Урлаг спорт
Соёлын сайдын зөвлөл анхдугаар хуралдаанаа хийлээ
Соёлын сайдын зөвлөл энэ сарын 5-ны өдөр анхны хуралдаанаа хийлээ. Хуралдаанд Соёлын сайд С.Чулуун яамны шинэ бүтэц бүрэлдэхүүн, бодлого чиглэл, соёлын салбарт хийгдэх ажлууд, салбарын бүтээн байгуулалт, УИХ-аар хэлэлцэж буй Соёлын болон Киноны тухай, мөн Музейн тухай хуулийн төслийг танилцуулга хийлээ.
Соёлын сайд С.Чулуун сэтгүүлчдэд өгсөн ярилцлагынхаа үеэр хэлэхдээ, “Соёлын яам байгуулагдсан цагаасаа соёлын салбарт хийгдэх бүтээн байгуулалтын ажлууд болон цаашдаа Монгол Улсын соёлын салбарыг хэрхэн хөгжүүлэх вэ гэдэгт анхаарч, бодлого, үйл ажиллагаагаа төлөвлөж ирсэн бөгөөд өнөөдөр сайдын зөвлөлөөрөө энэхүү асуудлаа хэлэлцэж байна. Сайдын зөвлөлд Монгол Улсын урлаг, соёлын нэрт зүтгэлтнүүд, түүхч, эрдэмтдийн ахмад, залуу, дунд үеийн төлөөлөл бүхий салбар салбарын туршлагатай хүмүүс орсон.
Монгол Улсын соёл, урлагийн салбарт хийгдэх ажлууд нь зөвхөн нэг яамны ажил биш, энэ салбарт ажиллаж байсан болон одоо ажиллаж байгаа хүмүүсийн дуу хоолой байх ёстой гэсэн утгаар сайдын зөвлөлийн бүрэлдэхүүнээ баталж, анхдугаар хуралдаанаа хийж байна. Өнөөдрийн хуралдаанаар бид 4 жилийн бодлого, үйл ажиллагааныхаа үндсэн чиглэлүүдийг ярилцлаа. Цаашдаа улиралдаа нэг удаа уулзан, санал бодлоо солилцон, шийдвэрлэх асуудлаа хэлэлцэнэ.
Манай яамны тэргүүлэх 5-н чиглэлийн нэгд хүний нөөцийн асуудал орж байгаа. Соёлын салбарт хүний нөөцийн асуудал маш дутагдалтай. Сүүлийн 20-оод жил хүний нөөцийн бодлогогүй байснаас мэргэжлийн ажилтан ихээхэн дутагдалтай ирсэн. Ялангуяа хөдөө орон нутагт энэ асуудал хамгийн их тулгамдаж байна. Орон нутгийн 340 орчим суманд ажиллаж байгаа соёлын ажилтнуудын 70 хувь нь мэргэжлийн бус байна. Мэргэжлийн хүний нөөцийг бүрдүүлэх чиглэлд Соёлын яам тэргүүлэх бодлого баримтална. Дөрвөн жил ажилладаг биш, 40 жил ажиллах салбарын мэргэжилтэн бэлдэх шаардлагатай. Мөн дэлхийд өрсөлдөх чадвартай мэргэжилтнүүд ч бэлдэх ёстой” гэлээ.
Сайдын зөвлөлд Хөдөлмөрийн баатар, Ардын жүжигчин, Төрийн хошой шагналт Н.Жанцанноров, Ардын жүжигчин Г.Жигжидсүрэн, “Чингис хаан” одонт, СГЗ Г.Мэнд-Ооёо, Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн, хөгжмийн зохиолч Л.Балхжав, ШУА-ийн тэргүүн, дэд ерөнхийлөгч, академич Г.Чулуунбаатар, СГЗ, бурханч лам Г.Пүрэвбат, МУГЖ Б.Жаргалсайхан, МУГЖ, дуучин Д.Жаргалсайхан, “Чингис хаан” одонт, МУГЖ, дуучин, продюсер Б.Дашдондог, доктор, профессор Э.Сонинтогос, МУЭ-ийн шагналт зураач А.Чадраабал, СГЗ, нэвтрүүлэгч Д.Цоодол, МУГЖ Н.Онон, “Чингис хаан” одонт, МУГЖ Г.Ариунбаатар, найруулагч Б.Баатар нарын соёл, урлагийн нэрт зүтгэлтэн, уран бүтээлч, эрдэмтэн судлаачид багтжээ.
