Үзэл бодол
Г.Занданшатар: Шинжлэх ухаан, технологийн дэвшлийг ашиглаж хөгжих боломж өргөн байна
Монгол Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатарын ивээл дор өнөөдөр (2019.06.20) “Инновац ба хөрөнгө оруулалт” сэдэвт форумыг зохион байгуулагдана. Энэхүү арга хэмжээнд оролцохоор хүрэлцэн ирсэн АНУ-ын Стэнфордын их сургуулийн Олон улс судлалын Фримэн Спогли институтын ахлах судлаач, Волтер Шоренштейний нэрэмжит Ази Номхон далайн судлагааны төвийн захирал, доктор Жи Вуук Ши, Кисве Мобайл ХХК-ийн захирал, Белл Лабс-ийн хүндэт ерөнхийлөгч, Юри системийг үндэслэгч, тэргүүн захирал, доктор Жеон Хун Ким нарыг Лхагва гарагт (2019.06.19) Шинжлэх ухааны технологийн их сургуулийн “Хүндэт профессор” цолоор шагнав.
Тус сургуулийн “Хүндэт профессор” цол олгох үйл ажиллагаанд УИХ-ын дарга Г.Занданшатар, ШУТИС-ийн захирал, доктор, профессор Б.Очирбат, ШУТИС-ийн ЭШХА эрхэлсэн дэд захирал, доктор, дэд профессор Т.Намнан, ШУТИС-ийн ТУЗ-ийн дарга, доктор, профессор Д.Бадарч болон зочин профессорууд, эрдэмтэн судлаачид, багш ажилтнууд оролцлоо.
Мөн энэ үеэр АНУ-ын Стэнфордын их сургуулийн Олон улс судлалын Фримэн Спогли институтын ахлах судлаач, Волтер Шоренштейний нэрэмжит Ази Номхон далайн судалгааны төвийн захирал, доктор Жи Вуук Ши “Оюуны алдагдлаас оюуныг холбож, эргэлтэд оруулах нь: Буурай хөгжилтэй орнуудын их, дээд боловсролын асуудал” сэдвээр, Кисве Мобайл ХХК-ийн захирал, Белл Лабс-ийн хүндэт ерөнхийлөгч, Юри системийг үндэслэгч, тэргүүн захирал, доктор Жеон Хун Ким “Сайн сайхан нийгмийн төлөө технологийн боломжууд” сэдвээр тус тус лекц уншсан юм.
Тэд лекцдээ Монгол Улс технологи болон боловсролын салбартаа томоохон өөрчлөлтийг хийх цаг нь болсныг дурдаад технологийн хөгжлийг зөв ашиглаж чадвал олон салбарт хурдацтай амжилт гаргах боломжтойг тэмдэглэсэн. Тодруулбал, Уганда улс зөвхөн гар утасны мессежний тусламжтайгаар эхийн эндэгдлийг бууруулж чаджээ. Жирэмсэн эхчүүдэд хэрэгтэй мэдээллийг нь гар утасны мессежээр илгээдэг болсноор тус улсад гарах эхийн эндэгдэл огцом буурсан байна. Технологийн хөгжил хүний наслалтад ч нөлөөлж, урт наслах боломжийг өгч байна. Мэдлэгийг мэдээллээс ялгаж, технологийн хөгжлийг ашиглаж бусдад мэдлэгийг түгээх нь олон салбарт чухал үр дүн авчирдаг. Гэхдээ технологийн хөгжлийг ёс зүйтэйгээр ашиглах нь чухал гэдгийг доктор Жеон Хун Ким лекцдээ онцолсон.
Дэлхий дахинтай мөр зэрэгцэн хөгжихөд оюунлаг иргэдийг олноор бэлтгэж, гадны томоохон их дээд сургуулиудад сургах хэрэгтэй. Сургаж бэлтгэсэн боловсон хүчнээ эргүүлэн эх орондоо авчирч ажиллуулахад төрийн бодлого шаардлагатай. Улс дамнасан нийгмийн сүлжээг бий болгож, гадаадад байгаа монгол хүмүүсийг авьяас чадварыг ашиглах тогтолцоог бүрдүүлж чадвал улсын хөгжил хурдацтай байна. Олон улсад мэргэжлийн өрсөлдөх ур чадвараараа Монгол Улс 76 дугаар байрт эрэмбэлэгддэг. Оюуны алдагдал буюу оюунлаг хүмүүсээ гадагш алдахаас бүү ай. Харин тэднийгээ яаж зөв ашиглах тал дээр анхаарч, өөрийн орны их дээд сургуулийн чадамжийг олон улсад хүлээн зөвшөөрүүлэх хэмжээнд хөгжүүлэх хэрэгтэй. Ингэснээр олон улстай харилцаа холбоо сайжирч, хамтын ажиллагаа өргөжинө. Харилцан туршлага солилцож, боловсролын салбараар дамжуулан улсын хөгжилдөө томоохон хөрөнгө оруулалтыг хийж чадна гэдгийг доктор Жи Вуук Ши хэлсэн юм.
