Үзэл бодол
Г.Дөлгөөн: Ард иргэдэд учрах санхүүгийн дарамтыг бууруулах бодлогын зохицуулалтыг авч хэрэгжүүлнэ
Эх сурвалж: Монголбанк
Монголбанкны Тэргүүн Дэд Ерөнхийлөгч Г.Дөлгөөнтэй ярилцлаа.
- Арилжааны банкууд энэ цаг үед яг ямар зарчмаар ажиллаж байгаа вэ. Гадаад болон дотоод төлбөр тооцоонд ямар нэгэн саад учрахгүй гэх баталгаа байна уу?
- Арилжааны банкуудын төв оффис ажиллаж байгаа. Ялангуяа банкуудын төлбөр тооцоо, голлох бүтээгдэхүүн борлуулалтын нэгжүүд байнгын ажиллагаатай ажиллаж байгаа учраас өнөөдрийн байдлаар төлбөр тооцоонд ямар нэгэн саад учраагүй хэвийн байна. Хөл хорионы хугацаанд Монголбанкнаас болон банкууд лавлах утас ажиллуулан иргэд, харилцагчдаас ирэх ямарваа санал хүсэлтэд шуурхай хариу өгч ажиллаж байгаа. Гадаад төлбөр тооцоо ч мөн хэвийн хийгдэж байна. Хэрэв гадаад төлбөр тооцоотой холбоотой ойлгомжгүй асуудал гарвал харилцагч банкныхаа харилцах үйлчилгээний лавлах утсанд холбогдож, нэмэлт заавар, лавлагаа авах замаар гадаад төлбөр тооцоогоо саадгүй хийх боломжтой.
- Энэ үед аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын үйл ажиллагаа зогссоноос үүдэн иргэдийн хамгийн түрүүнд сонирхож байгаа асуудал бол зээлийн эргэн төлөлтийг хойшлуулах тухай хүсэлтүүд тавьж байна. Үүнийг хэрхэн зохицуулах вэ?
- Мэдээж тодорхой зохицуулалт хийх боломжтой. Өмнө нь 2020 оны 3 дугаар сард бэлэн байдлын зэрэгт шилжихэд УИХ, Засгийн газар, тэр дундаа Монголбанк, Сангийн яамны зүгээс нэлээд олон арга хэмжээ авч ажилласан. Төв банкны хувьд бол иргэдийн хэрэглээний болон бизнесийн, ипотекийн зээлийн нөхцөлүүдэд өөрчлөлт оруулж, цар тахлын үед ард иргэдэд учрах санхүүгийн дарамтыг бууруулсан. Тэгэхээр төв банкнаас дээрх гаргасан шийдвэрүүдийн ипотекийн зээлээс бусад зээлийн төрлүүд дэх өөрчлөлтүүд 12 дугаар сарын 31-нийг хүртэл хүчин төгөлдөр хэвээр хэрэгжиж байгаа. Ипотекийн зээлийн хувьд 6-9 дүгээр сар хүртэл зээлийн эргэн төлөлтийг хойшлуулж, мөн хугацаанаас хойш хэвийн төлөлт рүүгээ шилжсэн. Харин одоогийн нөхцөл байдлын хувьд Монголбанкны зүгээс энэхүү арга хэмжээг үргэлжлүүлэх эсэхийг цар тахлын үргэлжлэх хугацаа, санхүү, эдийн засагт үзүүлэх нөлөөлөл зэргийг харгалзан шийдвэрлэнэ. Хэрэв нөхцөл байдал одоогийн байдлаас хүндэрч, эдийн засаг, санхүүгийн салбарт ноцтой хүндрэл бий болох эрсдэл тулгарвал Монголбанк дараагийн шат дараатай бодлогын арга хэмжээг шуурхай авч хэрэгжүүлэх болно. Төв банк өнөөдрийн байдлаар УИХ-ын дарга, ЭЗБХ-ны дарга, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчөөс чиглэл өгсний дагуу ажиллаж байна. Түүнчлэн Монгол Улсын Засгийн газрын тэргүүний өгсөн чиглэлээр дээрх асуудлын хүрээнд холбогдох байгууллагуудын хооронд ажлууд яригдаж байна. Эцсийн шийдвэр энэ долоо хоногтоо гарах болов уу.
