Бидэнтэй нэгдэх

Урлаг спорт

1241 онд байгуулагдсан Ханновер хотод Д.Тэрбишдагвын ном танилцуулагдав

Огноо:

,

Нөхөрлөлийн үнэ цэнэ

УИХ-ын гишүүн асан Д.Тэрбишдагвын   Герман улсад хэвлэгдсэн “УЛААН БИЧИН ЖИЛД - Монгол гэрээс Бранденбургийн хаалга хүрсэн нүүдэлчин” номоо танилцуулах уулзалт 1,2 сая хүн амтай Ханновер хотод 2021 оны 10-р сарын 26-нд үргэлжлэв. Ханновер нь Германы Доод Саксон мужийн нийслэл хот юм.

Лайн мөрний эрэг дээр орших энэ хотод болсон уулзалтыг номын зохиогчийн эртний анд Хайно Визе зохион байгуулсан юм.

 

20 гаруй жилийн тэртээгээс нөхөрлөж байгаа энэ хоёр эрхэм элгэмсэг дотноор тэврэлдэн уулзалдаж, нэг нэгэндээ гүн хүндэтгэл үзүүлэх нь нөхөрлөл тууштай, чин сэтгэлийнх байхын  үнэ цэнийг харуулах мэт ээ. Эрхэмсэг төрхтэй энэ герман эр Германы нэртэй  улстөрчдийн нэг.

Тэрээр 2004 оны Монгол Улсын УИХ-ын сонгуулийн үеэр манай улсад  очиж УИХ-ын гишүүн асан Д.Тэрбишдагвын анхны сонгуулийн сурталчилгааны уулзалтан дээр  үг хэлж, дэмжихийг уриалж байсан гэдэг. Тухайн үед сонгуулийн хууль одоогийнх шиг чанга биш, урлаг соёлынхон уулзалт дээр  тоглолт хийх, гадаадын иргэн дэмжиж оролцох бүхэн нээлттэй байсан цаг. Хайно Визе ХБНГУ-ын Бундестагийн гишүүн байсан бөгөөд Социал демократ намын бодлого тодорхойлогчдын нэг. Социал демократ намын хамгийн нэр хүндтэй удирдагчдын нэг бөгөөд сонгуулийн менежментийн багийг олон удаа удирдаж байсан туршлагатай. Германы канцлер байсан Герхард Шрёдерын бүх сонгуулийн ерөнхий менежерээр ажиллаж, зангидаж явсан улстөрч. Шрёдерийг канцлер байхад төв оффис, ажлын албаны даргаар нь  ажиллаж байв. 

Одоо Хайно  Визе ОХУ-ын Доод Саксоны өргөмжлөлт  консулаар ажиллаж байна. Биднийг Ханновер хотод очиход энэ эрхэм туслах ажилтнуудын хамт найрсагаар угтаж, камен зуухтай эртний чамин хийц бүхий ордонд уулзалт, хүлээн авалт хийхээр  бэлтгэл ажлыг базаасан байлаа. Энэ удаагийн уулзалтанд голдуу дипломат албанд ажиллаж байгаа  хүмүүс хүрэлцэн ирсэн байв. Номын зохиогч Д.Тэрбишдагва Монгол Улсаас ХБНГУ-д суух онц бөгөөд бүрэн эрхэт элчин сайдаар томилогдож ирээд ажиллаж байх үеийнхээ дурсамжийг номондоо хэрхэн бичснээ онцлон хуучилсан юм. Тэрбээр “Элчин сайдын яамны хашаагаар л ороход шарилжиндаа баригдсан, газраа алдах дээрээ тулсан, шинэ барилга бариулах гээд гүйцэтгэгч компанид мөнгөө алдаад гацчихсан нөхцөл байдал угтжээ.

Ирэнгүүтээ л герман андуудаасаа  тусламж  хүсэхээс гадна Монгол Улсын Засгийн газарт бодит байдлыг уламжилж, монголчуудынхаа тус дэмжлэг авчээ. Хагас, бүтэн сайн өдөр гэлтгүй л өөрөө эхнэртэйгээ  ханцуй шамлан орж хашааны шарилжийг  түүж,   чулуун замаа тавьж, монголчуудын өдөрлөг зохион байгуулж, барилгын ажилд туслуулж,  Монголоос барилгын ажилтнууд авчирч богино хугацаанд элчин сайдын яамны барилгыг ашиглалтанд оруулж, Герман улс дахь Монголын эзэмшлийн газрыг анх удаа баталгаажуулан гэрчилгээ авч, хүлээн авалт хийж, Монгол Улсын элчин сайдын яам нээлттэй ажиллахаа зарлаж байлаа” хэмээн ярилаа.  Гэтэл тэр үед элчин сайдын яамны ажилтнуудаас Монгол Улсын Гадаад хэргийн яаманд “Дипломат илгээсэн юмуу, диктаторч томилсон юмуу” хэмээн матаас хүртэл очиж байжээ.