УИХ-ын дарга Г.Занданшатар өнгөрөгч тавдугаар сард Шинжлэх ухааны академи болон зарим их дээд сургуулийн эрдэм шинжилгээ, судалгааны байгууллагуудад ажилласнаа онцлоод “Ирээдүйн хөгжил тийрэлтэт өсөлттэй байна. Одоогийн шугаман тогтвортой хөгжил биш болж байна. Хөгжлийн өсөлтийг тааварлахад технологийн хөгжил бидэнд том боломжуудыг өгч байна. Дэлхийн эдийн засгийн форумаас 2017 онд бэлтгэн гаргасан “Дэлхий дахины хүний капиталын талаарх тайлан” (The Global Human Capital report)-д оюуны чадавхаараа (доктор Шиний судалгааны нэр томъёогоор бол онцгой чадамжтай хүний нөөцөөрөө) Монгол Улс дэлхийд 11 дүгээрт эрэмбэлэгдсэн байна. Харин “ноу хау” буюу экспортод гаргаж байгаа бүтээгдэхүүнд мэдлэг шингээсэн байдал нь дэлхийн 130 орноос 111-д оржээ. Энэ үзүүлэлт бол монгол хүмүүс оюуны өндөр потенциалтай бөгөөд түүнийгээ цааш нь хөгжүүлж, хэрэглэх асуудал дээрээ доголдож, улмаар мэдлэг шингээсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлээр хоцрогдож явааг харуулж байна.
Аж үйлдвэрийн дөрөвдүгээр хувьсгалын энэ цаг үед бид зөвхөн хөрөнгө оруулалтын асуудлыг хөндөхөөс гадна инновацын эко-систем гэх ойлголтыг онцгойлон анхаарах шаардлагатай байна. Инновацын эко-систем бол хоёр өөр “эдийн засаг”-аас бүрддэг. Нэг талаас, суурь болон хавсарга судалгаагаар дэмжигдсэн судалгааны эдийн засаг, нөгөө талаас зах зээл, үйлдвэрлэлээр тодорхойлогдох арилжааны эдийн засаг юм. Энэ хоёр эдийн засаг нь эхнээсээ харьцангуй сул харилцан хамааралтай оршин байсан тул “инновацын хөгжил” манайд эрчимтэй явагдахгүй байгаагийн нэг илрэл. Бодит байдалд бид дүгнэлт хийж, залуус, эрдэмтдийнхээ оюуны потенциалыг хөгжүүлэх, улмаар тэдний бүтээсэн инновацыг дэмжих бодлогыг төрөөс онцгой анхаарах шаардлага тулгарч байгааг мэдэрч, Шинжлэх ухаан, технологийн тухай, Инновацын тухай хуулиудад нэмэлт, өөрчлөлт оруулахаар хэлэлцэж эхлээд байна. Иймд ойрын хугацаанд энэ салбарын бодлогын зохицуулалт болон эрх зүйн орчин сайжирна гэж итгэж байна.” гэв.
Кисве Мобайл ХХК-ийн захирал, Белл Лабс-ийн хүндэт ерөнхийлөгч, Юри системийг үндэслэгч, тэргүүн захирал, доктор Жеон Хун Ким: Дэлхийд нэртэй инженер манлайлагч бөгөөд холбоо мэдээллийн технологи, компьютерийн дизайн, хиймэл дагуулын системийн дизайн, инновацын салбарт дорвитой хувь нэмэр оруулсан Америкийн 10 нөлөө бүхий Ази гаралтай эрдэмтний нэг юм. Технологи, инновацын салбарт тэргүүлэх үүрэгтэй ажиллаж байсных нь хувьд түүнийг үндэсний аюулгүй байдал, энх тайвныг хамгаалахад жинтэй хувь нэмэр оруулсан гэж үзэж АНУ-ын Технологи, Инновацын Үндэсний Медалиар шагнаж байжээ.
