Улстөр нийгэм
Гадны лобби грүппт 50, Америкийн хэвлэлүүдэд 100 мянган доллар төлөх гэрээ байгуулсан хүн нь Ерөнхийлөгч Х.Баттулга байжээ
Лобби компаниудыг бүртгэдэг АНУ-ын бүртгэлийн санд АН-ын дарга асан Ц.Тувааны нэртэй, О.Цогтгэрэлийн гарын үсэгтэй Монгол Улсын Ардчилсан нам нь АНУ-ын DCI лобби групптэй 2020 оны дөрөвдүгээр сарын 12-нөөс зургаадугаар сарын 12-ны хооронд хамтран ажиллахаар тохирсон гэрээ байршсан нь монголчуудын айдас, гайхаш хоёрыг төрүүлээд байгаа. Хамтын ажиллагааны гэрээний хүрээнд АН нь DCI лобби группт 50 мянган доллар төлнө. Харин Америкийн хэвлэл мэдээллийг ашиглан мэдээ тараахдаа 100 доллар төлнө. Нийтдээ 150 мянган долларыг АНУ руу урсгаж, гадны байгууллагуудыг дотоод сонгуульд ашиглах гэж байгаа энэ гэрээний талаар Ц.Туваан, О.Цогтгэрэл нар олигтой тайлбар хийж чадахгүй, олны өмнө ч гарч ирж чадахгүй хэд хонолоо. Өрсөлдөгч улс төрийн нам нь хуурамч мэдээ цацсан бол аль хэдийнэ шүүрч аваад гол дүрд тоглосон явж байх учиртай тэд яагаад амаа үдсэн бэ?
Америкийн лобби компанийг түшиглэн тус улсын хэвлэл мэдээллийг дотоод сонгуульд ашиглах гэрээ хийж, захиалага өгч байгаа жинхэнэ эзэн нь манай Ерөнхийлөгч Х.Баттулга байсан нь дэлхийн мэдээллийн хэрэгслүүдээр гарч эхэлсэн мэдээнүүдээс нотлогдож эхэллээ.
Гэрээнд нэр дурдсан байсан гурван хүний нэг Райн Грилло гэгч нь Вашингтон пост сонины сурвалжлагч Изабель Хуршудян гэдэг сэтгүүлчид 4 сарын 21-нд имэйлийг орчуулан хүргэе.
Энэхүү мэйлд “President Battulga, whom my firm represents in the US” гэсэн байна. Үгчлэн орчуулбал “АНУ-д манай компанийн төлөөлж буй Ерөнхийлөгч Баттулга” гэдгийг тод тусгаад өгчээ.
Дотоод сонгуульдаа Мьянмарт төрийн эргэлт гарахад нөлөө үзүүлсэн, гадны лообий компанийг ашиглах гэрээг би байгуулаагүй гэж Ц.Туваан УИХ-ын чуулган дээр нүүр бардам мэдэгдсэн. Ц.Туваан ингэж хэлэх нь аргагүй байж. Энэ гэрээнүүдийг хийсэн жинхэнэ эзнийг Вашингтон пост сониныхон зарлан Монгол дахь төлөөлөгчөө Х.Баттулга хэмээн зарлажээ. Х.Баттулга өөрөө ёсчлон хэрэгжүүлж эхэлсэн Үндсэн хуулиа зөрчин, Ерөнхийлөгчийн сонгуульд өрсөлдөхийн тулд янз бүрийн арга хэрэглэж байгаа. Үндсэн хуулийн цэц, ЗХЖШ, Улсын дээд шүүх рүү дараалан гүйж, Монгол Улсын зэвсэгт хүчний ерөнхий командлагчийн хувиар хэмээн хэд хэдэн удаа мэдэгдэл хийсэн.
Энэ хүн дотооддоо үймээн дэгдээж, харин гадны хэвлэлүүдэд захиалга өгч, эх орноо харлуулах бичвэрүүдийг явуулж байгааг Вашингтон пост сониныхны мэйл баримтаар нотлоод өглөө. Ёстой газар дээрээ баригдлаа даа.
