Цаг үе
“Маргааш л уухгүй байя” гэсэн үгс хорт зуршлын хамгийн энгийн хэлбэр юм
Онцгой байдлын ерөнхий газрын албан ёсны цахим хуудас nema.gov.mn сайт эрүүл мэнд, сэтгэлзүйн зөвлөгөө мэдээллийг хүргэх “Эмч зөвлөж байна” буланг шинээр нээн ажиллуулж байна. Энэ удаа та бүхэнд “Архи уугаад стресс тайлагддаг уу?” сэдвээр мэргэжлийн эмч, сэтгэлзүйчийн бэлтгэсэн мэдээллийг хүргэе.
Стрессийг үүсгэж байгаа хүчин зүйлийг архи арилгаж чаддаггүй. Сэтгэл зүйн хувьд архи уух нь өөрийгөө тайвшруулах нэг арга гэж үздэг тал байдаг ч ийм арга хэрэглээд өөрийн сэтгэл зүйн гадаад, дотоод асуудал, стресс бухимдлаа тайлна гэсэн ойлголт биш юм. Хэрвээ стресс бухимдлаа тайлахаар архийг хэрэглэж байгаа бол хэдэн цагийн дараа дахин физиологийн стресст (шарталт, архины хордлого гэх мэт) давхар өртдөг.
Архины үйлдвэрлэл, архидалтаас шалтгаалсан эндэгдэл, өвчлөл, зан үйлийн эмгэг жил ирэх тусам нэмэгдэж архины хамааралд өртөх явдал залуужиж байна. Өөрийн сэтгэл зүйн ямар нэгэн шарх, эмзэглэл, урд тохиолдсон амьдралаа бодон архины хэрэглээг нэмэгдүүлж байгаа бол энэ нь та өөрийгөө хавханд хийхтэй адилхан гэж ойлгож болно.
Маргааш л уухгүй байя гэж хүмүүс хэлдэг. Энэ бол архины хэрэглээний хамгийн ноцтой хэллэгийн нэг бөгөөд нэгэнт зуршил болчихсон байгааг илтгэж байгаа юм. Архины хамаарал нэг хүн, нэг гэр бүл, нэг өрх, нэг албан байгууллагын хэрэг биш болж нийтийн асуудал болон хувирсан. Өөрөөр хэлбэл, нийгэм-сэтгэл зүйн асуудал болоод байна. Нийгэм-сэтгэл зүйн хувьд архины хамааралтай болох хэд хэдэн шалтгаан бий. Үүнд:
- Нийгмийн болон хамтын хүрээлэл байхгүй болсон, нийгмийн ганцаардалд орох, гэр бүлийн харилцаа хэвийн бус болох;
- Хэн нэгний шууд хамааралд орох;
- Эдийн засгийн асуудалтай, хамааралтай болох;
- Хийсэн ажил бүтэлгүйтэх буюу оролдлого хийх бүрт санаанд хүрээгүй байх;
- Стресс, сэтгэл тавгүйтэл, сэтгэл түгшүүртэй байх;
- Хийсвэр зүйлд хэт итгэх, тэр нь биелээгүй тохиолдолд;
- Хэт ачаалал багатай ажиллах буюу зүгээр суух;
- Хүний хэлсэн үгнээс буюу харилцааны асуудлаас болж;
- Бусад
Нэгэн ухаантны хэлснээр хамгийн асуудалтай, эс бөгөөс бүхий л асуудлаа шийдсэн хүний гол тоглоом нь архи гэжээ. Манай улсад “архи ууж байгаа хүмүүсийн хэдэн хувь нь өөрт байгаа асуудлаа шийдсэн байгаа бол? Асуудлаа шийдэх гэж явах замдаа л архины асуудалтай болчихдог. Дээрх шалтгаануудыг нөхцөлдүүлж байгаа хамгийн гол хүчин зүйл бол бие хүний өөртөө итгэлгүй, гутранги байдал юм. Архины асуудал нь бие хүний биеэ авч явах байдал, өөрийгөө хянах чадвар, сэтгэлийн тэнхээтэй ихээхэн холбоотой. Сэтгэлийн тэнхээгүй хүмүүс л архинд ордог. Архины хамааралтай хүмүүсийн нийгэмд эзлэх байр суурь ямагт доошилж байдаг. Шийдвэр гаргах чадвар буурч, өөрийгөө өмгөөлөх, хамгаалах, бусдыг буруутгах байдал байнга гаргадаг. Үүнээс болж харилцааны бэрхшээлтэй болно. Өөрөө өөртөө “үгүй” гэж хэлэх чадвар улам буурсаар байдаг.