АНУ-ын Стэнфордын их сургуулийн Олон улс судлалын Фримэн Спогли институтын ахлах судлаач, Волтер Шоренштейний нэрэмжит Ази Номхон далайн судалгааны төвийн захирал, доктор Жи Вуук Ши: Ази-Номхон далайн бүсийн онцгой чадамжтай хүний нөөцийн урсгалын үр шим, боломжийг судлах судалгааг явуулж, гадаадын болон уугуул иргэдийн ур чадварыг илэрхийлэх “Оюуны хүч” буюу "brain power"-ын нийлүүлэлтийг сайжруулж, харилцан өрсөлдөөнийг өрнүүлж байгаа тус бүсийн орнууд, хотууд тэдний хамтын ажиллагааг судлан ажилладаг. Тэрбээр, Ази-Номхон далайн бүсэд хот, их, дээд сургууль, тэдний хамтын ажиллагааны орчинд үндэстэн хоорондын хүмүүн болон нийгмийн капиталын үр шимийг хүртэх, үндэсний хил хязгаарт онцгой чадамжийн урсгалыг судлах төслийг хэрэгжүүлдэг. Энэхүү төслөөрөө үндэстэн хооронд шилжиж байгаа оюуны хүчний асуудалд бодлого боловсруулагчдын анхаарлыг хандуулах зорилготой ажиллаж байна.
Энэ онд ШУТИС-ийн 60 жилийн ой тохиож байгаа бөгөөд ШУТИС-ийн захирал, доктор, профессор Б.Очирбат УИХ-ын дарга Г.Занданшатарт өөрсдийн түүхт ойд зориулан гаргаж буй бүтээлийн дээжсээс болон Үйлдвэрлэлийн технологийн сургуулийн багш эрдэмтдийн бүтээсэн нано технологиор боловсруулан хийсэн төрийн далбааг гардуулан өгөв.
Дэлгэрэнгүй унших
АНХААРУУЛГА: УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн хуулийн холбогдох заалтын хүрээнд тус сайтын сэтгэгдэл хэсгийг түр хугацаанд хаасан болно.
Үзэл бодол
Өвөлжилтийн бэлтгэл ажлыг эрчимжүүлэхийг үүрэг болголоо
Монгол Улсын Шадар сайд, УОК-ын даргын тушаалаар байгуулагдсан 2025-2026 оны өвөлжилт, хаваржилтын бэлтгэл ажлыг хангуулах ажлын хэсгийн нэгдүгээр хурлыг цахимаар зохион байгууллаа.
Энэ үеэр Эрчим хүчний яам, Хүнс хөдөө аж ауй, хөнгөн үйлдвэрийн яам, Ашигт малтмал, газрын тосны газар, нийслэл Улаанбаатар хотын Захирагчийн ажлын албанаас өвөлжилтийн бэлтгэл ажлыг хангах хүрээнд хийгдсэн ажил, биелэлтийн явцыг танилцуулсан юм.
Ажлын хэсгийн ахлагч, ОБЕГ-ын дарга, хошууч генерал Г.Ариунбуян өвөлжилтийн бэлтгэл ажлыг хангах ажлыг эрчимжүүлэх хүрээнд байгууллага хоорондын уялдаа, холбоог хангаж, анхаарах асуудлыг цаг тухай бүрд танилцуулж ажиллахыг ажлын хэсгийн гишүүдэд чиглэл болголоо гэж ОБЕГ-аас мэдээллээ.
Үзэл бодол
“Сахал” Ж.Бат-Эрдэнийн хэлсэн үг сэтгүүл зүйд биш шантаачдад чиглэжээ
УИХ-ын гишүүн, УИХ дахь МАН-ын бүлгийн дарга Ж.Бат-Эрдэнэ харин ч “мужик” зангараг гаргаж хэвлэлийнхнээс ч айлгүй тэднийг хатуухан шүүмжилчихлээ. Сэтгүүл зүй рүү тэр “дайрсангүй”. Харин ч мөнгөний улс төрийн попуудыг битгий дэвэргээчээ гэсэн санааг шуудхан хэлчихлээ.
