Үзэл бодол
Монгол Улсын Эрчим хүчний салбарт шинэчлэл шаардагдаж байна
ЯАГААД? Эрчим хүчний салбарыг зохицуулалттай, хувийн хэвшлийг дэмжсэн өрсөлдөөнт зах зээлийн тогтолцоонд шилжүүлэх үйл явц 2001 оноос эхэлсэн хэдий ч шинэчлэлийн ажлын эхний хэсэг болох төрийн өмчийн нэг том бүтцийг задалж олон жижиг компани болгон зохион байгуулах, зохицуулалтын тогтолцоо бүрдсэн боловч цааших алхмууд гацаанд орж зогсонги байдлаас гарч чадалгүй өнөөдрийг хүрлээ.
Төрөөс эрчим хүчний салбарыг 2030 он хүртэл хөгжүүлэх бодлогын баримт бичигт салбарын алсын харааг “Улс орны эдийн засгийн өсөлт, тогтвортой хөгжил, эрчим хүчний аюулгүй байдал, найдвартай ажиллагааг бүрэн хангаж, хувийн хэвшил, зохицуулалттай, өрсөлдөөнт зах зээлд суурилсан үр ашигтай, хэмнэлттэй, байгаль орчинд ээлтэй технологи бүхий, цахилгаан эрчим хүч экспортлогч орон болоход оршино.” гэж тодорхойлсон.
Мөн УИХ-аас 2020 оны 5 сард баталсан “Алсын хараа - 2050” Монгол Улсын урт хугацааны хөгжлийн бодлогын баримт бичигт “Эрчим хүчний салбарт олон нийлүүлэгчтэй болох замаар улсын монополийг задлах, үнэ тарифийг чөлөөлөх бодлогыг хэрэгжүүлэх нь урт хугацаанд өөрийн эрчим хүчний хямд эх үүсвэрт тулгуурласан үр ашигтай үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, зохистой хэрэглээг төлөвшүүлэх, эрчим хүчний хангамжийн найдвартай, аюулгүй байдлыг хангах үүднээс чухал ач холбогдолтой болно” гэж томьёолсон билээ.
Иймд Төрийн бодлогод тусгагдсан зорилгодоо хүрэхийн тулд төлөвлөж эхлүүлсэн ажлаа бодьтоор хэрэгжүүлэх, гацаанд орсон төслүүдийг явуулах, шинэчлэлийн реформыг зайлшгүй эхлүүлэх шаардлага тулгараад байна гэж үзэж байна. Эрчим хүч нэг талаасаа төрийн зохицуулалтад байх ёстой стратегийн чухал салбар хэдий ч нөгөө талаасаа бизнесийн зарчмаар ажиллаж эрүүлжих зайлшгүй шаардлага байна. Эрчим хүчний салбар ЭРҮҮЛЖИЖ байж урт хугацаанд хэрэглэгчдийг найдвартай, чанартай эрчим хүчээр хангах, цаашид тогтвортой хөгжих боломжтой.
Нөгөөтэйгүүр Дэлхий нийтээрээ эрчим хүчний салбарын хөгжлийн шинэ шатанд гарах шинэчлэл, өөрчлөлтийн үйл явц ид явагдаж буй өнөө үед олон улсын түвшинд бид тэргүүлэхгүй ч тэднээс хоцрохгүй байх, хөгжлийн чиг хандлагаа өөрчилж хөл нийлүүлэн алхах, дасан зохицох чухал үе ирээд байна.
“Өөрчлөлт бол амьдралын хууль юм. Зөвхөн өнгөрсөн болон өнөөдрөө хараад байвал ирээдүйгээ алдах болно”
АНУ-ын 35 дахь Ерөнхийлөгч Жон Кеннеди
Иймээс салбарын ЗАЛУУ ҮЕИЙГ ТӨЛӨӨЛӨЛ бид эрчим хүчний САЛБАРЫН ШИНЭЧЛЭЛИЙГ ирэх 4 жилийн хугацаанд дараах 5 чиглэлд хийх нь зүйтэй гэж үзэж байна.