“Маргааш л уухгүй байя” гэсэн үгс хорт зуршлын хамгийн энгийн хэлбэр юм. Архи уугаад стресс тайлагдахгүй! Тиймээс та эрүүл ухаанаар өөрийнхөө амьдралыг, өөрийн байр суурийг эргэцүүлээд сэтгэлийн тэнхээтэй байхыг дахин нэг сануулъя. Харин үүний оронд ажил хөдөлмөртөө илүү их цаг гаргаж үр дүнг нь үзээрэй. Энэ бол сэтгэлийн тэнхээг сэргээж байгаа үйл явц юм.
Эх сурвалж: ОБЕГ
Цаг үе
Улаанбаатарт өдөртөө 17 хэм дулаан
Малчид, иргэд, хадланчдын анхааралд: 21-ний өдөр төв, зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр усархаг бороо үргэлжлэн орох тул болзошгүй нөөлөг салхи, аянга цахилгаан, мөндөр, үер усны аюулаас сэрэмжтэй байхыг анхааруулж байна.
2025 оны наймдугаар сарын 21-ний 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Ихэнх нутгаар үүлшинэ. Баруун аймгуудын нутгийн зүүн хойд, төвийн аймгуудын нутгийн зарим газар, зүүн аймгуудын нутгийн хойд болон зүүн хэсгээр бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо, мөндөр орно. Салхи нутгийн зүүн хэсгээр баруун өмнөөс хойш эргэж, бусад нутгаар баруун хойноос секундэд 5-10 метр, нутгийн зарим газраар борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Завхан, Заг-Байдраг голын эх, Идэр, Тэс, Эг, Үүр, Орхон, Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр 12-17 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсэг, Дорнод-Дарьгангын тал нутаг, Халх голын сав газраар 24-29 хэм, бусад нутгаар 18-23 хэм дулаан байна.
УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Өдөртөө 15-17 хэм дулаан байна.
БАГАНУУР ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Өдөртөө 15-17 хэм дулаан байна.
ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Шөнөдөө 7-9 хэм, өдөртөө 12-14 хэм дулаан байна.
2025 оны наймдугаар сарын 22-ноос 26-ныг хүртэлх
цаг агаарын урьдчилсан төлөв
22-нд баруун, төв, зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 23-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгийн зарим газар, говийн аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр, 24-нд төв, зүүн аймгуудын нутгийн зарим газар, говийн аймгуудын нутгийн зүүн хэсгээр, 25-нд баруун аймгуудын ихэнх нутгаар бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо орно. Салхи ихэнх хугацаанд секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Хүрэнбэлчир орчим, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 3 хэмийн хүйтнээс 2 хэм, өдөртөө 13-18 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 13-18 хэм, өдөртөө 23-28 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 6-11 хэм, өдөртөө 16-21 хэм дулаан байна. 24-нд нутгийн баруун хагаст, 25-нднутгийн зүүн хагаст бага зэрэг дулаарна.
Цаг үе
"Байр түрээслүүлнэ” гэж иргэдийг хохироосон залилах гэмт хэрэг нэмэгдэж байна
Их, дээд сургуулийн элсэлт, бүртгэлтэй холбоотой орон нутгаас Улаанбаатар хотыг зорих оюутан залуусын хөдөлгөөн нэмэгдэж, үүнтэй зэрэгцэн "байр түрээслүүлнэ” гэх нэрийдлээр иргэдийг хохироосон залилах гэмт хэрэг нэмэгдэж байна.
Цахим орчинд нийтлэгдэж буй орон сууц худалдах, байр түрээслүүлэхтэй холбоотой 430 гаруй зарын 30 орчим хувь нь худал мэдээлэл агуулсан, залилах гэмт хэргийн шинжтэй болох нь тогтоогдлоо.
