Урлаг спорт
Сяньбигийн үеийн бунхант булшны малтлага судалгаа хийв
МУИС-ийн Улаанбаатар Сургуулийн Түүх, археологийн багш Т.Идэрхангай ахлагчтай судалгааны анги нь 2019 онд Дархан-Уул аймгийн Хонгор сумын Гавилуй уулын баруун бэлд 18 тооны бүлэг оршуулгын дурсгалыг анх бүртгэн баримтжуулж, 2021 онд анхны малтлага судалгааны ажлаа гүйцэтгэн Сяньбичүүдийн үлдээсэн дурсгал болохыг тодорхойлсон билээ.
Тус судалгааны анги өнгөрсөн онд буюу 2022 оны 6 дугаар сард 2 бунхант булшийг сонгон малтан судалж Монгол нутгаас урьд өмнө олдож байгаагүй бүтэн бугын тахилга зэрэг 26 дэсийн 28 ширхэг олдворыг танилцуулж байсан бол энэ жилийн малтлага судалгааг аймгийн Засаг даргын дэмжлэг, орон нутгийн санхүүжилтээр 6 дугаар сарын сүүлчээр эхлүүлж 8 дугаар сарын эхээр дуусгах төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна.
Энэ сарын 01-ний өдөр малтлагын үр дүнг буюу малтлагаас илэрсэн олдвор, хэрэглэгдэхүүнд анхан шатны бэхжүүлэлт хийж сэргээн засварлах, мөн шавьжны судалгааг хэрхэн хийж буйг аймаг орон нутгийн удирдлагууд, орон нутгийн иргэдэд үзүүлж, эртний түүхийн үнэ цэн, судалгааны ач холбогдол, ирээдүйн үр өгөөжийн талаар танилцууллаа.
Төслийн ахлагч Т.Идэрхангайн тайлбарласнаар: -Дурсгалт газрын хөрс нь ихээхэн өвөрмөц бөгөөд тус газрыг сяньбичүүд маш сайн сонгож оршуулга үйлдсэн нь энэ газрыг түшиглэсэн түүхэн аялал жуулчлалын цогцолбор байгуулах боломжийг олгож байна гэв. Тэрээр цааш нь бид энэ жил том хэмжээтэй хоёр булшийг сонгон судалсан. Зүүн урагш хандсан үүдтэй 9 дугаартай бунхант булш нь эрт үед тоногдсон хэдий ч эртний түүх, тэр дундаа Сяньбичүүдийн түүхэнд урьд өмнө илэрч байгаагүй онцгой өвөрмөц олдворуудтай байна.
Харин баруун хойш хандсан үүдтэй 7 дугаартай бунхан нь тоногдоогүй бүтэн байсан хэдий ч язгууртны хоёр авс хоосон байгаа нь анхаарал татаж байна. Энэ нь тухайн үеийн түүх, соёлыг судлахад онцлог хэрэглэгдэхүүн боллоо. Уг бунханд язгууртны 2 оршуулгаас гадна үүдэнд нь зарц, бараа бологсод байх магадлалтай босоо болон хагас суугаа байдалтай хоёр хүний бүтэн шарил, дал, 4 өндөр тавьсан байна. Мөн дорго, шувуу зэрэг ан амьтад, бод мал байна. Малтлагаар олон тооны сонгодог хэлбэрийн шавар ваарнууд бүтнээрээ олдсон нь ховор тохиолдол бөгөөд анхны байдлаараа байгаа нь ихээхэн онцлогтой юм.
Энэхүү бүлэг дурсгал нь Айрагийн гозгорын дурсгалтай гадаад болон дотоод зохион байгуулалтаараа ерөнхийдөө ижил ч зарим талаараа гадаад зохион байгуулалтын хувьд Айрагийн гозгорт байхгүй хэв шинжтэй, өвөрмөц зохион байгуулалттай байна. Зарим булшнууд нь хэмжээний хувьд Айрагийн гозгор дахь булшнуудаас том байгаагаараа онцлог.
Энэ оршуулгын дурсгалт газар нь СЯНЬБИЧҮҮД-тэй холбоотой Монгол нутгаас илрэн олдоод буй 2 дахь том оршуулгын газар болохоороо түүхэн чухал ач холбогдолтой учир дээрх бүх судалгааг нэгтгэн шинэ бүтээл туурвих, олон нийтэд танин мэдэхүйн мэдлэг олгох, баримтад кино хийх, өвөг дээдсийн түүхийг бодит баримтад тулгуурлан дэлхий дахинаа сурталчлан таниулах зэрэг ажлыг хийх нь зүйтэйг онцлов.
Малтлага судалгаанд тулгуурлан дурсгалт газар дээр хээрийн ил музей байгуулах урьтач нөхцөлийг бүрдүүлэх, аялал жуулчлалын бүтээгдэхүүн болгох, эх орны түүхийг хойч үедээ үнэн зөвөөр нь өвлүүлэн үлдээх зорилготой тус судалгааны ажлыг цааш үргэлжлүүлэхийг орон нутгийн удирдлагууд дэмжиж байгаа бөгөөд ирэх жил тодорхой дэмжлэг үзүүлнэ гэв.