Хэн дуртай нь хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр хүний нүд рүү хор цацна, ална тална гэдэг. Цахим сүлжээнд өнөөхийг нь сэвж, мөнгөний шантааж, попролыг өдөөдөг муу жишгийг одоо халах цаг болсон. Монгол хүн амны билгээрээ, ах захтай ард түмэн шүү.
Хэн дуртай нь хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр хүний нүд рүү хор цацна, ална тална гэдэг. Цахим сүлжээнд өнөөхийг нь сэвж, мөнгөний шантааж, попролыг өдөөдөг муу жишгийг одоо халах цаг болсон. Монгол хүн амны билгээрээ, ах захтай ард түмэн шүү.
Үзэл бодол
А.Амартүвшин: Сургууль, цэцэрлэгийн эрхлэгч, захирлыг томилж өгөөгүйн улмаас үйл ажиллагаагаа эхлүүлэх боломжгүй байна
Хан-Уул дүүргийн 20 дугаар хороонд 100 ортой цэцэрлэг ашиглалтад оруулж, нийслэл дүүргээс хатуу, зөөлөн эдлэлийн асуудлыг шийдвэрлэсэн. Дүүргийн төсвийн хөрөнгө оруулалтаар баригдсан тус цэцэрлэг нь 1088 м.кв бөгөөд 4 бүлгийн өрөө, чийрэгжүүлэх өрөө, дуу хөгжмийн өрөө, гал тогоо, хуурай нойтон хүнсний агуулах, ажилчдын хувцас солих өрөө, эд хогшлын агуулах болон бусад өрөө тасалгаануудаас бүрдсэн зохион байгуулалттай.
Гэвч өнөөдрийг хүртэл энэ цэцэрлэг үйл ажиллагаагаа эхлүүлээгүй байгаа талаар НЗД-ын орлогч А.Амартүвшин мэдээлэл өглөө.
Нийслэлийн Засаг даргын нийгмийн салбар, ногоон хөгжил болон агаар, орчны бохирдлын асуудал хариуцсан орлогч А.Амартүвшин “Нийслэл 9 дүгээр сарын нэгнээс өмнө сургууль, цэцэрлэгийн 20 барилгыг ашиглалтад оруулсан. Ашиглалтад орсон эдгээр сургууль, цэцэрлэгийн дөрөвт нь захирал, эрхлэгч томилогдоогүй учраас үйл ажиллагаагаа эхлүүлж чадаагүй байгаа. Тухайлбал, ХУД-ийн 20 дугаар хорооны 100 ортой цэцэрлэгт өчигдөр дугаар олгосон. Харин одоог хүртэл эрхлэгчийг нь салбар яамнаас томилж өгөөгүй байна. 100-120 хүүхэд авахын тулд Боловсролын яамнаас үл хамааран тохижилтын ажлаа хийгээд дууссан. 9 дүгээр сарын нэгнээс хойш нийслэл дахиад 4 сургууль, цэцэрлэгийн барилгыг улсын комисст өгсөн. Гэвч яг дээрхтэй адил шалтгаанаар үйл ажиллагаа нь эхлээгүй байна. Нийслэлээс энэ онд багтаан 16 цэцэрлэг, сургуулийг ашиглалтад оруулна. Гэтэл 9 дүгээр сар дуусах гэж байхад Боловсролын яам ашиглалтад орсон сургууль, цэцэрлэгийнхээ асуудлыг ч шийдээгүй байна. Цэцэрлэг, сургуулийн захирал, эрхлэгчийг томилохдоо Боловсролын яамнаас сонгон шалгаруулалт зарладаг. Ингээд сонгон шалгаруулах зөвлөлөөс гарсан зөвлөмжийг нийслэлийн Боловсролын газарт өгч, захирамж нь гардаг” гэлээ.
Мөн нийслэлийн хэмжээнд 171 сургууль үйл ажиллагаа явуулж байгаагаас 146 сургуулийн сандал, ширээг солих зайлшгүй шаардлага үүссэн. Боловсролын яам өөрийн чиг үүргийн дагуу энэ асуудлыг улсын төсөвт оруулаад ажиллах ёстой. Гэтэл өргөн барьсан төсөв дээр нь энэ 146 сургууль байтугай нэг сургуулийн орчин нөхцөлийг сайжруулах асуудал тусагдаагүй байгааг тэрбээр хэллээ.
