Цаг үе
Цөөн хүн амтай улсуудын авлигатай тэмцэх стратеги
Цөөн хүн амтай улс орнууд авлигыг илрүүлэх, түүнтэй тэмцэхэд тодорхой бэрхшээлтэй тулгардаг тухай би өмнөх нийтлэлдээ дурдаж байсан. Хүн бүр нэг нэгнээ мэддэг газарт шийдвэр гаргах албан тушаалтан болон оролцогч талуудын хооронд хувийн харилцаа холбоо үүсэх нь бараг л тодорхой зүйл юм. Энэ нь ашиг сонирхлын зөрчлөөс ангид байхад хүндрэл учруулаад зогсохгүй төрийн шийдвэр гаргах үйл явц бодитоор явуулах хүчин чармайлтыг сааруулах албан бус соёлыг бий болгодог байна.
Цөөн хүн амтай улс орнуудад авлигаас үүдэлтэй асуудлууд нь тодорхой шийдлүүдийг шаарддаг. Эдгээр асуудлыг шийдэхэд тус болох хэд хэдэн арга байдаг:
§ Авлигыг нэрээр нь нэрлэх: Нийтийн албан тушаалтан хувийн ашиг сонирхлыг нийтийн ашиг сонирхлоос урьтал болгох буюу төрийн нэрийн өмнөөс өөрт олгогдсон эрх мэдлээ ашиглан өөрийн хамаарал бүхий этгээдэд үйлчлэх нь авлигын нэг хэлбэр юм. Уг харилцаа нь ихэвчлэн мөнгө өгч авалцдаггүй нь олон нийтийн итгэлийг урвуулан ашигласан үйлдлээ авлигын шинжтэй үйлдэл гэхээсээ илүүтэй хүмүүс хоорондын буюу нийгмийн харилцаа мэт харагдуулдаг байна. Дээрх үйлдлийг зүгээр өнгөрөөсөөр байвал авлигатай тэмцэх ямар ч хүчин чармайлт үр дүнд хүрэхгүй. Иймд авлигын энэ хэлбэрийг хэвийн бус үйлдэл гэдгийг нийтийн дунд хэвшүүлэхийн тулд ураг төрлийн авлигын шалтгаан, илрэх хэлбэр, түүнээс үүдэлтэй хор уршгийг олон нийтэд тогтмол мэдээлж системтэй боловсрол олгох шаардлагатай байна.
§ Олон нийтийн санаа бодлыг ашиглах: Нягтарсан нийгмийн бүлэг, энэ бүлэгт магадгүй албан бус нийгмийн хориг арга хэмжээ нь (нийгмийн гадуурхалт, хавчлага болон гутаан доромжлол) илүү хүчтэй байж авлигыг хязгаарлах ач холбогдлыг нэмэгдүүлж болох юм. Дээр дурдсанчлан, өөрийн ойр дотнын хүмүүст эрх мэдлээ ашиглан туслалцаа үзүүлж байгаа үйлдлийг нийтээрээ авлигын нэг хэлбэр гэж хүлээж авахгүй, энгийн үзэгдэл мэт үзэх нь олон нийтийн өмнө ч ичиж, санаа зовохгүй байх нөхцөлийг бүрдүүлж болзошгүй юм. Гэвч авлигын эсрэг тэмцэгчид шударга ёсыг бэхжүүлэхийн тулд зүй бус үйлдэл гаргасан этгээдийг ичгүүртэй байдалд оруулах болон нийгмийн бусад хориг арга хэмжээг ашиглах арга замыг хайж олох шаардлагатай.
§ Шийдвэр гаргах үйл явцад эр бүхий албан тушаалтан нь хувь хүний үзэл суртлаас ангид, нөлөөнд автахгүй байх: Дээр дурдсанчлан цөөн хүн амтай нийгэмд олон хүн амтай нийгэмд хэрэгжих боломжтой ашиг сонирхлын зөрчлийн хатуу дүрмийг хэрэгжүүлэхэд хэцүү байдаг. Цаашилбал, “албан ёсны” ашиг сонирхлын зөрчилгүй байсан ч жижиг улс орнуудад төрийн шийдвэр гаргагчид шийдвэрт нь нөлөөлөх зарим хүмүүстэй хувийн харилцаа холбоотой байх магадлал өндөр байдаг. Жишээлбэл, ажилд томилох үүрэг бүхий албан тушаалтнууд ажилд орохоор хүсэлт гаргасан хүмүүсийн дор хаяж нэгтэй нь холбоотой байдаг. Тиймээс цөөн хүн амтай улс орнууд аль болох хувийн холбоо хамаарлыг арилгахад илүү их анхаарал хандуулах ёстой.