Гэхдээ энэ мөнгө хаанаас төлөгдсөн бэ? Монголоос уу, гадаад данснаас уу? Ёстой нөгөө оффшор данснаас Билли Лим төлсөн юм биш байгаа гэсэн ауултууд урган гарч байна. Үүнийг эрж хайх тодруулах нь чухал юм. Вашингтон пост сониныхны мэйлд дурдагдсан өөр нэг маш ноцтой асуудал нь Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн хуулинд өөрчлөлт оруулах асуудлыг хэлэлцэх УИХ-ын “маргаашийн хэлэлцүүлгийг түүний АН бойкотлоно” хэмээн бичигдсэн мөрүүд.
Х.Баттулга яахаараа дэлхий нийтэд Монголын УИХ-аар хэлэлцэх гэж байгаа асуудлыг хоёр өдрийн өмнө зарлаад, энэ чуулганыг АН бүлэг бойкотлоно гэж мэдэгдэв ээ. Үндсэн хуулиараа намын харьяаллаас татгалзсан нам бус байх ёстой Монгол Улсын Ерөнхийлөгч АН-ын УИХ дахь бүлгийг төлөөлөөд гадаадад мэдээ явуулж, мэдэгдэл хийгээд байгаа нь хууль зөрчсөн үйлдэл үү, хувийн сонирхол уу юм уу.
Х.Баттулга уг нь Вашингтон пост сониныхонд явуулсан мэйлдээ Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн тухай хуульд Үндсэн хуулийн цэцийн шийдвэрийн дагуу нэмэлт өөрчлөлт орж байгаа гэдгийг албаны хэллэгээр нь бичиж ёстой байв. Гэвч манай Ерөнхийлөгчөөс ийм үг гарсангүй. Харин ч эсрэгээр АН-ын Ерөнхийлөгч юм шигээр МАН нэг намын дарангуйлал тогтоож бүс нутгийн тогтвортой байдлыг алдагдуулж, Монгол улс, ард түмний ирээдүйд аюул учруулж байна гэжээ.
Үнэн хэрэгтээ Х.Баттулгын хүслээр МАН тарвал ганцхан Х.Баттулгын нам л үлдэх юм байна. Тэгэхээр нэг намын, улмаар нэг хүний дарангуйлалыг МАН биш Х.Баттулга тогтоох санаатай яваа энгийн логикоор л ойлгогдож байгаа юм. “Ичсэн хүн хүн ална” гэгчээр гадны сонинд нийтлүүлэх гэж өгсөн нийтлэлийн гарчиг хүртэл ийм агуулгатай гарч ирснийг юу гэж ойлгох вэ.
Өнөөдөр гадны хэвлэлүүдэд Х.Баттулгын Монголоос явуулсан ядарсан улс төр, хов жив гараад эхэллээ. Энэ нь хэн тархи угааж, хэн хүн гүтгэх хар технологийг дотооддоо ч гадаадад ч явуулж байгаа вэ гэдгийг эзэнтэй юутай хээтэй нь ил болгож орхив. Х.Баттулга Америкийн хэвлэлүүдийн мэдээний араас “Барууны нэр хүндтэй сонинд ингэж бичжээ, Нээрээ л МАН дарангуйлал тогтоох гээд байна” хэмээн ярих байж л дээ. Гадны сонинуудад өндөр төлбөртэй ийм мэдээллүүд гараад ирвэл одоо гайхах хэрэггүй. Тэдэнд Х.Баттулга 100 ам.доллар төлчихсөн.
Харин тэрхүү мэдээллийг дотооддоо яаж ашиглах гэж байгаа вэ. Мьянмарын төрийн эргэлт хийдэг хунтад зөвлөгөө өгдөг компани Монголд юу бэлтгэж байгаа вэ гэдгээс бид болгоомжлох, сэрэмжлэх ёстой. Энэ их мөнгийг Х.Баттулга ямар данснаас гаргасан вэ, яг хэн гэгч хүн Монголоос Америкийн лообий компанитай холбогдон заавар, чиглэл өгч байгаа вэ гэдгийг хуулийнхан шалгах хэрэгтэй болов уу.
Б.Ирээдүй
Улстөр нийгэм
Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн сургалтад 300 албан хаагч оролцож байна
Төрийн албан хаагчийг ёс зүйн зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх, холбогдох хууль тогтоомжийг мөрдүүлэх үндэсний хөтөлбөр хэрэгжиж байна.
