хамтран ажиллах шаардлагатай болно. Хүүхэд хамгааллын тухай, Хүүхдийн эрхийн тухай хуулиудын зэрэгцээ хүүхдийн хөгжлийн асуудлыг бүх түвшиндээ чухалчлан анхаарч, бие даасан хуультай болгох нь зүйтэй хэмээн үзсэн” гэлээ. М.Бадамсүрэн гишүүн Дорнод аймгийн Засаг даргаар ажиллаж байх үеийнхээ туршлага, тус аймагт гурав дахь жилдээ амжилттай хэрэгжсэн төслийн үр дүнд үндэслэн, сайн туршлагыг улс орон даяар хэрэгжүүлэх зорилгоор хуулийн төслийг боловсруулснаа мэдээлэв.
Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Идэрбат хүүхдийн асуудал Монгол Улсад тэргүүн эгнээнд эрэмбэлэгддэг болохыг мэдээллийнхээ эхэнд дурдсан. Монгол Улс 1990 онд НҮБ-ын Хүүхдийн эрхийн конвенцод нэгдсэн бол 1996 онд Хүүхдийн эрхийн эрхийг хамгаалах тухай хуулийг баталсан, 2016 онд шинэчлэн баталсан, Хүүхэд хамгааллын тухай хуулийг 2024 онд баталсан нь парламент хүүхдийн эрхийг хангах, хамгаалах чиглэлээр эрх зүйн орчныг бүрдүүлж, сайжруулж, цаг үе, нөхцөл байдалтай уялдуулан өөрчилж, шинэчилж байдгийн илрэл хэмээв. Үргэлжлүүлэн тэрбээр "Хүүхдийн эрхийг хамгаалахын зэрэгцээ хөгжил, оролцоог нь дэмжих нь чухал. Тиймээс энэ асуудлыг төрийн бодлого болгон тодорхойлж, нийтээр хэрэгжүүлэхийн тулд бие даасан хууль батлах нь зүйтэй гэж бид үзсэн. Дорнод аймгийн сайн туршлага, онол, практикийн судалгаанд үндэслэн, хүн амын 40 орчим хувийг эзэлж буй 18 хүртэлх насны хүүхдүүдийнхээ хөгжлийг дэмжих асуудлыг улс орон даяараа анхаарах нь ёстой” гэв. Аливаа хуулийг батлах нь нэг хэрэг, амьдрал дээр хэрэгжүүлэх, хөрсөн дээр буулгах нь хамгийн чухал хэмээн Ц.Идэрбат гишүүн хэлээд, энэхүү хуулийн төслийг амьдралд нийцтэй, хэрэгжих бүрэн боломжтой байхыг тооцож тун нухацтай боловсруулсан талаараа мэдээлэл өгөв. Хүүхдүүд сурах эрхийнхээ хамт хөгжих бололцоог нь дэмжихийг насанд хүрэгчдээс, нийгмээс хүсдэг хэмээгээд энэ хэрэгцээ, шаардлагыг нь хангах зохицуулалтыг хууль эрх зүйн хүрээнд нээж өгснөөр улсын болон орон нутгийн төсөв, хөрөнгийг хүүхдийн хөгжлийг дэмжихэд хуваарилах боломж бүрдэх ач холбогдолтойг тодотгосон юм.
Хүүхэд бол улс орны ирээдүй, үнэт зүйл, баялаг гэдгийг тооцож тэднийгээ зөв зохистой мэдлэг, мэдээллээр хангаж, хөгжүүлэх, улмаар нийгэмтэйгээ харилцах төрөл бүрийн чадварыг сургах нь чухал гэдгийг Д.Ганмаа гишүүн хэлсэн. Хүүхдүүдэд зөв мэдээлэл хүргэж, зөв дадалтай болгон хүмүүжүүлснээр гэр бүлд нөлөөлөх, улмаар нийгмийн эрүүл мэндийг хамгаалах чиглэлд эерэг үр нөлөө бий болгох боломжтойг жишээ дурдан тайлбарласан. Хэвлэлийн бага хурлын үеэрх мэдээллийнхээ төгсгөлд тэрбээр “Бидний санаачилсан хуулийн төсөл батлагдаж, хэрэгжсэн тохиолдолд монгол хүүхэд бүр хөгжих тэгш боломжоор хангагдаж, өндөр хөгжилтэй улс орнуудын хүүхэд багачуудтай адил зөв мэдлэг, мэдээллийг авах боломжтой болно. Хүүхдийн хөгжилд бүх нийтээрээ дэмжлэг үзүүлснээр нийгэмд олон эерэг үр нөлөө бий болдог. Засгийн газраас 2026 оныг “Боловсролын жил” болгон зарласан, тэгвэл Улсын Их Хурлын гишүүдийн санаачлан боловсруулсан Хүүхдийн хөгжлийг дэмжих тухай хуулийн төслийг парламент баталвал цаг үеэ олсон төрийн оновчтой шийдвэр болох юм” гэлээ.