- Цаашлаад хүүг царцаах тухай асуудлыг иргэдээс тавьж байна шүү дээ.
- Хамгийн гол нь банкны системдээ доргио үүсгэхгүйгээр, эдийн засгийн нөхцөл байдалтайгаа харилцан уялдуулж, мөн зорилтот бүлгийн хувьд яг аль хэсэг рүү чиглэх вэ гэдгийг нэлээд нарийн тооцоо, судалгаа хийсний үндсэн дээр шийдвэрлэнэ.
- Хөл хорионы үед валютын ханшийн хөдөлгөөнд хэр зэрэг өөрчлөлт орохоор байна вэ, хэрвээ нөхцөл байдал хүндэрвэл ямар арга хэмжээ авах вэ?
- Урсгал дансны алдагдлаас хамаарч Монгол Улсын төлбөрийн тэнцэл сүүлийн хугацаанд тогтмол алдагдалтай гарч байгаа. Үүн дээр хилийн хориг, аж ахуй нэгжийн бондын төлөлт хийгдсэний улмаас оны эхэнд ханшинд дарамт үүсч байсан ч сүүлийн хугацаанд нөхцөл байдал өөрчлөгдсөн. Оны эхнээс төгрөг, ам.долларын эсрэг ойролцоогоор 4.3 хувиар суларсан. Үүний ихэнх өөрчлөлт оны эхний хагаст ажиглагдсан. Оны эхнээс хойш импорт, экспортын хэмжээ буурсан ч 2 дугаар хагасаас эхэлж экспорт сэргэлээ. Олон улсад алтны үнэ өсөж байгаа нь эргээд манайх руу орох валютын урсгалыг нэмэгдүүлж байна. Цаашид ханшийг тогтвортой байлгахад экспортын хэмжээг өнөөгийн түвшинд буюу нэмэгдүүлэхэд анхаарал хандуулах ёстой. Өнөөдрийн байдлаар экспортод ямар нэгэн хориг, саад тавиагүй хэвийн үргэлжилж байгаа учраас ханшид ирэх дарамт бага байхаар байна.
- Ирэх оны мөнгөний бодлогоор инфляцыг 6 хувь орчимд барина гэж Монголбанк зорьсон ч хөл хорио тогтоож, эдийн засгийн идэвхжил буурахаар байна шүү дээ. Ийм тохиолдолд дээрх зорилт хэрэгжих боломжтой юу?
- Өнөөдрийн байдлаар Монгол Улсын хэмжээнд инфляц 1.4 хувьтай байна. Дэлхий дахинд шатахууны үнэ буурсан, мөн махны үнэ буурсан зэрэг олон хүчин зүйлээс шалтгаалан инфляц буурч байна. Тэгэхээр ирэх жил эдийн засаг өснө гэсэн хүлээлттэйгээр +/- 2 интервалтайгаар 6 хувийн инфляцын зорилтыг дэвшүүлсэн. Мөн бусад улс орны эдийн засгийн хүчин зүйлс, хүлээлттэйгээ уялдан энэхүү зорилтыг тодорхойлсон. Удахгүй Ковид-19-ын вакцин гарах талаар дэлхий нийт мэдээлж эхэлж байгаа нь сайн хэрэг. Учир нь вирусний улмаас үүдэлтэй тодорхойгүй байдлаа шийдвэрлэх боломж харагдана гэсэн үг шүү дээ.
- Иргэдээс хамгийн их ирж байгаа асуултын нэг бол гэрийн хөл хорионд байгаа энэ үед банкнаас мөнгөө авъя гэхээр банк ажиллахгүй байна, энэ тохиолдолд яах вэ гэдэгт тайлбар өгнө үү.