§ Олон улсын хамтын ажиллагаа: Жижиг улс орнуудын хувьд авлигын эсрэг хуулиудыг идэвхтэй хэрэгжүүлэхэд тулгарч буй хүндрэлийг даван туулах өөр нэг арга бол олон улсын хамтын нийгэмлэгийн тусламжийг эрэлхийлэх явдал юм. Жишээлбэл, олон улсын хамтын ажиллагаа. Зөвхөн гаднын хүмүүс ашиг сонирхлын зөрчилтэй байх магадлал бага гэх ойлголтын улмаас бус цөөн хүн амтай улс орнуудад авлигатай тэмцэх зэрэг аливаа асуудалд өндөр түвшний мэргэжлийн боловсон хүчин дутмаг байдагтай холбоотой юм. Тухайлбал, олон улсаас зохих мэргэжилтэй боловсон хүчин хэлбэрээр тусламж, дэмжлэг үзүүлбэл учирч буй хүндрэлийг хөнгөвчилж болно.
Авлигатай тэмцэхэд нэг төрлийн арга барил байдаггүй, бүх жижиг улс оронд авлигатай тэмцэх нэг жор байдаггүй нь бас үнэн. Гэсэн хэдий ч маш жижиг харьяаллын бүсүүдэд авлигатай тэмцэх стратеги боловсруулахдаа эдгээр улсуудад тулгардаг нийтлэг сорилтуудыг хүлээн зөвшөөрч, жижиг байдлын зарим давуу талыг ашиглахын зэрэгцээ сул талыг нь арилгах авлигын эсрэг стратегийг боловсруулах нь ашигтай юм.
Эх сурвалж: https://globalanticorruptionblog.comЦаг үе
Хууль бусаар ашигт малтмал олборлох гэмт хэрэг үйлдэж байсныг таслан зогсоожээ
Цагдаагийн байгууллагаас энэ оны 11 дүгээр сард Хууль бусаар ашигт малтмал олборлох гэмт хэрэг үйлдэж байгаа этгээдүүдийн үйлдлийг таслан зогсоох, илрүүлэх зорилгоор хяналт, шалгалт зохион байгууллаа.
Сэлэнгэ аймгийн Ерөө, Мандал, Орхонтуул сумын нутаг дэвсгэрт хууль бусаар тусгай зөвшөөрөлгүй талбайд ашигт малтмал олборлож байсан гэмт хэргийн шинжтэй 6, зөрчлийн 2 үйлдлийг илрүүлэн ууланд нууж байрлуулсан экскаватор 20, ковш 3, Зил-131 маркийн тээврийн хэрэгсэл 3-ыг тус тус олж тогтоон уулнаас татан байршуулж, Сэлэнгэ аймгийн байгаль орчны газарт хүлээлгэн өгч гэмт хэрэг, зөрчлийн шинжтэй үйлдлүүдийг Цагдаагийн байгууллагын гомдол мэдээлэлд бүртгэн мөрдөн шалгах ажиллагааг явуулж байна.
Эрүүгийн хуулийн 24.2 дугаар зүйл 1-д Тусгай зөвшөөрөлгүйгээр ашигт малтмалын эрэл хайгуул, олборлолт, боловсруулалт, ашиглалт явуулсан, эсхүл ашигт малтмал олборлохоос өөр зориулалтаар хууль бусаар газрын хэвлийд халдсан бол 5.400.000-27.000.000 төгрөгөөр торгох, 1-5 жил хүртэл хугацаагаар хорих ял шийтгэнэ.
Иймд иргэн та хүрээлэн байгаа орчны эсрэг гэмт хэргийн талаар Цагдаагийн байгууллагын 102 болон 70191070 тусгай дугаарын утсанд мэдээлж, бидэнтэй хамтран ажиллана уу гэж Экологийн Цагдаагийн Албанаас мэдээллээ.
Цаг үе
Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлж байна!
Дохио!!! Цаг агаарын аюултай үзэгдлээс сэрэмжлүүлэх мэдээ: 14-ний өдөр Завхан, Архангайн зүүн, Хөвсгөл, Булганы өмнөд, Сэлэнгэ, Төв аймгийн баруун хэсэг, Орхоны нутгаар цасан шуурга шуурна. Говь-Алтай, Баянхонгор, Өвөрхангайн өмнөд хэсэг, Дундговь, Өмнөговийн нутгаар салхи секундэд 18-20 метр, зарим үед секундэд 24 метр хүрч ширүүснэ.