Аливаа нийгмийн цөм нь хүүхдийн хөгжил, боловсрол байдгийг Г.Лувсанжамц гишүүн тэмдэглэв. Нийслэл, орон нутгийн захиргаа, нийгмийн бүх түвшиндээ хүүхдийн эрхийг хамгаалахаас гадна хөгжлийг нь дэмжих ёстойг онцлоод “Цаашдаа төсөв, улсын хөгжлийн төлөвлөгөөгөө зам гүүр барихад бус хүүхэд хамгаалал, хөгжлийг дэмжих чиглэлд төлөвлөж байх нь зохистой. Төрийн бодлогын төвд хүн байх ёстой. Энэ зарчмын байр суурийнхаа дагуу хуулийн төслийг хамтран боловсрууллаа. Хүүхдийн эрхийг хамгаалах олон улсын өдрөөр хүүхдүүдээ чихэр, жимсээр дайлаад өнгөрүүлэх биш, эрхийг нь хамгаалж чадаж байгаа юу, хөгжүүлэхэд нь гар бие оролцож чадаж байна уу гэдгээ бодож, дүгнэдэг байх нь зүйтэй. Монгол Улс бол хүүхэд, залуучуудын улс. Хүнээ, хүүхдээ хөгжүүлж байж бидэнд улсын хөгжлийг ярих боломж бүрдэнэ гэдгийг ойлгож, гэр бүл төдийгүй төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагууд, нийтээрээ хүүхдийг хамгаалах, хөгжлийг нь дэмжих үүрэгтэй гэдгээ цаг ямагт санаж байх ёстой” гэлээ.
Ийнхүү Улсын Их Хурлын гишүүд Хүүхдийн хөгжлийг дэмжих тухай анхдагч хуулийн төслийг боловсруулсан талаарх мэдээллээ танилцуулсны дараа хэвлэлийн бага хуралд оролцсон сэтгүүлчдийн сонирхсон асуултуудад хариулт өгөв хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.
Улстөр нийгэм
УИХ: Өнөөдөр хуралдах байнгын хороод
Монгол Улсын Их Хурлын байнгын хороодын өнөөдрийн /2025.07.07/ хуралдааны тов, хэлэлцэх асуудлын дарааллыг та бүхэнд хүргэж байна.
Д/Д |
ХУРАЛДААН |
ХЭЛЭЛЦЭХ АСУУДАЛ |
ЦАГ |
ТАНХИМ |
1 |
Хууль зүйн байнгын хороо |
· Гэмт этгээд шилжүүлэх тухай Монгол Улс болон Бүгд Найрамдах Киргиз Улс хоорондын гэрээний төсөл /Засгийн газар 2025.07.02-ны өдөр ирүүлсэн, зөвшилцөх, санал, дүгнэлтээ Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороонд хүргүүлнэ./ · “Монгол Улс дахь хүний эрх, эрх чөлөөний байдлын талаарх 24 дэх илтгэл, эрүү шүүлтээс урьдчилан сэргийлэх асуудал эрхэлсэн гишүүний тайланг хэлэлцсэнтэй холбогдуулан авах зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл · Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн П.Батчимэг нарын 9 гишүүн 2025.07.03-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/ · Харьяатын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн П.Сайнзориг нарын 9 гишүүн 2025.06.19-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/ · Эд хөрөнгийн эрхийн улсын бүртгэлийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Үндсэн хуулийн цэцийн 2025 оны 06 дугаар дүгнэлтийг хүлээн зөвшөөрсөнтэй холбогдуулан боловсруулсан, анхны хэлэлцүүлэг/ · Бусад |
12.00 |
“Жанжин Д.Сүхбаатар” |
2 |
Эдийн засгийн байнгын хороо |
· Эрчим хүчний тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2025.06.26-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/ · ухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Алдаржавхлан 2025.05.02-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/ · Нийтийн өмчийн хууль /Шинэчилсэн найруулга/-ийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хууль, тогтоолын төслүүд /Засгийн газар 2025.06.25-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх/ · “Зээлийн хүүг