Үзэл бодол
Агшиж биш, тэлж байж л аврагдана!
Нэн жижигхэн энэ нянгийн хүн төрөлхтөнд үүсгэсэн бэрхшээл зөвхөн өвчин зовлон, үхэл хагацал байсангүй. Үндсэндээ дэлхий нийтээрээ эрүүл мэнд чухал уу, эдийн засаг чухал уу гэсэн сонголтын өмнө зогсч байна. Коронавирус зөвхөн эрүүл мэнд талаасаа хүн төрөлхтнийг өвтгөөгүй, эдийн засгийг ч бас хүчтэй шоконд оруулчихлаа гэсэн үг. Судлаачдын тооцоолж буйгаар сүүлийн 100 жилд тохиолдоогүй нийгэм, эдийн засгийн хямрал Ковид-19 цар тахлаас үүдэж үүсчээ. Өнгөрсөн жил дэлхийн эдийн засаг огцом зогсолтод орж, 4.9 хувиар буурсан нь үүний хангалттай баталгаа. 2009 оны дэлхийн санхүүгийн хямралаас даруй гурав дахин хүндрэлтэй хямралтай дэлхий нийтээр нүүр тулаад байна гэхээр коронавирусийн хоруу чанар эдийн засагт ч хүчтэй өвдөлт өгсөн гэсэн үг. Нэг ёсондоо эрүүл мэндээс гадна эдийн засгаа ч бас анхаарах ёстойг сануулж буй хэрэг юм.
Дэлхийн эдийн засагт учирсан энэ хямрал Монголд хэрхэн сүүдрээ тусгасныг Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн хэлсэн хоёрхон өгүүлбэрээс харж болохоор байна. Тэрээр “Цар тахлаас үүдэн нэгхэн жилийн өмнө 5.2 хувийн өсөлттэй байсан Монголын эдийн засаг -6 хувь болж агшлаа. Энэ үзүүлэлтүүдээс улбаалж эдийн засагт, зах зээлд эргэх ёстой байсан 8 их наяд төгрөг гацсан байна” гэсэн юм.
-6 хувийн агшилт бол энгийн иргэдийн амьдрал дээр асар хүчтэй өвдөлт болж бууж буйг бас нэгэн баримтаар өгүүлье. Цар тахалтай тэмцсэн 2020 онд Монгол Улсад цөөнгүй аж ахуйн нэгж хаалгаа барьж, үндсэндээ 68.9 мянган хүн ажлын байргүй болсон гэсэн тооцоог Сангийн яам хийсэн байдаг. Хэрэв дорвитой арга хэмжээ авахгүй бол 2021 онд энэ тоо нэг зуун мянга руу дөхнө гэдгийг ч урьдчилан таамагласан нь бий. Нэг ажлын байрны ард нэг өрхийн амьдрал явж байна гэж тооцвол ийм хэмжээний айл өрхийн идэх хоол, өмсөх хувцасны мөнгө хасагджээ. Тиймээс ч Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газар эрүүл мэнд, эдийн засаг хоёрыг ижил тэнцүү авч үзэх шаардлагатай гээд “Бодлогын шилжилт” хийж буйгаа зарласан биз ээ.
Хавтгайрсан халамж бус ажлын байрыг нэмэгдүүлэх, ажлын байраа хадгалж буй аж ахуйн нэгжүүдэд хөнгөлөлттэй зээл олгох, стратегийн ач холбогдол бүхий төслүүдийг хөдөлгөх, хөдөө аж ахуйг дэмжих, иргэдийг бага хүүтэй зээлээр орон сууцжуулахад гол анхаарлаа төвлөрүүлэхээ мэдэгдсэн “Эрүүл мэндээ хамгаалж, эдийн засгаа сэргээх 10 их наядын цогц төлөвлөгөө” яг одоо хэрэгжээд явж байна. Уг хөтөлбөр хэрэгжиж дууссанаар Монгол Улс цар тахлын хүнд сорилтыг хохирол багатай даван гарахаас гадна, эдийн засгийн үндсэн бүтцээ эрүүлжүүлнэ гэсэн зорилтыг дэвшүүлээд байгаа аж. Энэ ч үүднээс Засгийн газар “Эрүүл мэндээ хамгаалж, эдийн засгаа сэргээх 10 их наядын цогц төлөвлөгөө”-нд 2 их наяд төгрөгөөр ажлын байрыг дэмжихээр тусгасныг энэ удаад онцлоё.
