Улстөр нийгэм
Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих асуудлаар Засгийн газар болон холбогдох байгууллагад чиглэл өгөх үүрэг бүхий Ажлын хэсгийн мэдээллийг сонслоо
Улсын Их Хурлын Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийн дэд хорооны өчигдрийн хуралдаанаар Жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг дэмжих асуудлаар Засгийн газар болон холбогдох байгууллагад чиглэл өгөх Дэд хорооны шийдвэрийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий Ажлын хэсгийн мэдээллийг сонсов. Ажлын хэсгийг Дэд хорооны дарга, Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Бат-Эрдэнэ ахалж, бүрэлдэхүүнд Улсын Их Хурлын гишүүн С.Ганбаатар, Ж.Батжаргал, дэд ажлын хэсэгт ХХААХҮЯ-ны Төрийн нарийн бичгийн дарга Т.Жамбалцэрэн, Жижиг, дунд үйлдвэрийн газрын дарга Я.Эрдэнэсайхан болон албаны бусад хүмүүс ажиллажээ.
Жижиг, дунд үйлдвэрийн газрын дарга Я.Эрдэнэсайхан “Жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих санхүүгийн бүтцийн талаар” танилцууллаа.
Дэлхийн эдийн засагт, ялангуяа хөгжиж буй орнуудын хувьд жижиг, дунд үйлдвэр (ЖДҮ) чухал үүрэгтэй бөгөөд дэлхийн нийт бизнесийн 90 орчим хувь, ажлын байрны 50 гаруй хувийг бүрдүүлдэг байна. Албан ёсны бүртгэлтэй ЖДҮ нь хөгжиж буй орнуудын ДНБ-ий 40 хувийг бүрдүүлдэг.
Хөгжиж буй орнуудын зах зээлийн хувьд арван ажлын байр тутмын долоог ЖДҮ эрхлэгчид бүрдүүлдэг. Дэлхийн банкны тооцоолсноор 2030 он гэхэд өсөн нэмэгдэж буй ажиллах хүчийг шингээхэд 600 сая ажлын байр шаардлагатай болох бөгөөд улс орнууд ЖДҮ-ийн хөгжлийг тэргүүлэх зорилтоо болгосноор энэхүү хэрэгцээ шаардлагыг хангана гэж үзжээ.
Үндэсний статистикийн хорооны 2020 оны урьдчилсан дүнгээр Монгол Улсын хувьд 2020 оны байдлаар бүртгэлтэй 190.830 аж ахуйн нэгжээс 94.492 аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулж байна. Эдгээрийн 67 хувь буюу 64.252 нь жижиг, дунд үйлдвэрийн салбарт хамаарч, нийт ажиллах хүчний 52.5 хувь буюу 614.346 хүн жижиг, дунд үйлдвэрийн салбарт ажиллаж, ДНБ-ий 17.8 хувь, экспортод гаргаж буй бүтээгдэхүүний 2.4 хувийг үйлдвэрлэж байна. Ажиллагсдын тооны бүлгээр авч үзвэл нийт жижиг, дунд үйлдвэрийн 93.1 хувь нь 1-9 хүртэл, 6.3 хувь нь 10-49 хүртэл, 0.6 хувь нь 50-199 хүртэл ажиллагсадтай байна.
Засгийн газрын 2020 оны 49 дүгээр тогтоолоор ХХААХҮЯ-ны Жижиг, дунд үйлдвэр, үйлчилгээ, хоршооны бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах газрыг Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангийн ажлын албатай нэгтгэн зохион байгуулалтад оруулж, Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Жижиг, дунд үйлдвэрийн газрыг 40 хүний бүрэлдэхүүнтэй байгуулсан.
Орон нутгийн хувьд аймгийн Хүнс, хөдөө, аж ахуйн газарт жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал хариуцсан нэг мэргэжилтэн ажиллаж байна. Мөн орон нутгийн эх үүсвэрээр байгуулагдсан жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих төв, бизнес инкубатор төв, “Орон нутагт үйлдвэрлэв“ төвүүд ЖДҮГ-т шууд харьяалалгүй, нэгдсэн удирдлага зохицуулалтгүй явж ирсэн. Өөрөөр хэлбэл, улсын хэмжээнд жижиг, дунд үйлдвэрийн асуудал нэгдсэн удирдлага, бодлогын зохицуулалтгүй байна. Иймээс жижиг, дунд үйлдвэрийн бодлогын шинэчлэл хийх хүрээнд Жижиг, дунд үйлдвэрийн газраас дэлхийн 30 гаруй орны туршлагыг судалжээ.
Жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчдэд тулгардаг гол асуудлын нэг нь санхүүжилтийн хүртээмж юм. Том корпорацуудтай харьцуулахад ЖДҮ эрхлэгч банкнаас зээл авах магадлал бага байдаг тул санхүүжилтийн хүртээмжийг сайжруулах, хөрөнгийн эх үүсвэрийг нээх шинэлэг шийдлүүдийг олох шаардлага байгааг Жижиг, дунд үйлдвэрийн газрын дарга Я.Эрдэнэсайхан танилцуулгадаа дурдав.
Сүүлийн жилүүдэд олон улс орон ЖДҮ-ийн тогтвортой байдлыг нэмэгдүүлэх, бизнесийн мөчлөгийн үе шат бүрт нийцсэн санхүүгийн хэрэгслүүдийг санал болгох зэргээр ЖДҮ-ийн уламжлалт банкны зээлээс хэт хамааралтай байдлыг бууруулахад анхаарлаа хандуулж байна. Тухайлбал, Украйн, Швейцар, Мексик, Чили зэрэг 39 улсад ЖДҮ-г дэмжих тусгай банк байдаг бол Солонгос, Япон, Турк, Франц, Казахстан, Канад, Герман, Хятад, Камбож зэгэр 40 гаруй улсад ЖДҮ-ийн сан ажилладаг байна. Мөн олон оронд хувийн хөрөнгө оруулалтыг дэмжих хөтөлбөрүүд нь ЖДҮ-ийн санхүүжилтийн бодлогын хоёр дахь нийтлэг хандлага болжээ.
Жижиг, дунд үйлдвэрийн газрын хийсэн судалгаанаас үзвэл дийлэнх улс орнуудын ЖДҮ эрхлэгчид арилжааны банк, хувийн санхүүгийн байгууллагаас санхүүжилт авахаас гадна Засгийн газрын бодлогод суурилсан тусгай сангуудаас зээл авдаг байна. Түүнчлэн төрийн өмчит санхүүгийн байгууллагад олон улсын банк санхүүгийн байгууллага, хамтын ажиллагааны байгууллагаас хямд өртөгтэй, урт хугацаатай эх үүсвэр татан төвлөрүүлэх боломж илүү их байдаг.
Иймд Монгол Улсын хувьд олон улсын сайн туршлагыг нэвтрүүлж, ЖДҮ-ийг дэмжих төрийн бүтцийг оновчтой болгон орон нутагт хэрэгжүүлэгч бүтцийг бий болгох, ЖДҮ-ийн хөгжлийг дэмжих төр-хувийн хэвшил, олон улсын донор байгууллагын хамтарсан хөрөнгө оруулалт бүхий санхүүжилтийн корпорац байгуулах, ЖДҮ-ийн холбоотой бүх үйлчилгээг нэгтгэх хэрэгтэйг Жижиг, дунд үйлдвэрийн газрын дарга Я.Эрдэнэсайхан хэллээ.
Танилцуулгатай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн С.Ганбаатар, Г.Ганболд, Ж.Батжаргал, Ж.Бат-Эрдэнэ нар асуулт асууж, саналаа хэллээ. Улсын Их Хурлын гишүүн С.Ганбаатар жижиг, дунд үйлдвэрлэл эрхлэгчдийн үйлдвэрлэсэн бараа бүтээгдэхүүнийг борлуулах зах зээлийг нээх, шинэ технологи нэвтрүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх бодлого, эрх зүйн зохицуулалтыг хийх шаардлагатай байгааг хэлэв.
Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Батжаргал томоохон төслүүдийг дагаж ямар жижиг дунд үйлдвэр хөгжих вэ гэдгийг тухайлан ярьж тодорхойлолтыг гаргах, дэмжлэгийг нь татгалзалгүй өгдөг байх санал хэлсэн бол Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Ганболд жижиг, дунд үйлдвэрлэлийг орон нутагт хариуцан бүтцийг тодорхой болгох, зээл олгохдоо дотооддоо хэрэгцээтэй байгаа үйлдвэрлэлд түлхүү хөрөнгө оруулалт хийх оновчтой шийдлийг гаргах талаар саналаа илэрхийлэв. Харин Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Бат-Эрдэнэ жижиг, дунд үйлдвэрийг дэмжих санхүүжилтийн бүтцийг дахин нарийвчлан судлах хэрэгтэй гэлээ.
Ингээд гишүүдээс гаргасан саналуудыг судалж, дахин ажлын хэсгийн хуралдаанаар хэлэлцэх шаардлагатай хэмээн үзсэнээр Дэд хорооны хуралдаан өндөрлөлөө гэж УИХ-ын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.
