Үзэл бодол
Э.Хонгороо: Өөрийгөө таньсан хүн нийгэмд нөлөөлж чадна
Ч.ҮЛ-ОЛДОХ
“Зууны мэдээ” сонин салбар, салбарын тэргүүлэгчид, шинийг санаачлагчдыг “Leaderships forum” буландаа урьж, Монгол Улсын хөгжлийн гарц, боломжийн талаар ярилцаж тэдний сонирхолтой шийдэл, санаануудыг уншигчиддаа хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаарт АНУ-ын нөлөөллийн академийн сертификаттай цорын ганц Ази хүн, сургагч багш Э.Хонгороог урьж ярилцлаа.
-Хүмүүс бусдын нөлөөнд орчих вий гэхээс илүү өөрөө нөлөөлөгч байхыг илүүтэй хүсдэг. Тэгвэл АНУ-ын эрдэмтэд 20 гаруй жилийн турш энэ чиглэлээр судалгаа хийсэн байдаг. Харин дэлхий нийт нөлөөллийн тухай анх 2013 оноос хойш ярих болсон. Их, дээд сургуулиуд сургалтын хөтөлбөртөө оруулж, бүх салбарт нөлөөлөл, манлайллын талаар түлхүү ярьж эхэлсэн. Монголд сүүлийн жилүүдэд энэ талаар сонирхож, Дейл Карнеги болон гадаадын сурган хүмүүжүүлэгч, сэтгэлзүйчдийн ном бүтээлүүдийг орчуулах болсон.
Гэхдээ Дейл Карнегийн номууд бусдад яаж таалагдах вэ гэх юм уу, их төлөв эсрэг хүндээ чиглэсэн, нөгөө хүн юу бодож байна, юунд дуртай байна вэ гэдгийг хардаг. Тэгвэл нөлөөлөх гэдэг нь би хэн бэ гэдгээ таних, өөрийгөө бусдад ойлгуулах хувь хүний зүгээс өөрийн дотоод руу чиглэсэн ойлголт юм.
ӨӨРИЙГӨӨ ТАНЬСАН ХҮН ХҮЧИРХЭГ БАЙДАГ
Блиц
Боловсрол:
-Америкийн Вашингтон Лий ахлах сургууль төгссөн.
-Эм ай Ю олон улсын дээд сургуульд бакалавр хамгаалсан.
-Америкийн нөлөөллийн академид нөлөөллийн сургагч багш чиглэлээр суралцсан.
Ажилласан байдал:
2012 – 2013 онд: Глобал удирдагч дээд сургуульд англи хэлний багш
2013-2019 онд: Афтер скүл англи хэлний сургалтын төвийн үүсгэн байгуулагч, ерөнхий захирал
2014-2015 онд: Севен телевизэд программын албаны дарга
2015-2018 онд: Севен телевизэд Гүйцэтгэх захирал
2018-2019 онд: Нөлөөллийн чиглэлээр олон улсад заах эрхтэй сургагч багш
-Өөрийгөө таньсан хүн бол маш хүчирхэг бие хүн, нийгмийн нөлөөлөгч байдаг. Өөрийгөө таньсны эцэст итгэл үнэмшлээрээ бусдыг дагуулах ч юм уу нөлөөлөх тухай ойлголт юм. Олон хүн нөлөөлөгч гэхээр олны танил хүн, дуучин, од гэж ойлгодог. Гэтэл тэд нөлөөлөх чадвараас 1-2-ыг нь л эзэмшсэн байдаг болохоос сонгодог утгаараа нөлөөлөгч биш. Иймд дэлхийн хөгжилтэй орнуудын хүүхэд залуус нөлөөлөгч болохын тулд суралцдаг болсон. Нөлөөлөгч болно гэдэг ахисан түвшинд очиж байна гэж ойлгож болох юм. Энгийнээр хэлэхэд, хүнд нэгдүгээр түвшин, хоёрдугаар түвшин гэж байдаг бол дараагийн шатанд очиж байна гэсэн үг. Энэ нь дүр эсгэх биш, хэн нэгэн болж өөрчлөгдөж буй юм биш өөрийнхөө дотоод хэн бэ гэдгээрээ, өөрийн байгаагаар, үзэл бодол, үнэт зүйлээрээ бусдад нөлөөлөх юм. Түүнээс нийгэмд, бусдад тааруулах гэж дүр эсгэж, дүр бүтээх биш юм. Миний хувьд олон улсад заах эрхтэй сургагч багш. Нөгөө талаар нөлөөллийн чиглэлээр сургалт явуулах эрхтэй Азидаа цор ганц хүн байгаа. АНУ-ын нөлөөллийн академи дахиж сургагч багш бэлтгэхгүй байгаа учраас над дээр өөр сургагч багш нэмэгдээгүй. Тухайн хүн байсан ч өөрөө хүсвэл бид түүнийг нийгэмдээ нөлөөлөгч болгохын төлөө сургаж, заана.