Хэрэв засаг үнэхээр зорьсондоо хүрч чадвал 2021 оны гүйцэтгэлээр эдийн засгаа тогтворжуулж, макро үзүүлэлтүүдийг 2019 оны эцэс буюу цар тахлын өмнөх түвшинд хүргэнэ гэж тооцсон гэдэг. Үүгээр ч тогтохгүй эдийн засгийн бодит өсөлтийг 5.1 хувь, гадаад валютын нөөцийг 4 тэрбум ам.доллар, нийт экспортыг 7.6 ам.доллар, хөдөлмөр эрхлэлтийг 2019 оны түвшнээс 3.4 хувиар өсгөх юм. Ухаандаа Монгол Улсад төр, хувийн хэвшил нийлээд 820 мянган ажлын байр бий болгосон нь цар тахлын нөлөөллөөр 68.9 мянгаар буурчихаад байна. Хэрэв 10 их наядын цогц төлөвлөгөөний “Ажлын байрыг дэмжих 2 их наяд”-ын зээлийг амжилттай хэрэгжүүлбэл 2019 оны (цар тахлаас өмнөх) хэмжээнд аваачихаас илүү 2019 онд ажилгүй байсан 200 мянга гаруй иргэдээ нэмж ажлын байраар хангах зорилготой юм.
Тиймээс олон мянган залуусыг ажил мэргэжлийн сургалтад хамруулж, ЖДҮДС-гаар дамжуулж өгдөг байсантай харьцуулахад 15-20 дахин их мөнгийг ижил хүүтэйгээр өгөхөөр шийдвэрлэсэн. Магадгүй аж ахуйн нэгжүүдэд өмнө нь ийм боломж олгодог байсан бол өдийд хөдөлмөрийн насны бүх хүн ажлын байраар хангагдсан байх байсан биз. Тиймээс энэ шийдвэр нэг талаар төр засаг алдаагаа засч байгаа бөгөөд үнэхээр л бүх хүнээ ажлын байртай болгох зорилго тавьсан гэдгийг харуулж байна. Нөгөө талаас энэ шийдвэрийг бодит болгоход голлон үүрэг гүйцэтгэж байгаа нь арилжааны банкууд. Юу гэхээр, арилжааны банкуудын чөлөөт үлдэгдлийг л энэ удаад зах зээлд хямд эх үүсвэрээр санал болгох механизмыг Засгийн газар, Монголбанк, арилжааны банкууд хамтран хэрэгжүүлж байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, 3 хувийн хүүтэй иргэнд олгож байгаа 50 сая, аж ахуйн нэгжүүдэд өгч байгаа 300-500 сая төгрөгийн зээл бол цэвэр арилжааны банкуудын чөлөөт эх үүсвэрээс гарч буй мөнгө!
10-аас өндөр хувийн хүүтэй олддог байсан зээл аж ахуйн нэгжүүдэд 3 хувийн хүүтэй очиж байгаа учраас эрэлт нь ч их байна. Эдийн засаг дахь мөнгөний эргэлтийг хурдасгах, аж ахуйн нэгжүүдэд амь тариа болгох үүднээс нь ч харсан энэ бол нүдээ олсон шийдвэр байсан нь гарцаагүй. Тиймээс ч ажлын байрны зээлд хамрагдах хүсэлтээ нийтдээ 11580 аж ахуйн нэгж банкуудад ирүүлээд байгаа бөгөөд тэдний хүссэн зээлийн нийт дүн нь 5 их наяд төгрөгийг давжээ.