- Товчхондоо төлбөр тооцоог аль болох цахимаар буюу онлайнаар гүйцэтгэх хэрэгтэй. Гэхдээ цахим гүйлгээг ашигладаггүй иргэд бий. Таны асуусантай холбогдуулан хэлэхэд, ойрын өдрүүдэд халамж, тэтгэврийн мөнгө олгох хугацаа болсон нь энэ асуудлыг иргэд илүүтэй их тавьж байгаа байх. Үүнийг ойлгомжтой, цэгцтэй болгохын тулд Засгийн газар, Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яамнаас нэлээд идэвхтэй ажиллаж, үйлчилгээ үзүүлж буй томоохон салбар нэгжтэй банкуудтай харилцан зөвшилцөж, хамтран ажиллаж байна. Тиймээс иргэдэд аль болох хүндрэл дарамт үүсгэлгүйгээр шийдэхэд анхаарч байна. Гэхдээ аль болох бэлэн мөнгөтэй харьцахаас зайлсхийж, гарцаагүй тохиолдолд АТМ машин ашиглах, банкны салбар, нэгжээр үйлчлүүлэх бол хорио цээрийн дэглэмийг чанд баримтлан, эрүүл ахуйн шаардлагыг бүрэн хангаж, хоорондын зайг барьж, бөөгнөрөл дараалал үүсгэхгүй байхыг зөвлөж байна. Монголбанкны зүгээс энэ чиглэлээр банкуудтай идэвхитэй хамтран ажиллаж байна.
- Хадгаламжтай хүмүүс яах вэ?
- Хадгаламжтай иргэд мэдээж онлайнаар төлбөр, тооцоогоо хийх боломжтой. Хэрвээ томоохон дүнтэй гүйлгээ хийхээр болвол тухайн банкиндаа хандаад, төв оффис дээр нь очиж, үйлчилгээ авахад нээлттэй.
Ярилцсанд баярлалаа.
Үзэл бодол
Ч.Төгсдэлгэр: РЦНК-ийн баруун талд ногоон байгууламж барих асуудалд хувийн хэвшилтэй зөвшилцөж байна
Баянзүрх дүүргийн 1 дүгээр хороонд байрлах Оросын Шинжлэх ухаан, соёлын төв буюу РЦНК-ийн баруун талд орон сууцны барилга барих асуудлыг тухайн орчмын оршин суугчид эсэргүүцэж байна. Тухайн орчимд ногоон байгууламж барих хүсэлтийг иргэд 10 гаруй жилийн турш холбогдох газруудад өгөөд байгаа боловч одоо болтол шийдэгдээгүй. Гурван аж ахуйн нэгжийн газарт маргаан үүсэж, орон сууцны барилга эхлүүлэх тусгай зөвшөөрлийг шүүхийн шийдвэрт үндэслэн олгосон байна. Тиймээс нийслэлийн Ерөнхий архитектор Ч.Төгсдэлгэр барилга барьж буй аж ахуйн нэгжүүдтэй зөвшилцөж, ногоон байгууламж бариулах иргэдийн хүсэлтийг шийдвэрлэх талаас нь өнөөдөр байршил дээр нь ажиллалаа.
Энэ үеэр нийслэлийн Ерөнхий архитектор Ч.Төгсдэлгэр “Эс энд ви юу” ХХК РЦНК-ийн баруун талд цэцэрлэг, спорт цогцолбор бүхий 22 давхар орон сууцны барилга барих зохих ёсны зөвшөөрөл загвар зургийг 2022 онд батлуулж байжээ. Гэтэл иргэдийн зүгээс уг байршилд ногоон байгууламж бариулах хүсэлтэй байгаа. Шүүхийн маргаан 2025 оны долоодугаар сард эцэслэгдэж, барилга эхлүүлэх зөвшөөрлийг Хот байгуулалт, хотын стандартын газраас өгөөд удаагүй байна. Тиймээс хувийн аж ахуйн нэгжийг ч иргэдийг ч хохироогүй байх талаас нь зөвшилцөл хийхээр бид ирээд байна. Зөвшилцөл хийхдээ газрыг газраар шилжүүлэн олгох зорилт тавьж байна. Газрын маргаантай, иргэдийн эрх зөрчигдөж байгаа асуудалд бидний зүгээс 10 орчим байршилд газрыг газраар шилжүүлж асуудал шийдвэрлэсэн байдаг. Энэ мэт байдлаар асуудлыг шийдэх боломжтой гэж үзэж байна” гэв.
Нийслэлийн Ерөнхий архитектор Ч.Төгсдэлгэр төр иргэдийн хүсэлтийг сонсох үүрэгтэй. Гэвч зохих зөвшөөрөлтэй хувийн аж ахуйн нэгжийг ч хохироохгүй байх үүднээс асуудлыг шийдвэрлэнэ гэдгээ илэрхийллээ.