бууруулах хүрээнд авах зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл · Монголбанкны бүтцийн талаар Монголбанкны мэдээллийг сонсох · Байнгын хорооны тогтоолын төсөл /Монголбанкны бүтцийн өөрчлөлтийн талаар авах арга хэмжээний тухай/ · Байнгын хорооны тогтоолын төсөл /Засгийн газарт чиглэл өгөх тухай/ · Эдийн засагт тулгамдаж буй асуудлууд болон холбогдох байгууллагуудын зүгээс авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээний талаар Санхүүгийн тогтвортой байдлын зөвлөлийн мэдээллийг сонсох · Хадгаламжийн даатгалын корпорацын өнөөгийн нөхцөл байдал, үйл ажиллагааны талаар болон хадгаламжийн даатгалын сангийн мөнгөн хөрөнгийн талаар Монголбанкны мэдээллийг сонсох · Бусад |
13.30 |
“Их Эзэн Чингис хаан” |
3 |
Төрийн байгуулалтын байнгын хороо |
· Нийслэл Улаанбаатар хотын замын хөдөлгөөний түгжрэлийг бууруулах, гэр хорооллыг орон сууцжуулах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2025.06.20-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, эцсийн хэлэлцүүлэг/ · Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Б.Уянга нарын 2 гишүүн 2025.06.27-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, анхны хэлэлцүүлэг/ · “Төрийн үйлчилгээнд процессын дахин инженерчлэл хийх ажлыг эрчимжүүлэх талаар чиглэл өгөх тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл · “Монгол Улсын Их Хурлын 2025 оны намрын ээлжит чуулганы хугацаанд хийх төлөвлөгөөт хяналт шалгалтын цаглавар батлах тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл · “Монгол Улсын Их Хурлын 2025 оны намрын ээлжит чуулганаар хэлэлцэх асуудлын тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл · Улсын Их Хурлын Тамгын газрын 2024 оны үйл ажиллагааны тайлан |
14.00 |
“Жанжин Д.Сүхбаатар” |
4 |
Аюулгүй байдал, гадаад бодлогын байнгын хороо |
· Гэмт этгээд шилжүүлэх тухай Монгол Улс болон Бүгд Найрамдах Киргиз Улс хоорондын гэрээний төсөл /Засгийн газар 2025.07.02-ны өдөр ирүүлсэн, зөвшилцөх/ · Кибер аюулгүй байдлын хуулийн хэрэгжилтийн талаарх Кибер аюулгүй байдлын зөвлөлийн ажлын албаны мэдээллийг сонсох · Байнгын хорооны тогтоолын төсөл /Ажлын хэсэг байгуулах тухай/ |
14.30 |
“Их засаг” |
5 |
Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хороо, Эдийн засгийн байнгын хорооны хамтарсан хуралдаан |
· Байнгын хороодын хамтарсан тогтоолын төсөл /Ерөнхий хяналтын сонсголын тов тогтоох, сонсгол даргалагчийг сонгох тухай/ |
15.00 |
“Их Эзэн Чингис хаан” |
6 |
Байгаль орчин, хүнс, хөдөө аж ахуйн байнгын хорооны хуралдаан үргэлжилнэ. |
· Байгаль орчин болон Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн салбарт олон улсын зээл, тусламжийн хөрөнгөөр хэрэгжиж байгаа төсөл хөтөлбөрүүдийн хэрэгжилтийн явц, үр дүнгийн талаар холбогдох санал, дүгнэлт гаргах, шийдвэрийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн санал, дүгнэлт · Байнгын хорооны тогтоолын төсөл /Засгийн газарт чиглэл өгөх тухай/ · Бусад |
- |
“Их Эзэн Чингис хаан” |
Улстөр нийгэм
УИХ: Өнөөдөр хуралдах намын бүлэг, ажлын хэсгүүд
Монгол Улсын Их Хурал дахь намын бүлэг, ажлын хэсгүүдийн өнөөдрийн /2025.07.07/ хуралдааны товыг та бүхэнд хүргэж байна.