1. Хүнээ бэлдэж, чадавхжуулах
2. Хууль, эрх зүйн орчныг сайжруулах
3. Компанийн засаглалыг өөрчлөх
4. Технологи нэвтрүүлэлтийг бүх шатанд дэмжих
5. Уян хатан үнэ тарифын тогтолцоог бүрдүүлэх
1. ХҮН БОЛ БҮХНИЙ СУУРЬ:
Нөхцөл байдал: Мэдлэг, чадвартай боловсон хүчингүйгээр бид салбарын найдвартай, тогтвортой үйл ажиллагааны талаар ярих боломжгүй. 2019 оны статистикийг харахад эрчим хүчний салбарт 16,045 ажилтан, албан хаагч, инженер техникийн ажилтнууд ажиллаж байна. Энэ тоо жил ирэх тусам нэмэгдэх хандлагатай байна. Нэг талдаа олон хүн ажилтай болж байгаа мэт харагдаж байгаа боловч нөгөө талдаа үр ашиггүй байдал, зардал нэмэгдэж эрчим хүчний үнэ нэмэгдэх шалтгаан болж байна. Иймд ажлыг хүний олноор бус мэдлэг, чадвар, технологийн дэвшилд суурилсан бодлогын чиглэлд явах ёстой гэж үзэж байна.
Санал: Салбарын урт хугацааны хөгжлийн бодлогын баримт бичиг (Төрөөс эрчим хүчний талаар баримтлах бодлого 2015-2030, Алсын Хараа-2050)-үүдэд тусгагдсан зорилго, зорилтуудыг (ирэх жилүүдэд баригдах эх үүсвэрүүд, шугам сүлжээ, хэрэглэгчдэд үзүүлэх үйлчилгээ) хэрэгжүүлэхэд шаардлагатай нарийн мэргэжлийн инженер, хүний нөөцийн тогтвортой хөгжлийн стратегийг хэрэгжүүлэх. Тэдгээр мэргэжилтнүүдийг хэзээ, хаана, хэдэн тоогоор бэлтгэх тооцоо судалгаанд үндэслэн дотоод, гадаадын их, дээд сургуульд тухайн хүмүүсээ захиалгаар бэлдүүлэх, нэгэнт бэлтгэгдсэн хүний нөөцөө байнга сургаж, чадавхжуулах тогтолцоог бий болгох.
2. ШИНЭЧЛЭЛ, ХӨГЖЛИЙГ ДЭМЖСЭН ЭРХ ЗҮЙН ТОГТОЛЦОО:
Нөхцөл байдал: Эрчим хүчний салбарын хууль, эрх зүйн орчинд сүүлийн жилүүдэд бодлогын шинж чанартай нилээдгүй шинэчлэлт хийгдсэн хэдий ч тухайн үед үүссэн нөхцөл байдлыг “гал унтраах” байдлаар эсвэл салбарын байгууллага хоорондын эрх, мэдэл шилжүүлэх төдий түвшинд хэрэгжүүлж байна. Зүйн нь бол бодлогын баримт бичигт тусгагдсан салбарын ирээдүйг бүтээхэд чиглэсэн, залуурдсан, боломжийг нээж өгсөн хууль, дүрэм, журамтай болох хэрэгтэй юм.
Санал: Салбарын үндсэн баримт бичиг, суурь хуулиуд, холбогдох дүрэм, журмуудыг гаргахдаа аливаа хүндрэлтэй асуудлыг гарсны дараа араас нь нэхэж шинэчилдэг бус ирээдүйд бий болох нөхцөл байдлыг төлөвлөн тооцоолж түрүүлж шинэчилж, эрсдэлээс сэргийлэх, бодит нөхцөл байдалд нийцсэн, хэрэгжихүйц байх шаардлагатай. Ялангуяа эрчим хүчний салбарт нэвтэрч буй шинэ технологи, ажил үйлчилгээ, төслүүдэд нарийн тооцоолол, эрсдэлийн үнэлгээ, дүн шинжилгээ хийж байх. Эрчим хүчний тухай хуульд салбарын компаниудын үйл ажиллагаа, үр ашгийг урамшуулсан тогтолцоог нэвтрүүлэх, хувийн хэвшлийн оролцоог дэмжсэн, төрийн өмчийн компаниудын хариуцлагыг нэмэгдүүлсэн шинэчлэлийн чанартай зохицуулалт, Эрчим хүч хэмнэлтийн тухай хуулийн хүрээнд Цахилгаан эрчим хүчний хуурмаг чадлыг тооцох, төлбөр тооцооны тогтолцоог бий болгох зэрэг өөрчлөлтүүдийг тус тус оруулах шаардлагатай гэж үзэж байна.
