Улстөр нийгэм
Хөгжлийн банкны зээлийн эргэн төлөлтийн цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл сонсов

УИХ-ын Монгол Улсын Хөгжлийн банкны асуудлаар хянан шалгах түр хороо 2022 оны 10 дугаар сарын 10-ны өдөр хуралдан Монгол Улсын Хөгжлийн банкнаас хийсэн цаг үеийн асуудлаарх мэдээллийг сонсов.
Хянан шалгах түр хороог УИХ-ын 2022 оны 14 дүгээр тогтоолоор байгуулсан бөгөөд Түр хорооны шалгалтын сэдэв, хүрээ хязгаарыг Монгол Улсын Хөгжлийн банкнаас санхүүжүүлсэн төсөл, хөтөлбөрийн хэрэгжилт, үр дүн, зээл олголт, эргэн төлөлтийн явц, байдлыг шалгахаар тогтоосон юм.
Цаг үеийн мэдээллийг Хөгжлийн банкны Тэргүүн дэд захирлын үүрэг гүйцэтгэгч Ж.Батаа хийлээ.
Хөгжлийн банканд 2022 оны 01 дүгээр сарын 20-ны өдрөөс хойш 769.4 тэрбум төгрөгийн зээлийн эргэн төлөлт хийгджээ. Үүний 87 хувийг бэлэн мөнгөөр, 13 хувийг өмчлөлийн бус үл хөдлөх хөрөнгөөр эргэн төлсөн байна. Нийт бэлэн мөнгөөр төлөгдсөн зээлийн 267.1 тэрбум нь хэвийн, 126.4 тэрбум нь анхаарал хандуулах, 278.3 тэрбум нь чанаргүй зээлийн ангилалд хамрагдаж байсан аж.
278.3 тэрбум төгрөгийн 14 зээл төлөгдөн хаагдсан бөгөөд эдгээрээс хамгийн том зээлдэгч нь “Кью Эс Си” ХХК-ийн 191.2 тэрбум төгрөгийн зээл байсан аж.
Чанаргүй зээлийн эргэн төлөлт нэмэгдэж ирсэн гэдгийг Ж.Батаа захирал тодотгоод, төлөгдсөн чанаргүй зээлийн нийт эргэн төлөлтөд эзлэх хувь өнгөрсөн онуудаас нэмэгдэн 48 хувь болж өссөн гэлээ.
Засгийн газрын 220 дугаар тогтоолын хэрэгжилтийн хүрээнд “МИАТ” ТӨХК 15.9 тэрбумын зээлээ бүрэн төлсөн байна. “Эрдэнэс МГЛ” ХХК 117.2 тэрбумын зээлээ төлсөн бөгөөд 2023 оны 01 дүгээр сард бүрэн төлж барагдуулахаар төлөвлөжээ.
Монгол Улсын хөгжлийн банк 2022 оны зээлжих зэрэглэлийг хэвээр хадгалсан гэсэн мэдээллийг Ж.Батаа захирал өгсөн. Тус банк нь 2015 оноос “S&P”, “MOODY’S”, 2018 оноос ”FITCH” агентлагаар зээлжих зэрэглэл тогтоолгож ирсэн хэмээлээ.
Чанаргүй активыг бууруулах чиглэлээр 1.7 их наяд төгрөгийн зээлийн асуудлыг хуулийн байгууллагаар шалгуулж, 35 зээл иргэний шүүх, 32 зээл эрүүгийн шүүхийн шатанд байгаа юм байна. 32 зээлийн асуудлаар 2022 онд АТГ-т гомдол гаргаж, 19 эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгаж байгаа гэсэн мэдээллийг өгсөн.
2022 онд 153.6 тэрбум төгрөгийн таван зээлийн асуудлаар шүүхийн шийдвэр эцэслэн гарчээ. Шүүхийн бус журмаар буюу хэлэлцээрийн хүрээнд 427.5 тэрбум төгрөгийн 9 зээлийн асуудлыг шийдвэрлэхээр ажиллаж байгаа аж.