Хуралдааны үеэр зөвлөлийн гишүүд санал бодлоо илэрхийлсэн юм.
Хөдөлмөрийн баатар, Ардын жүжигчин, Төрийн хошой шагналт Н.Жанцанноров “Соёл урлагийн асуудлыг Засгийн газрын түвшинд нэг бодлогоор, нэг чигээр авч явах үндсэн бүтэц бүрэлдлээ. Өнөөдөр хэд хэдэн асуудал чухлаар тавигдаж байна. Нэгдүгээрт, соёлын өвийн асуудал. Соёлын өв гэдэг нүүдлийн иргэншлийн гол зүйлийг үнэн чанартаа орхигдуулсан. Монголчуудын түүхийн үнэт зүйл зэс, нүүрс шиг газрын хөрсөн доор байна. Өнөөдөр Чингис хааны биет баримт байхгүй гэж ярьдаг. Энэ бүхэн газар дор байгаа гэж найдаж байна. Үүнийг илрүүлэх, судлах, хамгаалах хэрэгтэй. Хоёрдугаарт, урлагийн бодлогын асуудлыг ярьдаг. Урлагийг удирдаад явах хэрэггүй, урлаг өөрийн жамаар явдаг. Гуравдугаарт, нийгмийн соён гэгээрлийн асуудал. Соёлын талаар 30 жилийн өмнө шинэ үнэт зүйлийн баримжаа руу орох ёстой байсан. Гэтэл энэ үнэт зүйлээ өнөөдрийг хүртэл барьж авч чадаагүй. Тиймээс тусгаар тогтнолын баталгаа болсон соёлын үнэт зүйл, иргэний соёлын хүрээг өргөжүүлэх асуудал нэн чухал. Иргэд Үндсэн хуулиараа эрхээ илүү тунхаглаж ирсэн. Хэрвээ хүмүүнлэг ардчилсан нийгэм гэж ярьж байгаа бол хүний эрх, үүрэг 50, 50 хувьтай гэж үзвэл эрх нь бараг 80,90 хувь, үүрэг нь бага хувьтай байна. Тиймээс үндэсний дархлааг бэхжүүлэх, улс орныхоо чухал асуудалд иргэний үүргийг дээшлүүлэх хэрэгтэй. Дөрөвдүгээрт, Монголын соёл урлагийг дэлхийд хүлээн зөвшөөрүүлэх, орон зайгаа тэлэх хэрэгтэй. Тавдугаарт, монголчууд дэлхийн бусад оронд соёл, хэл, шинжлэх ухаанаараа нөлөөлж чадсан уу гэдэг асуудал чухал. Их Монгол Улсын үеэс монголын соёл дэлхийг хөтөлж байсан цаг үеийг судалж дэлхийн улс орнууд бүрэлдэн тогтохдоо монголын соёл, монгол ухааныг хэр зэрэг авч вэ гэдгийг судалж үзэх ёстой. Энэ чиглэлээр Соёлын яам нэлээн ажил зохион байгуулах ёстой” хэмээсэн юм.
Монгол Улсын гавьяат жүжигчин, дуучин Д.Жаргалсайхан: Өнөөдрийн хуралдаанд оролцоод сэтгэгдэл өндөр байна. Бид хамгийн сүүлд хэзээ салбартаа тулгамдаж буй асуудал, хойшид хэрэгжүүлэх бодлого чиглэлээ тодорхойлж байлаа. Цар тахлын үед шинээр байгуулагдсан Соёлын яам өчигдрийг бодож, ирээдүйг тооцоолсон маш том бодлогын алхам хийжээ" гэлээ.
Эх сурвалж: Соёлын яам
Урлаг спорт
Чехийн Үндэсний музейд “Чингис хаан” олон улсын үзэсгэлэн нээлтээ хийлээ
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхийн Бүгд Найрамдах Чех Улсад хийж байгаа төрийн айлчлал үргэлжилж байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, Бүгд Найрамдах Чех Улсын Ерөнхийлөгч Петр Павел нарын ивээл дор Чехийн Үндэсний музейд “Чингис хаан олон улсын үзэсгэлэнг нийтэд толилуулж эхэллээ.
Үзэсгэлэнгийн нээлтэд хоёр улсын төрийн тэргүүн оролцлоо. “Чингис хаан” үзэсгэлэнг 2025 оны 03 дугаар сарын 10-наас 06 дугаар сарын 22-ныг хүртэл толилуулах бөгөөд “Чингис хаан” үндэсний музей, Шинжлэх ухааны академийн Археологийн хүрээлэнгийн 698 ширхэг үзмэр, эд өлгийн зүйлийг дэлгэжээ.
