Улстөр нийгэм
Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэг ОХУ-ын “Известия” сонинд ярилцлага өгөв

Монгол Улсын Гадаад харилцааны сайд Б.Батцэцэг Монгол Улсын ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн ОХУ-д хийж буй айлчлалын өмнөхөн ОХУ-ын “Известия” сонинд өгсөн ярилцлагыг хүргэж байна.
- Монгол Улс, ОХУ-ын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 100 жилийн ой өнгөрсөн 11 дүгээр сард тохиосон. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх 12 дугаар сарын 16-ны өдөр ОХУ-д айлчлал хийхээр төлөвлөж байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч ОХУ-ын Ерөнхийлөгчтэй ямар асуудлуудыг хэлэлцэхээр төлөвлөж байна вэ?
- Монгол, Оросын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 100 жилийн ойг хоёр тал оны туршид өргөн хүрээнд тэмдэглэж байна. Энэхүү түүхт ойг тэмдэглэх хүрээнд, хоёр улсын харилцаа шинэ зуунд шилжих босгон дээр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч ОХУ-д айлчлал хийх гэж буйд баяртай байна.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путинтай уулзах үеэрээ өнгөрч буй зуун жилийн хугацаан дахь хоёр улсын харилцааны хөгжлийн явцыг дүгнэж, цаашдын хөгжлийн зорилт, хамтын ажиллагааны тэргүүлэх чиглэл, томоохон төсөл, хөтөлбөрийн талаар ярилцаж, харилцааны шинэ зууны замын зураглалыг гаргана гэсэн хүлээлттэй байна.
Айлчлалын үеэр иж бүрэн түншлэлийн харилцааг шинэ агуулгаар баяжуулах, ялангуяа худалдаа, эдийн засаг, хүмүүнлэгийн хамтын ажиллагааг шинэ шатанд гаргах боломжийн талаар ярилцах төлөвлөгөөтэй байна. Хоёр улсын харилцаанд сүүлийн жилүүдэд хуримтлагдаад байсан аж ахуйн шинжтэй цөөн асуудлыг эцэслэн шийдвэрлэж, хуучин асуудлуудыг хуучин зуунд нь үлдээж, харилцааны шинэ зууныг томоохон төслүүдээс эхлүүлэх нь зүйтэй юм.
Айлчлалын үеэр “Монгол Улс, ОХУ-ын хооронд дипломат харилцаа тортоосны 100 жилийн ойн хамтарсан тунхаглал” болон хилийн боомт, гааль, оюуны өмч, боловсрол, соёлын хамтын ажиллагааны баримт бичгүүдэд гарын үсэг зурна.
Монгол, Оросын худалдаа, эдийн засгийн харилцааг шинэ шатанд гаргах зорилтыг дэвшүүлж, дунд, урт хугацааны хамтарсан төлөвлөлтийг хийх нь зүйтэй гэж боддог. Түүнчлэн Оросын хөрөнгө оруулалт, дэвшилтэт технологийг ашиглан манай улсад мах, махан бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл явуулж, Евразийн эдийн засгийн холбоо, БНХАУ болон гуравдагч орны зах зээлд гаргах хамтын ажиллагааны хэлбэр ихээхэн ирээдүйтэй юм. Ийм боломжийг хоёр улсын аж ахуйн нэгжүүд идэвхтэй эрэлхийлнэ гэж найдаж байна. Монгол Улсын Загсийн газар эрх зүйн үндсийг сайжруулж, худалдааны саад тотгорыг бууруулахад анхаарах болно.
- Монгол Улс 2012 онд НАТО-гийн түншлэл, хамтын ажиллагааны хөтөлбөрт нэгдэн орсон бөгөөд монгол цэргүүд НАТО-гийн Афганистан дахь ажиллагаануудад тогтмол оролцож ирсэн. АНУ, БНХАУ хооронд хурцадмал байдал үүсэж буй энэ нөхцөл байдалд Монгол, НАТО хоорондын ирээдүйн хамтын ажиллагааг хэрхэн харж байгаа вэ? Энэ хамтын ажиллагаа нь Монгол Улсын ОХУ, БНХАУ-тай хөгжүүлж буй харилцаанд ямар нөлөө үзүүлдэг вэ?