Он дуустал 543.3 тэрбум төгрөгийн зээлийг төлүүлэхээр ажиллаж байгаагийн 310 тэрбум нь чанаргүй, 212 тэрбум нь анхаарал хандуулах, 21 тэрбум нь хэвийн зээлийн ангилалд хамаарч байгааг тэрбээр мэдээлсэн. 2022 оны эцэс гэхэд нийтдээ 1.3 их наяд төгрөгийн зээл эргэн төлөгдсөн байна гэсэн тооцоотой байгаа бөгөөд төлөвлөгөө хэрэгжсэнээр банкны өөрийн хөрөнгийн хүрэлцээ 20 хувиар нэмэгдэж, чанаргүй зээлийн харьцаа 46.1 хувиар буурах хүлээлттэй байгааг Ж.Батаа захирал онцолсон.
Мэдээлэлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Т.Доржханд, Э.Батшугар, Б.Бат-Эрдэнэ нар асуулт асууж, хариулт авсан.
УИХ-ын гишүүд Хөгжлийн банк Евро, Самурай бондын эргэн төлөлтийг ямар эх үүсвэрээр хийхээр төлөвлөснийг лавласан. Мөн албан тушаалаа урвуулан ашиглаж Хөгжлийн банкны зээл авсан 86 хүний асуудал байгаа гэсэн мэдээллийг тодруулаад зээлээ эргэн төлсөн ч эрүүгийн хариуцлага хүлээхгүй гэж байгаа нь үнэн эсэхийг хариулж өгөхийг хүссэн.
Хөгжлийн банкны Тэргүүн дэд захирлын үүрэг гүйцэтгэгч Ж.Батаа, Самурай бонд Засгийн газрын баталгаатай, Евро бонд Засгийн газрын баталгаагүй. Зээлийн эргэн төлөлтөөр Самурай бондын эргэн төлөлтийг хийхээр төлөвлөсөн. Евро бондын эргэн төлөлтийг мөн зээлийн эргэн төлөлтөөс хийхээр тооцоолж байгаа. Мөн гадны банк, санхүүгийн байгууллагатай хамтран ажиллах асуудлыг судалж байгаа гэлээ.
Авлигатай тэмцэх газраас өгсөн мэдээллээр, тус газар Хөгжлийн банкны зээлтэй холбоотой 86 яллагчид холбогдох мөрдөн байцаалтын хэргийг шүүхэд шилжүүлээд байгаа аж. Мөрдөн шалгах явцад 769 тэрбум төгрөгийн зээл эргэн төлөгдсөн байна. Гэхдээ зээл төлсөн эсэхээс үл хамаарч 86 хүний гэм буруугийн асуудал яригдана гэсэн хариултыг өгсөн.
Мөн хуралдаанаар Хянан шалгагч нарын ажлын явцын тайлан, мэдээллийг хаалттай горимоор сонслоо хэмээн УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээллээ.
Улстөр нийгэм
Ой, хээрийн гал түймэртэй тэмцэх, шуурхай хариу арга хэмжээ авахад шаардлагатай 6,7 тэрбум төгрөгийг Засгийн газрын нөөц сангаас гаргана
Засгийн газрын ээлжит бус хуралдаан өнөөдөр боллоо. Ой, хээрийн гал түймэртэй тэмцэх, шуурхай хариу арга хэмжээ авахад шаардлагатай Онцгой байдлын албаны тусгай зориулалтын багаж хэрэгсэл, холбоо мэдээллийн техник тоног төхөөрөмж, туулах чадвар сайтай автомашин, гал түймрийн шалтгаан нөхцөл тогтоох шинжилгээний багажийн иж бүрдэл болон гал түймрийг унтраахад орон нутгаас зарцуулсан шатахуун, хоол хүнсний зардлыг шийдвэрлэхэд Засгийн газрын нөөц сангаас 6,7 тэрбум төгрөг гаргахаар тогтлоо.