Улстөр нийгэм
Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн сургалтад 300 албан хаагч оролцож байна
Төрийн албан хаагчийг ёс зүйн зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх, холбогдох хууль тогтоомжийг мөрдүүлэх үндэсний хөтөлбөр хэрэгжиж байна.
Энэ хүрээнд төрийн албан хаагчийн ёс зүй, авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх зорилгоор нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагын удирдах албан тушаалтнуудад зориулсан сургалт өнөөдөр нийслэлийн нутгийн захиргааны цогцолбор байранд болж байна.
Сургалтад нийслэл, дүүргийн Засаг даргын Тамгын газар болон нийслэлийн харьяа байгууллагын удирдах албан тушаалын 300 албан хаагч оролцож байгаа бөгөөд НЗДТГ-ын дарга П.Хадбаатар нээж, үг хэллээ.
Ёс зүйн хорооны дарга, Төрийн албаны зөвлөлийн гишүүн Ц.Амартөгс “Төрийн албан хаагчийн ёс зүй”, АТГ-ын Урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх хэлтсийн ахлах ажилтан, ахлах комиссар Б.Тэрбиш “Авлига, ашиг сонирхлын зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх”, Удирдлагын академийн Эрх зүйн тэнхимийн эрхлэгч, доктор А.Алтанзул “Ёс зүйн зөрчил, эрх зүйн үндэслэл, хариуцлага” сэдвээр илтгэл хэлэлцүүлж байна.
Ёс зүйн хорооны дарга, Төрийн албаны зөвлөлийн гишүүн Ц.Амартөгс “Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай хууль 2023 онд батлагдсан. Тус хуулиар төрийн албан хаагчийн ёс зүйн хэм хэмжээ, нийтлэг үүрэг, хариуцлагыг тогтоож өгсөн. Тухайлбал, төрийн албан хаагч иргэдийн асуудлыг анхааралтай сонсож, хууль тогтоомжоор олгосон үйл ажиллагааны хүрээнд хариу өгдөг байх ёстой. Тиймээс төрийн албан хаагч мэргэжил болон харилцаа хандлагын хувьд ямар үүрэг хүлээж байна вэ гэдгийг сургалтаар хэлэлцэн таниулж байна. Мөн албан хаагч алдаа гаргах нөхцөл байдал хэрхэн үүсэж байна вэ гэдгийг тодорхойлж, алдаа, зөрчил гаргахгүй байлгахад сургалт чиглэлээ. Өнөөдрийн сургалтад оролцож байгаа нийслэл болон нийслэлийн харьяа байгууллагын удирдах албан тушаалтнууд эдгээр хэм хэмжээ, үүрэг, зарчмыг манлайлан мөрдүүлэхэд анхаарч байна” гэлээ.
Төрийн албан хаагчийн ёс зүйн тухай хуульд “Төрийн албан хаагч хүнлэг, энэрэнгүй байх, үнэнч, шударга байх, хариуцлагатай байх, манлайлах, хамтач байх ёс зүйн зарчмыг баримтална” хэмээн заажээ. Төрийн албан хаагчийн ёс зүй, байгууллагын соёлыг өдөр тутмын энгийн үйлдлээс эхэлж сайжруулдаг. Албан хаагч хувийн харилцаа, хандлага болон иргэдийн хүсэлтийг шийдэхэд сэтгэл гаргаж ажилладаг байх тал дээр анхаарах хэрэгтэйг сургалтын үеэр онцоллоо.
Төрийн албан хаагч ард түмэндээ чин сэтгэлээсээ үйлчилж, төрийн албаны нэр хүндийг эрхэмлэх, зан харилцаа, үг, үйлдлээрээ хүний эрх, эрх чөлөө, нэр төр, алдар хүнд, хууль ёсны ашиг сонирхлыг хүндэтгэх, албан үүргээ гүйцэтгэхдээ бусдад аливаа хэлбэрээр дарамт үзүүлэхгүй байх, ялгаварлан гадуурхахгүй байх зэрэг ёс зүйн нийтлэг хэм хэмжээг сахин мөрдөх үүрэгтэй. Эдгээр үүрэг, хэм хэмжээг өдөр тутмын үйл ажиллагаа, төрийн албан хаагчийн ёс зүйн хүрээнд байнгын мөрдөж занших ёстойг сургалтаар танилцуулж байна.