3. ХАРИУЦЛАГАТАЙ САЙН ЗАСАГЛАЛ:
Нөхцөл байдал: Эрчим хүчний салбарын үйл ажиллагааны зардал 2010-2019 оны хооронд 10 жилийн хугацаанд 2.8 дахин өссөн. Тэгэхээр орлого нэмэгдэхийн хэрээр зардал тэр хэмжээгээр дагаад уралдаад нэмэгддэг гэсэн үг. Эрчим хүчний 1.1 их наяд төгрөгийн борлуулалтын орлогын 80 гаруй хувийг бүрдүүлж байгаа Төрийн өмчийн эрчим хүчний компаниудын зардал нь нэмэгдэж байдаг ч үр ашиг нь тэгсэнгүй. Адилхан тариф, орлоготой хувийн хэвшлийн компанийн үйл ажиллагааны үр ашиг дээшлээд, ашигтай ажиллаж болоод байдаг ч төрийнх нь явж өгдөггүй. Иймд менежментийн шинэ тогтолцоонд шилжих, сайн менежерээр энэ ажлаа хийлгэх цаг болсон.
4. УЯН ХАТАН ҮНЭ ТАРИФЫН БОДЛОГО:
Нөхцөл: Олон жилийн турш хяналтад байсан эрчим хүчний үнэ тарифыг сүүлийн жилүүдэд бага хэмжээгээр нэмэгдүүлсэн хэдий ч байдал хүссэн хэмжээнд хүрэхгүй байна. Өнгөрсөн онд бид 1 кВт.ц цахилгаан эрчим хүчийг дунджаар 175.95 төгрөгөөр үйлдвэрлээд 168.14 төгрөгөөр хэрэглэгчдэд борлуулж байна. Ийм нөхцөлд салбарт хөрөнгө оруулалт татах, хувийн хэвшлийн оролцоог дэмжсэн бүтээн байгуулалт хийхэд хүндрэлтэй юм. Гэвч үнэ тарифыг хэрэглэгчдийн хэрэглээ, орлогын түвшинд тохирсон уян хатан байдлаар зохицуулах шаардлагатай. Ингэснээр Эрчим хүчний хэмнэлт, үр ашгийн асуудал жинхэнэ утгаар хэрэглэгчийн түвшинд хэрэгжих, орлого багатай иргэдэд дарамт үүсэхгүй байх нөхцөл бүрдэх юм. Мөн Эрчим хүч үйлдвэрлэхэд шаардлагатай түүхий эд, тээвэрлэлтийн зардал, тэдгээрийн худалдан авалтыг хийдэг гадаад валютын ханш нэмэгдсээр байгаа нь алдагдал хүлээх хүчин зүйл болсоор байна.
Санал: Цахилгаан, дулааны хэрэглэгчдийн тариф хоорондын хөндлөн татаасыг зогсоох, эрчим хүчний хэмнэлт, үр ашгийг дэмжсэн уян хатан тарифын бодлогыг тодорхойлж хэрэгжүүлэх, үүнд хэрэглэгчийн хэрэглээнээс хамаарсан тарифын ангиллыг нэмэгдүүлэх, дулааны эрчим хүчийг тооцдог хэмждэг байх, орлого багатай хэрэглэгчдэд үзүүлэх татаасыг ил тод болгож шууд олгох арга хэмжээний төлөвлөгөөг боловсруулан хэрэгжүүлэх;
Цахилгаан, дулааны эрчим хүчийг бодит өртөг, зардалд суурилсан үнээр борлуулах зорилгоор цахилгаан, дулааны үйлдвэрлэлийн зардалд гол нөлөө үзүүлдэг бусад бүтээгдэхүүний үнэ болон эдийн засгийн зарим хүчин зүйлүүдийн нөлөөллийг харгалзаж үзсэн тарифын индексжүүлэлтийг жил/улирал тутамд тогтвортой хийдэг болох
Эзэмшил нь хэдий төрд байгаа ч эдгээр компаниудыг хувийн хэвшилтэй адил сайн ажиллаж ашиг олж ажиллах үүрэгтэй. Өнөөгийн тогтолцоо нь компаниудын хувьд ашигтай, ашиггүй ажиллах нь чухал биш гэж үздэг нөхцөлийг бүрдүүлсэн байна.
