Цаг үе
Сэтгэцийн эрүүл мэндийг ярихгүйгээр эрүүл мэндийн тухай ярих боломжгүй
Сэтгэцийн эрүүл мэндийн дэлхийн өдрийг тохиолдуулан СЭМҮТ-өөс “Сэтгэцийн эрүүл мэндийн боловсролыг хүн бүрт” уриатай олон улсын эрдэм шинжилгээний хурлыг энэ сарын 13-14-нд Хүүхдийн ордонд зохион байгууллаа.
Хуралд ЭМЯ, ДЭМБ, СЭМҮТ, Монголын сэтгэцийн эрүүл мэндийн нийгэмлэг, АШУҮИС-ийн Сэтгэцийн эрүүл мэндийн тэнхмийн эрдэмтэн судлаачид, эмч, мэргэжилтнүүдээс гадна төрийн болон хувийн хэвшлийн байгууллагын төлөөлөл оролцож сэтгэцийн эрүүл мэндийн боловсролыг иргэдэд хэрхэн зөв оновчтой хүргэх болон тулгамдаж буй асуудлын талаар санал солилцож шийдвэрлэх арга замын талаар ярилцлаа.
.JPG)
Олон улсын хуралд Эрүүл мэндийн сайд С.Чинзориг цахимаар мэндчилгээ дэвшүүлж амжилт хүссэн. Тэрбээр хэлсэн үгэндээ “Сэтгэцийн эрүүл мэндийг ярихгүйгээр эрүүл мэндийн тухай ярих боломжгүй юм. Тиймээс сэтгэцийн эрүүл мэндийн салбарт судалгаа шинжилгээний ажил, нотолгоонд тулгуурласан сэтгэц нийгмийн болон эмнэлгийн тусламж үйлчилгээг улам эрчимжүүлэх, дэлхийн жишигт нийцүүлэн шинэ оношилгоо, эмчилгээний арга зүйг нэвтрүүлэх, хүн амд мэдээлэл, сургалт сурталчилгаа, нөлөөллийн ажлыг эрчимжүүлэх шаардлагатай байна” хэмээн онцолсон.
Хурлын үндсэн илтгэлийг “Эрт илрүүлэг ба сэтгэцийн эрүүл мэнд” сэдвээр СЭМҮТ-ийн ерөнхий захирал В.Баярмаа, “Монгол Улсад амиа хорлох, төрх үйл судлагдаж буй өнөөгийн байдал” сэдвээр тус төвийн Сэтгэцийн эрүүл мэндийн тэнхимийн эрхлэгч З.Хишигсүрэн нар тавилаа.
Хоёр өдрийн турш үргэлжилсэн олон улсын эрдэм шинжилгээний хуралд Дэлхийн сэтгэцийн эмгэг судлалын нийгэмлэгийн тэргүүн профессор Норман Сарториус, Австри улсын Вена хотын АУИС-ийн профессор Йоханнес Ванчата, БНСУ-ын Чунчоннам-догийн Сэтгэцийн эрүүл мэндийн төвийн профессор Lee Sang Eun нар “Жирэмсэн ба төрсний дараах үеийн сэтгэцийн эмгэг”, “Япон дахь шизофрени өвчний үеийн психофармакологийн дэвшил” сэдвээр илтгэл тавьж, сэтгэцийн эмгэгийн тусламж үйлчилгээг эмнэлгээс олон нийтэд суурилсан системд шилжүүлэх Баруун Европын туршлагын талаар сонирхолтой мэдээлэл хүргэлээ.
Хурлын үеэр эрүүл мэндийн байгууллага, Сэтгэцийн эрүүл мэндийн төв, хүний эрхийн байгууллагууд иргэдэд сэтгэл заслын зөвлөгөө өгч, салбарын үзэсгэлэн худалдаа зохион байгуулсан.
Монголчуудын сэтгэцийн эрүүл мэндийн талаар анагаах ухааны доктор, профессор Л.Насанцэнгэл мэдээлэл өглөө. Тэрбээр “Монгол Улсын хэмжээнд сэтгэцийн эмгэгийн тархалтын судалгаа хамгийн сүүлд 2013 онд хийгдэж байсан. Тус судалгааг гүйцэтгэхдээ Монгол орны 11 аймаг, нийслэлийн тодорхой дүүргийн хүн амыг хамруулсан байдаг.