2023 онд Францын Нант хотноо, 2024 онд Улаанбаатар хотноо “Чингис хаан-Монголчууд дэлхийг өөрчилсөн нь” нэртэйгээр гарсан үзэсгэлэнг ховор сонин үзмэрээр баяжуулан “Чингис хаан” нэртэйгээр дэлгэжээ.
Үзэсгэлэн нь Чингис хаан болон Монголын Эзэнт гүрний хүн төрөлхтний түүхэнд үзүүлсэн нөлөө, түүний эзлэх байр суурь, түүхэн үнэнийг танин мэдүүлэх, нүүдлийн соёл иргэншилт монголчуудын өв соёлын онцлогийг сурталчлах зорилготой юм.
“Чингис хаан” үзэсгэлэн нь Прага хотноо албан ёсоор анх удаа гарч байгаа бие даасан соёлын өвийн үзэсгэлэн бөгөөд хоёр улсын соёл, шинжлэх ухааны хамтын ажиллагааны нэгэн шинэ үе эхэллээ.
Нээлтийн үеэр мөн 2027 онд Прага хотноо 65 үзмэрээс бүрдсэн Үлэг гүрвэлийн үзэсгэлэнг хамтран зохион байгуулахтай холбоотой гэрээнд Шинжлэх ухааны академийн Ерөнхийлөгч С.Дэмбэрэл, Чехийн Үндэсний музейн Ерөнхий захирал Михал Лукеш нар гарын үсэг зурлаа.
Урлаг спорт
Өнөөдрөөс төрийн өмчийн бүх музей иргэдэд үнэ төлбөргүй үйлчилнэ
Монгол Улсын Засгийн газрын 2024 оны 96 дугаар тогтоолоор жил бүрийн 3 дугаар сарын эхний долоо хоногт “Музейн нээлттэй өдрүүд” арга хэмжээг зохион байгуулахаар шийдвэрлэсэн.
Монгол Улсын Засгийн газраас “Бүсчилсэн хөгжлийн үзэл баримтлал”-ыг баталсантай холбогдуулан “Бүсчилсэн хөгжил ба эх оронч үзэл” агуулгын хүрээнд олон нийтийн оролцоог хангасан тусгай үзэсгэлэн, боловсролын хөтөлбөр, лекц, уулзалт хэлэлцүүлэг зэрэг нийгэмд чиглэсэн олон төрлийн арга хэмжээ болно.
Мөн энэ жил оюутан залуучуудын оролцоог түлхүү хангахыг зорьж Монголын оюутны холбоотой хамтран их, дээд сургуулийн парламентын мэтгэлцээний клубүүдийн оюутан, залуучуудын дунд “Монголчуудын түүх, соёлын өв, музей” сэдвийн хүрээнд “Уран илтгэлийн уралдаан”, “Мэтгэлцээн” явагдана.
Урлаг спорт
Сар шинийн барилдаанд дараах бөхчүүд зодоглоно
Улс, аймаг, цэрэг, сумын алдар цолтой хүчит 256 бөхийн барилдааны 1, 2-ын даваа хоёрдугаар сарын 27-ны пүрэв гарагт 13:00 цагт эхэлж, 3-8-ын даваа 28-ны баасан гарагт 13:00 цагаас үргэлжилнэ. "Элдэв эрдэнэт" хэмээх модон могой жилийн сар шинийн барилдаанд зодоглохоор:
- дар.а Намсрайжавын Батсуурь
- у.ав Пүрэвийн Бүрэнтөгс
- у.ав Оргихын Хангай
- у.ар Цэдэвийн Содномдорж
- у.ар Баярсайханы Орхонбаяр
- у.ар Цэдэнсодномын Бямба-Отгон
- у.ар Рэнцэнбямбын Пүрэвдагва
- у.г Өлзийтогтохын Бат-Орших
- у.з Нэгдэлийн Жаргалбаяр
- у.з Дашзэгвийн Баасандорж
- у.з Мөнхсайханы Өсөхбаяр
- у.з Батзоригийн Батмөнх