Санал: Дэлхийн олон оронд хэрэглэдэг менежментийн гэрээний аргыг эхний ээлжид (2020-2025 он) төрийн өмчийн компаниудад нэвтрүүлж, чадвартай, туршлагатай багаар удирдлагын менежментийг гэрээний үндсэн дээр гүйцэтгүүлэх, цаашлаад компаниудын техник, эдийн засгийн үзүүлэлт сайжирч “ХӨЛ ДЭЭРЭЭ БОСОЖ” зах зээл дээр үнэлгээ нэмэгдсэний дараа менежментийн, хууль эрх зүйн, эзэмшлийн хувьд хувьчлалын асуудлуудыг үе шаттайгаар явуулах (2025-2030).
5. ШИЛЖИЛТИЙН ЦӨМ НЬ ТЕХНОЛОГИ:
Нөхцөл байдал: Эрчим хүчний салбарт шинэ техник, технологийн нэвтрүүлэлт тодорхой хэмжээнд хийгдэж байгаа ч нэгдсэн бодлого тодорхойгүй, түүний хэрэгжилт хангалтгүй байна. Мөн санхүүжилтийн боломжгүй байдал зэргээс үүдэлтэй хэрэгжилтийн хурд удаан байсаар байна. Манай эрчим хүчний салбарын ирээдүй технологийн дэвшлийг хэрхэн нэвтрүүлж, нутагшуулж чадсанаас шууд хамаарна. Дэлхий нийтээрээ хүлэмжийн хийн ялгарлыг хамгийн их ялгаруулж буй эрчим хүчний салбарт шилжилт (Energy transition)-г хийх үйл явц ид өрнөж байна. Үүний гол цөм нь цэвэр эрчим хүчний технологиуд (Сэргээгдэх эрчим хүч, хуримтлуурын технологи, цахилгаан тээврийн хэрэгсэл, ус төрөгч гм) мэдээллийн болон цахим технологиудын шийдэл (ухаалаг технологиуд, блокчайн гм) байгаа юм.
Санал: Салбарын эрчим хүч үйлдвэрлэх, дамжуулах, түгээх, хангах болон хэрэглэгчийн бүхий л түвшинд инновац, технологийг нэвтрүүлэх нэгдсэн бодлогыг гаргаж үе шаттайгаар хэрэгжүүлэх шаардлагатай. Хамгийн эхний алхам бол эрчим хүчний үйлдвэрлэлийн процессыг бүх шатанд хэмжих ухаалаг тоолуурын системийг бий болгох, хэмжүүр хяналтын ухаалаг тогтолцоог бүрдүүлэх нь зүйтэй. Компани болгон өөрийн технологийн шийдэл, загвартай байх бус салбарын хэмжээнд нэг ижил стандарт, норм, протоколын дагуу ажилладаг байхыг анхаарах нь чухал юм.
“МОНГОЛ ЭРЧИМ ХҮЧ КЛУБ” ТББ
WWW.MONGOLENERGYCLUB.COM
2020-07-03
Үзэл бодол
Д.Амарбаясгалан: Парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон төлөвшүүлэх нь чухал
Монгол Улсын Их Хурлын эрхэм гишүүд,
Эрхэм хүндэт Элчин сайд, эрдэмтэн судлаач, зочид төлөөлөгчид өө
Өнөөдөр бид Монгол Улсын ардчилсан засаглалын тулгуур багана болсон парламентын хяналтын тухай, энэ хяналтыг хэрхэн үр дүнтэй хэрэгжүүлэх тухай хэлэлцэхээр чуулаад байна.