Ийм хэмжээний мөнгөний хэрэгцээ Монголын бизнесийнхэнд байна гэсэн үг. Харин зээлийн хүсэлт болгоныг биелүүлэх боломж арилжааны банкуудад байгаа юу гэвэл үгүй. Хоёр их наядын нийт зээлийн багцаас даруй хоёр дахин их зээлийн хүсэлт банкуудад ирээд байгаа бөгөөд өөрийн чөлөөт эх үүсвэрээс иргэн аж ахуйн нэгжүүдэд зээл олгосон байдлаараа Хаан банк (429.6 тэрбум төгрөгийн зээл олгосон), Төрийн банк (165.3 тэрбум төгрөгийн зээл олгосон) арилжааны банкуудаа тэргүүлж байгаа аж. Энэ нь эдгээр банкууд нийгмийн хариуцлагаа илүүтэй хүлээж, чөлөөт үлдэгдлээрээ Төв банкны үнэт цаас авах бус, жирийн бизнеснүүдийг эрсдэлтэй ч гэсэн дэмжье гэж шийдсэнийнх нь үр нөлөө. Сангийн яамны мэдээллээс үзэхэд энэхүү зээлийн үр дүнд тавдугаар сарын 6-ны байдлаар 42607 ажлыг байрыг хадгалж үлдэж чаджээ. Хэрэв энэ зээл олгогдоогүй бол ажилгүйчүүдийн эгнээ ахиад 42607-оор нэмэгдэх байсан гэсэн үг.
Энэ бол нийтээрээ зүтгэж байж хямралыг аль болох хохирол багатай даван туулах ёстой гэсэн зүтгэл. Томоор үнэлбэл эх оронч сэтгэл юм. Яг л 1997-1998 оны Азийн эдийн засгийн хямралын үед БНСУ-ын иргэд эрх баригчдынхаа ОУВС-гаас авсан 58 тэрбум ам.долларын зээлийг буцаан төлөхийн тулд зүүж явсан ээмэг бөгж тэргүүтэй алт мөнгөн эдлэлээ хандивлаж байсан түүхтэй ижил мэт. Улсынх нь эдийн засаг унавал өөрсдийнх нь эдийн засаг ч унах учраас Солонгосын ард түмэн 20 тэрбум ам.доллартай тэнцэх хэмжээний алт тушаасан гэсэн мэдээлэл байдаг. Энэхүү түүхээрээ тэд бахархаж, “Эх орноо гэх сэтгэл энэ мэт жижиг зүйлсээс л эхэлдэг” хэмээн өгүүлдэг билээ.
Тэгэхээр жинхэнэ эх оронч гэж хэнийг хэлэх вэ? Ам нээх бүртээ ард түмэн гэж ярьдаг улстөрчид лав биш. Эх оронч гэж эх орон гэдэг үгийг их хэлж байгаагаар нь биш, хийж байгаа үйлдлээр нь тодорхойлох ёстой. Нэг ажлын байрыг хадгалж үлдсэнээр нэг өрхийг, цаашлаад нийт эдийн засгаа аварч үлдэж байгаа хэлбэр нь өөрөө эх оронч сэтгэл гэлтэй. Учир нь, Ковид-19 цар тахлын хямралыг Монголын эдийн засаг агшиж биш, тэлж байж л аврагдана шүү дээ!
Нэг ажлын байрыг хадгалж үлдсэнээр нэг өрхийг, цаашлаад нийт эдийн засгаа аварч үлдэж байгаа хэлбэр нь өөрөө эх оронч сэтгэл гэлтэй.
Үзэл бодол
Д.Амарбаясгалан: Парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон төлөвшүүлэх нь чухал
Монгол Улсын Их Хурлын эрхэм гишүүд,
Эрхэм хүндэт Элчин сайд, эрдэмтэн судлаач, зочид төлөөлөгчид өө
Өнөөдөр бид Монгол Улсын ардчилсан засаглалын тулгуур багана болсон парламентын хяналтын тухай, энэ хяналтыг хэрхэн үр дүнтэй хэрэгжүүлэх тухай хэлэлцэхээр чуулаад байна.