- Монгол Улс олон улсын хамтын нийгэмлэгийн гишүүний хувьд бүс нутгийн болон дэлхий дахины энх тайван, аюулгүй байдлыг хангахад өөрийн хувь нэмрийг оруулахыг зорьж ирсэн. Энэ хүрээнд 2012 онд НАТО-тай түншлэл, хамтын ажиллагааны тусгай хөтөлбөрийг байгуулж, тус байгууллагын түнш орон болсон. Тухайн үед терроризмын эсрэг сургуулилт зэрэг чиглэлээр ОХУ, НАТО-гийн хооронд ч идэвхтэй хамтын ажиллагаа өрнөж байсан.
Монгол Улс, НАТО хоорондын түншлэл, хамтын ажиллагааны хөтөлбөр нь улс төрийн яриа хэлэлцээ, сургалт боловсрол, чадавхыг бэхжүүлэх, энхийг дэмжих ажиллагаа, аюулгүй байдлын шинэ сорилтуудыг даван туулах чиглэлээр хэрэгжиж байна. Энэ хүрээнд тухайлбал НАТО-тай хамтран “Батлан хамгаалах боловсролыг хөгжүүлэх хөтөлбөр”-ийг хэрэгжүүлсэн.
НАТО-тай тогтоосон манай хамтын ажиллагаа энх тайван, ардчилал, хүний эрх, хуулийн засаглал болон аюулгүй байдлыг хангах нийтлэг үнэт зүйлс дээр үндэслэсэн бөгөөд энэ нь манай улсын Гадаад бодлогын үзэл баримтлалд тунхагласан олон тулгуурт гадаад бодлогыг хэрэгжүүлэх зорилгод бүрэн нийцдэг. Өөрөөр хэлбэл Монгол Улс, НАТО-гийн хамтын ажиллагаа аль нэг улсын эсрэг чиглээгүй гэдгийг тэмдэглэхийг хүсэж байна.
- БНСУ, БНАСАУ хоорондын харилцааг дэмжих зорилготой Зүүн хойд Азийн аюулгүй байдлын тухай “Улаанбаатарын яриа хэлэлцээ”-г үргэлжлүүлэх сонирхол Монгол Улсад байгаа юу?
- Монгол Улс Зүүн хойд Азийн бүс нутгийн бүх орныг хамруулсан яриа хэлэлцээний механизмыг бий болгох санаачилгуудыг 1980-аад оноос хойш дэвшүүлж ирсэн түүхтэй. Зүүн хойд Азийн аюулгүй байдлын асуудлаарх “Улаанбаатарын яриа хэлэлцээ” хэмээх механизм байгуулах санаачилгыг Монгол Улсын тухайн үеийн Ерөнхийлөгч 2013 оны 3 дугаар сард дэвшүүлсэн.
Манай улсын санаачилгыг бүс нутгийн орнууд дэмжиж, 2014 оноос эхлэн “Улаанбаатарын яриа хэлэлцээ” олон улсын бага хурлыг тогтмол зохион байгуулж ирсэн. Харамсалтай нь цар тахлын нөхцөл байдлын улмаас уг хурлыг 2020, 2021 онд зохион байгуулж чадаагүй.
Яриа хэлэлцээний энэхүү механизмаар дамжуулан Солонгосын хойгийн зөрчил, мөргөлдөөнийг энхийн замаар шийдвэрлэхэд дэмжлэг туслалцаа үзүүлэх, зогсонги байгаа асуудлуудыг шийдвэрлэх шинэ гарцыг нээхийг манай улс зорьж ирсэн. Энэхүү санаачилга нь Монгол Улсын гадаад бодлогын үзэл баримтлалд нийцсэн, бүс нутгийн түвшинд яриа хэлэлцээг идэвхжүүлэхэд тустай тул цаашид ц үргэлжлүүлэн зохион байгуулахыг миний бие дэмждэг. Ээлжит хурлыг ирэх онд зохион байгуулахаар төлөвлөж байгаа тул ОХУ зэрэг бүс нутгийн орон идэвхтэй оролцоно гэдэгт итгэлтэй байна.
- Монгол-Орос-Хятадын эдийн засгийн коридорын хүрээнд УБТЗ-ын оролцоотойгоор Тавантолгой - Зүүнбаян чиглэлд 415 км урт төмөр замын шугам баригдаж байна. Энэ зам хэзээ бүрэн ашиглалтад орох вэ? Гурван улсын эдийн засгийн харилцаанд хэрхэн нөлөөлөх вэ?