Онцгой байдлын байгууллагын салбар нэгжийг стандартад нийцүүлж нэмэгдүүлэх, тусгай зориулалтын хувцас, техник, тоног төхөөрөмж, багаж хэрэгслийг шинэчлэн сайжруулахад шаардагдах санхүүжилтийг 2026 оноос жил бүр улсын төсөвт тусган гамшигтай тэмцэх чадавхыг бэхжүүлэх, том оврын нисдэг тэрэг болон туулах чадвар сайтай автомашин, техникийн хангалтыг гадаад улсын зээл, тусламж, олон улсын төсөл хөтөлбөрийн санхүүжилтээр шийдвэрлэх асуудлыг судалж энэ оны дөрөвдүгээр улиралд багтаан Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулахыг Сангийн сайд Б.Жавхланд даалгав.
Улсын хэмжээнд 2025 он гарсаар 12 аймгийн 65 сум, нийслэлийн гурван дүүрэгт, нийт 151 удаагийн ой, хээрийн гал түймэр бүртгэгдсэн нь өнгөрсөн оны мөн үетэй харьцуулахад 50.3 хувь өссөн дүнтэй байна.
Өнөөдрийн байдлаар Сэлэнгэ аймгийн Баянгол, Ерөө суманд гарсан ой, хээрийн хоёр түймрийг цурамд оруулсан, Сэлэнгэ аймгийн Ерөө суманд гурав, Хүдэр суманд нэг , Мандал сумдад нэг, нийт 5 түймрийг унтраахаар Онцгой байдлын байгууллага, орон нутгийн мэргэжлийн ангийн нийт 417 хүн, 38 автомашинтай ажиллаж байна.
Улстөр нийгэм
УИХ: Өнөөдөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар...
Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы өнөөдрийн /2025.07.04/ нэгдсэн хуралдааны тов, хэлэлцэх асуудлуудыг та бүхэнд танилцуулж байна.
Д/Д |
ХУРАЛДААН |
ХЭЛЭЛЦЭХ АСУУДАЛ |
ЦАГ |
ТАНХИМ |
|
1 |
· Монгол Улсын Үндсэн хуулийн цэцийн 2025 оны 05 дугаар дүгнэлт /Хувь хүний орлогын албан татварын тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1 дэх хэсэг Монгол Улсын Үндсэн хуулийг зөрчсөн эсэх маргааныг хянан шийдвэрлэсэн тухай/ · Нийгмийн даатгалын үндэсний зөвлөлийн гишүүнийг томилох, чөлөөлөх тухай асуудал · Олон хүүхэд төрүүлж өсгөсөн эхийг урамшуулах тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн Д.Үүрийнтуяа нарын 6 гишүүн 2025.06.24-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх, асуулт, хариулт 60 минут/ · Харьяатын тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төсөл /Улсын Их Хурлын гишүүн П.Сайнзориг нарын 9 гишүүн 2025.06.19-ний өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх, асуулт, хариулт 60 минут/ · Нийслэл Улаанбаатар хотын замын хөдөлгөөний түгжрэлийг бууруулах, гэр хорооллыг орон сууцжуулах тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл болон хамт өргөн мэдүүлсэн хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2025.06.20-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, хэлэлцэх эсэх, асуулт, хариулт 60 минут/ · Монгол Улсын 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Үндэсний баялгийн сангийн 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Нийгмийн даатгалын сангийн 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай, Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн 2025 оны төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төслүүд /Засгийн газар 2025.06.25-ны өдөр өргөн мэдүүлсэн, дөрөв дэх хэлэлцүүлэг/ |
10.00 |
“Их хуралдай” |
Улстөр нийгэм
УИХ: “Зээлийн хүүг бууруулах хүрээнд авах зарим арга хэмжээний тухай” тогтоолын төслийг хэлэлцлээ
Улсын Их Хурлын чуулганы 2025 оны долоодугаар сарын 03-ны өдрийн нэгдсэн хуралдаанаар “Зээлийн хүүг бууруулах хүрээнд авах зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төслийг хэлэлцлээ. Эдийн засгийн байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг УИХ-ын гишүүн Л.Соронзонболд танилцуулав.
