Үзэл бодол
У.Хүрэлсүх: Архивын шинэ сан хөмрөг бүрдүүлэх, цахим архивыг хөгжүүлэхэд онцгой анхаарах шаардлагатай
“Шинэ сэргэлт-Цахим архив” сэдэвт архив, албан хэрэг хөтлөлтийн ажилтны анхдугаар чуулган Төрийн ордонд 2022 оны 11 дүгээр сарын 17-ны өдөр боллоо. Чуулганд 30 мянга орчим төр, хувийн хэвшлийн байгууллага, аж ахуйн нэгжийн 80 мянга гаруй ажилтан, албан хаагч, архив, албан хэрэг хөтлөгчдийн төлөөлөл болох 500 гаруй хүн оролцов.
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүх чуулганыг нээж хэлсэн үгийг бүрэн эхээр нь хүргэж байна:
Төрийн ой санамжийн өв санг баригч эрхэм хүндэт архивчид аа,
Чуулганы төлөөлөгчид өө,
Эрхэм хүндэт нөхөд өө.
Эх орныхоо өнцөг булан бүрээс хүрэлцэн ирсэн эрхэм хүндэт архивчид Та бүхэнд удахгүй тохиох орчин цагийн архивын алба үүсэн байгуулагдсаны 95 жилийн ой, Монгол Улсын Архивчдын өдрийн баярын мэндийг өргөн дэвшүүлье.
Архив бол “Түмэн үеийн түүхийн толь, төр түмний оршихуйн үндэс, улс үндэстний ой санамжийн цогцлол” байдаг.
Улс үндэстний оршин тогтнохуйн үндэс болсон түүх, үнэт зүйл, ой санамжаа сахин хамгаалагч, түгээн дэлгэрүүлэгч эрхэм хүндэт архивчид Та бүхэндээ ард түмнийхээ нэрийн өмнөөс гүн талархал илэрхийлье.
Монгол төр, Монголын ард түмэн мянган дамжсан баялаг түүхтэй, зуун дамжсан зузаан баримттай билээ.
Монгол түмний түүх соёл, угсаа гарал, бичиг үсэг, зан заншил, ёс уламжлалын үнэт өв болсон архивынхаа сан хөмрөгийг чандлан хадгалж, судлан аривжуулж, сурталчлан таниулж, түгээн дэлгэрүүлэх нь Монгол төрийн эрхэм үүрэг мөн.
Их Монгол Улс, Эзэн Чингис хааны үеэс төрийн үйл хэргийг эрхлэн хөтлөх дэг журмыг сайтар тогтоож ирсэн бөгөөд төрийн бичиг баримтын сан хөмрөгийг үүсгэж, эмх цэгцтэй хадгалан хамгаалахын сацуу эх баримтыг засамжилж болохгүйгээр хуульчилан тогтоож, архивын үйл хэргийг хөгжүүлж иржээ.
Түүнчлэн албан баримт бичгийн хэв маяг, хэлбэр загварыг боловсруулан, бичих цаасны хэмжээ, бэхний өнгийг тогтоосны зэрэгцээ, баримтыг дэвтэрлэн хадгалах аргыг ч журамлан үлдээсэн нь Монгол төрийн архивын соёл өнө эртнээс улбаатай болохыг илтгэж байдаг.
Монголчууд төрийн баримт бичиг, хууль цаазаа 800 шахам жилийн тэртээгээс “Хөх дэвтэр”-ээс эхлэн архивлан хадгалсан боловч зарим нь дайн самууны хөл, цагийн хатууд үрэгдэж, алдагдаж, зарим нь гадаад орны архив, номын санд шилжин хадгалагджээ.
1921 онд Ардын хувьсгал ялж, Ардын Засгийн газар байгуулагдсан цагаасаа Монголын ард түмний бүтээн байгуулсан түүх, соёлын өвийг хямгадан цуглуулж, хадгалан хамгаалж, сурталчилан дэлгэрүүлэх зорилгоор Судар бичгийн хүрээлэнг байгуулсан юм.