- Монгол, Орос, Хятад гурван улсын хамтын хүчин чармайлтын дүнд гурван талын хамтын ажиллагааны механизм бүрдэж, эрх зүйн үндэс бэхжиж, хамтын ажиллагааны салбар өргөжиж, зарим салбарт тодорхой ахиц гарч байна.
Ялангуяа, дамжин өнгөрөх тээврийн тухайд онцгой ахиц гарч, 2021 оны эхний 9 сарын байдлаар Монгол Улсын нутгаар дамжуулан тээвэрлэсэн ачааны хэмжээ өмнөх оны мөн үеэс 210 хувиар нэмэгдсэн бөгөөд цаашид ч улам бүр өсөн нэмэгдэх хандлагатай байна. Дамжин өнгөрөх тээврийн хэмжээ ийнхүү нэмэгдэж буй нь гурван талын зохицуулалтыг сайжруулснаас гарах хамтын ажиллагааны үр өгөөжийн тодорхой жишээ юм.
Монгол Улс жилээс жилд өсөн нэмэгдэж буй тээврийн хэрэгцээг хангах, төмөр замын шинэ гарцуудыг бий болгох, хөрш орнуудын нутгаар дамжин далайд гарах замаар тээвэр, логистикийн салбараа хөгжүүлэх зорилтыг дэвшүүлэн ажиллаж байна. Энэ зорилтыг хэрэгжүүлэхэд чиглэсэн нэг чухал ажил нь дотоодын нөөц бололцоонд тулгуурлан 2019 онд эхлүүлсэн “Тавантолгой-Зүүнбаян” чиглэлийн төмөр замын бүтээн байгуулалт юм.
Жилд 15 сая тонн ачаа тээвэрлэх хүчин чадал бүхий энэхүү төмөр замын төслийн гүйцэтгэл 97,6%-тай байгаа бөгөөд 2022 оны 7 дугаар сард ашиглалтад бүрэн оруулна. Улмаар энэхүү төслийг үргэлжлүүлэн Зүүнбаян-Хөөт-Эрээнцав, Зүүнбаян-Ханги төмөр замыг барьснаар гурван улсын холбох төмөр замын шинэ гарцууд бий болох бөгөөд манай улсын транзит тээврийн боломжийг нэмэгдүүлэх, төмөр зам дагуу байрлах 30 гаруй томоохон орд азрын баялгийг эдийн засгийн эргэлтэд оруулахад тустай юм. Энэ нь хөрш орнуудын хувьд ч шинэ боломжуудыг нээх, харилцан ашигтай хамтын ажиллагааны төслүүд юм.
- Өнгөрсөн 10 дугаар сарын сүүлээр Монгол Улс “Газпром” компанитай Хятад руу байгалийн хий нийлүүлэх “Союз Восток” байгалийн хийн хоолойн шугамын схемийг тохирсон тухай мэдээлэл гарсан. Энэ төсөл хэзээ бүрэн хэрэгжих вэ?
- ОХУ-аас БНХАУ руу байгалийн хий нийлүүлэх хоолойг Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээр дамжуулан барих төсөл нь 2016 онд байгуулсан “Монгол-Орос-Хятадын Эдийн засгийн коридор байгуулах хөтөлбөр”-т тусгагдсан томоохон төслүүдийн нэг юм.
“Эрдэнэс Монгол” компанийн харьяалал дахь “Эрдэнэс Газ”, “Газпром НХН”-ийн охин компани “Газопровод союз восток” болон хоёр улсын Засгийн газар, холбогдох байгууллагууд хийн хоолой барих төслийг урагшлуулахаар цар тахлын нөхцөл байдлад ч үр бүтээмжтэй хамтран ажиллаж байна.
Төслийн ТЭЗҮ-ийг талууд хэлэлцэн баталж, дараачийн шатны ажлуудыг ирэх онуудад амжилттай хэрэгжүүлнэ гэдэгт итгэлтэй байна. Төслийг хэзээ бүрэн хэрэгжүүлж дуусахыг одоогоор хэлэх боломжгүй. Мэдээж хятадын талтай ярьж, тохиролцох асуудал олон бий. Гэхдээ миний бие холбогдох байгууллагуудын мэдээлэлд үндэслэн төслийн хэтийн төлвийг өөдрөгөөр харж байгаа.