Нийгмийн хөгжилтэй зэрэгцэн иргэдийн дунд маш олон асуудал тулгамддаг. Бид бүхний сонссон, уншсан, харсан сөрөг мэдээлэл ямар хэмжээнд байна төдий чинээ стресст автаж тайван бус болдог. Нийт хүн амын 70 гаруй хувь нь сэтгэцийн хувьд эрүүл гэж үзэж байгаа бол 25 орчим хувь нь тулгамдсан асуудалтай. Иймд сэтгэлээ тайван байлгах, ажлаа сайтар төлөвлөх, өөрт онц ач холбогдолгүй сөрөг мэдээллээс зайлсхийхийг сэтгэцийн эмч нар зөвлөдөг” гэлээ.
“Сэтгэцийн эрүүл мэндийн боловсролыг хүн бүрт” уриатай тус эрдэм шинжилгээний хуралд гадаадын сэтгэл зүйч эрдэмтэд оролцож байгаа нь манай эмч, мэргэжилтнүүдэд мэдлэг туршлагаа сайжруулах, хамтран ажиллах боломж нээгдэж байна хэмээн онцолж байлаа.
Сэтгэцийн эрүүл мэндийн үндэсний төвөөс олон улсын эрдэм шинжилгээний хуралд илтгэл хэлэлцүүлсэн мэргэжилтнүүдээс шилдгүүдээ шалгаруулсан ба судалгааны ажил аман илтгэлийн төрөлд АШУҮИС-ийн АУС-ийн Сэтгэцийн эрүүл мэндийн тэнхимийн багш Б.Баасандорж “Эмнэлгийн чанартай албадлагын арга хэмжээнд хамрагдагсдын эрхийг хамгаалах асуудалд” сэдвээр тэргүүн байр эзэлсэн бол дэд байрыг Нийслэлийн Аддиктологи, зан үйл, сэтгэл заслын төвийн эмчилгээ эрхэлсэн орлогч дарга Д.Чулуунболор “ “Тимузол” 500мг эмийн архины харшил өдөөх эмчилгээний эмнэлзүйн судалгааны зарим үр дүнгээс”, гуртгаар байрыг Баянзүрх дүүргийн сэтгэцийн их эмч П.Болортуяа “COVID-19 цар тахлын дараах хүн амд эрүүл мэндийн тусламж үзүүлж буй Баянзүрх дүүргийн ӨЭМТ-д ажиллаж буй эмч, сувилагч, бусад ажилтнуудын сэтгэцийн эрүүл мэндийн байдлыг үнэлэх нь” сэдвээр тус тус шалгарлаа.
Мөн судалгааны ажил ханан илтгэлийн төрлөөр тэргүүн байрыг СЭМҮТ-ийн Эмчилгээ эрхэлсэн дэд захирал Н.Оюунчимэгийн “Гарын алганы трирадиусын “ATD”, “TDA”, “DAT” өнцгийг шизофрени эмгэгтэй хүмүүст судалсан нь”,
дэд байр АШУҮИС-ийн АУС-ийн Сэтгэцийн эрүүл мэндийн тэнхимийн резидент эмч Г.Уранчимэг “Эпилепситэй эмчлүүлэгчдийн өвчин, эмчилгээний талаарх асран хамгаалагч нарын ойлголт”, гутгаар байр АШУҮИС-ийн Сувилахуйн сургуулийн багш С.Дэлгэрмаа “Улаанбаатар хот дахь оюуны хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн бие даасан байдал, асран хамгаалагчийн ачааллын хамаарлын судалгаа” сэдвээр шалгарсан байна.