Монгол Улсын Их Хурлын 2024 оны ээлжит сонгууль бүсчилсэн, холимог тогтолцоогоор явагдаж, түүний үр дүнд улс төрийн 5 нам, нийгмийн олон бүлгийн төлөөлөл бүхий 126 гишүүнтэй шинэ парламент бүрдээд байна. Бид хууль эрх зүйн орчныг шинэ цагийн хэрэгцээ, шаардлагад нийцүүлэн төгөлдөржүүлэх, ард иргэдийн төрдөө итгэх итгэл, хүлээлтийг бодит болгох, шинэ үеийн парламентыг төлөвшүүлэх томоохон зорилтуудыг тавин ажиллаж эхлээд байна.
Энэ хүрээнд Улсын Их Хурлаас батлагдан гарч буй хуулиуд хүний эрхийг дээдэлсэн, хүн төвтэй үзэл санаа бүхий байх, нийгмийн хурдацтай хөгжлийн шаардлагад нийцүүлэн, эрх зүйн зохицуулалтыг цаг алдалгүй гаргах, хуулийг иж бүрэн зохицуулалттай, тодорхой, ойлгомжтой болгож, хууль болон журмаар зохицуулах харилцааны заагийг зөв тодорхойлох зорилгоор “Гурван төгөлдөршил”-ийн бодлогыг хэрэгжүүлж эхлээд байна.
Улмаар Улсын Их Хурлын гишүүдээс санал авсны үндсэн дээр холбогдох хууль, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, үнэлэх, хэрэгжилтийг нь эрчимжүүлэх үүрэг бүхий 54 ажлын хэсэг байгуулагдан ажиллуулж байгаагаас 15 нь Монгол Улсын Их Хурлын хяналтын чиг үүрэгтэй холбоотой ажлын хэсэг юм.
Мөн саяхан батлагдсан Монгол Улсын Их Хурлын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны стратеги төлөвлөгөөнд Улсын Их Хурал хууль тогтоомжийг боловсруулах, төлөвлөх, өргөн мэдүүлэх, хэлэлцэх, батлах, биелэлтэд хяналт тавих, тайлагнах бүх үе шатанд нэн тэргүүнд хүн төвтэй үзэл санаанд суурилсан, хүний эрх, эрх чөлөөг хангаж, хамгаалсан байх агуулга, шаардлагыг тавина хэмээн заасан. Үүнээс гадна хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавих байнгын тогтолцоог бэхжүүлж, үр нөлөөг тогтмол судлан, түүнд үндэслэн хуулийг чанаржуулна хэмээн тусгасан.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Хорин тавдугаар зүйлийн 1.8 дахь хэсэгт “хууль, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн биелэлтийг хянан шалгах” онцгой бүрэн эрхийг хуульчилсан байдаг. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хуулийн биелэлтийг улс даяар зохион байгуулж, хангах Засгийн газрын үйл ажиллагаа, хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгах нь Монгол Улсын Их Хурлын онцгой бүрэн эрх юм.
Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 3 дугаар зүйлд зааснаар “Улсын Их Хурлын үндсэн зорилт нь ард түмний төлөөллийн дээд байгууллагын хувьд ард түмний засаглах эрхийг хангахад орших ба хууль тогтоох, төрийн дотоод, гадаад бодлогын үндсийг тодорхойлох, хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгах үндсэн чиг үүрэгтэй” гэж заасан байдаг. Улмаар Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай анхдагч хуулийг 2021 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдөр баталсан.
Тус хуулиар Монгол Улсын Их Хурлын хянан шалгах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлэх арга хэрэгсэл, хууль зүйн үр дагаврыг тодорхойлох, мөн хянан шалгах түр хороо байгуулах эрх зүйн зохицуулалттай болсон. Үүнээс гадна төрийн аудитын байгууллага, Монголбанк, Үндэсний статистикийн хороо, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Хүний эрхийн Үндэсний Комисс, Төрийн албаны зөвлөл зэрэг бие даасан, хараат бус байгууллагад түшиглэн, тэдгээрийг хянан шалгах чиг үүргийнх нь хүрээнд Улсын Их Хурлын хянан шалгах үйл ажиллагаанд татан оролцуулах асуудлыг мөн тусгасан байна.