Үзэл бодол
Артерийн судсаар химий тариа хийх нь хавдарт маш өндөр тунтай, үр дүнтэй эмчилгээ хийх боломжийг олгодог
БНХАУ-ын Гуанжоу хотод байрлах “Modern Cancer Hospital Guangzhou” буюу Гуанжоугийн орчин үеийн хавдрын эмнэлгийн Интервенцийн эмчилгээний тасгийн эмч Бан Жун Хуатай ярилцлаа. Дэлхийн өндөр хөгжилтэй олон оронд хавдрын 18-20 төрлийн эмчилгээг санал болгодог болсон. Түүний нэг нь химийн эмчилгээ. Гэхдээ химийн эмчилгээг маш нарийн мэс заслын аргаар, хавдрын голомт руу чиглэсэн байдлаар хийдэг болоод байгаа юм.
-Та өөрийгөө танилцуулаач, хими эмчилгээний чиглэлээр хэдэн жил ажиллаж байна вэ?
-Сайн байцгаана уу, би Гуанжоугийн Орчин үеийн эмнэлгийн Интервенцийн эмчилгээний тасгийн эмч Бан Жун Хуа байна. Би энэ салбарт 25 гаруй жил ажилласан туршлагатай. Харин хавдрын Интервенцийн эмчилгээгээр сүүлийн 15 жилийн турш ажиллаж байна. Манай эмчилгээний аргыг сонгосон нийт өвчтөний тоо 20 мянгаас давсан бөгөөд хүний биеийн бүх хэсгийн хавдрын эмчилгээг хийж ирсэн. Бид олон жилийн турш хавдрын эмчилгээний чиглэлээр ажилласан туршлагатай.
-Химийн эмчилгээг нарийн судсаар биш бичил мэс заслын аргаар, артерын судсаар хийхэд сөрөг нөлөө бий юу?
-Интервенцийн эмчилгээ нь 40–60 жилийн түүхтэй. Манай эмнэлэг байгуулагдсан цагаасаа хойш энэ технологийг ашигласан байдаг. Энэ нь бүрэн боловсорсон, найдвартай эмчилгээний арга тул ямар нэг сөрөг үр дагавар байхгүй, санаа зовохгүй байж болно. Энэхүү эмчилгээ нь дүрс оношлогооны төхөөрөмжийн тусламжтайгаар удирдан чиглүүлж, зүү эсвэл катетер ашиглан хавдрын байршилд маш нарийвчлалтай хүрч очин шаардлагатай эмчилгээг хийдэг. Манай Интервенцийн эмчилгээ нь артерийн судсаар дамжин орж, хавдарт цусан хангамж өгдөг судсыг олж илрүүлээд, өндөр тунгаар хими эмийг яг тэр судас руу нь тарьж өгдөг гэдгээрээ давуу талтай.
-Эмчилгээний үр дүн нарийн судсаар химийн тариа хийж эмчилснээс илүү гэж ойлголоо. Энэ талаар та дэлгэрэнгүй тайлбарлаач?
-Артерийн судсаар дамжуулан өгөх эмийн концентраци буюу хавдар руу чиглэсэн нөлөөлөл нь венийн судсаар тарьдаг уламжлалт аргынхаас 10 дахин өндөр байдаг. Энэ нь хавдарт маш өндөр тунтай, үр дүнтэй эмчилгээ хийх боломжийг олгодог. Хэрвээ тухайн судсанд тохирсон нөхцөл байвал бид хавдрын цусан хангамжийг хаах эмчилгээ болох судас боох буюу эмболизаци аргыг ашиглах боломжтой. Ерөнхийдөө хавдрын эмчилгээнд эм хийх хоёр зам бий. Уламжлалт арга бол венийн судсаар хийх. Харин бид артерийн судсаар дамжуулан хийх аргыг ашигладаг юм. Артерийн судсаар хийх арга нь дараах хэд хэдэн давуу талтай.