Олон нийтэд сэтгэцийн эрүүл мэндийг хамгаалах чиглэлээр сургалт, нөлөөлийн ажил зохион байгуулснаар сэтгэцийн эмгэгээс урьдчилан сэргийлэх мэдээлэл, мэдлэг олгож, хүн амын сэтгэцийн эрүүл мэндийг дэмжих чухал ач холбогдолтой ба хурлын үр дүнгээс мэргэжилтнүүд сэтгэцийн эрүүл мэндийн өнөөгийн байдлын талаар зөвлөмж гаргах юм.
Цаг үе
БНСУ-д хөдөлмөрийн гэрээний ажилтан илгээсээр байна
Монгол Улсын Засгийн газар Гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам болон БНСУ-ын Засгийн газар Хөдөлмөр эрхлэлт, хөдөлмөрийн яам хооронд байгуулсан гэрээ, хэлэлцээрийн дагуу хөдөлмөрийн гэрээт ажилтан илгээх үйл ажиллагааг ХХҮЕГ тасралтгүй зохион байгуулан ажиллаж байна.
БНСУ нь 17 улс орноос гадаад ажилтан хүлээн авдаг бөгөөд Монгол Улс 2004 оноос өнөөг хүртэл жил бүр ажиллах хүсэлтэй иргэдийг бүртгэх, илгээх үйл ажиллагааг зохион байгуулдаг Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Цорын ганц Төрийн байгууллага юм.
БНСУ-ын хөдөлмөрийн хөлсний 2024 онд мөрдөгдөж буй хэмжээ цалингийн доод 2,060,740 вон байна.
Өнгөрсөн 2024 онд 722 хүн илгээсэн байна. Хөдөлмөрийн биржийн ажил хайгчаар байршсан иргэдэд улирал тутам ажлын санал ирж, сар бүрийн тогтсон өдөр илгээсээр байна.
Өнөөдөр буюу 2025 оны 04 сарын 02-ны өдөр аж үйлдвэрийн салбарт 22 ажилтан ажиллахаар тус улсыг зорилоо.
Мөн 04 дүгээр сарын 08-нд тогтвортой 13 ажилтан, ХАА, газар тариалан 2 ажилтан, Үйлчилгээ 2 салбарт 5, Барилга 1 ажилтан тус тус илгээхээр бэлтгэл ажил хийгдэж байна.
Мөн барилгын салбарт илгээгдэх иргэн хувийн шалтгаанаар явах боломжгүй гэх хариу өгөөд байгаа аж.
Сүүлийн үед БНСУ-аас ажлын санал ирсний дараа иргэдийн өөрсдийн хариуцлагагүй байдлаас шалтгаангүйгээр хойшлуулах, явахгүй гэх мэт шалтгаан ихээр гарч байгаа тул БНСУ-ын ажил олгогч тухайн ажилтныг 17 улсын ажил хайгч олон дундаас сонгож, тухайн улсдаа татвар төлж, бичиг баримтыг бүрдүүлэн 6 сар орчим хүлээсний дараа хүлээн авах, цаг хугацаа, санхүүгийн тодорхой хохирол амсах эрсдэлтэй байдал удаа дараа үүсгэж байна.
Иймд манай улсын ажил хайгч иргэдийг олноор сонгохгүй байх эрсдлийг үүсгэж байгаа тул ажлын санал ирсэн иргэдийг дээрх асуудал үүсгэхгүй байхыг сануулж байна.
Цаг үе
ХӨСҮТ: Улаанбурхан өвчний батлагдсан тохиолдол 253 болжээ
Цаг үе
Авлигатай тэмцэх газрын даргыг улируулан томилуулах тухай саналыг дэмжив
Улсын Их Хурлын Хууль зүйн байнгын хорооны 2025 оны дөрөвдүгээр сарын 02-ны өдрийн хуралдаанд Монгол Улсын Ерөнхий сайдаас Улсын Их Хуралд ирүүлсэн Авлигатай тэмцэх газрын даргыг улируулан томилуулах тухай саналыг хэлэлцэн шийдвэрлэлээ. Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Н.Учрал Ерөнхий сайдын саналыг танилцууллаа.