Энэ хүрээнд төрийн албан хаагчийн ёс зүй, авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагын удирдах албан тушаалтнуудад зориулсан сургалт өнөөдөр нийслэлийн нутгийн захиргааны цогцолбор байранд болж байна.
Сургалтад нийслэл, дүүргийн Засаг даргын Тамгын газар болон нийслэлийн харьяа байгууллагын удирдах албан тушаалын 300 албан хаагч оролцож байгаа бөгөөд НЗДТГ-ын дарга П.Хадбаатар нээж, үг хэллээ.
Ёс зүйн хорооны дарга, Төрийн албаны зөвлөлийн гишүүн Ц.Амартөгс “Төрийн албан хаагчийн ёс зүй”, АТГ-ын Урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх хэлтсийн ахлах ажилтан, ахлах комиссар Б.Тэрбиш “Авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх”, Удирдлагын академийн Эрх зүйн тэнхимийн эрхлэгч, доктор А.Алтанзул “Ёс зүйн зөрчил, эрх зүйн үндэслэл, хариуцлага” сэдвээр илтгэл хэлэлцүүлж байна.
Ёс зүйн хорооны дарга, Төрийн албаны зөвлөлийн гишүүн Ц.Амартөгс “Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай хууль 2023 онд батлагдсан. Тус хуулиар төрийн албан хаагчийн ёс зүйн хэм хэмжээ, нийтлэг үүрэг, хариуцлагыг тогтоож өгсөн. Тухайлбал, төрийн албан хаагч иргэдийн асуудлыг анхааралтай сонсож, хууль тогтоомжоор олгосон үйл ажиллагааны хүрээнд хариу өгдөг байх ёстой. Тиймээс төрийн албан хаагч мэргэжил болон харилцаа хандлагын хувьд ямар үүрэг хүлээж байна вэ гэдгийг сургалтаар хэлэлцэн таниулж байна. Мөн албан хаагч алдаа гаргах нөхцөл байдал хэрхэн үүсэж байна вэ гэдгийг тодорхойлж, алдаа, зөрчил гаргахгүй байлгахад сургалт чиглэлээ. Өнөөдрийн сургалтад оролцож байгаа нийслэл болон нийслэлийн харьяа байгууллагын удирдах албан тушаалтнууд эдгээр хэм хэмжээ, үүрэг, зарчмыг манлайлан мөрдүүлэхэд анхаарч байна” гэлээ.
Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай хуульд “Төрийн албан хаагч хүнлэг, энэрэнгүй байх, үнэнч, шударга байх, хариуцлагатай байх, манлайлах, хамтач байх ёс зүйн зарчмыг баримтална” хэмээн заажээ. Төрийн албан хаагчийн ёс зүй, байгууллагын соёлыг өдөр тутмын энгийн үйлдлээс эхэлж сайжруулдаг. Албан хаагч хувийн харилцаа, хандлага болон иргэдийн хүсэлтийг шийдэхэд сэтгэл гаргаж ажилладаг байх тал дээр анхаарах хэрэгтэйг сургалтын үеэр онцоллоо.
Төрийн албан хаагч ард түмэндээ чин сэтгэлээсээ үйлчилж, төрийн албаны нэр хүндийг эрхэмлэх, зан харилцаа, үг, үйлдлээрээ хүний эрх, эрх чөлөө, нэр төр, алдар хүнд, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хүндэтгэх, албан үүргээ гүйцэтгэхдээ бусдад аливаа хэлбэрээр дарамт үзүүлэхгүй байх, ялгаварлан гадуурхахгүй байх зэрэг ёс зүйн нийтлэг хэм хэмжээг сахин мөрдөх үүрэгтэй. Эдгээр үүрэг, хэм хэмжээг өдөр тутмын үйл ажиллагаа, төрийн албан хаагчийн ёс зүйн хүрээнд байнгын мөрдөж занших ёстойг сургалтаар танилцуулж байна.
Улстөр нийгэм
Их, дээд сургуулиудын академик эрх чөлөөг хангаж, өмчийн хэлбэр харгалзалгүйгээр дэмжин ажиллана
Өнгөрсөн наймдугаар сард Боловсролын сайд П.Наранбаяр Монголын хувийн их дээд сургуулиудын холбооны төлөөлөлтэй уулзах үеэр ярилцсаны дагуу нэгдсэн байдлаар бүх хувийн их, дээд сургуулийн удирдлагуудтай уулзлаа.