Уг хүрээлэнгийн нэг үүрэг нь засаг захиргааны нэгж, шашны байгууллагуудын үйл ажиллагааны явцад хуримтлагдсан данс харааны баримтыг төвлөрүүлж, улсын хамгаалалтад авах явдал байсан бөгөөд тус хүрээлэн нь төв, орон нутгаас хуучны данс харааны арвин их баримтыг сурвалжлан цуглуулж, нийслэл Улаанбаатар хотноо татан төвлөрүүлсээр 1927 оны 12 дугаар сарын 05-ны өдөр хуучин данс бичгийг эрхлэх нэг орон тоог бий болгосон нь орчин цагийн архивын албаны үүсэл хөгжил болжээ.
Тэгвэл өнгөрсөн нэгэн зууны хугацаанд манай улс архив, албан бичиг хөтлөлтийн эрх зүйн орчин, үндсэн тогтолцоог баттай бүрдүүлж, өдгөө хөгжлийнхөө цоо шинэ нэгэн үе болох “Цахим архив”-ын эрин үед хүрч ирээд байна.
Энэ бол үе үеийн эрхэм хүндэт архивчид Та бүхний оюун ухаан, цуцашгүй хөдөлмөр, яндашгүй хичээл зүтгэлийн хүчээр төрийн ой санамж, үүх түүх үл алдагдан, хадгалагдан хамгаалагдаж, залгамжлан үргэлжилж буйн тод илрэл юм.
Иймээс Монгол Улсын Ерөнхийлөгч эрхэм хүндэт архивчид Та бүхэнд хүндэтгэл үзүүлэхийн зэрэгцээ төрийн ой санамж болсон архивын байгууллага, архивын баримтын үлэмж үнэ цэнийг чухалчлан үзэж “Монголын архивчдын анхдугаар чуулган”-ыг ивээл дороо зохион байгуулж байна.
Энэхүү анхдугаар чуулган нь улс орныхоо тусгаар тогтнол, бүрэн эрхт байдлын дархлаа болсон үүх түүх, үнэт зүйл, бичиг соёл, түүхэн баримтуудыг хадгалан хамгаалж, түгээн дэлгэрүүлж байдаг архивын албаны одоо болон цаашдын ажил хэргийн асуудал, хөгжил дэвшлийн талаар бүх талаас нь хэлэлцэн ярилцаж, амжилт ололт, алдаа оноогоо дүгнэн цэгнэж, цаашдын зорилт бодлогоо тодорхойлж, үйл хэргээ хөгжүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэх болно.
Цаашид энэхүү чуулганыг дөрвөн жил тутамд уламжлал болгон зохион байгуулж байх нь төрийн ой санамж болсон архивын албаны хөгжил дэвшил, ажил үйлсэд тустай хэмээн үзэж байна.
Эрхэм нөхөд өө,
Архивын байгууллагын цаашдын хөгжил дэвшлийг хурдасгах, үндэсний үнэт зүйл, өв санг сахин хамгаалж, түгээн дэлгэрүүлэхэд дараах асуудлуудыг онцгой анхаарч ажиллах шаардлагатай байна.
Нэг. Бидний өвөг дээдсийн бүтээсэн соёл иргэншил, үүх түүх, байгуулсан гавьяа, бахдам үйл хэрэг бол хүн төрөлхтний түүхийн салшгүй нэгэн хэсэг билээ. Ийм учраас манай улсын түүх дан ганц өнөөгийн Монгол орны нутаг дэвсгэрээр үл хэмжигдэнэ.
Тиймээс үндэсний түүх, соёлын өв, бичиг үсгийн дурсгалын олон түүхэн баримт гадаад улс орнуудад хадгалагдаж байгааг сурвалжлан илрүүлж, судлан бүртгэж, эх орондоо эргүүлэн авч ирэх, сэргээн засварлахад онцгой анхаарч ажиллах учиртай.
Энэ хүрээнд архивын байгууллага болон бусад холбогдох яам, агентлагууд, гадаад улсад суугаа Дипломат төлөөлөгчийн газрууд, эрдэмтэн судлаачид, иргэд, хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаа, харилцан ойлголцол, зөв зохион байгуулалт онцгой чухал үүрэгтэй байна.