Д/Д |
ХУРАЛДААН |
ХЭЛЭЛЦЭХ АСУУДАЛ |
ЦАГ |
ТАНХИМ |
НЭГ. НАМЫН БҮЛГИЙН ХУРАЛДААН |
||||
1 |
Улсын Их Хурал дахь Монгол Ардын намын бүлгийн хуралдаан |
10.00 |
“Жанжин Д.Сүхбаатар” |
|
2 |
Улсын Их Хурал дахь Ардчилсан намын бүлгийн хуралдаан |
10.00 |
“Их Эзэн Чингис хаан” |
|
ХОЁР. АЖЛЫН ХЭСГИЙН ХУРАЛДААН |
||||
1 |
Эдийн засгийн байнгын хороо |
“Зээлийн хүүг бууруулах стратеги батлах тухай” Улсын Их Хурлын 2020 оны 21 дүгээр тогтоолын хэрэгжилт, үр дүнтэй танилцаж, санал, дүгнэлт гаргах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн хуралдаан |
09.00 |
“Үндсэн хууль” |
2 |
Эдийн засгийн байнгын хороо |
Хот байгуулалтын тухай хууль /Шинэчилсэн найруулга/-д нэмэлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүдийг хэлэлцүүлэгт бэлтгэх үүрэг бүхий ажлын хэсгийн хуралдаан |
11.00 |
“Үндсэн хууль” |
3 |
УИХ-ын даргын 2025 оны 290 дүгээр захирамжаар байгуулагдсан |
Хөрөнгийн зах зээлийн хөгжлийг дэмжих, хөрөнгө оруулалтын эрх зүйн орчныг сайжруулах чиглэлээр санал, дүгнэлт гаргах, шаардлагатай хууль тогтоомжийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн хуралдаан |
11.00 |
334 тоот |
4 |
УИХ-ын даргын 2025 оны 185 дугаар захирамжаар байгуулагдсан |
Монгол Улсын урт, дунд, богино хугацааны хөгжлийн бодлого, төлөвлөлтийн баримт бичгийн уялдаа холбоог хангах, бодлогын шалгуур үзүүлэлтийг оновчлох болон хэрэгжилтэд үнэлгээ, мониторинг хийхэд тулгамдаж буй асуудлыг тодорхойлон, үр дүнд суурилсан үнэлгээ, мониторингийн тогтолцоо бүрдүүлэх, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох чиглэлээр холбогдох хууль, Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн хуралдаан |
14.00 |
“Үндсэн хууль” |
Улстөр нийгэм
Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито, Эрхэм дээд Хатан Масако нар Монгол Улсад төрийн айлчлал хийхээр хүрэлцэн ирлээ
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхийн урилгаар Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито, Эрхэм дээд Хатан Масако нар 2025 оны 07 дугаар сарын 06-13-ны өдрүүдэд Монгол Улсад төрийн айлчлал хийхээр хүрэлцэн ирлээ.
Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито, Эрхэм дээд Хатан Масако нарыг “Чингис хаан” олон улсын нисэх буудалд Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэг, Монгол Улсаас Япон Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Б.Баярсайхан, Япон Улсаас Монгол Улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд М.Игавахара нарын төлөөлөгчид угтлаа.
Тус айлчлал нь Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито, Эрхэм дээд Хатан Масако нарын манай улсад хийж буй анхны төрийн айлчлал юм.
Айлчлалын хүрээнд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито нар албан ёсны уулзалт хийж, найрсаг харилцаа, ард иргэдийн найрамдал, нөхөрлөлийг гүнзгийрүүлэн хөгжүүлэх талаар ярилцана.
Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито болон Эрхэм дээд Хатан Масако нар Үндэсний их баяр наадмын нээлт болон бусад ёслолын ажиллагаанд хүндэт зочдын хувиар оролцоно.
Энэхүү төрийн айлчлал нь ардчиллын нийтлэг үнэт зүйлс бүхий Монгол Улс, Япон Улсын “Энх тайван, хөгжил цэцэглэлтийн төлөөх Тусгай стратегийн түншлэл”-ийг гүнзгийрүүлж, “хүн төвтэй” харилцаа, хамтын ажиллагааг бэхжүүлэхэд үнэтэй хувь нэмэр оруулах түүхэн ач холбогдолтой.
Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито Угсаа залгамжлагч Хунтайжийн хувиар 2007 онд Монгол Улс, Япон Улсын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 35 жилийн ойн хүрээнд манай улсад албан ёсны айлчлал хийж байсан.
Япон Улсын Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито 2019 оны 05 дугаар сарын 01-ний өдөр хаан ширээндээ заларч, мөн өдрөөс Япон Улсад “Рэйва” (Үзэсгэлэнт зохицол) он тоолол эхэлсэн. Цог Жавхлант Эзэн Хаан Нарүхито хаан сэнтийдээ заларснаас хойш 2023 онд Бүгд Найрамдах Индонез Улс, 2024 онд Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Хаант Улсад айлчилсан бөгөөд төрийн гурав дахь айлчлалаа Монгол Улсад хийж байгаа юм.