Монгол Улсын Их Хурлын 2024 оны ээлжит сонгууль бүсчилсэн, холимог тогтолцоогоор явагдаж, түүний үр дүнд улс төрийн 5 нам, нийгмийн олон бүлгийн төлөөлөл бүхий 126 гишүүнтэй шинэ парламент бүрдээд байна. Бид хууль эрх зүйн орчныг шинэ цагийн хэрэгцээ, шаардлагад нийцүүлэн төгөлдөржүүлэх, ард иргэдийн төрдөө итгэх итгэл, хүлээлтийг бодит болгох, шинэ үеийн парламентыг төлөвшүүлэх томоохон зорилтуудыг тавин ажиллаж эхлээд байна.
Энэ хүрээнд Улсын Их Хурлаас батлагдан гарч буй хуулиуд хүний эрхийг дээдэлсэн, хүн төвтэй үзэл санаа бүхий байх, нийгмийн хурдацтай хөгжлийн шаардлагад нийцүүлэн, эрх зүйн зохицуулалтыг цаг алдалгүй гаргах, хуулийг иж бүрэн зохицуулалттай, тодорхой, ойлгомжтой болгож, хууль болон журмаар зохицуулах харилцааны заагийг зөв тодорхойлох зорилгоор “Гурван төгөлдөршил”-ийн бодлогыг хэрэгжүүлж эхлээд байна.
Улмаар Улсын Их Хурлын гишүүдээс санал авсны үндсэн дээр холбогдох хууль, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, үнэлэх, хэрэгжилтийг нь эрчимжүүлэх үүрэг бүхий 54 ажлын хэсэг байгуулагдан ажиллуулж байгаагаас 15 нь Монгол Улсын Их Хурлын хяналтын чиг үүрэгтэй холбоотой ажлын хэсэг юм.
Мөн саяхан батлагдсан Монгол Улсын Их Хурлын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны стратеги төлөвлөгөөнд Улсын Их Хурал хууль тогтоомжийг боловсруулах, төлөвлөх, өргөн мэдүүлэх, хэлэлцэх, батлах, биелэлтэд хяналт тавих, тайлагнах бүх үе шатанд нэн тэргүүнд хүн төвтэй үзэл санаанд суурилсан, хүний эрх, эрх чөлөөг хангаж, хамгаалсан байх агуулга, шаардлагыг тавина хэмээн заасан. Үүнээс гадна хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавих байнгын тогтолцоог бэхжүүлж, үр нөлөөг тогтмол судлан, түүнд үндэслэн хуулийг чанаржуулна хэмээн тусгасан.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Хорин тавдугаар зүйлийн 1.8 дахь хэсэгт “хууль, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн биелэлтийг хянан шалгах” онцгой бүрэн эрхийг хуульчилсан байдаг. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хуулийн биелэлтийг улс даяар зохион байгуулж, хангах Засгийн газрын үйл ажиллагаа, хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгах нь Монгол Улсын Их Хурлын онцгой бүрэн эрх юм.
Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 3 дугаар зүйлд зааснаар “Улсын Их Хурлын үндсэн зорилт нь ард түмний төлөөллийн дээд байгууллагын хувьд ард түмний засаглах эрхийг хангахад орших ба хууль тогтоох, төрийн дотоод, гадаад бодлогын үндсийг тодорхойлох, хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгах үндсэн чиг үүрэгтэй” гэж заасан байдаг. Улмаар Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай анхдагч хуулийг 2021 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдөр баталсан.
Тус хуулиар Монгол Улсын Их Хурлын хянан шалгах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлэх арга хэрэгсэл, хууль зүйн үр дагаврыг тодорхойлох, мөн хянан шалгах түр хороо байгуулах эрх зүйн зохицуулалттай болсон. Үүнээс гадна төрийн аудитын байгууллага, Монголбанк, Үндэсний статистикийн хороо, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Хүний эрхийн Үндэсний Комисс, Төрийн албаны зөвлөл зэрэг бие даасан, хараат бус байгууллагад түшиглэн, тэдгээрийг хянан шалгах чиг үүргийнх нь хүрээнд Улсын Их Хурлын хянан шалгах үйл ажиллагаанд татан оролцуулах асуудлыг мөн тусгасан байна.