Хоёр. Орчин үеийн техник, технологи, инновацын шийдлийг ашиглан бусад улс орны сайн туршлагыг судлан нэвтрүүлж, архивын байгууллагын үйл ажиллагааг шинэ шатанд гаргаж, цахим архивыг хөгжүүлэх ёстой.
Мөн архивт хадгалагдаж буй үнэт өв, баримт бичгийг судалгааны болон нийгэм, эдийн засгийн эргэлтэд оруулах бүхий л боломжийг эрэлхийлж, бодит ажил хэрэг болгох хэрэгтэй. Тухайлбал, иргэд удам угсаагаа лавтай мэдэж, угийн бичгээ баттай хөтлөхөд архивын баримт үндсэн сурвалж байх учиртай. Тиймээс иргэдийн угийн бичиг хөтлөлтийг хялбаршуулах чиглэлээр архивын байгууллагын үйлчилгээг сайжруулах шаардлагатай байна.
Гурав. Архивын шинэ сан хөмрөгийг бүрдүүлэхэд онцгойлон анхаарах явдал чухал байна.
Үүний нэг нь түүхэн үйл явдал, түүхэн хүмүүсийн дуу хоолой, дүрс бичлэгийн сан хөмрөгийг үүсгэн баримтжуулан авах, хадгалан хамгаалах чиглэлээр идэвхтэй ажиллах нь зүйтэй юм.
Дөрөв. Архивын боловсон хүчнийг бэлтгэх, давтан сургах, архив, бичиг хэргийн ажилтны цалин хөлсийг үе шаттайгаар нэмэгдүүлэх, архивын хадгалалт хамгаалалтыг сайжруулахад нэн түрүүнд анхаарах шаардлагатай байна.
Түүнчлэн мэргэжлийн архивч-судлаачдын гадаад хэлний болон сурвалжийн хэлний чадавхыг сайжруулах чиглэлээр тодорхой бодлого, арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх хэрэгтэй байна.
Эдгээрийг шийдвэрлэхэд төр, засгийн нэгдсэн бодлого, үйл ажиллагаа чухлаас гадна архивын ажилтан, албан хаагчид Та бүхний санал, санаачилга, идэвхи зүтгэл туйлаас чухал болохыг тэмдэглэн хэлэхийг хүсэж байна.
Эрхэм хүндэт архивчид та бүхний эрхэмлэн дээдлэх үнэт зүйлийн нэг бол монгол хүний оюун ухаан, авьяас билгээр бүтсэн түүх соёлын биет болон биет бус өв, өвөг дээдсийн хөлс, цусаар бичигдсэн түүхэн баримтуудыг хадгалан хамгаалж, олон нийтэд сурталчлан таниулахын зэрэгцээ архивын баримтаар дамжуулан үндэсний эв нэгдэл, үнэт зүйлийг төлөвшүүлэхэд манлайлан оролцох явдал юм.
Үндэсний бичиг үсэг, түүх, соёлоо нүдний цөцгий, зүрхний толт мэт нандигнан дээдэлдэг, төрийн ой санамж болсон эрхэм хүндэт архивчид Та бүхний нэр хүндтэй бөгөөд нэн хариуцлагатай албанд өндөр амжилт хүсье.
Чуулганы үйл ажиллагаанд амжилт хүсье.
Мөнх тэнгэрийн хүчин дор Монгол Улс мандан бадрах болтугай.
Үзэл бодол
Д.Амарбаясгалан: Парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон төлөвшүүлэх нь чухал
Монгол Улсын Их Хурлын эрхэм гишүүд,
Эрхэм хүндэт Элчин сайд, эрдэмтэн судлаач, зочид төлөөлөгчид өө
Өнөөдөр бид Монгол Улсын ардчилсан засаглалын тулгуур багана болсон парламентын хяналтын тухай, энэ хяналтыг хэрхэн үр дүнтэй хэрэгжүүлэх тухай хэлэлцэхээр чуулаад байна.
