Цаг үе
“Шинэ Хөдөө” төслийн хүрээнд Түлүүгийн даваанд худалдааны цэг байгуулах, тохижилтын ажил эхэллээ
“Шинэ хөдөө” төслийн хүрээнд орон нутгийн иргэдийн ажлын байр, орлогыг бодитоор нэмэгдүүлэхээр төлөвлөж байгаа ажлын нэг нь Түлүүгийн даваа, Булган сумын 1-дүгээр багын зам дагуу худалдааны цэг байгуулах, түүнийг тойрсон орчны тохижолтыг бий болгох ажил юм.
Улсын чанартай хэвтээ тэнхлэгийн авто замын гол сүлжээ болсон Булган аймгийн авто зам дамжин өнгөрөгчдийн хувьд ачаалал ихтэй, тэр дундаа Түлүүгийн даваа нь байгалийн үзэсгэлэн бүрдсэн, тус даваагаар зорчин өнгөрөгсдийн үдэлж амардаг гол цэг болдог. Үүнийг дагаад ойролцоох 3-4 сумдаас айраг цагаа, жимс жимсгэнэ гээд ХАА-н бүтээгдэхүүнээ борлуулах хүсэлтэй, түүгээр амьжиргаагаа залгуулдаг айл өрхүүд Түлүүгийн даваан дээр борлуулалт хийдэг бөгөөд авто замын аюулгүй байдлыг хангах үүднээс гарч буй эргүүл пост, цагдаагийнхан, мэргэжлийн хяналтынханд хөөгдөж туугдсан ч өнөөдрийг хүртэл халуунд халж хүйтэн салхи шуурганд хөлдчих шахан зогссоор ирсэн.
Аялал жуулчлалын борлуулалт нэмэгддэг тул худалдаа хийхээр 40 гаруй айл өрх ирдэг боловч зогсох газаргүйгээс үргэлж маргаан дэгддэг дээр нь орон нутгийн тээврийн том тэрэгнүүд зогсох зай талбайгүй зэргээс хаана хаанаа асуудал үүсээд байсан юм аа.
Тэгвэл УИХ-ын гишүүн Ж.Бат-Эрдэнийн санаачлагаар иргэдийнхээ аюулгүй байдлыг хангаж, бүтээгдэхүүнээ борлуулж амьдралаа сайжруулахад дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор стандартад нийцсэн, аюулгүй, зам багтаамж хангалттай худалдааны цэг байгуулах ажил “Шинэ хөдөө” төслийн хүрээнд тохижилтын ажил хийгдэхээр боллоо.
Түлүүгийн давааны одоо ашиглагдаж байгаа 20 гаруй м.кв шороон талбайг замын хоёр тал руу тэгшилж сунган машины зогсоол, худалдаа үйлчилгээний цэг, био нойл, хогийн цэг зэрэг бүтээн босголтын ажлуудыг энэ сарын 11-ний өдрөөс эхлүүллээ.
Төслийн хүрээнд нийт 200 сая төгрөгийн төсөвт өртөгтэйгээр эхний ээлжинд 2 газар ийнхүү худалдааны цэг байгуулагдах юм. Тус ажлын гүйцэтгэгчээр шалгарсан “Өлзий хутагын наран” ХХК-ын захирал Ц.Гантулгаас зарим зүйлийг тодрууллаа.
-Танай компани байгуулагдаад хэдэн жил болж байна вэ? Голчлон ямар ажлууд хийж байсан туршлагатай вэ?
-Манайх 12 жилийн туршлагатай эрдэнэтийн харьяат замын засвар барилгын компани. Байгуулагдсанаасаа хойш тасралтгүй орон нутгийн авто зам дээр ажиллаж байна.
-Түлүүгийн давааны энэ талбай одоо байгаагаасаа яаж өөрчлөгдөхөөр зураг төсөлдөө тусгагдсан бэ?
-Одоо ашиглагдаж байгаа газар нь ойролцоогоор 24 м.кв талбайтай байсныг 71 м.кв хүртэл сунгана. Зураг төслөөрөө орон нутгийн худалдаа үйлчилгээний цэг болгох зорилготой түүнээ дагаад авто машины зогсоол, гэрэлтүүлэг, павилонууд, био жорлон, хогийн цэг зэрэг зүйлүүд нэмж барихаар төлөвлөж байна.
-Хоёр сарын хугацаанд хийж дуусгахаар төлөвлөөд байгаа юм байна. Төлөвлөсөн хугацаандаа хийж амжих уу?
-56 хоногийн хугацаанд хийж дуусгана гэж төлөвлөж байгаа. Одоогоор 15 ажилтан ажиллаж байна. Эхний техник тоног төхөөрөмж ирж ажил эхлээд явж байна.
Түлүүгийн давааны бүтээн босголтын ажил эхлэхэд хамгийн баярлаж байгаа хүмүүс бол худалдаа эрхлэгчид. Тэдний амьжиргааны гол үндэс бол энд ирж айраг цагаагаа зарах юм. Биднийг очиход цас орсон хүйтэн өдөр байсан тул цөөхөн худалдаачид зогсож байсны нэг нь Эрдэнэт хотоос ээжтэйгээ хамт ирж айраг, жимс жимсгэнэ худалддаг Б.Ариунцэцэг охин юм. Түүнийг айргаа зарах хооронд цөөн асуултад хариулт авлаа.