Гэвч ажил нь гавихгүй, нэр хүнд муудсан  элчин сайдын  яамны ажлын төлөө л тийнхүү шургуу  ажилласан тухайгаа тэр үеийн  Гадаад хэргийн сайд Л. Эрдэнэчулуун гуай шинэ элчин сайдын шаргуу хөдөлмөрлөж буйг үнэлсэн учир заргыг авч хэлэлцээгүй гэнэ. Түүгээр ч зогсохгүй Германы “Дипломат магазин” сэтгүүл тухайн 2003 оны 4-р сарын шилдэг элчин сайдаар зарлагдаж байсан гэж  дурсав. Улсаа төлөөлж  ирсэн дипломатч  хүнд унтах зав, олон улс хот хэсэн зугаалах цаг, биеийн амрыг харах боломж байдаггүй юм гэхэд Ханновер хотын номын уулзалтанд ирсэн оролцогчид алга ташиж харагдав.

Уулзалтын төгсгөлд хүрэлцэн ирсэн хүмүүс номон дээр гарын үсэг зуруулж, зургаа хамтдаа авахуулж, Монголд зочилж, морь унаж, бөөгийн зан үйл   сонирхоно, хэрхэн аялал хийж болох тухай  асууж, ярьцгааж байлаа. Ном танилцуулгын албан хэсэг дуусаж, танхимын хоймор орших камин зуухны галын дөл халуун илчээ түгээхийн зэрэгцээ хундага дарс тулган, амжилт хүссэн ерөөлийн үг үргэлжилсээр энэ удаагийн номын  уулзалт өндөрлөв.

Номын зохиогч Д.Тэрбишдагва “Номын уулзалтыг маань сэтгэлээ гарган зохион байгуулсан анд Хайно Визе болон түүний ажлын хэсгийнхэнд баярлалаа. Ийнхүү Германы Доод Саксоны төв нийслэлд ном маань галын илчтэй хамт  улам халуун дулаан уулзалт болголоо. Монгол хүн “галын дөл өөдөө” гэж бэлэгшээдэг шиг Монгол эх орон, монголчуудын талаарх мэдлэг номоор  дамжин улам дэлгэрэх болтугай” хэмээв. 

Үргэлжлэл дараагийн дугаарт

Д.Доржпагма

Дэлгэрэнгүй унших
АНХААРУУЛГА: УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн хуулийн холбогдох заалтын хүрээнд тус сайтын сэтгэгдэл хэсгийг түр хугацаанд хаасан болно.

Урлаг спорт

“Морин хуурын үүсэл, хөгжил, өв соёл” сэдэвт эрдэм шинжилгээний бага хурал боллоо

Огноо:

,

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор “Морин хуурын үүсэл, хөгжил, өв соёл” сэдэвт эрдэмт шинжилгээний хурал 2025 оны гуравдугаар сарын 25-ны өдөр Төрийн ордны “Чингис хаан” танхимд боллоо.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Г.Занданшатар эрдэм шинжилгээний хурлыг нээж хэлсэн үгэндээ, морин хуур бол хүн төрөлхтний соёлын нандин өв, монгол үндэстний хөгжмийн урлагийн ноён оргил, монголчуудын ахуй, сэтгэлгээний онцлогийг бүрэн илэрхийлдэг хөгжмийн зэмсэг гэдгийг тэмдэглэв.

Морин хуур нь үүссэн цагаасаа эхлэн монголчуудын дуу хуур, бүжиг наадам, ардын баяр цэнгэлд голлох байрыг эзэлж ирсэн бөгөөд монгол ардын уртын дуу, үлгэр тууль, ардын бий, биелгээг морин хуургүйгээр төсөөлөхийн аргагүй байдаг нь үүний нотолгоо мөн хэмээн онцоллоо.