Монгол Улсын Их Хурлын 2024 оны ээлжит сонгууль бүсчилсэн, холимог тогтолцоогоор явагдаж, түүний үр дүнд улс төрийн 5 нам, нийгмийн олон бүлгийн төлөөлөл бүхий 126 гишүүнтэй шинэ парламент бүрдээд байна. Бид хууль эрх зүйн орчныг шинэ цагийн хэрэгцээ, шаардлагад нийцүүлэн төгөлдөржүүлэх, ард иргэдийн төрдөө итгэх итгэл, хүлээлтийг бодит болгох, шинэ үеийн парламентыг төлөвшүүлэх томоохон зорилтуудыг тавин ажиллаж эхлээд байна.
Энэ хүрээнд Улсын Их Хурлаас батлагдан гарч буй хуулиуд хүний эрхийг дээдэлсэн, хүн төвтэй үзэл санаа бүхий байх, нийгмийн хурдацтай хөгжлийн шаардлагад нийцүүлэн, эрх зүйн зохицуулалтыг цаг алдалгүй гаргах, хуулийг иж бүрэн зохицуулалттай, тодорхой, ойлгомжтой болгож, хууль болон журмаар зохицуулах харилцааны заагийг зөв тодорхойлох зорилгоор “Гурван төгөлдөршил”-ийн бодлогыг хэрэгжүүлж эхлээд байна.
Улмаар Улсын Их Хурлын гишүүдээс санал авсны үндсэн дээр холбогдох хууль, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, үнэлэх, хэрэгжилтийг нь эрчимжүүлэх үүрэг бүхий 54 ажлын хэсэг байгуулагдан ажиллуулж байгаагаас 15 нь Монгол Улсын Их Хурлын хяналтын чиг үүрэгтэй холбоотой ажлын хэсэг юм.
Мөн саяхан батлагдсан Монгол Улсын Их Хурлын 2024-2028 оны үйл ажиллагааны стратеги төлөвлөгөөнд Улсын Их Хурал хууль тогтоомжийг боловсруулах, төлөвлөх, өргөн мэдүүлэх, хэлэлцэх, батлах, биелэлтэд хяналт тавих, тайлагнах бүх үе шатанд нэн тэргүүнд хүн төвтэй үзэл санаанд суурилсан, хүний эрх, эрх чөлөөг хангаж, хамгаалсан байх агуулга, шаардлагыг тавина хэмээн заасан. Үүнээс гадна хууль тогтоомжийн хэрэгжилтэд хяналт тавих байнгын тогтолцоог бэхжүүлж, үр нөлөөг тогтмол судлан, түүнд үндэслэн хуулийг чанаржуулна хэмээн тусгасан.
Монгол Улсын Үндсэн хуулийн Хорин тавдугаар зүйлийн 1.8 дахь хэсэгт “хууль, Улсын Их Хурлын бусад шийдвэрийн биелэлтийг хянан шалгах” онцгой бүрэн эрхийг хуульчилсан байдаг. Өөрөөр хэлбэл, Монгол Улсын Үндсэн хууль, бусад хуулийн биелэлтийг улс даяар зохион байгуулж, хангах Засгийн газрын үйл ажиллагаа, хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгах нь Монгол Улсын Их Хурлын онцгой бүрэн эрх юм.
Монгол Улсын Их Хурлын тухай хуулийн 3 дугаар зүйлд зааснаар “Улсын Их Хурлын үндсэн зорилт нь ард түмний төлөөллийн дээд байгууллагын хувьд ард түмний засаглах эрхийг хангахад орших ба хууль тогтоох, төрийн дотоод, гадаад бодлогын үндсийг тодорхойлох, хууль тогтоомжийн биелэлтийг хянан шалгах үндсэн чиг үүрэгтэй” гэж заасан байдаг. Улмаар Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай анхдагч хуулийг 2021 оны 12 дугаар сарын 24-ний өдөр баталсан.
Тус хуулиар Монгол Улсын Их Хурлын хянан шалгах бүрэн эрхийг хэрэгжүүлэх арга хэрэгсэл, хууль зүйн үр дагаврыг тодорхойлох, мөн хянан шалгах түр хороо байгуулах эрх зүйн зохицуулалттай болсон. Үүнээс гадна төрийн аудитын байгууллага, Монголбанк, Үндэсний статистикийн хороо, Санхүүгийн зохицуулах хороо, Хүний эрхийн Үндэсний Комисс, Төрийн албаны зөвлөл зэрэг бие даасан, хараат бус байгууллагад түшиглэн, тэдгээрийг хянан шалгах чиг үүргийнх нь хүрээнд Улсын Их Хурлын хянан шалгах үйл ажиллагаанд татан оролцуулах асуудлыг мөн тусгасан байна.