- у.з Доржийн Анар
- у.з Баярхүүгийн Бат-Өлзий
- у.з Мөнхтөрийн Лхагвагэрэл
- у.з Бердимуратын Серик
- у.з Доржхандын Хүдэрбулга
- у.з Сүхбаатарын Сүхбат
- у.х Шүхэртийн Уламбаяр
- у.х Нацагсүрэнгийн Золбоо
- у.х Батсүхийн Зоригтбаатар
- у.х Ганбаатарын Ганхуяг
- у.х Төрөөгийн Баасанхүү
- у.х Шархүүгийн Пүрэвгарьд
- у.х Лхагваагийн Лха-Очир
- у.х Оюунбаатарын Мөнх-Эрдэнэ
- у.х Ганцогтын Бадрах
- у.х Бат-Очирын Одгэрэл
- у.х Хүрэл-Очирын Гантулга
- у.х Дамдинпүрэвийн Бат-Эрдэнэ
- у.х Шарын Мөнгөнбаатар
- у.х Төрмөнхийн Бэгзсүрэн
- у.х Баянзулын Цэдэнсодном
- у.х Цэдэндоржийн Мөнхбаяр
- у.х Тогтохмэндийн Сайханжаргал
- у.н Чинчулууны Батчулуун
- у.н Нурланы Мустафа
- у.н Болдпүрэвийн Сугаржаргал
- у.н Дэлгэрсайханы Амарсайхан
- у.н Галсан-Очирын Ганжад
- у.н Дармаагийн Тамир
- у.н Шоовдорын Дарханбат
- у.н Дашзэвэгийн Амаржаргал
- у.н Дашдоржийн Цэрэнтогтох
- у.н Батбаярын Даваа-Очир
- у.н Жамсрангийн Ням-Эрдэнэ
- у.н Насанцогтын Баярбаатар
- у.н Төрмөнхийн Дүгэрдорж
- у.н Хутагийн Цогтгэрэл
- у.н Цэрэнбатын Сандагдорж
- у.н Бэгзийн Мижидсүрэн
- у.н Батжаргалын Лхагвадорж
- у.н Булган-Эрдэнийн Түмэндэмбэрэл
- у.н Энхбатын Сумъяабат
- у.н Хүрэлбаатарын Оргилболд
- у.н Эрдэнэбилэгийн Энх-Амгалан
- у.н Бямбадоржийн Түвшинтөгс
- у.н Энхтүвшиний Батмагнай
- у.н Батдоржийн Сосорбарам
- у.н Дамдины Тогтохжаргал
- у.н Бүрнээгийн Баянмөнх
- у.н Даваадоржийн Төрболд
- у.н Мөнхцэнгэлийн Амарсанаа
- у.н Эрдэнэхүүгийн Мөнхжаргал
- у.н Төрбатын Довчинсэмбээ
- у.н Галбадрахын Дармаажанцан
- у.н Лхагвасүрэнгийн Энхсаруул
- а.а Одсүрэнгийн Баярхүү
- а.а Болор-Эрдэнийн Номиндалай
- а.а Намсрайн Баттүвшин
- а.а Ёндонгийн Эрдэнэжаргал
- а.а Нямдоржийн Өсөхбаяр
- а.а Чулуунтөмөрийн Энхмөнх
- а.а Даваасүрэнгийн Алтанцоож
- а.а Даваахүүгийн Цэвэлсодном
- а.а Баттогтохын Очирхүү
- а.а Улагпан Береке
- а.а Энхтөрийн Мөнхбаатар
- а.а Хэвэлхүүгийн Энхчулуун
- а.а Мальш Еркебулан
- а.а Оюунгэрэлийн Наранбаатар
- а.а Нямсүрэнгийн Амгаланбаатар
- а.а Сэргэлэнгийн Ариунбилэг
- а.а Энхбаатарын Төгөлдөр
- а.а Өрнөхбаярын Сүхбат
- а.а Цогтоогийн Мөнхбаяр
- а.а Уламбаярын Батцоож
- а.а Мөнхдурсгалын Төрбат
- а.а Мөнхжаргалын Бямбадорж
- а.а Доржсүрэнгийн Бадамгарав
- а.а Даваадоржийн Буянт
- а.а Мөнхбатын Даваасүрэн
- а.а Теликийн Эрболат
- а.а Ерболат Көптилек
- а.а Загдсүрэнгийн Наранбаатар
- а.а Шаравдоржийн Отгонтөгс
- а.а Дагвасамбуугийн Бямбасүрэн
- а.а Мөнхтуяагийн Батцэнгэл