Эдийн засгийн байнгын хороо 2025 оны 06 дугаар сарын 30-ны өдрийн хуралдаанаараа Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулийн 9 дүгээр зүйлийн 9.6, 9.8 дахь хэсгүүдийг баримтлан хянан шалгах ажлын хэсгийн санал, дүгнэлтийн дагуу “Зээлийн хүүг бууруулах хүрээнд авах зарим арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоолын төсөл боловсруулах асуудлыг хэлэлцжээ.
Байнгын хорооны хуралдаанаар тогтоолын төслийг хэлэлцэх үед УИХ-ын гишүүн М.Бадамсүрэн Ирээдүйн өв сангийн хөрөнгийн хэдэн төгрөгийг ямар банкнуудад, хэдэн хувийн хүүтэйгээр, хэдэн жилийн хугацаатай хадгалж, үр шим, хүүгийн өгөөжийг хэрхэн хүртэх талаар, Ирээдүйн өв сангийн хуримтлагдсан хүүгийн өссөн дүнг хүүхдийн хөгжлийг дэмжих чиглэл рүү шилжүүлэх талаар хийгдсэн судалгаа, тооцоолол байгаа эсэх, энэ хөрөнгийг дотооддоо эргэлтэд оруулах, хөнгөлөлттэй зээлийн эх үүсвэрт ашиглах боломжтой эсэх талаар, УИХ-ын гишүүн П.Сайнзориг арилжааны банкнуудын зээлийн хүү батлах аргачлалын талаар, зээлийн хүү өндөр байгаагийн шалтгаан, авах арга хэмжээний талаар, арилжааны банкин дахь иргэдийн хадгаламжийн дундаж хугацааны талаар, арилжааны банкнууд дахь банк бус санхүүгийн байгууллага, ломбардад олгосон зээлийн хэмжээ, давтамж, ипотек, цалингийн зээлийн хураамжтай холбоотой шийдвэрийн талаар, УИХ-ын гишүүн С.Эрдэнэбат ахмадын тэтгэврийн зээл, зээлдэгчийн эрх ашгийг хамгаалах институтийг хэрхэн байгуулах талаар асуулт асууж, хариулт авсан байна.
Тогтоолын төслийг чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцүүлж батлуулахыг Байнгын хорооны хуралдаанд оролцсон гишүүдийн олонх дэмжжээ.
Тогтоолын төсөлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Ц.Баатархүү, Бидний арга барил буруу тийшээ яваад байна. Утааг бууруулъя гэхээр яндан, зуух, түлш, дотоод орчны агаар шүүгчтэй ажилладаг. Зээлийн хүүг бууруулъя гэхээр бодлогын хүү яриад эхэлдэг. Зээлийн хүү бол эдийн засгийн суурь илэрхийлэл. Үүнтэй механикаар тэмцэх гээд тогтоол гаргаад байдаг ч үр дүн гардаггүй. Бодлогын хүү, инфляцын балансыг барьж явах нь хэцүү. Монголбанк монголын банкнуудыг төрөлжүүлэх талаар юу хийх вэ хэмээн асуусан. Мөн санхүүгийн салбар, банкны ил тод байдал, засаглалыг сайжруулах чиглэлээр хэрэгжүүлсэн ажлын үр дүнг тодруулсан. Тэрбээр банк санхүүгийн салбарыг тойрч яриад байвал зээлийн хүү буурахгүй. Иргэд цалингийн зээлтэй, ахмадууд нь тэтгэвэр барьцаалсан зээлтэй байна гээд, санхүүгийн бусад эх үүсвэрийг татах чиглэлээр хэрхэн ажиллах вэ гэлээ.