Монгол Улсын Их Хурлаас Үндсэн хуульд 2019 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийн дагуу Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг 2024 оны 5 дугаар сарын 16-ны өдөр баталсан. Уг хуульд дэлхийн улс орнуудад хэрэгждэг сайн туршлага бүхий зарим зохицуулалтыг тусгасан байна. Тухайлбал, Байнгын хорооддоо төвлөрсөн, хяналт шалгалтыг төлөвшүүлэх зорилгоор, гишүүний саналыг хүлээн авч хэлэлцсэний үндсэн дээр тухайн Байнгын хороо хяналт шалгалтын ажлын хэсэг байгуулах шийдвэр гаргадаг болсон. Улсын Их Хурлаас хийсэн хууль тогтоомжийн биелэлтийн үр дагаврын үнэлгээний тайланг холбогдох Байнгын хороо хүлээн авснаас хойш нэг сарын дотор хэлэлцэн, шаардлагатай гэж үзвэл нэгдсэн хуралдаанд оруулах буюу заавал хэлэлцдэг зохицуулалттай болсон.
Түүнчлэн Парламентын ардчиллыг бэхжүүлэх, хүчтэй сөрөг хүчнийг бүрдүүлэх чиглэлээр хяналт шалгалтын эрх хэмжээг нэмэгдүүлсэн. Жишээ нь цөөнхийн бүлэг төсвийн хяналтын сонсголыг санаачлах, Төсвийн зарлагын хяналтын дэд хорооноос явуулсан хяналтын сонсголын тайлан, түүнд өгсөн санал дүгнэлтээ нэгдсэн хуралдаанд шууд танилцуулах гэх мэт шинэ боломжууд бий болсон.
Нэг үгээр хэлбэл, Монгол Улсын Их Хурлаас хууль тогтоомжийн биелэлтэд системтэй хяналтыг хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрэн, хангалттай бүрдсэн. Цаашид бид парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон төлөвшүүлэх нь чухал байна. Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалт болон түүнд ажлаа хариуцан тайлагнадаг байгууллагуудын хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа уялдаа холбоотой, давхардал хийдэлгүй байхад анхаарч, хяналт, үнэлгээг үр нөлөөнд чиглүүлэх нь нэн чухал үүрэгтэй.
Эрхэм гишүүд ээ,
Эрдэмтэн судлаач, салбарын мэргэжилтнүүд ээ
Парламентын хяналтыг үр дүнтэй хэрэгжүүлж, түүний нөлөөг нэмэгдүүлэхэд та бүхний сайн туршлага, оролцоо чухал ач холбогдолтой юм.
Монголын ардчилсан засаглалын үндэс суурийг бэхжүүлэн хамгаалахын төлөө цаашид ч тууштай хамтран ажиллахыг уриалж байна. Мөн парламентын хяналтын үйл ажиллагааг тогтмолжуулах чиглэлээр Улсын Их Хурлын Тамгын газар онцгой анхаарч ажиллахыг чиглэл болгож байна.
Улаанбаатар хот
Үзэл бодол
Д.Амарбаясгалан: Монгол Улсын хөгжлийг урт хугацаанд тогтвортой төлөвлөж, оновчтой бодлого боловсруулахад статистик ус, агаар мэт чухал
БНМАУ-ын Анхдугаар Их Хурлын 1924 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 3 дугаар тогтоолоор Дотоод явдлын яамны бүтцэд 6 хүний бүрэлдэхүүнтэй Тоо бүртгэх хэлтсийг анх байгуулсан нь орчин цагийн статистикийн албаны эхлэл болсон билээ.
Үндэсний статистикийн хорооны дарга Б.Батдаваа 100 жилийн түүхтэй статистикийн алба улс орон, олон нийтийг чанартай тоон мэдээллээр хангаж, нотолгоонд суурилсан бодлого, шийдвэрийн залгамжийг тасралтгүй хадгалан, статистикийн чадавх, хөгжлөөрөө дэлхийн бусад улс орнуудтай эн зэрэгцэж буйг тодотголоо.
УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Улсын Их Хурал, Засгийн газар хэр зэрэг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй, нотолгоо баримт дээр суурилсан, цаг үеэ олсон, олон хэмжээст судалгаатай хууль батлан гаргана, төдий чинээ иргэдийн амьдралын хэв маяг, эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн, урт настай, чанартай хууль батлагддаг. Тиймээс Монгол Улсын хөгжлийг урт хугацаанд тогтвортой төлөвлөж, оновчтой бодлого боловсруулахад чанартай статистик ус, агаар мэт чухал ач холбогдолтой гэдгийг онцлов. Тэрбээр, дэлхийн улс орнууд их өгөгдөл, хиймэл оюун ухааныг засаглал, шийдвэр гаргалтдаа ашиглаж эхэлсэн учраас энэ хөгжлийн хурдаас манай улс хоцрох ёсгүй гэлээ. Тиймээс статистикийн албаны тогтолцоог хараат бус, технологид суурилсан, мэргэжлийн, чадварлаг болгон хөгжүүлэхэд УИХ-аас анхааран, дэмжин ажиллахаа илэрхийлэв хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.
Үзэл бодол
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Шанхайн экспо”-гийн нээлтэд үг хэллээ
БНХАУ-ын Худалдааны яам, Шанхай хотын Ардын Засгийн газраас жил бүр зохион байгуулдаг “Хятадын олон улсын импортын VII экспо”-гийн нээлт өнөөдөр болж, Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ оролцож үг хэлэв.
“Шинэ эрин үед ирээдүйгээ хамтдаа хуваалцъя” уриан дор болж буй энэ удаагийн экспогийн нээлтийн ёслолд Пакистан, Серби, Словак, Узбекистан, Малайз, Казахстан зэрэг орны Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд нарын хамт тэрбээр хүндэт зочноор оролцож байна. Монгол Улс анх удаа Ерөнхий сайдын түвшинд парламентад суудал бүхий улс төрийн бүх намын удирдлага, Улсын Их Хурал, Засгийн газрын зарим гишүүний хамт “Шанхайн экспо”-д өргөн бүрэлдэхүүнтэй, хувийн хэвшлийн олон төлөөлөлтэй оролцож буйгаараа онцлогтой.
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Ази, европын стратегийн уулзварт оршдог Монгол Улс энэхүү экспод идэвхтэй оролцох нь хөрш орон БНХАУ төдийгүй бусад улстай эдийн засгийн харилцаа холбоогоо гүнзгийрүүлэх өргөн боломж нээсээр ирсэн. Энэ онд Монгол Улс, БНХАУ-ын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 75 жилийн ой тохиож байгаа. Хоёр улсын худалдааны эргэлт 2023 оны байдлаар 17.6 тэрбум ам.долларт хүрсэн. Цаашид 20 тэрбумд хүргэхээр талууд зорьж байна. Монгол Улс “Алсын хараа-2050”, “Шинэ сэргэлтийн бодлого” зэрэг урт, дунд хугацааны хөгжлийн бодлогоо БНХАУ-ын “Бүс ба Зам” болон “Даян дэлхийн хөгжлийн санаачилга”-тай уялдуулж, “Чайна Энержи”, CNPC буюу Хятадын үндэсний газрын тос, байгалийн хийн корпораци зэрэг томоохон компанитай нүүрс болон эрчим хүчний хосолсон шийдэл, усан цахилгаан станц, төмөр замын төслүүдэд идэвхтэй хамтран ажиллаж байгааг тэмдэглэв.