Монгол Улсын Их Хурлаас Үндсэн хуульд 2019 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийн дагуу Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг 2024 оны 5 дугаар сарын 16-ны өдөр баталсан. Уг хуульд дэлхийн улс орнуудад хэрэгждэг сайн туршлага бүхий зарим зохицуулалтыг тусгасан байна. Тухайлбал, Байнгын хорооддоо төвлөрсөн, хяналт шалгалтыг төлөвшүүлэх зорилгоор, гишүүний саналыг хүлээн авч хэлэлцсэний үндсэн дээр тухайн Байнгын хороо хяналт шалгалтын ажлын хэсэг байгуулах шийдвэр гаргадаг болсон. Улсын Их Хурлаас хийсэн хууль тогтоомжийн биелэлтийн үр дагаврын үнэлгээний тайланг холбогдох Байнгын хороо хүлээн авснаас хойш нэг сарын дотор хэлэлцэн, шаардлагатай гэж үзвэл нэгдсэн хуралдаанд оруулах буюу заавал хэлэлцдэг зохицуулалттай болсон.
Түүнчлэн Парламентын ардчиллыг бэхжүүлэх, хүчтэй сөрөг хүчнийг бүрдүүлэх чиглэлээр хяналт шалгалтын эрх хэмжээг нэмэгдүүлсэн. Жишээ нь цөөнхийн бүлэг төсвийн хяналтын сонсголыг санаачлах, Төсвийн зарлагын хяналтын дэд хорооноос явуулсан хяналтын сонсголын тайлан, түүнд өгсөн санал дүгнэлтээ нэгдсэн хуралдаанд шууд танилцуулах гэх мэт шинэ боломжууд бий болсон.
Нэг үгээр хэлбэл, Монгол Улсын Их Хурлаас хууль тогтоомжийн биелэлтэд системтэй хяналтыг хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрэн, хангалттай бүрдсэн. Цаашид бид парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон төлөвшүүлэх нь чухал байна. Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалт болон түүнд ажлаа хариуцан тайлагнадаг байгууллагуудын хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа уялдаа холбоотой, давхардал хийдэлгүй байхад анхаарч, хяналт, үнэлгээг үр нөлөөнд чиглүүлэх нь нэн чухал үүрэгтэй.
Эрхэм гишүүд ээ,
Эрдэмтэн судлаач, салбарын мэргэжилтнүүд ээ
Парламентын хяналтыг үр дүнтэй хэрэгжүүлж, түүний нөлөөг нэмэгдүүлэхэд та бүхний сайн туршлага, оролцоо чухал ач холбогдолтой юм.
Монголын ардчилсан засаглалын үндэс суурийг бэхжүүлэн хамгаалахын төлөө цаашид ч тууштай хамтран ажиллахыг уриалж байна. Мөн парламентын хяналтын үйл ажиллагааг тогтмолжуулах чиглэлээр Улсын Их Хурлын Тамгын газар онцгой анхаарч ажиллахыг чиглэл болгож байна.
Улаанбаатар хот
Үзэл бодол
Д.Амарбаясгалан: Монгол Улсын хөгжлийг урт хугацаанд тогтвортой төлөвлөж, оновчтой бодлого боловсруулахад статистик ус, агаар мэт чухал
БНМАУ-ын Анхдугаар Их Хурлын 1924 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 3 дугаар тогтоолоор Дотоод явдлын яамны бүтцэд 6 хүний бүрэлдэхүүнтэй Тоо бүртгэх хэлтсийг анх байгуулсан нь орчин цагийн статистикийн албаны эхлэл болсон билээ.