Монгол Улсын Их Хурлаас Үндсэн хуульд 2019 оны 11 дүгээр сарын 14-ний өдөр оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийн дагуу Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалтын тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгыг 2024 оны 5 дугаар сарын 16-ны өдөр баталсан. Уг хуульд дэлхийн улс орнуудад хэрэгждэг сайн туршлага бүхий зарим зохицуулалтыг тусгасан байна. Тухайлбал, Байнгын хорооддоо төвлөрсөн, хяналт шалгалтыг төлөвшүүлэх зорилгоор, гишүүний саналыг хүлээн авч хэлэлцсэний үндсэн дээр тухайн Байнгын хороо хяналт шалгалтын ажлын хэсэг байгуулах шийдвэр гаргадаг болсон. Улсын Их Хурлаас хийсэн хууль тогтоомжийн биелэлтийн үр дагаврын үнэлгээний тайланг холбогдох Байнгын хороо хүлээн авснаас хойш нэг сарын дотор хэлэлцэн, шаардлагатай гэж үзвэл нэгдсэн хуралдаанд оруулах буюу заавал хэлэлцдэг зохицуулалттай болсон.
Түүнчлэн Парламентын ардчиллыг бэхжүүлэх, хүчтэй сөрөг хүчнийг бүрдүүлэх чиглэлээр хяналт шалгалтын эрх хэмжээг нэмэгдүүлсэн. Жишээ нь цөөнхийн бүлэг төсвийн хяналтын сонсголыг санаачлах, Төсвийн зарлагын хяналтын дэд хорооноос явуулсан хяналтын сонсголын тайлан, түүнд өгсөн санал дүгнэлтээ нэгдсэн хуралдаанд шууд танилцуулах гэх мэт шинэ боломжууд бий болсон.
Нэг үгээр хэлбэл, Монгол Улсын Их Хурлаас хууль тогтоомжийн биелэлтэд системтэй хяналтыг хэрэгжүүлэх нөхцөл бүрэн, хангалттай бүрдсэн. Цаашид бид парламентын хяналтыг үйл ажиллагааныхаа соёл болгон төлөвшүүлэх нь чухал байна. Монгол Улсын Их Хурлын хяналт шалгалт болон түүнд ажлаа хариуцан тайлагнадаг байгууллагуудын хяналт шалгалтын үйл ажиллагаа уялдаа холбоотой, давхардал хийдэлгүй байхад анхаарч, хяналт, үнэлгээг үр нөлөөнд чиглүүлэх нь нэн чухал үүрэгтэй.
Эрхэм гишүүд ээ,
Эрдэмтэн судлаач, салбарын мэргэжилтнүүд ээ
Парламентын хяналтыг үр дүнтэй хэрэгжүүлж, түүний нөлөөг нэмэгдүүлэхэд та бүхний сайн туршлага, оролцоо чухал ач холбогдолтой юм.
Монголын ардчилсан засаглалын үндэс суурийг бэхжүүлэн хамгаалахын төлөө цаашид ч тууштай хамтран ажиллахыг уриалж байна. Мөн парламентын хяналтын үйл ажиллагааг тогтмолжуулах чиглэлээр Улсын Их Хурлын Тамгын газар онцгой анхаарч ажиллахыг чиглэл болгож байна.
Улаанбаатар хот
Үзэл бодол
Д.Амарбаясгалан: Монгол Улсын хөгжлийг урт хугацаанд тогтвортой төлөвлөж, оновчтой бодлого боловсруулахад статистик ус, агаар мэт чухал
БНМАУ-ын Анхдугаар Их Хурлын 1924 оны 11 дүгээр сарын 11-ний өдрийн 3 дугаар тогтоолоор Дотоод явдлын яамны бүтцэд 6 хүний бүрэлдэхүүнтэй Тоо бүртгэх хэлтсийг анх байгуулсан нь орчин цагийн статистикийн албаны эхлэл болсон билээ.