Иймд монгол үндэстний хөгжмийн зэмсэг, морин хуурыг уламжлан хөгжүүлэхэд төр засгаас анхаарч Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн 2002 оны 8 дугаар сарын 27-ны өдрийн 183 дугаар зарлигаар морин хуурыг “Үндэсний хөгжмийн зэмсэг” болохыг зарлаж, улмаар 2008 оны 11 дүгээр сард “Уламжлалт морин хуур хөгжмийн урлаг” нь ЮНЕСКО-гийн хүн төрөлхтний соёлын биет бус өвийн төлөөллийн жагсаалтад бүртгэгдсэн юм.

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх 2024 оны 02 дугаар сарын 01-ний өдөр “Морин хуурыг эрхэмлэн дээдэлж, түгээн дэлгэрүүлэх тухай” зарлиг гаргаж,

  • Ерөнхий боловсролын сургуулиуд, дотоод гадаад дахь соёлын төвүүдэд морин хуурын сургалтын хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэх,
  • Морин хуурын чуулгыг найрал хөгжим болгон өргөжүүлэх, морин хуур хөгжмийн зэмсгийн үйлдвэрлэл урлалыг дэмжин хөгжүүлэх,
  • Монгол айл өрх бүр морин хуурыг эгшиглүүлэн, үр хойчдоо өвлүүлэн сургаж, үндэсний урлаг, монгол өв соёлоо түгээн дэлгэрүүлэхэд хувь нэмрээ оруулах,
  • Морин хуурын олон улсын наадмыг тогтмол хугацаанд зохион байгуулж байх талаар чиглэл өгсөн билээ.

Түүнчлэн морин хуурыг түгээн дэлгэрүүлэх үйл хэрэгт тулгамдаж буй асуудлуудыг тодорхойлохоор 2024 оны 05 дугаар сард Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор “Морин хуурын анхдугаар чуулган”-ыг зохион байгуулж, морин хуур хөгжмийг хөгжүүлэх, зааж сургах, үйлдвэрлэх хүний нөөц, материаллаг баазыг нэмэгдүүлэх, судалгаа шинжилгээг нь дэмжин хөгжүүлэх, олон нийтэд сурталчлах зэрэг ажлыг хэрэгжүүлэх талаар төрийн болон төрийн бус байгууллагууд хамтран ажиллаж эхлээд байгааг Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга хэлсэн үгэндээ дурдлаа.

Морин хуур хөгжмийг сурталчлан таниулах, судлан шинжлэх ажлыг эрчимтэй үргэлжлүүлэхэд “Морин хуурын үүсэл, хөгжил, өв соёл” сэдэвт эрдэм шинжилгээний хурал бодит хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байгаагаа илэрхийлэв.

Эрдэм шинжилгээний хурлаар Ардын багш, Соёл урлагийн их сургуулийн зөвлөх профессор, доктор С.Дуламын “Хуурч болох зан үйлийн мета домог зүй”, БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ы Улсын дэсийн бодисын бус соёлын өвийг өвлөн тээгч, морин хуурын их багш, соён гэгээрүүлэгч, сурган хүмүүжүүлэгч Чи Булагийн “Морин хуурын үүсэл, хөгжил”, яруу найрагч, Чингис хаан одонт, Монгол Улсын Соёлын гавьяат зүтгэлтэн Г.Мэнд-Ооёогийн “Морин хуур-монгол соёлын ой санамж”, БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ы Багшийн их сургуулийн доктор, профессор Хөгжилтийн “Хялгасан хуурын эрт ба эдүгээгийн тухай” зэрэг нийт 16 илтгэл хэлэлцүүлэв.

Хуралд Соёл, спорт, аялал жуулчлал, залуучуудын яамны Соёлын өвийн бодлогын хэрэгжилтийн газрын удирдлагууд, Шинжлэх ухааны академи, Соёлын өвийн үндэсний төв, морин хуур судлаач, урлаач, багш, эрдэмтэн, докторууд, зохиолчдоос гадна төрийн болон төрийн бус байгууллагуудын холбогдох төлөөллүүд оролцлоо.