- Сайн уу, миний дүү айраг литр нь хэд вэ?
-Сайн, сайн байна уу. 3000 гэж байна
-Зөндөө олон хүн айраг зараад зогсож байдаг, хүйтрээд буучихсан уу?
-Тийм, 6 сарын 15-наас 10 сарын 15 хүртэл зогсдог юм. Манайх ч гэсэн маргааш нөгөөдрөөс буунаа, тэгэхгүй бол айраг хөлдөөд хийж болохгүй болчихдог юм.
-Аан тийм үү, чи хэдэн жил зогсож байна вэ?
-Өө би бол дөнгөж 2 жил, ээж маань 6 жил зогсож байгаа.
-Хаанаас голцуу хүмүүс ирж айраг цагаагаа зардаг юм бэ?
-Энэ хавийн зөндөө сумаас ирдэг. Сайхан, Булган, Бугат, Могод гээд ойролцоох сумдаас ирж зардаг. Эрдэнэтээс хүртэл ирдэг.
-Пөөх...тэгээд өдөр болгон Эрдэнэтээс айраг зарах гэж ирдэг гэж үү?
-Тийм, өөр хийх ажил олдохгүй болохоор ирэхээс яахав /инээв/. Нэг айл өдөрт 100 литр айрагтай ирээд зардаг, өдөртөө 200-300 мянган төгрөгийн орлого хийчихдэг дажгүй шдээ. Даанч дулааны үед зогсох газар олдохгүй хэцүү. Заримдаа бүр муудалцана, хаяаа бас хөөгдөнөө.
-Одоо энд тохижилт хийгдсэнээр асуудалгүй болохюм юм байна. Мэдээж худалдаа эрхлэгчид маань сонссон байх, ямархуу сэтгэгдэлтэй байна?
-Тийм гэнээ, манай аймгаас сонгогдсон УИХ-ын гишүүн Ж.Бат-Эрдэнэ гуай энийг бариулж байгаа гэсэн. Өмнө нь нэлээн олон удаа ирж бидэнтэй уулзаж санал солилцож гарц гаргаалгааны талаар ярьж байсан. Мэргэжлийн хяналтынхан ирээд хөөж байхад болиулж, амьжиргаагаа залгуулж тав арван цаас олж байгаа иргэдээ бооомилоод баймааргүй байна. Аль болох дэмжмээр байна, аюулгүй байдал дээр нь анхаараад худалдаа эрхлэх боломжоор нь хангаж өг гэж хэлж байсан. Энд зогсдог хүмүүс маш их хүлээлттэй байсан. Өнөөдөр ирээд энэ ажлыг эхлүүлж байгаа гэнэ. Ээж бид нар харин яриад баярлаад л байна. Энэ жил ч худлаа, дараа жил харин булаацалдахгүй гоё газар зогсох юм байна. Үйлчлүүлэгчид ч их ирнэ байх.
Цаг үе
Улаанбаатарт өдөртөө 17 хэм дулаан
Малчид, иргэд, хадланчдын анхааралд: 21-ний өдөр төв, зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр усархаг бороо үргэлжлэн орох тул болзошгүй нөөлөг салхи, аянга цахилгаан, мөндөр, үер усны аюулаас сэрэмжтэй байхыг анхааруулж байна.
2025 оны наймдугаар сарын 21-ний 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Ихэнх нутгаар үүлшинэ. Баруун аймгуудын нутгийн зүүн хойд, төвийн аймгуудын нутгийн зарим газар, зүүн аймгуудын нутгийн хойд болон зүүн хэсгээр бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо, мөндөр орно. Салхи нутгийн зүүн хэсгээр баруун өмнөөс хойш эргэж, бусад нутгаар баруун хойноос секундэд 5-10 метр, нутгийн зарим газраар борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Завхан, Заг-Байдраг голын эх, Идэр, Тэс, Эг, Үүр, Орхон, Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж голын хөндийгөөр 12-17 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсэг, Дорнод-Дарьгангын тал нутаг, Халх голын сав газраар 24-29 хэм, бусад нутгаар 18-23 хэм дулаан байна.
УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Өдөртөө 15-17 хэм дулаан байна.
БАГАНУУР ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 6-11 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Өдөртөө 15-17 хэм дулаан байна.
ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Үүлэрхэг. Бороо орно. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Шөнөдөө 7-9 хэм, өдөртөө 12-14 хэм дулаан байна.