- ОХУ-аас БНХАУ руу байгалийн хий нийлүүлэх хоолойг Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээр дамжуулан барьснаар Монгол Улсын ОХУ-аас хамаарах хамаарлыг нэмэгдүүлнэ гэж үзэж буй судлаачид байгаа. Та энэ дүгнэлттэй санал нийлэх үү?
- Монгол, Орос хоёр улс шиг бүтэн зууны туршид ойр дотно, тогтвортой хамтран ажиллаж буй улсууд цөөн. Хоёр улсын харилцааны тогтвортой байдал нь улс хоорондын харилцааны түүхэнд тэмдэглэхүйц онцгой шинж чанартай юм. Манай хоёр улсын хооронд зарчмын зөрүүтэй, шийдвэрлэгдээгүй асуудал байхгүй.
Манай улс хөрш орнуудтайгаа эрх тэгш, харилцан ашигтай байх зарчмын үндсэн дээр хоёр болон гурван талын хамтын ажиллагааны төсөл, хөтөлбөрүүдийг амжилттай хөгжүүлж ирсэн. Тиймээс байгалийн хийн дамжуулах хоолой барих төсөл ч амжилттай хэрэгжинэ гэдэгт итгэлтэй байна. Энэхүү төсөл нь гурван улсын эдийн засгийн ашиг сонирхолд нийцэж буй, харилцан ашигтай төсөл учраас ийм итгэл бидэнд төрж байгаа юм. Гэхдээ ийм том хэмжээний мега төслийг хэрэгжүүлэхэд цаг хугацаа шаардлагатай гэдэг нь Орос, Хятадын хооронд өмнө нь хэрэгжүүлсэн төслүүдийн явцаас ч харагддаг.
Бид “Монгол-Орос-Хятадын эдийн засгийн коридор байгуулах хөтөлбөр”-т тусгагдсан төмөр замын төв коридорыг шинэчлэх, зүүн болон баруун коридор шинээр барих, мөн гурван улсыг холбосон хурдны авто зам, хийн хоолой барих зэрэг эдийн засгийн үр ашигтай, стратегийн ач холбогдолтой төслүүдийг урагшлуулах сонирхолтой байна.
- Та батлан хамгаалах, цэрэг-техникийн салбарын хамтын ажиллагааг хэрхэн дүгнэдэг вэ?
- “Үгээр хэлсэн нөхөрлөлөөс тулаанаар гагнагдсан андлал бөх” гэж орос нөхөд маань ярьдагчлан Монголын тусгаар тогтнол, аюулгүй байдлын төлөө алтан амиа өргөсөн орос цэрэг эрсийн алдар гавьяаг монголчууд бид үеийн үедээ санан дурсах болно. Манай улсын нэгэн алдарт найраглалд уран яруу дүрсэлсэнчлэн “Халхын голын баатруудын хөшөө тийш очих ардын зам балрахгүй” юм.
Монголын ард түмэн Дэлхийн II дайн эхэлсэн өдрөөс дуусан дуусах хүртэл “Бүхнийг фронтод” уриан дор, тухайн үеийн улсын эдийн засгийн нөөц, боломжийг бүрэн ашиглан Оросын ард түмний баатарлаг тэмцэлд дэмжлэг тусламж үзүүлсэн. Энэхүү дэмжлэгийг маань Оросын ард түмэн ямагт санан дурсаж, залуу хойч үедээ таниулан ойлгуулж, “Ялалтад тэмүүлсэн морьд” хөшөөг Москва хотын Хүндэтгэлийн дэнж дэх цэцэрлэгт хүрээлэнд, Монголын ард түмний тусламжийг бэлгэдсэн хөшөөг Москва муж дахь “Эх оронч” цэцэрлэгт хүрээлэнд байгуулсан байдаг. Үүнээс гадна Ялалтын баярт зориулсан ёслолын жагсаалд манай зэвсэгт хүчний төлөөллийг урин оролцуулдаг юм.
Манай улсын цэргийн мэргэжилтнүүдийн дийлэнхи хувийг ОХУ-д бэлтгэж, зэвсэглэл, техникийн шинэчлэлийг хоёр улсын хамтын ажиллагаанд тулгуурлан хэрэгжүүлж ирсэн.