Үндэсний статистикийн хорооны дарга Б.Батдаваа 100 жилийн түүхтэй статистикийн алба улс орон, олон нийтийг чанартай тоон мэдээллээр хангаж, нотолгоонд суурилсан бодлого, шийдвэрийн залгамжийг тасралтгүй хадгалан, статистикийн чадавх, хөгжлөөрөө дэлхийн бусад улс орнуудтай эн зэрэгцэж буйг тодотголоо.
УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Улсын Их Хурал, Засгийн газар хэр зэрэг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй, нотолгоо баримт дээр суурилсан, цаг үеэ олсон, олон хэмжээст судалгаатай хууль батлан гаргана, төдий чинээ иргэдийн амьдралын хэв маяг, эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн, урт настай, чанартай хууль батлагддаг. Тиймээс Монгол Улсын хөгжлийг урт хугацаанд тогтвортой төлөвлөж, оновчтой бодлого боловсруулахад чанартай статистик ус, агаар мэт чухал ач холбогдолтой гэдгийг онцлов. Тэрбээр, дэлхийн улс орнууд их өгөгдөл, хиймэл оюун ухааныг засаглал, шийдвэр гаргалтдаа ашиглаж эхэлсэн учраас энэ хөгжлийн хурдаас манай улс хоцрох ёсгүй гэлээ. Тиймээс статистикийн албаны тогтолцоог хараат бус, технологид суурилсан, мэргэжлийн, чадварлаг болгон хөгжүүлэхэд УИХ-аас анхааран, дэмжин ажиллахаа илэрхийлэв хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.
Үзэл бодол
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Шанхайн экспо”-гийн нээлтэд үг хэллээ
БНХАУ-ын Худалдааны яам, Шанхай хотын Ардын Засгийн газраас жил бүр зохион байгуулдаг “Хятадын олон улсын импортын VII экспо”-гийн нээлт өнөөдөр болж, Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ оролцож үг хэлэв.
“Шинэ эрин үед ирээдүйгээ хамтдаа хуваалцъя” уриан дор болж буй энэ удаагийн экспогийн нээлтийн ёслолд Пакистан, Серби, Словак, Узбекистан, Малайз, Казахстан зэрэг орны Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд нарын хамт тэрбээр хүндэт зочноор оролцож байна. Монгол Улс анх удаа Ерөнхий сайдын түвшинд парламентад суудал бүхий улс төрийн бүх намын удирдлага, Улсын Их Хурал, Засгийн газрын зарим гишүүний хамт “Шанхайн экспо”-д өргөн бүрэлдэхүүнтэй, хувийн хэвшлийн олон төлөөлөлтэй оролцож буйгаараа онцлогтой.
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Ази, европын стратегийн уулзварт оршдог Монгол Улс энэхүү экспод идэвхтэй оролцох нь хөрш орон БНХАУ төдийгүй бусад улстай эдийн засгийн харилцаа холбоогоо гүнзгийрүүлэх өргөн боломж нээсээр ирсэн. Энэ онд Монгол Улс, БНХАУ-ын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 75 жилийн ой тохиож байгаа. Хоёр улсын худалдааны эргэлт 2023 оны байдлаар 17.6 тэрбум ам.долларт хүрсэн. Цаашид 20 тэрбумд хүргэхээр талууд зорьж байна. Монгол Улс “Алсын хараа-2050”, “Шинэ сэргэлтийн бодлого” зэрэг урт, дунд хугацааны хөгжлийн бодлогоо БНХАУ-ын “Бүс ба Зам” болон “Даян дэлхийн хөгжлийн санаачилга”-тай уялдуулж, “Чайна Энержи”, CNPC буюу Хятадын үндэсний газрын тос, байгалийн хийн корпораци зэрэг томоохон компанитай нүүрс болон эрчим хүчний хосолсон шийдэл, усан цахилгаан станц, төмөр замын төслүүдэд идэвхтэй хамтран ажиллаж байгааг тэмдэглэв.