Үндэсний статистикийн хорооны дарга Б.Батдаваа 100 жилийн түүхтэй статистикийн алба улс орон, олон нийтийг чанартай тоон мэдээллээр хангаж, нотолгоонд суурилсан бодлого, шийдвэрийн залгамжийг тасралтгүй хадгалан, статистикийн чадавх, хөгжлөөрөө дэлхийн бусад улс орнуудтай эн зэрэгцэж буйг тодотголоо.
УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан Улсын Их Хурал, Засгийн газар хэр зэрэг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй, нотолгоо баримт дээр суурилсан, цаг үеэ олсон, олон хэмжээст судалгаатай хууль батлан гаргана, төдий чинээ иргэдийн амьдралын хэв маяг, эрэлт хэрэгцээнд нийцсэн, урт настай, чанартай хууль батлагддаг. Тиймээс Монгол Улсын хөгжлийг урт хугацаанд тогтвортой төлөвлөж, оновчтой бодлого боловсруулахад чанартай статистик ус, агаар мэт чухал ач холбогдолтой гэдгийг онцлов. Тэрбээр, дэлхийн улс орнууд их өгөгдөл, хиймэл оюун ухааныг засаглал, шийдвэр гаргалтдаа ашиглаж эхэлсэн учраас энэ хөгжлийн хурдаас манай улс хоцрох ёсгүй гэлээ. Тиймээс статистикийн албаны тогтолцоог хараат бус, технологид суурилсан, мэргэжлийн, чадварлаг болгон хөгжүүлэхэд УИХ-аас анхааран, дэмжин ажиллахаа илэрхийлэв хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.
Үзэл бодол
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Шанхайн экспо”-гийн нээлтэд үг хэллээ
БНХАУ-ын Худалдааны яам, Шанхай хотын Ардын Засгийн газраас жил бүр зохион байгуулдаг “Хятадын олон улсын импортын VII экспо”-гийн нээлт өнөөдөр болж, Монгол Улсын Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ оролцож үг хэлэв.
“Шинэ эрин үед ирээдүйгээ хамтдаа хуваалцъя” уриан дор болж буй энэ удаагийн экспогийн нээлтийн ёслолд Пакистан, Серби, Словак, Узбекистан, Малайз, Казахстан зэрэг орны Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд нарын хамт тэрбээр хүндэт зочноор оролцож байна. Монгол Улс анх удаа Ерөнхий сайдын түвшинд парламентад суудал бүхий улс төрийн бүх намын удирдлага, Улсын Их Хурал, Засгийн газрын зарим гишүүний хамт “Шанхайн экспо”-д өргөн бүрэлдэхүүнтэй, хувийн хэвшлийн олон төлөөлөлтэй оролцож буйгаараа онцлогтой.
Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ “Ази, европын стратегийн уулзварт оршдог Монгол Улс энэхүү экспод идэвхтэй оролцох нь хөрш орон БНХАУ төдийгүй бусад улстай эдийн засгийн харилцаа холбоогоо гүнзгийрүүлэх өргөн боломж нээсээр ирсэн. Энэ онд Монгол Улс, БНХАУ-ын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 75 жилийн ой тохиож байгаа. Хоёр улсын худалдааны эргэлт 2023 оны байдлаар 17.6 тэрбум ам.долларт хүрсэн. Цаашид 20 тэрбумд хүргэхээр талууд зорьж байна. Монгол Улс “Алсын хараа-2050”, “Шинэ сэргэлтийн бодлого” зэрэг урт, дунд хугацааны хөгжлийн бодлогоо БНХАУ-ын “Бүс ба Зам” болон “Даян дэлхийн хөгжлийн санаачилга”-тай уялдуулж, “Чайна Энержи”, CNPC буюу Хятадын үндэсний газрын тос, байгалийн хийн корпораци зэрэг томоохон компанитай нүүрс болон эрчим хүчний хосолсон шийдэл, усан цахилгаан станц, төмөр замын төслүүдэд идэвхтэй хамтран ажиллаж байгааг тэмдэглэв.