Зовох цагт харилцан дэмжлэг үзүүлж, томоохон сорилт бэрхшээлийг хамтын хүчээр даван туулсан хоёр ард түмэн, зэвсэгт хүчний хамтын ажиллагаа цаашид ч тогтвортой өргөжин хөгжинө гэдэгт итгэлтэй байна.
Улстөр нийгэм
Ой, хээрийн гал түймэртэй тэмцэх, шуурхай хариу арга хэмжээ авахад шаардлагатай 6,7 тэрбум төгрөгийг Засгийн газрын нөөц сангаас гаргана
Засгийн газрын ээлжит бус хуралдаан өнөөдөр боллоо. Ой, хээрийн гал түймэртэй тэмцэх, шуурхай хариу арга хэмжээ авахад шаардлагатай Онцгой байдлын албаны тусгай зориулалтын багаж хэрэгсэл, холбоо мэдээллийн техник тоног төхөөрөмж, туулах чадвар сайтай автомашин, гал түймрийн шалтгаан нөхцөл тогтоох шинжилгээний багажийн иж бүрдэл болон гал түймрийг унтраахад орон нутгаас зарцуулсан шатахуун, хоол хүнсний зардлыг шийдвэрлэхэд Засгийн газрын нөөц сангаас 6,7 тэрбум төгрөг гаргахаар тогтлоо.
Онцгой байдлын байгууллагын салбар нэгжийг стандартад нийцүүлж нэмэгдүүлэх, тусгай зориулалтын хувцас, техник, тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийг шинэчлэн сайжруулахад шаардагдах санхүүжилтийг 2026 оноос жил бүр улсын төсөвт тусган гамшигтай тэмцэх чадавхыг бэхжүүлэх, том оврын нисдэг тэрэг болон туулах чадвар сайтай автомашин, техникийн хангалтыг гадаад улсын зээл, тусламж, олон улсын төсөл хөтөлбөрийн санхүүжилтээр шийдвэрлэх асуудлыг судалж энэ оны дөрөвдүгээр улиралд багтаан Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулахыг Сангийн сайд Б.Жавхланд даалгав.
Улсын хэмжээнд 2025 он гарсаар 12 аймгийн 65 сум, нийслэлийн гурван дүүрэгт, нийт 151 удаагийн ой, хээрийн гал түймэр бүртгэгдсэн нь өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 50.3 хувь өссөн дүнтэй байна.
Өнөөдрийн байдлаар Сэлэнгэ аймгийн Баянгол, Ерөө суманд гарсан ой, хээрийн хоёр түймрийг цурамд оруулсан, Сэлэнгэ аймгийн Ерөө суманд гурав, Хүдэр суманд нэг , Мандал сумдад нэг, нийт 5 түймрийг унтраахаар Онцгой байдлын байгууллага, орон нутгийн мэргэжлийн ангийн нийт 417 хүн, 38 автомашинтай ажиллаж байна.
Улстөр нийгэм
УИХ: Өнөөдөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар...
Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы өнөөдрийн /2025.07.04/ нэгдсэн хуралдааны тов, хэлэлцэх асуудлуудыг та бүхэнд танилцуулж байна.
Д/Д |
ХУРАЛДААН |
ХЭЛЭЛЦЭХ АСУУДАЛ |
ЦАГ |
ТАНХИМ |
|
1 |
· Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн 2025 оны 05 дугаар дүгнэлт /Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1 дэх хэсэг Монгол Улсын Үндсэн хуулийг зөрчсөн эсэх маргааныг хянан шийдвэрлэсэн тухай/ · Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн гишүүнийг томилох, чөлөөлөх тухай асуудал · Олон хүүхэд төрүүлж өсгөсөн эхийг урамшуулах тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Үүрийнтуяа нарын 6 гишүүн 2025.06.24-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх, асуулт, хариулт 60 минут/ · Харьяатын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн П.Сайнзориг нарын 9 гишүүн 2025.06.19-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх, асуулт, хариулт 60 минут/ · Нийслэл Улаанбаатар хотын замын хөдөлгөөний түгжрэлийг бууруулах, гэр хорооллыг орон сууцжуулах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2025.06.20-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх, асуулт, хариулт 60 минут/ · Монгол Улсын 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Үндэсний баялгийн сангийн 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2025.06.25-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, дөрөв дэх хэлэлцүүлэг/ |
10.00 |
“Их хуралдай” |
Улстөр нийгэм
УИХ: “Зээлийн хүүг бууруулах хүрээнд авах зарим арга хэмжээний тухай” тогтоолын төслийг хэлэлцлээ
Улсын Их Хурлын чуулганы 2025 оны долоодугаар сарын 03-ны өдрийн нэгдсэн хуралдаанаар “Зээлийн хүүг бууруулах хүрээнд авах зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцлээ. Эдийн засгийн байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүн Л.Соронзонболд танилцуулав.