Мөн Монгол Улсын Засгийн газар асар хурдтай хувьсан өөрчлөгдөж буй энэ цаг үед гурван гол шилжилтийг хийж, шинэ эдийн засгийн бүтцийг бүрдүүлэхээр ажиллаж байна. Нэгдүгээрт, AI хиймэл оюун ухаанд түшиглэсэн цахим, ухаалаг технологийг хөгжлийн хурдасгуур болгох, хоёрдугаарт, ногоон хөгжлийн шилжилтийг хэрэгжүүлэх, гуравдугаарт, хүний нөөцийн шилжилтэд анхаарч, ирээдүйн хөгжлөө төлөвлөж байна. Монгол Улсын аж ахуйн нэгжүүд энэ удаагийн Шанхайн экспод дэлхийд танигдсан ноос, ноолуур зэрэг хөдөө аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүнээс гадна уул уурхайн салбарынхаа хөгжил дэвшил, зах зээлд өрсөлдөх боломжийг өргөнөөр танилцуулж буй нь цаашид байгалийн баялгийн бэлтгэн нийлүүлэгчээс үйлдвэрлэлд суурилсан ханган нийлүүлэгчийн байр сууринд хүрэх зорилготой. Манай өвөг дээдсийн сургаалд “Монголын За бол Андгай” хэмээх сайхан үг байдаг. Бид хэлцэл бол хэлцэл, гэрээ бол гэрээ хэмээсэн зарчимд тулгуурлан хөрөнгө оруулагчдад ээлтэй эрх зүйн орчин, цахим нээлттэй засаглал, харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг эрхэмлэсээр ирсэн. Бид Та бүхэнтэй харилцан суралцах, харилцан ашигтай түншлэн ажиллахад бэлэн байна гэлээ.
Ерөнхий сайд дараа нь “Шанхайн экспо”-д оролцож буй Монголын аж ахуйн нэгжүүдийн талбайгаар зочилж, амжилт хүслээ. Өнгөрсөн жилүүдэд манай улсын ноос ноолууран бүтээгдэхүүн, шингэн хүнс үйлдвэрлэгчид тус экспод оролцсон бол энэ жил 10 гаруй аж ахуйн нэгж үзэсгэлэнд оролцож байна. Монголын уул уурхайн үндэсний ассоциацийн гишүүн “Эрдэнэс Монгол нэгдэл”, түүний гишүүн “Эрдэнэс Тавантолгой” компани болон “Ньюком групп”, “Макс групп”, “Капитал Маркет Монгол” зэрэг компани ажиллаж байна. Үзэсгэлэнгийн үеэр Монголын уул уурхайн салбар, хөрөнгө оруулалт шаардлагатай төслүүдийн мэдээллээ хуваалцаж, ирэх жил болох “Mining week-MinePro 2025” арга хэмжээний сурталчилгааг олон улсад танилцуулах юм.
2018 оноос хойш жил бүрийн арваннэгдүгээр сарын 5-10-нд зохион байгуулагдаж буй Шанхайн экспо нь даян дэлхийн хамтын ажиллагаа, худалдааны шинэ боломжийг хамтдаа эрэлхийлэх үндсэн зорилготой. Энэхүү экспо нь хүнс, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн, автомашин, ухаалаг үйлдвэрлэл болон мэдээлэл технологи, өргөн хэрэглээний бараа, эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүн болон тоног төхөөрөмж, худалдаа үйлчилгээ гэсэн зургаан үндсэн хэсгээс бүрддэг. Түүнчлэн инновацын тусгай хэсэг, олон улсын үндэсний дүр төрхийг харуулсан үзэсгэлэнгийн тусгай хэсэг зэрэг нийт 15 чиглэлээр зохион байгуулагдаж байна.
Зургаан удаагийн экспо зохион байгуулахад 173 улс, бүс нутаг, олон улсын байгууллага оролцож, нийт 420 тэрбум ам.долларын бодит худалдан авалт, борлуулалтын гүйлгээ хийж, 2500 нэр төрлийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ, инновац, дэвшилтэт шинэ технологийг танилцуулжээ.