Нэгдүгээрт, Хавдарт маш нарийн чиглэсэн байдаг. Өөрөөр хэлбэл, хавдрын бүсэд эмийн концентраци маш өндөр байхад, эргэн тойрон дахь эрүүл эдүүдэд эмийн концентраци харьцангуй бага байдаг. Иймээс зорилтот хэсэгт өндөр тунтай эмийн нөлөө үзүүлэх боломжтой бөгөөд энэ нь хавдрын эмчилгээнд маш их үр дүнтэй байдаг.
Хоёрдугаарт, артерийн судсаар хийх хими нь мөн бүтэн биеийн хими эмчилгээний үйлчилгээг үзүүлдэг. Өөрөөр хэлбэл, венийн судсаар өгдөг уламжлалт аргын үр нөлөөг давхар үзүүлдэг гэсэн үг.
Гуравдугаарт, энэ арга нь дархлааны системд үзүүлэх сөрөг нөлөө бага, богино хугацаанд хязгаарлагддаг. Мөн артерийн аргаар хийх хими эмчилгээ нь судасны гэмтэл бараг үүсгэдэггүй. Хэрвээ гэмтэл гарсан ч гэсэн энэ нь хавдрыг тэжээж буй судсанд хамаарах тул хавдарт цусан хангамж багасах нь эмчилгээний үр дүнг сайжруулна.
Нарийн судсаар эм хийх үед ихэвчлэн гаднах, өнгөц байрлалтай судаснууд гэмтэл авах магадлалтай байдаг. Тиймээс төв судсанд гуурс тавьсны дараа эмийг хийх шаардлагатай болдог. Энэ нь мөн адил бага зэргийн инвазив буюу жижиг хэмжээний мэс ажилбар юм. Манай артерийн замаар хийх эмчилгээтэй адилхан бөгөөд үндсэн ялгаа төдийлөн байхгүй.
-Артерийн судсаар хийх хими эмчилгээг бүхий л төрлийн хорт хавдрын үед ашиглах боломжтой юу. Байрлалаасаа хамаараад хийх боломжгүй байх тохиолдол бий юу?
-Биеийн бүх хэсгийн хорт хавдарт артерийн судсаар хүрсэн тохиолдолд бид эмчилгээ хийх боломжтой байдаг нь нэг давуу талтай. Нарийн судсаар хийх эмчилгээнээс давуу талтай өөр нэг зүйлийг хэлье. Хэрвээ артерийн замаар эм хийсний дараа хэрэв тухайн үед бөглөлт хийхэд тохиромжтой судас байвал бид тэр судсуудыг боож, эмболизаци хийж чаддаг. Ингэснээр хавдрын цусны хангамжийг тасалдуулж чаддаг юм.
-Танай эмнэлэгт хийж байгаа химийн тарианы чанарын талаар та юу хэлэх вэ?
-Дэлхий даяар ашигладаг, хамгийн чанартай эмнүүдийг бид эмчилгээндээ хэрэглэдэг. Хэрэв өвчтөн шаардлагатай гэж үзвэл гадаадаас импортолсон эмийг ч хэрэглэж болно. Эсвэл Хятадад үйлдвэрлэсэн дотоодын эмийг ч ашиглаж болно. Аль аль нь чанарын баталгаатай бөгөөд ямар нэгэн сөрөг нөлөө байхгүй. Эдгээр эмүүд нь холбогдох зөвшөөрлийн дагуу үйлдвэрлэгдсэн бөгөөд дэлхий нийтэд хүлээн зөвшөөрөгдсөн, эмчилгээний зориулалтаар нийлүүлэгддэг.
Гэхдээ тухайн өвчтөн бүрийн эмчилгээний төлөвлөгөө нь Хятадад ирснийх нь дараа тодорхой болдог. Бид өвчтөн бүрийн онцлогт тохируулсан, хувийн буюу индивидуалчлагдсан эмчилгээний горим боловсруулдаг. Өөрөөр хэлбэл, хүн бүрийн биеийн байдлаас шалтгаалан зөвхөн түүнд тохирсон эмчилгээний хувийн төлөвлөгөө гаргадаг юм. Эмийн чанар, технологийн дэвшил бол аль батлагдсан, боловсронгуй болсон. Өвчтөнд яаж нөлөөлөх, үр дүн гарах нь эмчийн ур чадвар, туршлагаас хамаардаг гэдгийг энд зориуд дурьдаж хэлье.