Дэлгэрэнгүй унших

Урлаг спорт

“Наурызын баяр-2025” арга хэмжээ төв талбайд маргааш болно

Огноо:

,

Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар, нийслэлийн Аялал жуулчлалын газар, Баян-Өлгий аймгийн нутгийн зөвлөлтэй хамтран “Наурызын баяр -2025” арга хэмжээг жанжин Д.Сүхбаатарын талбайд гуравдугаар сарын 22-ны өдөр зохион байгуулна. Энэ үеэр

  • Казах үндэстний урлагийн болон жүжигчилсэн тоглолт
  • Казах үндэстний бүрэн тоноглол бүхий гэр үзэсгэлэн
  • Кураш бөхийн барилдаан
  • Үндэсний тоглоом наадгай
  • Хоол амталгаа,
  • Гар урлалын үзэсгэлэн худалдаа,
  • “Монгол банхар”-ын хүрээ зэрэг олон сонирхолтой арга хэмжээ зохион байгуулна.

Монгол Улс олон үндэстэн ястнаас бүрдсэн нүүдэлчдийн дайчин уламжлал, ёс зан заншил, дахин давтагдашгүй өвөрмөц соёл, өвийг хадгалан ирсэн арвин түүхтэй ард түмэн. 2024 онд ЮНЕСКО-ийн Соёлын биет бус өвийг хамгаалах тухай конвенцын Засгийн газар хоорондын хорооны 19 дүгээр чуулганаар Монгол Улсаас “Наурыз” буюу “Нарны баяр”-ыг бүртгүүлэн батлуулснаар дэлхийн биет бус өвийн жагсаалтад багтсан байдаг. Эдүгээг хүртэл хэдэн зуун жил хадгалагдаж, үе дамжин өвлөгдсөөр ирсэн Казах түмний дахин давтагдашгүй соёл, уламжлал, ахуй амьдралын онцлогийг олон улсын жуулчид төдийгүй нийслэл хотын иргэд маргааш үзэж сонирхох боломжтой юм.

НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС

Дэлгэрэнгүй унших

Урлаг спорт

Чехийн Үндэсний музейд “Чингис хаан” олон улсын үзэсгэлэн нээлтээ хийлээ

Огноо:

,

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхийн Бүгд Найрамдах Чех Улсад хийж байгаа төрийн айлчлал үргэлжилж байна. Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх, Бүгд Найрамдах Чех Улсын Ерөнхийлөгч Петр Павел нарын ивээл дор Чехийн Үндэсний музейд “Чингис хаан олон улсын үзэсгэлэнг нийтэд толилуулж эхэллээ.

Үзэсгэлэнгийн нээлтэд хоёр улсын төрийн тэргүүн оролцлоо. “Чингис хаан” үзэсгэлэнг 2025 оны 03 дугаар сарын 10-наас 06 дугаар сарын 22-ныг хүртэл толилуулах бөгөөд “Чингис хаан” үндэсний музей, Шинжлэх ухааны академийн Археологийн хүрээлэнгийн 698 ширхэг үзмэр, эд өлгийн зүйлийг дэлгэжээ.

2023 онд Францын Нант хотноо, 2024 онд Улаанбаатар хотноо “Чингис хаан-Монголчууд дэлхийг өөрчилсөн нь” нэртэйгээр гарсан үзэсгэлэнг ховор сонин үзмэрээр баяжуулан “Чингис хаан” нэртэйгээр дэлгэжээ.

Үзэсгэлэн нь Чингис хаан болон Монголын Эзэнт гүрний хүн төрөлхтний түүхэнд үзүүлсэн нөлөө, түүний эзлэх байр суурь, түүхэн үнэнийг танин мэдүүлэх, нүүдлийн соёл иргэншилт монголчуудын өв соёлын онцлогийг сурталчлах зорилготой юм.

“Чингис хаан” үзэсгэлэн нь Прага хотноо албан ёсоор анх удаа гарч байгаа бие даасан соёлын өвийн үзэсгэлэн бөгөөд хоёр улсын соёл, шинжлэх ухааны хамтын ажиллагааны нэгэн шинэ үе эхэллээ.

Нээлтийн үеэр мөн 2027 онд Прага хотноо 65 үзмэрээс бүрдсэн Үлэг гүрвэлийн үзэсгэлэнг хамтран зохион байгуулахтай холбоотой гэрээнд Шинжлэх ухааны академийн Ерөнхийлөгч С.Дэмбэрэл, Чехийн Үндэсний музейн Ерөнхий захирал Михал Лукеш нар гарын үсэг зурлаа.

Дэлгэрэнгүй унших
сурталчилгаа

Санал болгох