Эдийн засгийн байнгын хороо 2025 оны 06 дугаар сарын 30-ны өдрийн хуралдаанаараа Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.6, 9.8 дахь хэсгүүдийг баримтлан хянан шалгах ажлын хэсгийн санал, дүгнэлтийн дагуу “Зээлийн хүүг бууруулах хүрээнд авах зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл боловсруулах асуудлыг хэлэлцжээ.
Байнгын хорооны хуралдаанаар тогтоолын төслийг хэлэлцэх үед УИХ-ын гишүүн М.Бадамсүрэн Ирээдүйн өв сангийн хөрөнгийн хэдэн төгрөгийг ямар банкнуудад, хэдэн хувийн хүүтэйгээр, хэдэн жилийн хугацаатай хадгалж, үр шим, хүүгийн өгөөжийг хэрхэн хүртэх талаар, Ирээдүйн өв сангийн хуримтлагдсан хүүгийн өссөн дүнг хүүхдийн хөгжлийг дэмжих чиглэл рүү шилжүүлэх талаар хийгдсэн судалгаа, тооцоолол байгаа эсэх, энэ хөрөнгийг дотооддоо эргэлтэд оруулах, хөнгөлөлттэй зээлийн эх үүсвэрт ашиглах боломжтой эсэх талаар, УИХ-ын гишүүн П.Сайнзориг арилжааны банкнуудын зээлийн хүү батлах аргачлалын талаар, зээлийн хүү өндөр байгаагийн шалтгаан, авах арга хэмжээний талаар, арилжааны банкин дахь иргэдийн хадгаламжийн дундаж хугацааны талаар, арилжааны банкнууд дахь банк бус санхүүгийн байгууллага, ломбардад олгосон зээлийн хэмжээ, давтамж, ипотек, цалингийн зээлийн хураамжтай холбоотой шийдвэрийн талаар, УИХ-ын гишүүн С.Эрдэнэбат ахмадын тэтгэврийн зээл, зээлдэгчийн эрх ашгийг хамгаалах институтийг хэрхэн байгуулах талаар асуулт асууж, хариулт авсан байна.
Тогтоолын төслийг чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлж батлуулахыг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжжээ.
Тогтоолын төсөлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Ц.Баатархүү, Бидний арга барил буруу тийшээ яваад байна. Утааг бууруулъя гэхээр яндан, зуух, түлш, дотоод орчны агаар шүүгчтэй ажилладаг. Зээлийн хүүг бууруулъя гэхээр бодлогын хүү яриад эхэлдэг. Зээлийн хүү бол эдийн засгийн суурь илэрхийлэл. Үүнтэй механикаар тэмцэх гээд тогтоол гаргаад байдаг ч үр дүн гардаггүй. Бодлогын хүү, инфляцын балансыг барьж явах нь хэцүү. Монголбанк монголын банкнуудыг төрөлжүүлэх талаар юу хийх вэ хэмээн асуусан. Мөн санхүүгийн салбар, банкны ил тод байдал, засаглалыг сайжруулах чиглэлээр хэрэгжүүлсэн ажлын үр дүнг тодруулсан. Тэрбээр банк санхүүгийн салбарыг тойрч яриад байвал зээлийн хүү буурахгүй. Иргэд цалингийн зээлтэй, ахмадууд нь тэтгэвэр барьцаалсан зээлтэй байна гээд, санхүүгийн бусад эх үүсвэрийг татах чиглэлээр хэрхэн ажиллах вэ гэлээ.