Авлигатай тэмцэх тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1, 21.4-т заасныг тус тус үндэслэн Авлигатай тэмцэх газрын даргаар Зандраагийн Дашдавааг улируулан томилуулахаар саналаа ирүүлжээ. З.Дашдавааг Монгол Улсын Их Хурлын 2019 оны 37 дугаар тогтоолоор Авлигатай тэмцэх газрын даргаар томилсон бөгөөд бүрэн эрхийнхээ хугацаанд хуульд заасан чиг үүргээ хариуцлагатай, шударгаар, үр дүнтэй хэрэгжүүлэн ажилласан хэмээн танилцууллаа.
З.Дашдаваа нь 1974 онд Хэнтий аймгийн Өндөрхаан хотод төрсөн. 51 настай, яс үндэс халх, эрэгтэй. Дээд боловсролтой, хуульч мэргэжилтэй, хууль зүйн ухааны доктор, Монгол Улсын гавьяат хуульч болохыг Н.Учрал сайд танилцуулав. Тэрбээр 1995 оноос 2019 оныг хүртэл цагдаагийн байгууллагад хэрэг бүртгэгч эрүүгийн төлөөлөгчөөс эхлээд Цагдаагийн ерөнхий газрын Дотоод хяналт шалгалт, аюулгүй байдлын хэлтэс, тасгийн дарга, хэлтсийн дарга, дэд даргаар дэвшин ажиллаж улмаар 2019 онд Авлигатай тэмцэх газрын даргаар томилогдсон байна. Тэргүүн комиссар З.Дашдаваа нь цагдаагийн байгууллагад 24 жил, Авлигатай тэмцэх газарт зургаа дахь жилдээ, хууль сахиулах байгууллагад 30 дахь жилдээ ажиллаж байгаа аж.
Үргэлжлүүлэн З.Дашдаваагийн томилогдон ажилласан хугацааны үйл ажиллагааны талаар дэлгэрэнгүй танилцуулав. Өнгөрсөн хугацаанд төрийн өндөр албан тушаалтнууд холбогдсон, улсын аюулгүй байдал, эдийн засагт сөрөг үр дагавар бүхий олон их наяд төгрөгөөр хэмжигдэх хохиролтой авлигын хэргүүдийг богино хугацаанд шалган тогтоох ажлыг удирдан, хууль сахиулах байгууллагуудтай хамтран хянан шийдвэрлэсэн байна. Мөн олон улсын байгууллагуудын хамтын ажиллагааны хүрээнд Ази-Номхон далайн орнуудын хууль сахиулах байгууллагуудын сүлжээ байгуулах эхлэлийг тавьж, хөрөнгө буцаах байгууллага хоорондын авлигын эсрэг сүлжээний харилцаа хамтын ажиллагааг улам бүр өргөжүүлэн батжуулахад үнэтэй хувь нэмрээ оруулсан гэв. Гадаад улсын ижил чиг үүрэг бүхий байгууллага болон олон улсын байгууллагатай хамтран ажиллаж, гадаад улсад байгаа гэмт хэрэг үйлдэж олсон хөрөнгө орлогыг битүүмжлэх, хураан авах, хөрөнгө буцаан авах үйл ажиллагааны хүрээнд 2021-2024 онд нийт 13.9 сая ам.долларын үнэ бүхий хулгайлагдсан хөрөнгийг улс орондоо буцаан авчирч, улсын орлого болгосон байна. Мөн хуулийн дагуу ХАСХОМ гаргагч нийтийн албан тушаалтан өөрийн болон гэр бүлийн гишүүдийн татвар ногдох орлогоо үнэн зөв мэдүүлээгүй нөхцөл байдлыг шалган 2023 онд 8.3 тэрбум төгрөгийн зөрчил илрүүлж, 637 сая төгрөг, 2024 онд 2.1 тэрбум төгрөгийн зөрчилд 136.4 сая төгрөгийн нөхөн татвар, торгууль, алданги ногдуулж барагдуулсан юм байна.