Улстөр нийгэм
Их, дээд сургуулиудын академик эрх чөлөөг хангаж, өмчийн хэлбэр харгалзалгүйгээр дэмжин ажиллана
Өнгөрсөн наймдугаар сард Боловсролын сайд П.Наранбаяр Монголын хувийн их дээд сургуулиудын холбооны төлөөлөлтэй уулзах үеэр ярилцсаны дагуу нэгдсэн байдлаар бүх хувийн их, дээд сургуулийн удирдлагуудтай уулзлаа.
Хувийн их, дээд сургуулийн удирдлагууд тулгамдаж буй асуудлуудаа хэлэлцэн нэгтгэж, төрийн дээд боловсролын салбар дахь оролцоо дэмжлэг болон эрх зүйн орчин, элсэлтийн босго, дээд боловсролын байгууллагуудын эрэмбэ, багшийн хөгжил болон нийгмийн баталгаа гэсэн чиглэлүүдээр санал хүсэлтээ илэрхийлэв. Тухайлбал, их, дээд сургуулийн онцлогийг харгалзаж үнэлэх замаар эрэмбэ тогтоох, төрийн зүгээс өмчийн хэлбэрийг ялгахгүйгээр адил тэгш бодлого хэрэгжүүлэх, салбарт хэрэгжиж буй хуулиудад өөрчлөлт оруулах шаардлагатай гэлээ.
Боловсролын сайд П.Наранбаяр их, дээд сургуулиудын академик эрх чөлөөг хангаж, өмчийн хэлбэр харгалзалгүйгээр дэмжин ажиллахаа онцолж, дээд боловсролын байгууллагуудын онцлог, чиглэлийг харгалзан ангилах байдлаар хөндлөнгийн байгууллагаар эрэмбэ тогтоолгох, элсэлтийн босгыг үе шаттайгаар өсгөн элсэгчдийг чанаржуулах бодлого баримтална хэмээв. Мөн бүх санал хүсэлтэд хариу өгч, нэгтгэж эрэмбэлэн үе шаттайгаар шийдвэрлэхээ хэллээ гэж Боловсролын яамнаас мэдээллээ.
Улстөр нийгэм
С.Амарсайхан: Цаг агаарын гэнэтийн аюултай үзэгдэлд бэлэн байх, хүлэмжийн хийг бууруулах томоохон сорилт тулгарч байна
Монгол Улсын Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан өнөөдөр УИХ дах Байгаль орчныг хамгаалах бүлгэмийн гишүүдийг хүлээн авч уулзлаа.
Уулзалтаар "Уур амьсгалын өөрчлөлтийн Үндэсний хороо"-оос өнгөрсөн онд хийж, хэрэгжүүлсэн ажлын тайлан болоод цаашид хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөөг танилцуулсан юм.
Сүүлийн 80 жилд манай улсад агаарын температур 2.4 хэм өссөн, жилийн дундаж хур тунадас 7.3 хувь, нэг хүнд ногдох хүлэмжийн хийх ялгарал дэлхийн дунджаас 2.7 дахин нэмэгдсэн. Мөн сүүлийн 20 жилд гамшигт үзэгдлийн давтамж хоёр дахин нэмэгдээд байна. Үүнтэй холбоотойгоор өнгөрсөн жилийн зудын нөхцөл байдал гамшгийн хэмжээнд хүрч, 7.4 сая толгой мал хорогдсон. Энэ нь нийгэм, эдийн засагт ихээхэн хэмжээний хохирол учруулсан. Иймд цаг агаарын гэнэтийн аюултай үзэгдэлд бэлэн байх, үндэсний сөрөн тэсвэрлэх чадамжаа нэмэгдүүлэх, байгалийн нөхөн сэргээлт хийх, хүлэмжийн хийг хэрхэн бууруулах зэрэг томоохон сорилт тулгарч байгаа юм.
Гишүүдийн зүгээс цаг агаарын аюулт үзэгдлээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг сайжруулах, төр, иргэн, аж ахуйн нэгжүүдийн уялдаа холбоог хангах, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицон ажиллаж, амьдрах шийдлүүдийг оновчтой гаргах нь чухал гэдэг саналыг илэрхийллээ.
Уур амьсгалын өөрчлөлтөөс урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр гадаад хамтын ажиллагаагаа өргөжүүлэх, УИХ-ын тогтоол, шийдвэрээ гаргаж, холбогдох яамдуудад хүргүүлэх, энэ чиглэлийн судалгаа шинжилгээний ажлыг эхлүүлэх шаардлагатай байгааг Монгол Улсын Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан онцоллоо гэж ОБЕГ-аас мэдээллээ.