Монголбанкны ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн, Манай улс 1991 онд Банкны тухай хуулийг баталсан. Энэ хуулиар төв банк, арилжааны банк хоёр нь нэг хуультай байсан бөгөөд 1996 Төв банкны тухай хууль, Арилжааны банкны тухай хуультай болсон. Хоёр жилийн өмнө Хөрөнгө оруулалтын төрөлжсөн банкны тухай хуулийг баталж, үнэт цаасны зах дээр үйл ажиллагаа явуулах хууль, эрх зүйн орчин бий болсон. Гэхдээ өнөөдрийг хүртэл хөрөнгө оруулалтын төрөлжсөн банкны үйл ажиллагааны зөвшөөрлийг дотоодоос ч, гаднаас авах хүсэлт гаргаагүй байна байна. Өнөөдөр манайд үйл ажиллагаа явуулж байгаа 12 банк ижил үйл ажиллагаатай байгаа. Гадны орнуудад худалдааны банк, барилгын банк, замынх гэх мэт төрөлжсөн байна. Тэгэхлээр хууль, эрх зүйн орчныг шинэчлэх зайлшгүй шаардлага гарна гэж банкны зүгээс харж байгаа. 2021 онд Банкны тухай хуульд өөрчлөлт оруулаад банкийг нээлттэй ХК-ийн хэлбэрт шилжүүлж, нэг хувьцаа эзэмшигчийн хувьцаа эзэмшлийн дээд хязгаарыг 20 хувиар тогтоогоод өгсөн. Үүний дагуу 2023 онд арилжааны таван банк хувьцаат компанийн хэлбэрт шилжсэн. Энэ шинэчлэлтийг үргэлжлүүлж зайлшгүй шаардлага байгаа ч хөрөнгийн зах дээрээс нэмж хөрөнгө босгох боломж нь гүйцсэн байна. Учир нь хувьцааны үнэ ханш хөдөлгөөнгүй болсон. Нэмж хувьцаа авъя гэсэн хүсэлт орж ирэхгүй байгаа. Тэгэхээр гадны зах зээл рүү гарахаар манай банкнууд бол Нью-Иорк, Лондон, Хонконгийн хөрөнгийн биржид нэмж хувьцаа гаргахаар ажиллаж байна. Гадны хөрөнгө оруулагчид 20 хувь гэдэгт шүүмжлэлтэй хандаж байгаа. Хэрвээ хяналтын багц буюу Компанийн тухай хуульд заасан 33 хувийг авахгүй юм болмонголын банкнаас хувьцаа авах шаардлагагүй гэдэг. Тиймээс хуульдаа тодорхой хэмжээний өөрчлөлт оруулаач гэсэн хүсэлт тавьдаг гэлээ
УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан, Өр, орлогын харьцаатай холбоотой асуудлаа хэдхэн сарын дотор дахин дахин өөрчлөх нь зохисгүй гэсэн байр суурьтай байгаагаа илэрхийлсэн. Мөн банкны салбар богино хугацаатай, өндөр хүүтэй хэрэглээний зээл өгөх сонирхолтой. Хүү багатай урт хугацааны хөрөнгө оруулалтын зээл өгөх сонирхол бага, богино хугацааны өндөр ашиг боддог салбар болчихсон байна хэмээсэн. Тэрбээр, Бодлогын хүү аж ахуйн нэгж, бизнес эрхлэгчдэд ээлтэй байх, иргэд нь хэрэглээний зээлд дарлуулахгүй байлгахын төлөө Монголбанк мөнгөний бодлогоо чиглүүлж ажиллах учиртай. Засгийн газар төсвийн тодотгол хэлэлцүүлж байх үед өр, орлогын харьцааг өөрчлөх шийдвэр хэлэлцүүлж байгаа нь зөв шийдвэр эсэхэд эргэлзэж байгаагаа илэрхийлсэн. Байнгын хороогоор хэлэлцсэн тогтоолын төсөлд хуулийн зөрчлүүд байгааг УИХ-ын дарга тодотгоод Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд заасны дагуу төслийг дахин хэлэлцүүлэхээр Эдийн засгийн байнгын хороонд буцаалаа.
-
Цаг үе2022/06/20
Усанд осолдсон иргэнд хиймэл амьсгал хийж амьдруулжээ
-
Цаг үе2020/12/08
Өнөөдөр үхэр, могой жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн
-
Цаг үе2025/01/30
Улаанбаатарт өдөртөө 17 хэм хүйтэн
-
Үзэл бодол2022/11/09
У.Хүрэлсүх: 2050 он гэхэд хүлэмжийн хийн ялгарал болон шингээлтийн зөрүүг тэглэх...