2025 оны наймдугаар сарын 22-ноос 26-ныг хүртэлх
цаг агаарын урьдчилсан төлөв
22-нд баруун, төв, зүүн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 23-нд баруун болон төвийн аймгуудын нутгийн зарим газар, говийн аймгуудын нутгийн баруун хэсгээр, 24-нд төв, зүүн аймгуудын нутгийн зарим газар, говийн аймгуудын нутгийн зүүн хэсгээр, 25-нд баруун аймгуудын ихэнх нутгаар бороо, дуу цахилгаантай аадар бороо орно. Салхи ихэнх хугацаанд секундэд 5-10 метр, борооны өмнө түр зуур ширүүснэ. Алтай, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Хүрэнбэлчир орчим, Тэрэлж голын хөндийгөөр шөнөдөө 3 хэмийн хүйтнээс 2 хэм, өдөртөө 13-18 хэм, говийн бүс нутгийн өмнөд хэсгээр шөнөдөө 13-18 хэм, өдөртөө 23-28 хэм, бусад нутгаар шөнөдөө 6-11 хэм, өдөртөө 16-21 хэм дулаан байна. 24-нд нутгийн баруун хагаст, 25-нднутгийн зүүн хагаст бага зэрэг дулаарна.
Цаг үе
"Байр түрээслүүлнэ” гэж иргэдийг хохироосон залилах гэмт хэрэг нэмэгдэж байна
Их, дээд сургуулийн элсэлт, бүртгэлтэй холбоотой орон нутгаас Улаанбаатар хотыг зорих оюутан залуусын хөдөлгөөн нэмэгдэж, үүнтэй зэрэгцэн "байр түрээслүүлнэ” гэх нэрийдлээр иргэдийг хохироосон залилах гэмт хэрэг нэмэгдэж байна.
Цахим орчинд нийтлэгдэж буй орон сууц худалдах, байр түрээслүүлэхтэй холбоотой 430 гаруй зарын 30 орчим хувь нь худал мэдээлэл агуулсан, залилах гэмт хэргийн шинжтэй болох нь тогтоогдлоо.
Энэ оны эхний 7 сарын байдлаар цахим орчинд "Түрээсийн үйлчилгээ"-тэй холбоотой 143 гэмт хэрэг үйлдэгдсэн байна.
Иймээс иргэд та бүхэн
- Байр түрээсийн төлбөрөө урьдчилж шилжүүлэхгүй байх,
- Түрээсийн гэрээг заавал нотариатаар баталгаажуулах,
- Байрны улсын бүртгэлийн гэрчилгээ болон өмчлөх эрхийн лавлагааг нягтлах шаардлагатайг Цагдаагийн байгууллагаас анхааруулж байна.
- Хямд үнэтэй яаралтай төлбөр нэхсэн түрээсийн байрнаас болгоомжилж, энэ төрлийн гэмт хэргийн хохирогч болохоос урьдчилан сэргийлээрэй.
Цаг үе
ЕБС-ийн гурав, дөрөвдүгээр ангид англи хэлний хичээл долоо хоногт хоёр цаг орно
2025-2026 оны хичээлийн жилд ерөнхий боловсролын сургуулийн гурав, дөрөвдүгээр ангид англи хэлний нэмэлт хөтөлбөрөөр долоо хоногт хоёр цагаар хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байна. Англи хэлний нэмэлт хөтөлбөрийн сурах бичигт монгол ахуй, соёлтой холбоотой агуулгаар баяжуулан тохируулга хийж, хэвлэж хүүхдийн тоогоор нийлүүлэхэд бэлэн болжээ.
2024-2025 оны хичээлийн жилд Боловсролын яамнаас хүүхдийн нас, сэтгэхүйн онцлог, соёл, уламжлалд нийцүүлэн олон улсын мэргэжлийн байгууллагатай хамтран боловсруулсан англи хэлний цогц хөтөлбөрийг төрийн болон орон нутгийн өмчийн ерөнхий боловсролын түшиц 105 сургуулийн 3-4 дүгээр ангид туршсан. Туршилтад нийслэлийн 37, аймгийн төв, сумын 67 ерөнхий боловсролын сургуулийн 3-4 дүгээр ангийн нийт 37,161 суралцагч хамрагдаж, ярих, сонсох, унших, бичих анхан шатны ур чадвар эзэмшжээ.
Туршилтаар гурав, дөрөвдүгээр ангид заах англи хэлний хөтөлбөрийн тохирц, зохион байгуулалтын хэлбэрийг тохируулж, баталгаажуулсан бөгөөд Боловсролын судалгааны үндэсний хүрээлэнгээс англи хэлний хөтөлбөрийг гурав, дөрөвдүгээр ангид хэрэгжүүлэх боломжтой гэж дүгнэсэн байна.
Багшийн хүрэлцээ, ур чадвар чухал байна. Үүнтэй холбоотойгоор 2025 оны дөрөвдүгээр сард төрийн болон орон нутгийн өмчийн ерөнхий боловсролын сургуулиудаас судалгаа авсан бөгөөд үр дүнд нь 3, 4 дүгээр ангид англи хэлний хичээлийг дунд ангийн мэргэжлийн англи хэлний багш нар, бага ангийн багш нар болон бусад хувилбаруудыг сургуулийн нөөц, боломждоо тулгуурлан заах боломжтой гэжээ. Үүний дагуу англи хэл заах багш нарыг чадавхжуулах сургалтыг үе шаттай эхлүүлээд байна.