Мөн Монгол Улсын Засгийн газар асар хурдтай хувьсан өөрчлөгдөж буй энэ цаг үед гурван гол шилжилтийг хийж, шинэ эдийн засгийн бүтцийг бүрдүүлэхээр ажиллаж байна. Нэгдүгээрт, AI хиймэл оюун ухаанд түшиглэсэн цахим, ухаалаг технологийг хөгжлийн хурдасгуур болгох, хоёрдугаарт, ногоон хөгжлийн шилжилтийг хэрэгжүүлэх, гуравдугаарт, хүний нөөцийн шилжилтэд анхаарч, ирээдүйн хөгжлөө төлөвлөж байна. Монгол Улсын аж ахуйн нэгжүүд энэ удаагийн Шанхайн экспод дэлхийд танигдсан ноос, ноолуур зэрэг хөдөө аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүнээс гадна уул уурхайн салбарынхаа хөгжил дэвшил, зах зээлд өрсөлдөх боломжийг өргөнөөр танилцуулж буй нь цаашид байгалийн баялгийн бэлтгэн нийлүүлэгчээс үйлдвэрлэлд суурилсан ханган нийлүүлэгчийн байр сууринд хүрэх зорилготой. Манай өвөг дээдсийн сургаалд “Монголын За бол Андгай” хэмээх сайхан үг байдаг. Бид хэлцэл бол хэлцэл, гэрээ бол гэрээ хэмээсэн зарчимд тулгуурлан хөрөнгө оруулагчдад ээлтэй эрх зүйн орчин, цахим нээлттэй засаглал, харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг эрхэмлэсээр ирсэн. Бид Та бүхэнтэй харилцан суралцах, харилцан ашигтай түншлэн ажиллахад бэлэн байна гэлээ.
Ерөнхий сайд дараа нь “Шанхайн экспо”-д оролцож буй Монголын аж ахуйн нэгжүүдийн талбайгаар зочилж, амжилт хүслээ. Өнгөрсөн жилүүдэд манай улсын ноос ноолууран бүтээгдэхүүн, шингэн хүнс үйлдвэрлэгчид тус экспод оролцсон бол энэ жил 10 гаруй аж ахуйн нэгж үзэсгэлэнд оролцож байна. Монголын уул уурхайн үндэсний ассоциацийн гишүүн “Эрдэнэс Монгол нэгдэл”, түүний гишүүн “Эрдэнэс Тавантолгой” компани болон “Ньюком групп”, “Макс групп”, “Капитал Маркет Монгол” зэрэг компани ажиллаж байна. Үзэсгэлэнгийн үеэр Монголын уул уурхайн салбар, хөрөнгө оруулалт шаардлагатай төслүүдийн мэдээллээ хуваалцаж, ирэх жил болох “Mining week-MinePro 2025” арга хэмжээний сурталчилгааг олон улсад танилцуулах юм.
2018 оноос хойш жил бүрийн арваннэгдүгээр сарын 5-10-нд зохион байгуулагдаж буй Шанхайн экспо нь даян дэлхийн хамтын ажиллагаа, худалдааны шинэ боломжийг хамтдаа эрэлхийлэх үндсэн зорилготой. Энэхүү экспо нь хүнс, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн, автомашин, ухаалаг үйлдвэрлэл болон мэдээлэл технологи, өргөн хэрэглээний бараа, эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүн болон тоног төхөөрөмж, худалдаа үйлчилгээ гэсэн зургаан үндсэн хэсгээс бүрддэг. Түүнчлэн инновацын тусгай хэсэг, олон улсын үндэсний дүр төрхийг харуулсан үзэсгэлэнгийн тусгай хэсэг зэрэг нийт 15 чиглэлээр зохион байгуулагдаж байна.
Зургаан удаагийн экспо зохион байгуулахад 173 улс, бүс нутаг, олон улсын байгууллага оролцож, нийт 420 тэрбум ам.долларын бодит худалдан авалт, борлуулалтын гүйлгээ хийж, 2500 нэр төрлийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ, инновац, дэвшилтэт шинэ технологийг танилцуулжээ.
-
Үзэл бодол2022/02/22
Турк улсад тэтгэлгээр суралцах оюутны тоог нэмэгдүүлэхийг хүслээ
-
Цаг үе2019/07/16
Өнөөдөр цахилгаан шугам тоноглолд засвар үйлчилгээ хийх хуваарь
-
Цаг үе2020/07/24
Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал бие эрхтний, хүч сайжирна
-
Улстөр нийгэм2020/11/25
“Төрийн мэдээлэл” эмхэтгэлийн шинэ дугаар хэвлэгдлээ