Малчид, иргэд, тээвэрчдийн анхааралд: 14-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгаар, 15-нд төв болон зүүн аймгуудын нутгаар, 16-нд зүүн аймгуудын нутгаар цас орж, цасан шуурга шуурч, эрс хүйтрэхийг анхааруулж байна.
2025 оны арваннэгдүгээр сарын 14-ний 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Ихэнх нутгаар үүлшинэ. Баруун аймгуудын нутгийн зарим газар, төвийн аймгуудын ихэнх нутгаар цас орж, цасан шуурга шуурна. Салхи нутгийн баруун хагаст баруун өмнөөс хойш эргэж, бусад нутгаар баруун өмнөөс секундэд 7-12 метр, Алтайн салбар уулс болон говийн бүс нутгийн баруун хэсгээр секундэд 18-20 метр, зарим үед секундэд 24 метр хүрч ширүүснэ. Дархадын хотгор, Монгол-Алтайн уулархаг нутаг, Завхан, Заг-Байдраг голын эхээр 13-18 хэм, Хангай, Хөвсгөлийн уулархаг нутаг, Идэр, Тэс, Эг, Үүр, Тэрэлж, Хэрлэн голын хөндийгөөр 5-10 хэм хүйтэн, говийн бүс нутгийн зүүн өмнөд хэсгээр 5-10 хэм, говийн бүс нутгийн баруун өмнөд хэсэг, Дарьгангын тал нутаг, Халх голын хөндийгөөр 1-6 хэм дулаан, бусад нутгаар 0-5 хэм хүйтэн байна.
УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Үүлшинэ. Оройдоо ялимгүй орно. Салхи баруун өмнөөс хойш эргэж секундэд 6-11 метр. 0-2 хэм хүйтэн байна.
БАГАНУУР ОРЧМООР: Үүлшинэ. Цас орохгүй. Салхи баруун өмнөөс секундэд 5-10 метр. 5-7 хэм хүйтэн байна.
ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Үүлшинэ. Оройдоо ялимгүй цас орно. Салхи баруун өмнөөс секундэд 5-10 метр. 5-7 хэм хүйтэн байна.
2025 оны арваннэгдүгээр сарын 15-наас 19-нийг хүртэлх
цаг агаарын урьдчилсан төлөв
Арваннэгдүгээр сарын 15-нд баруун, төв, говийн аймгуудын нутгийн зарим газар, зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 16-нд төвийн аймуудын нутгийн зүүн хэсэг, зүүн аймгуудын нутгийн зарим газраар, 17-нд зүүн аймгуудын нутгийн зүүн хэсгээр цас орж, цасан шуурга шуурна. Салхи 15, 16-нд говь, тал, хээрийн нутгаар секундэд 15-17 метр хүрч ширүүснэ. 15-нд нутгийн баруун хэсгээр, цаашдаа ихэнх нутгаар хүйтний эрч эрс чангарч Дархадын хотгор, Идэр, Тэс, Завхан, Заг-Байдраг голын эхээр шөнөдөө 33-38 хэм, өдөртөө 20-25 хэм, Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 25-30 хэм, өдөртөө 14-19 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 13-18 хэм, өдөртөө 3-8 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 19-24 хэм, өдөртөө 8-13 хэм хүйтэн байна.
Цаг үе
А.Ууганбаяр: Хүүхдийг зам тээврийн ослоос урьдчилан сэргийлэх “Шар дарцаг” аянд идэвхтэй оролцохыг уриалж байна
Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газраас санаачлан, нийслэлийн Боловсролын газар, нийслэлийн Цагдаагийн удирдах газар, Тээврийн цагдаагийн албатай хамтран “Шар дарцаг” аяныг тав дахь жилдээ зохион байгуулж байна.
Энэхүү аян нь замын хөдөлгөөнд оролцогчийн аюулгүй байдлыг хангах, хүүхдийг гэмт хэрэг, зөрчилд өртөхөөс урьдчилан сэргийлэх, хохирогч болох эрсдэлийг бууруулах, Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлын тухай хууль, дүрмийг сурталчлах, зөв дадал хэвшлийг төлөвшүүлэх зорилготой юм.