- а.а Төрмөнхийн Төгсдөлгөөн
- а.а Ганпүрэвийн Ганбаатар
- а.а Пүрэвжавын Даваадорж
- а.а Баттөрийн Ганбаяр
- а.а Хангайн Наранбаяр
- а.а Батчулууны Хашбат
- а.а Пүрвээгийн Өсөхбаатар
- а.а Лхагвадоржийн Даваажамц
- а.а Баасандоржийн Бадрал
- а.а Энхтөрийн Баасанжав
- а.а Насан-Очирын Намнансүрэн
- а.а Болдын Даваадалай
- а.а Гончигбатын Бат-Орших
- а.а Энх-Амгалангийн Өлзийбаяр
- а.а Намсрайн Ганзориг
- а.а Пүрэвдоржийн Эрхэмжаргал
- а.а Цэвээнпүрэвийн Төмөрцоож
- а.а Баасанжавын Сэр-Од
- а.а Лхагваагийн Батсайхан
- а.а Отгонбаярын Төрбат
- а.а Болдбаатарын Доржсүрэн
- а.а Баянжаргалын Төмөрбаатар
- а.а Хүрэлбаатарын Батбаяр
- а.а Батсуурийн Бат-Орших
- а.а Ядамсүрэнгийн Бумбаяр
- а.а Нэргүйн Дашдаваа
- а.а Цэвээнпүрэвийн Адъяа
- а.а Чинбатын Алтангэрэл
- а.а Балдиржамцын Тайван
- а.а Пүрэврагчаагийн Жаргалсайхан
- а.а Доржсүрэнгийн Батсүх
- а.а Будаагийн Батсайхан
- ц.а Баасанцогтын Өлзийсайхан
- а.а Чинзоригийн Эрдэнэсайхан
- а.а Дорждэрэмийн Цэнд-Аюуш
- а.а Мягмарцэрэнгийн Гантулга
- а.а Доржготовын Батбаатар
- а.а Батжаргалын Чинбат
- а.а Доржпаламын Энхболд
- а.а Мөнхжаргалын Бэлгүтэй
- а.а Сандагдоржийн Галданцогт
- а.а Лхамсүрэнгийн Энхтүвшин
- а.а Отгонбатын Баярбаасан
- а.а Жаргалсайханы Алтаншагай
- а.а Усныкагийн Батгэрэл
- а.а Чойжилсүрэнгийн Мөнхтогтох
- а.а Эрдэнэбатын Мөнх-Эрдэнэ
- а.а Энхболдын Нандин-Эрдэнэ
- а.а Элбэгийн Батсуурь
- а.а Мягмаржаргалын Эрхэмбаяр
- а.а Сампилын Цогтбаатар
- а.а Ганзоригийн Мөнх-Эрдэнэ
- а.а Мягмардоржийн Баяржавхлан
- а.а Пүрэвдоржийн Хүрэлбаатар
- а.а Мөнхбаярын Баасанжав
- а.а Дашренчингийн Дэмиддорж
- а.а Цогтбаярын Мөнхбаяр
- а.а Саранцэцэгийн Занданхүү
- а.а Пүрэвсүрэнгийн Батхуяг
- а.а Доржийн Ням-Очир
- а.а Эрдэнээгийн Буянтогтох
- а.а Цэндээгийн Лувсан-Адъяа
- а.а Содномцэрэнгийн Майнбаяр
- а.а Баттулгын Өсөхбаяр
- а.а Төмөрбаатарын Баттогтох
- а.а Болоржавын Отгонбаатар
- а.а Энхжаргалын Дашдэмбэрэл
- а.а Мөнхбатын Цэрэн
- а.а Баасангийн Шаравдорж
- ц.а Дэлгэрийн Цэрэнням
- а.а Чулуунбатын Бямбадорж
- а.а Нэргүйбаатарын Баярбаатар
- а.з Болдбаатарын Баянсүх
- а.з Сүхбатын Оргилбаатар
- а.з Мягмарын Баттүвшин
- а.з Эрдэнэбаатарын Түмэндэмбэрэл
- а.з Балтмөнхийн Бадамдорж
- а.з Оюунбаатарын Мөнх-Ирээдүй
- а.з Жавзандуламын Хатанзоригт
- а.з Бямбасүрэнгийн Бат-Эрдэнэ
- ц.з Өнөрбаянгийн Батсуурь
- а.з Тоочингийн Батсүрэн
- а.з Гармаагийн Бат-Эрдэнэ
- а.з Энхтунгалагийн Батбаяр