Энэ оны эхний 7 сарын байдлаар цахим орчинд "Түрээсийн үйлчилгээ"-тэй холбоотой 143 гэмт хэрэг үйлдэгдсэн байна.
Иймээс иргэд та бүхэн
- Байр түрээсийн төлбөрөө урьдчилж шилжүүлэхгүй байх,
- Түрээсийн гэрээг заавал нотариатаар баталгаажуулах,
- Байрны улсын бүртгэлийн гэрчилгээ болон өмчлөх эрхийн лавлагааг нягтлах шаардлагатайг Цагдаагийн байгууллагаас анхааруулж байна.
- Хямд үнэтэй яаралтай төлбөр нэхсэн түрээсийн байрнаас болгоомжилж, энэ төрлийн гэмт хэргийн хохирогч болохоос урьдчилан сэргийлээрэй.
Цаг үе
ЕБС-ийн гурав, дөрөвдүгээр ангид англи хэлний хичээл долоо хоногт хоёр цаг орно
2025-2026 оны хичээлийн жилд ерөнхий боловсролын сургуулийн гурав, дөрөвдүгээр ангид англи хэлний нэмэлт хөтөлбөрөөр долоо хоногт хоёр цагаар хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байна. Англи хэлний нэмэлт хөтөлбөрийн сурах бичигт монгол ахуй, соёлтой холбоотой агуулгаар баяжуулан тохируулга хийж, хэвлэж хүүхдийн тоогоор нийлүүлэхэд бэлэн болжээ.
2024-2025 оны хичээлийн жилд Боловсролын яамнаас хүүхдийн нас, сэтгэхүйн онцлог, соёл, уламжлалд нийцүүлэн олон улсын мэргэжлийн байгууллагатай хамтран боловсруулсан англи хэлний цогц хөтөлбөрийг төрийн болон орон нутгийн өмчийн ерөнхий боловсролын түшиц 105 сургуулийн 3-4 дүгээр ангид туршсан. Туршилтад нийслэлийн 37, аймгийн төв, сумын 67 ерөнхий боловсролын сургуулийн 3-4 дүгээр ангийн нийт 37,161 суралцагч хамрагдаж, ярих, сонсох, унших, бичих анхан шатны ур чадвар эзэмшжээ.
Туршилтаар гурав, дөрөвдүгээр ангид заах англи хэлний хөтөлбөрийн тохирц, зохион байгуулалтын хэлбэрийг тохируулж, баталгаажуулсан бөгөөд Боловсролын судалгааны үндэсний хүрээлэнгээс англи хэлний хөтөлбөрийг гурав, дөрөвдүгээр ангид хэрэгжүүлэх боломжтой гэж дүгнэсэн байна.
Багшийн хүрэлцээ, ур чадвар чухал байна. Үүнтэй холбоотойгоор 2025 оны дөрөвдүгээр сард төрийн болон орон нутгийн өмчийн ерөнхий боловсролын сургуулиудаас судалгаа авсан бөгөөд үр дүнд нь 3, 4 дүгээр ангид англи хэлний хичээлийг дунд ангийн мэргэжлийн англи хэлний багш нар, бага ангийн багш нар болон бусад хувилбаруудыг сургуулийн нөөц, боломждоо тулгуурлан заах боломжтой гэжээ. Үүний дагуу англи хэл заах багш нарыг чадавхжуулах сургалтыг үе шаттай эхлүүлээд байна.
-
Улстөр нийгэм2021/04/23
Бүх нийтийн бэлэн байдлын зэргийг 2021 оны 05 дугаар сарын 08-ны 06.00 цаг хүртэ...
-
Улстөр нийгэм2021/02/22
ЗГ: Коронавируст халдварын түвшинг дөрвөн өнгөөр ангилна
-
Цаг үе2022/03/25
Та өөрт ойр вакцины аль ч цэгт очиж дархлаажуулалтад хамрагдах боломжтой
-
Шударга мэдээ2022/12/01
2022 оны ургац хураалтын урьдчилсан дүн гарлаа