Мөн Монгол Улсын Засгийн газар асар хурдтай хувьсан өөрчлөгдөж буй энэ цаг үед гурван гол шилжилтийг хийж, шинэ эдийн засгийн бүтцийг бүрдүүлэхээр ажиллаж байна. Нэгдүгээрт, AI хиймэл оюун ухаанд түшиглэсэн цахим, ухаалаг технологийг хөгжлийн хурдасгуур болгох, хоёрдугаарт, ногоон хөгжлийн шилжилтийг хэрэгжүүлэх, гуравдугаарт, хүний нөөцийн шилжилтэд анхаарч, ирээдүйн хөгжлөө төлөвлөж байна. Монгол Улсын аж ахуйн нэгжүүд энэ удаагийн Шанхайн экспод дэлхийд танигдсан ноос, ноолуур зэрэг хөдөө аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүнээс гадна уул уурхайн салбарынхаа хөгжил дэвшил, зах зээлд өрсөлдөх боломжийг өргөнөөр танилцуулж буй нь цаашид байгалийн баялгийн бэлтгэн нийлүүлэгчээс үйлдвэрлэлд суурилсан ханган нийлүүлэгчийн байр сууринд хүрэх зорилготой. Манай өвөг дээдсийн сургаалд “Монголын За бол Андгай” хэмээх сайхан үг байдаг. Бид хэлцэл бол хэлцэл, гэрээ бол гэрээ хэмээсэн зарчимд тулгуурлан хөрөнгө оруулагчдад ээлтэй эрх зүйн орчин, цахим нээлттэй засаглал, харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг эрхэмлэсээр ирсэн. Бид Та бүхэнтэй харилцан суралцах, харилцан ашигтай түншлэн ажиллахад бэлэн байна гэлээ.
Ерөнхий сайд дараа нь “Шанхайн экспо”-д оролцож буй Монголын аж ахуйн нэгжүүдийн талбайгаар зочилж, амжилт хүслээ. Өнгөрсөн жилүүдэд манай улсын ноос ноолууран бүтээгдэхүүн, шингэн хүнс үйлдвэрлэгчид тус экспод оролцсон бол энэ жил 10 гаруй аж ахуйн нэгж үзэсгэлэнд оролцож байна. Монголын уул уурхайн үндэсний ассоциацийн гишүүн “Эрдэнэс Монгол нэгдэл”, түүний гишүүн “Эрдэнэс Тавантолгой” компани болон “Ньюком групп”, “Макс групп”, “Капитал Маркет Монгол” зэрэг компани ажиллаж байна. Үзэсгэлэнгийн үеэр Монголын уул уурхайн салбар, хөрөнгө оруулалт шаардлагатай төслүүдийн мэдээллээ хуваалцаж, ирэх жил болох “Mining week-MinePro 2025” арга хэмжээний сурталчилгааг олон улсад танилцуулах юм.
2018 оноос хойш жил бүрийн арваннэгдүгээр сарын 5-10-нд зохион байгуулагдаж буй Шанхайн экспо нь даян дэлхийн хамтын ажиллагаа, худалдааны шинэ боломжийг хамтдаа эрэлхийлэх үндсэн зорилготой. Энэхүү экспо нь хүнс, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн, автомашин, ухаалаг үйлдвэрлэл болон мэдээлэл технологи, өргөн хэрэглээний бараа, эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүн болон тоног төхөөрөмж, худалдаа үйлчилгээ гэсэн зургаан үндсэн хэсгээс бүрддэг. Түүнчлэн инновацын тусгай хэсэг, олон улсын үндэсний дүр төрхийг харуулсан үзэсгэлэнгийн тусгай хэсэг зэрэг нийт 15 чиглэлээр зохион байгуулагдаж байна.
Зургаан удаагийн экспо зохион байгуулахад 173 улс, бүс нутаг, олон улсын байгууллага оролцож, нийт 420 тэрбум ам.долларын бодит худалдан авалт, борлуулалтын гүйлгээ хийж, 2500 нэр төрлийн бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ, инновац, дэвшилтэт шинэ технологийг танилцуулжээ.