- а.з Баатарын Баяржаргал
- а.з Жаргалсайханы Жавхлан
- а.з Жигжидсүрэнгийн Бямбадонид
- а.з Цогтбаярын Хашбат
- а.з Чулуунбатын Даш
- а.з Эрдэнэбаярын Алтанбаяр
- а.з Төмөрсүхийн Дэчинжүрмэд
- а.з Батхишигийн Одгэрэл
- а.з Даваанасангийн Төртогтох
- а.з Батболдын Тожил
- а.з Содбилэгийн Ган-Эрдэнэ
- а.з Энхболдын Төмөрсүх
- а.з Отгонбатын Баяржаргал
- а.з Хүүхэнбаатарын Чойжилсүрэн
- а.з Даваанямын Батбаяр
- ц.х Дашийн Төрбаяр
- а.х Галбадрахын Гантулга
- а.х Батжаргалын Жигжидсүрэн
- а.х Батцэнгэлийн Сайнбаяр
- а.х Болдбаатарын Ренчинжүгдэр
- а.н Батсүхийн Баатарболд
- а.н Мейромбек Бекежан
- а.н Ганбатын Ганзориг
- а.н Төмөрхуягийн Түмэнбаяр
- ц.н Гэлиймаагийн Биндэрьяа
- а.н Батсүхийн Эрдэнэбуян
- а.н Машбатын Данзанжамц
- а.н Улаандалайн Цэндпүрэв
- а.н Пүрэвжавын Алтанхуяг
- а.н Болдын Лхамдорж
- а.н Баяртын Доржжүгдэр
- а.н Санжсүрэнгийн Амарсанаа
- а.н Бүдээгийн Баяраа
- а.н Батаагийн Хүдэр
- а.н Эрдэнэбаатарын Бат-Эрдэнэ
- а.н Хадбаатарын Нямдорж
- а.н Цэрэнчимэдийн Билэгсайхан
- а.н Хүрэлбаатарын Балжинням
- а.н Ариунбаатарын Сүх-Очир
- а.н Төрбатын Мягмаржав
- а.н Мөнхбаатарын Өгөөдэй
- а.н Батсуурийн Бат-Эрдэнэ
- а.н Мухтар Бердаулет
- а.н Ганболдын Бандибаатар
- а.н Өнөрбаянгийн Шийрэв
- а.н Цагаанхүүгийн Мөнх-Эрдэнэ
- а.н Цэндийн Лхагвамягмар
- а.н Дүгэрсүрэнгийн Дашням
- а.н Батхуягийн Гончигсүрэн
- а.н Баярын Данзанрагчаа
- а.н Болорын Бадрал
- а.н Анхбаатарын Хишигдорж
- а.н Батбаатарын Бат-Эрдэнэ
- а.н Баярсайханы Бямбадорж
- а.н Цэрэнжавын Мөнх-Эрдэнэ
- а.н Оюунчимэгийн Пүрэв-Очир
- а.н Нүржигдаваагийн Пүрэвдаваа
- ц.н Амгаланбаатарын Дорждэрэм
- а.н Гончигсүрэнгийн Батзориг
- а.н Бямбаагийн Пүрэвдаш
- а.н Довдоны Сумъяабазар
- а.н Мөнхбатын Сумъяабазар
- а.н Мөнхбаатарын Баяржавхлан
- с.з Оргилсайханы Есөн-Эрдэнэ
- с.з Энхтайваны Совджамц
- с.з Дэнзэншаравын Төгс-Эрдэнэ
- с.з Батбаатарын Цагаанбанди
- с.з Гансүхийн Ган-Өлзий
- с.з Санах Ердаулет
- с.з Цэцэнбаярын Бат-Очир
- с.з Пэрэнлэйдоржийн Лхагварагчаа
- с.з Баянмөнхийн Баярмагнай
- с.з Жаргалсайханы Чимэд-Очир
- с.з Еркин Ховланды нарын бөхчүүд бүртгүүллээ.
Хүндэтгэх шалтгааны улмаас дээрх бөхчүүдээс зодоглох боломжгүй болсон тохиолдолд чансааны оноогоор дараах нэр бүхий бөхчүүд нөхөн барилдах боломжтой.
- А.а Д.Аззаяа 700
- А.з О.Доржсамбуу 700
- А.х Н.Ширчинхүү 650
- А.з Х.Бөхбаяр 600
- А.х Ж.Дэлгэрсайхан 600
МОНГОЛЫН ҮНДЭСНИЙ БӨХИЙН ХОЛБОО