Монголбанкны ерөнхийлөгч Б.Лхагвасүрэн, Манай улс 1991 онд Банкны тухай хуулийг баталсан. Энэ хуулиар төв банк, арилжааны банк хоёр нь нэг хуультай байсан бөгөөд 1996 Төв банкны тухай хууль, Арилжааны банкны тухай хуультай болсон. Хоёр жилийн өмнө Хөрөнгө оруулалтын төрөлжсөн банкны тухай хуулийг баталж, үнэт цаасны зах дээр үйл ажиллагаа явуулах хууль, эрх зүйн орчин бий болсон. Гэхдээ өнөөдрийг хүртэл хөрөнгө оруулалтын төрөлжсөн банкны үйл ажиллагааны зөвшөөрлийг дотоодоос ч, гаднаас авах хүсэлт гаргаагүй байна байна. Өнөөдөр манайд үйл ажиллагаа явуулж байгаа 12 банк ижил үйл ажиллагаатай байгаа. Гадны орнуудад худалдааны банк, барилгын банк, замынх гэх мэт төрөлжсөн байна. Тэгэхлээр хууль, эрх зүйн орчныг шинэчлэх зайлшгүй шаардлага гарна гэж банкны зүгээс харж байгаа. 2021 онд Банкны тухай хуульд өөрчлөлт оруулаад банкийг нээлттэй ХК-ийн хэлбэрт шилжүүлж, нэг хувьцаа эзэмшигчийн хувьцаа эзэмшлийн дээд хязгаарыг 20 хувиар тогтоогоод өгсөн. Үүний дагуу 2023 онд арилжааны таван банк хувьцаат компанийн хэлбэрт шилжсэн. Энэ шинэчлэлтийг үргэлжлүүлж зайлшгүй шаардлага байгаа ч хөрөнгийн зах дээрээс нэмж хөрөнгө босгох боломж нь гүйцсэн байна. Учир нь хувьцааны үнэ ханш хөдөлгөөнгүй болсон. Нэмж хувьцаа авъя гэсэн хүсэлт орж ирэхгүй байгаа. Тэгэхээр гадны зах зээл рүү гарахаар манай банкнууд бол Нью-Иорк, Лондон, Хонконгийн хөрөнгийн биржид нэмж хувьцаа гаргахаар ажиллаж байна. Гадны хөрөнгө оруулагчид 20 хувь гэдэгт шүүмжлэлтэй хандаж байгаа. Хэрвээ хяналтын багц буюу Компанийн тухай хуульд заасан 33 хувийг авахгүй юм болмонголын банкнаас хувьцаа авах шаардлагагүй гэдэг. Тиймээс хуульдаа тодорхой хэмжээний өөрчлөлт оруулаач гэсэн хүсэлт тавьдаг гэлээ
УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан, Өр, орлогын харьцаатай холбоотой асуудлаа хэдхэн сарын дотор дахин дахин өөрчлөх нь зохисгүй гэсэн байр суурьтай байгаагаа илэрхийлсэн. Мөн банкны салбар богино хугацаатай, өндөр хүүтэй хэрэглээний зээл өгөх сонирхолтой. Хүү багатай урт хугацааны хөрөнгө оруулалтын зээл өгөх сонирхол бага, богино хугацааны өндөр ашиг боддог салбар болчихсон байна хэмээсэн. Тэрбээр, Бодлогын хүү аж ахуйн нэгж, бизнес эрхлэгчдэд ээлтэй байх, иргэд нь хэрэглээний зээлд дарлуулахгүй байлгахын төлөө Монголбанк мөнгөний бодлогоо чиглүүлж ажиллах учиртай. Засгийн газар төсвийн тодотгол хэлэлцүүлж байх үед өр, орлогын харьцааг өөрчлөх шийдвэр хэлэлцүүлж байгаа нь зөв шийдвэр эсэхэд эргэлзэж байгаагаа илэрхийлсэн. Байнгын хороогоор хэлэлцсэн тогтоолын төсөлд хуулийн зөрчлүүд байгааг УИХ-ын дарга тодотгоод Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуульд заасны дагуу төслийг дахин хэлэлцүүлэхээр Эдийн засгийн байнгын хороонд буцаалаа.
-
Үзэл бодол2021/01/13
Ш.Адьшаа: Дээд шүүхэд давж заалдах эрх ноцтой зөрчигдөх нөхцөл үүслээ
-
Улстөр нийгэм2024/08/13
УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Элчин сайд Ричард Буанган-ыг хүлээн авч уулзав
-
Шударга мэдээ2023/06/19
Эрсдэл бүхий аймаг, сумдын 19 сая малыг дархлаажуулна
-
Улстөр нийгэм2020/01/16
Сонгуулийн бэлтгэл ажлын талаар мэдээлэл хийлээ