Хувийн их, дээд сургуулийн удирдлагууд тулгамдаж буй асуудлуудаа хэлэлцэн нэгтгэж, төрийн дээд боловсролын салбар дахь оролцоо дэмжлэг болон эрх зүйн орчин, элсэлтийн босго, дээд боловсролын байгууллагуудын эрэмбэ, багшийн хөгжил болон нийгмийн баталгаа гэсэн чиглэлүүдээр санал хүсэлтээ илэрхийлэв. Тухайлбал, их, дээд сургуулийн онцлогийг харгалзаж үнэлэх замаар эрэмбэ тогтоох, төрийн зүгээс өмчийн хэлбэрийг ялгахгүйгээр адил тэгш бодлого хэрэгжүүлэх, салбарт хэрэгжиж буй хуулиудад өөрчлөлт оруулах шаардлагатай гэлээ.
Боловсролын сайд П.Наранбаяр их, дээд сургуулиудын академик эрх чөлөөг хангаж, өмчийн хэлбэр харгалзалгүйгээр дэмжин ажиллахаа онцолж, дээд боловсролын байгууллагуудын онцлог, чиглэлийг харгалзан ангилах байдлаар хөндлөнгийн байгууллагаар эрэмбэ тогтоолгох, элсэлтийн босгыг үе шаттайгаар өсгөн элсэгчдийг чанаржуулах бодлого баримтална хэмээв. Мөн бүх санал хүсэлтэд хариу өгч, нэгтгэж эрэмбэлэн үе шаттайгаар шийдвэрлэхээ хэллээ гэж Боловсролын яамнаас мэдээллээ.
Улстөр нийгэм
С.Амарсайхан: Цаг агаарын гэнэтийн аюултай үзэгдэлд бэлэн байх, хүлэмжийн хийг бууруулах томоохон сорилт тулгарч байна
Монгол Улсын Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан өнөөдөр УИХ дах Байгаль орчныг хамгаалах бүлгэмийн гишүүдийг хүлээн авч уулзлаа.
Уулзалтаар "Уур амьсгалын өөрчлөлтийн Үндэсний хороо"-оос өнгөрсөн онд хийж, хэрэгжүүлсэн ажлын тайлан болоод цаашид хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг танилцуулсан юм.
Сүүлийн 80 жилд манай улсад агаарын температур 2.4 хэм өссөн, жилийн дундаж хур тунадас 7.3 хувь, нэг хүнд ногдох хүлэмжийн хийх ялгарал дэлхийн дунджаас 2.7 дахин нэмэгдсэн. Мөн сүүлийн 20 жилд гамшигт үзэгдлийн давтамж хоёр дахин нэмэгдээд байна. Үүнтэй холбоотойгоор өнгөрсөн жилийн зудын нөхцөл байдал гамшгийн хэмжээнд хүрч, 7.4 сая толгой мал хорогдсон. Энэ нь нийгэм, эдийн засагт ихээхэн хэмжээний хохирол учруулсан. Иймд цаг агаарын гэнэтийн аюултай үзэгдэлд бэлэн байх, үндэсний сөрөн тэсвэрлэх чадамжаа нэмэгдүүлэх, байгалийн нөхөн сэргээлт хийх, хүлэмжийн хийг хэрхэн бууруулах зэрэг томоохон сорилт тулгарч байгаа юм.
Гишүүдийн зүгээс цаг агаарын аюулт үзэгдлээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг сайжруулах, төр, иргэн, аж ахуйн нэгжүүдийн уялдаа холбоог хангах, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицон ажиллаж, амьдрах шийдлүүдийг оновчтой гаргах нь чухал гэдэг саналыг илэрхийллээ.
Уур амьсгалын өөрчлөлтөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр гадаад хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх, УИХ-ын тогтоол, шийдвэрээ гаргаж, холбогдох яамдуудад хүргүүлэх, энэ чиглэлийн судалгаа шинжилгээний ажлыг эхлүүлэх шаардлагатай байгааг Монгол Улсын Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан онцоллоо гэж ОБЕГ-аас мэдээллээ.