-Дэлхий дээр химийн эмчилгээтэй холбоотой шинэ аргууд ойрын үед нэвтрэх үү. Магадгүй Хятад улсад ч юм уу тийм туршилт хийж байгаа, шинэ эмчилгээ нэвтрүүлэх гэж байгаа талаар мэдээлэл байна уу?
-Шинэ төрлийн хими эмчилгээний эмүүд гарч ирж магадгүй. Гэхдээ одоогийн энэ технологи бол аль хэдийнэ батлагдсан, тогтсон арга юм. Та мэс заслыг жишээ болгож бодоход, аль хэсэгт хийх вэ гэвэл биеийн аль ч хэсэгт хийх боломжтой шүү дээ. Энэ л зарчим юм. Өөрөөр хэлбэл, шинэ төрлийн судас боох буюу бөглөх материалууд болон шинэ хими эмчилгээний эмүүд дээр голчлон судалгаа хийгдэж байна. Мэдээжийн хэрэг, энэ чиглэлд ахиц дэвшил гарна. Учир нь дэлхийн шинжлэх ухаан, технологи тасралтгүй хөгжиж байгаа учраас анагаах ухааны чиглэлийн дэвшлүүд ч мөн адил уялдаа холбоотойгоор хөгжиж байна.
Үзэл бодол
Ж.Чинбүрэн: 2 нас хүртэл эхийн сүүгээр хооллох хувь 2023 онд 6.9 хувиар буурсан байна
“Эхийн сүүгээр хооллолтыг дэмжих дэлхийн 7 Хоног” үргэлжилж байна. Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн 2017, 2023 онд хийсэн Хүн амын хоол тэжээлийн V, VI үндэсний судалгааны дүнгээс харахад Хүүхдийг төрсний дараа 1 цагийн дотор ангир уураг амлуулах үзүүлэлт 2017 онд 83.7 хувь, 2023 онд 87.4 хувь болж, 3.7 хувиар өссөн.
Эхийн сүүгээр 6 сар дагнан хооллох хувь 2017 онд 58.3 хувь, 2023 онд 59.8 хувь болж 1.5 хувиар нэмэгдсэн боловч, 2 нас хүртэл эхийн сүүгээр хооллох хувь 2017 онд 47.3 хувь байсан бол 2023 онд 40.4 хувь болж 6.9 хувиар буурсан байна.
Хөхөөр хооллолтын зөвлөх эмч Х.Мөнгөнцэцэг: Хөхөөр хооллолт бол хүүхэддээ оруулж буй хамгийн том хөрөнгө оруулалт юм. Хүүхдээ төрүүлээд эхний зургаан сард заавал хөхөөр хооллоод, хамгийн багадаа хоёр нас хүртэл үргэлжлүүлэн хөхүүлэх нь зөвхөн тухайн хүүхдийн хүүхэд насанд бус, өсвөр үе, насанд хүрсэн үед ч насан туршийн эрүүл мэндийн суурь болдог.
АУ-ны доктор, клиникийн профессор, Зинт клиникийн хүүхдийн эмч Т.Навчаа Хүүхдийг 2 нас хүртэл нь эхийн сүүгээр хооллосноор IQ чансааг нь 3-4 оноогоор дээшлүүлдэг. Мөн ээжийн таргалалт, чихрийн шижингээр өвчлөх эрсдэлийг бууруулдаг гэх мэт олон ач холбогдолтой. Ээж нь хүүхдээ хөхүүлэх тусам өндгөвч, хөхний хорт хавдраас өөрийгөө хамгаалж байдаг.
Дэлхийн улс орнууд 1992 оноос эхлэн жил бүрийн наймдугаар сарын эхний долоо хоногт “Эхийн сүүгээр хооллолтыг дэмжих дэлхийн 7 хоног”-ийг тэмдэглэн өнгөрүүлж ирсэн. Энэ жилийн уриа бол: “Нэн тэргүүнд эхийн сүүгээр хооллолт тогтвортой дэмжлэгт орчинг бүрдүүлье” бөгөөд 170 гаруй улс энэ өдрүүдийг тэмдэглэн өнгөрүүлж байна.