НЗДТГ-ын Хууль тогтоомж, гэрээ, эрх зүйн газрын ахлах мэргэжилтэн А.Ууганбаяр “Шар дарцаг” аяныг 11 дүгээр сарын 7-ны өдрөөс 12 дугаар сарын 7-ны өдрийг дуустал нэг сарын хугацаатай зарлаж байна. Анх гэрлэн дохиогүй явган хүний гарцан дээр шар дарцаг байрлуулж, замын хөдөлгөөнд оролцогчдын аюулгүй байдлыг хангах зорилгоор аяныг санаачилж байсан. Гэвч шар дарцгуудыг авч явах, алга болох тохиолдол их байсан тул энэ жилээс сургууль орчмын бүсэд School police хийж буй эцэг, эхчүүд барьж ашиглаж байна. Мөн ААН-үүд байгууллагынхаа логог дарцган дээр хэвлэн, ойр орчмын гэрлэн дохиогүй гарцан дээр ашиглах боломжтой. School police хийж буй эцэг, эхчүүд авто замын гол хүртэл явган зорчигчтой хамт явж, хөдөлгөөн бүрэн зогсох хүртэл шар дарцгийг өргөнө” гэлээ.
Тээврийн цагдаагийн албаны Урьдчилан сэргийлэх хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн, цагдаагийн хошууч Г.Отгонтамир “Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газраас санаачлан “Шар дарцаг” аяныг жил бүр зохион байгуулдаг. Энэхүү аян нь сургууль орчимд хүүхдийн аюулгүй байдлыг хангах, School police хийж буй эцэг, эхчүүдэд туслах зорилготой. Шөнийн цагаар жолооч нарт явган зорчигч харагдахгүй, гэрлийн гялбаанд орж осол гарах тохиолдол байдаг. Улсын хэмжээнд гарч буй ослын 60-70 хувь нь нийслэл хотод бүртгэгддэг. Хүүхэд гарц, гарамтай хэсгээр гарч байхад нь жолооч мөргөж гэмтээх тохиолдол нэлээдгүй гардаг. Иймээс сургууль орчимд гэлтгүй хороолол, хотхон, ААН байгууллагууд ч шар дарцаг ашиглах боломжтой. Шар дарцгийн цацруулагч нь жолоочид 150–200 метрийн цаанаас тодорч харагддаг. Мөн замын хөдөлгөөнд оролцож буй жолооч уулзвар, гарц руу дөхөхөд хурдаа сааруулах, хүүхэд багачууд, эцэг эхчүүд шар дарцаг өргөж ашиглахыг ТЦА-аас уриалж байна” гэв.
Нийслэлийн Боловсролын газрын Бодлогын хэрэгжилтийн хэлтсийн дарга Б.Болормаа “Нийслэлийн хэмжээнд 971 боловсролын байгууллагад 536 мянган хүүхэд, багачууд суралцаж байна. Энэхүү аяныг зохион байгуулснаар хүүхдүүдийг болзошгүй зам тээврийн ослоос урьдчилан хамгаалах боломж бүрддэг. Нийслэлийн боловсролын газар энэхүү төрлийн аянуудыг дэмжиж, хамтран зохион байгуулдаг. “Шар дарцаг” аяны хүрээнд сүүлийн дөрвөн жилийн хугацаанд 2000 гаруй эцэг, эх сургуулийн орчинд ажилласан. Судалгаагаар хүүхэд өртсөн зам тээврийн осолд 7 хүртэлх насны хүүхэд 19.7 хувь, 8–14 насны хүүхэд 28.5 хувь, 14–17 насны хүүхэд 14 хувийг эзэлж байна. Зам тээврийн осол Баасан гарагт хамгийн их буюу 82 удаа бүртгэгдсэн байна. Явган зорчигчийн хайхрамжгүй үйлдэл, эцэг эх, асран хамгаалагчийн хараа хяналт сул, жолооч нарын сахилга бат сул зэргээс зам тээврийн осол гардаг. Иймд хүүхдийг зам тээврийн ослоос урьдчилан сэргийлэх, зөв дадал хэвшил төлөвшүүлэхэд эцэг эх, асран хамгаалагч, иргэд, төрийн болон төрийн бус байгууллагын оролцоо, хариуцлага, хамтын ажиллагаа чухал юм. Тиймээс эцэг эх, асран хамгаалагч, жолооч болон аж ахуйн нэгж байгууллага, иргэд энэхүү аянд идэвхтэй оролцож, үлгэр дуурайлал үзүүлэхийг уриалж байна” гэсэн юм.
Зам тээврийн осол, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх “Шар дарцаг” аянд идэвх, санаачилга гарган оролцсон иргэн, ААН байгууллагыг нийслэлийн Гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх салбар зөвлөл болон НЗДТГ-ын газраас урамшуулах аж.