Авлигын эсрэг олон нийтийг соён гэгээрүүлэх урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хүүхэд залуучуудад шударга ёсны үнэ цэн, үнэт зүйлийг ойлгуулах, хүмүүжил дадлын бий болгоход туслах, авлигыг үл тэвчих үзэл санааг түгээн дэлгэрүүлэх үйл ажиллагааг өргөн хүрээнд тодорхой бүлгийн онцлогийг харгалзан зохион байгуулсан нь зохих үр дүнд хүрч үнэлгээгээр хүүхэд залуучуудын шударга байдлын түвшин 0.8 пунктээр нэмэгдсэн үзүүлэлттэй байгааг Н.Учрал сайд онцолсон юм. З.Дашдаваа нь улс төр, бизнесийн бүлэглэлийн нөлөөллөөс ангид, хууль шударга, ёсны зарчмыг дээдэлж, хүний эрхийг хангаж, хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ чин шударгаар нэр төртэй биелүүлж ирснийг онцлон Авлигын эсрэг хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.4-т заасныг баримтлан Монгол Улсын Ерөнхий сайд Авлигатай тэмцэх газрын даргаар албан тушаалд улируулан томилуулах саналтай байгаа гэв.
Н.Учрал сайдын дээрх танилцуулга болон хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Сандаг-Очир, Г.Уянгахишиг, Ж.Алдаржавхлан, Ч.Ундрам, Д.Цогтбаатар нар асуулт асууж, хариулт авсан юм. Мөн Улсын Их Хурлын гишүүн П.Сайнзориг, Д.Ганбат, Г.Уянгахишиг, Б.Энхбаяр, М.Нарантуяа-Нара, Ч.Ундрам нар үг хэлэв.
Авлигатай тэмцэх нь бүх нийтийн үйл хэрэг бөгөөд үүнд Авлигатай тэмцэх газар бүхий л үйл ажиллагааг нэгтгэн, энэ төрлийн гэмт хэргийг таслан зогсоож, илрүүлж, хариуцлага тооцох ажлыг гүйцэтгэдэг онцлогтойг гишүүд тодотгон тэмдэглээд, цаашид бүх нийтийн соён гэгээрүүлэх, авлигыг үл тэвчих хандлагыг түгээн дэлгэрүүлэх чиглэлээр илүү эрчимтэй ажиллахыг хүссэн юм. Түүнчлэн Авлигын төсөөллийн индексийг сайжруулах чиглэлд анхаарах, шаардлагатай бол санал хүсэлтээ Улсын Их Хурал, Хууль зүйн байнгын хороонд нээлттэй ирүүлж, түүнийг нь дэмжин ажиллахаа илэрхийлж байв. Г.Уянгахишиг гишүүн, Авлигатай тэмцэх газрын даргын үйл ажиллагааны үнэлгээг бүрэн эрхийнх нь хугацаагаар тодорхойлдог үнэлгээ, шалгууртай байх нь зүйтэй хэмээсэн бол Д.Ганбат гишүүн З.Дашдаваа даргын авлигатай тэмцэх эрмэлзлэл, үйл ажиллагааг үнэлж, дэмжиж байгаагаа илэрхийлсэн. Төрийн өмчийн компаниудад авлигын гол асуудлууд үүсдэг бөгөөд үүнийг хянахад бэрх болж байгаа талаарх З.Дашдаваа даргын үгэнд анхаарал хандуулахыг Б.Энхбаяр гишүүн онцлоод, аливаа улсын авлигын эсрэг тэмцэл нь улс төрөөс, Засгийн газраас, улс төрчдийн манлайллаас ихээхэн хамаардаг гэв.
Ингээд санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон Улсын Их Хурлын 18 гишүүний 16 нь Монгол Улсын Ерөнхий сайдаас Улсын Их Хуралд ирүүлсэн Авлигатай тэмцэх газрын даргыг улируулан томилуулах тухай саналыг дэмжив. Иймд энэ талаарх санал, дүгнэлтээ чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар боллоо.
-
Улстөр нийгэм2020/04/14
УИХ-ын байнгын хороодын хуралдаан өнөөдөр болно
-
Улстөр нийгэм2021/09/16
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Хил хамгаалах ерөнхий газарт ажиллалаа
-
Цаг үе2020/09/22
Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулбал сайн
-
Улстөр нийгэм2021/10/25
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэд ОХУ-ын Засгийн газрын орлогч дарга А.Л.Оверчук бараа...