Эх сурвалж: Дархан-Уул аймгийн Соёл, урлагийн газар
Урлаг спорт
Хөгжлийн бэрхшээлтэй залуус явган аялал хийж байна
Урлаг спорт
Даншиг наадам энэ сарын 27-29-нд болно
НЗДТГ, нийслэлийн Аялал жуулчлалын газар Монголын бурхан шашинтны төв Гандантэгчэнлин хийдтэй хамтран “Даншиг наадам-Хүрээ цам 2025” шашин соёлын наадмыг зургаадугаар сарын 27-29-ний өдрүүдэд Хүй долоон худагт зохион байгуулна.
Даншиг нь Монголын соёл, шашны зан үйл, өв уламжлалыг хадгалсан, өвөрмөц онцлогтой наадам бөгөөд аялал жуулчлалыг хөгжүүлж, олон улсын жуулчдыг татах өндөр ач холбогдолтой юм.
Энэ жил уг наадмыг анх удаа нийслэл хотын иргэдийн баяр болгон зохион байгуулж байгаагаараа онцлогтой. Тус наадмыг Улаанбаатар хотын тахилга шүтлэгт дөрвөн уул болох Богдхан, Сонгинохайрхан, Чингэлтэй хайрхан, Баянзүрх хайрхныг тахих ёслолоор зургаадугаар сарын 27-ны өдөр эхлүүлнэ. Мөн энэ үеэр нийслэлийн хэмжээнд үйл ажиллагаа явуулдаг сүм хийдүүд цан хэнгэргээ дуугарган, ард иргэдийн сайн сайхны төлөөх хурал ном хурж, буян үйлдэн, сайн үйлсийн ажил зохион байгуулах юм.
Түүнчлэн уг наадмын үеэр лам нарын дунд ном хаялцах, мэтгэлцэх, балин тосон урлалын тэмцээн зохиогддог бөгөөд Даншигийн цуваа, Сүнчэ айлдвар, Очирвааны тахилга, Чингис хааны сан, цам харайх, сор залах, соёмбот туг залах, шашны сүлд дуулал эгшиглүүлэх зэрэг шашин соёлын олон арга хэмжээ болно. Мөн хүчит бөхийн барилдаан, хурдан морь болон жороо морины уралдаан, сээр цохих тэмцээн, шагайн болон сур харвааны наадам болохоос гадна жижиг, дунд бизнес эрхлэгчдийн үзэсгэлэн, Улаанбаатар хотын түүхэн гэрэл зургийн үзэсгэлэн, монгол хувцасны үзүүлбэр, есөн дүүргийн Ардын авьяастнуудын тоглолт, Улаанбаатар театрын “Монгол туургатан” уран бүтээлээ толилуулна.
Даншиг наадам нь анх 1639 онд Өндөр гэгээн Занабазарыг Монгол түмний шашны тэргүүн, анхдугаар Богд Жавзандамба хутагтын ширээнд өргөмжлөн залах үеэс эхлэлтэй бөгөөд Монголын шашин соёлын томоохон арга хэмжээ юм. Бурхны шашны бага таван ухааны бүжиглэлийн ухаанд багтах цам нь Даншиг наадмын гол онцлог. Цамын үеэр Очирваань бурхан болон цагаан өвгөн, мөн нийслэл хотыг хүрээлэх дөрвөн дагшин уулын эзэд болох хангарди, гахай, нохой, хөх өвгөн болон бусад дүрд хувирсан 120 гаруй цамчин баг өмсгөл, ур хийц уран нарийн, гоёмсог чимэг зүүлт, барьц хэрэгслээрээ гоён, гар, хөл, биеийн хөдөлгөөнөөр дотоод сэтгэлийн бясалгалыг илэрхийлэн, хортон дайсан, ад зэтгэрийг даран сөнөөж буй хөдөлгөөнүүдийг уран яруугаар үзүүлдэг.
Урлаг спорт
“УИХ-ын цом 2025” спортын тэмцээн эхэллээ
Жил бүр уламжлал болон зохион байгуулагддаг “УИХ-ын цом 2025” шилжин явах цомын төлөөх тэмцээн энэ сарын 24-ний өдөр эхэлсэн байна.
Улсын Их Хурал, түүний Тамгын газар болон Улсын Их Хуралд ажлаа шууд тайлагнадаг байгууллагын ажилтан, албан хаагчдын бие бялдарыг хөгжүүлэх, чөлөөт цагийг зөв боловсон өнгөрүүлэх зорилготойгоор жил бүр зохион байгуулагддаг энэхүү арга хэмжээг Санхүүгийн зохицуулах хороо 2025 онд зохион байгуулж байна. Тэмцээн таван төрлөөр явагдах бөгөөд нийт 13 байгууллагын 600 орчим тамирчин оролцож байна.
Тэмцээнд оролцож буй байгууллагуудын баг, тамирчид шатар, ширээний теннис, буудлага, волейбол, сагсан бөмбөг гэсэн таван төрлийн спортоор хурд, хүч, авхаалж самбаагаа сорин өрсөлдөж, шилдгүүдээ тодруулах юм.
Тэмцээнийг Улсын Их Хурлын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Б.Баасандорж нээж, Улсын Их Хурлын гишүүд, тэмцээнд оролцогч байгууллагуудын удирдлагууд оролцлоо хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.