МОНГОЛЧУУД ӨӨРИЙГӨӨ МЭДЭХГҮЙГЭЭС ТУЙЛШИРДАГ
-Монголчуудыг туйршрамтгай. Бие биеэ дууриадаг гэлцдэг. Үнэхээр ийм байгаа. Олон ажлыг хийж үзэх боломжгүйгээс ч юм уу, бүгд Удирдлагын академид орж бизнесийн удирдлагаар сурдаг ч юм уу, ийм байдал давтагдаж ирсэн. Би юу хийх ёстой вэ, би юуг илүү сайн хийж чадах вэ, эсвэл би юу хийж чадахгүй вэ гэдгээ мэдэхгүй учраас туйлширдаг. Жишээ нь нэг хүн гоё ганган хувцас өмчихвөл тэрийг дууриагаад аваад өмсчихдөг. Гэтэл тэр хүнд зохиж байгаа хувцас өөрт нь зохихгүй байж болно шүү дээ, тэрийгээ ойлгогдоггүй. Өөрийгөө мэдэхгүй, би хэн бэ гэдгээ ойлгохгүй, дур сонирхлоо тодорхойлж чадахгүйгээс өөрийн гэсэн үнэлэмж, хандлагыг мэддэггүй. Монголчуудын бас нэг муу зан нь дүр эсгэх дуртай. Гоё ганган хувцас өмсдөг, хамгийн үнэтэй брэндийг өр тавиад ч хамаагүй авдаг. Гэтэл брэнд авах нь надад ямар ашигтай вэ гэдгээ өөрөө ойлгоогүй байдаг. Зүгээр л дүр эсгэж бусдад гайхуулах дуртай. Үүнээсээ болоод дүр эсгэх буюу бусдад таалагдах, бусад хүн намайг юу гэх бол гэсэн бодолд баригдаж амьдардаг. Зарим манлайлагч гээд байгаа хүмүүс ч учир дутагдалтай. Элдэв сурталчилгаа, пиар хийж бусдад таалагддаг, дүр эсгэдэг. Иймээс өөрийнхөө үзэл бодлыг гаргаж чаддаггүй. Энэ нь монголчуудыг туйлшрамтгай болгож байгаа юм. Бусад хүн намайг юу гэж бодох бол, бусдад би яаж харагдах бол гэж бодоод байхаар түүндээ автаж дууриаж эхэлдэг. Гэтэл тухайн хүн өөрийгөө ойлгож, надад ийм хувцас зохино, брэнд өмсөөд надад ямар ч ашиггүй гэж бодож байвал аливааг харах өнцөг хүртэл өөр болж эхэлдэг. Бусад юу гэж бодох бол гэдэг хандлагаа өөрчилж харин өөрийнхөөрөө бусдад таалагдах үнэт чанараа өсгөх нь чухал. Дэлхий нийтийн чиг хандлага ийм болсон. Монголд бас тулгарч байна. Гэтэл манайхан өөрийгөө ойлгодоггүйн дээр өөрийгөө хайрлаж бас чаддаггүй. Иймээс өөртөө итгэх итгэл сул, өөрийгөө үнэлэх үнэлэмж муу, өөртөө шүүмж тавих эсвэл өөрийгөө хайрлах талаар хангалтгүй байна. Тиймээс хүүхдүүдийн дунд эцэг эх маань намайг энэ сургуульд ор гэсэн учраас би сурна гэх юм уу, тэр тэнд сурч байхад би сурахгүй яах вэ гэх мэт хандлага байсаар байна. Ингэж зорилго, чиглэлгүй явсаар нэг л мэдэхэд амьдрал нь утгагүй санагдаж эхэлдэг. Нэг байгууллагад ажиллаж байгаагаа амьдрал гэж хараад өөрийгөө хөгжүүлэхгүй байвал бас л ийм байдал руу орно.
ХУВЬ ХҮНИЙ ЧАДВАРЫГ ДУНД СУРГУУЛИАС СУУЛГАХ ХЭРЭГТЭЙ
-Хувь хүний чадвар буюу soft style болох харилцаа, цаг баримтлах, манлайлал, багийн ажиллагаа, харилцаа хандлагын талаар дунд сургуульд заадаггүй. Их,дээд сургуульд ч заадаггүй. Яагаад боловсон хүчин муу байна, шинэ төгсөгч ийм байна, хариуцлага алга гэсэн яриа гардаг вэ гэвэл хувь хүний чадварт суралцаагүйтэй холбоотой. Тэгэхээр энэ чиглэлийн хичээлүүдийг дунд сургуулиас нь эхлэн заагаад эхэлбэл зорилготой, цаг баримталдаг, бусдыг хүндэлдэг, үг даадаг, ядаж өөрөө өөрийнхөө хувьд менемженттэй, өөрөө өөрийгөө зохион байгуулах чадвартай болно. Үүний дараа ажлын талбар дээр гарч ирэхэд боловсон хүчин маш өөр болно. Энэ чадваруудыг ядаж ахлах ангийнханд суулгаж өгөх хэрэгтэй юм. Манай аль ч шатанд маш бүдүүлэг. Ялангуяа, цаг баримтлах, бусдыг хүндлэх талаар маш дутмаг. Замын хөдөлгөөнд оролцохдоо ч урсгал сөрөөд явж байдаг. Дүрэм журам гэж байдаг ч манайхан түүнд баригддаггүй. Гэтэл Японд сурагчдын ирц 99.9 хувь байхад ирц муу байна гэж үздэг. Манайд өнөөдөр эцэг эх нь хөдөө явлаа гэхэд “Хичээлтэй шүү дээ” гэж байгаа хүүхдээ “За яахав таслачих” гэдэг. Хүүхэд нь цаашаа “За, за таслачихъя” гэдэг байдлаар явдаг. Үүнээс болж хариуцлага гэдэг зүйл алдагдаж байна. Зам талбайд нус цэрээ хаяж байгаа нь ч гэсэн эцэг эхийн хүмүүжил шүү дээ. Хувь хүний соёл, хариуцлагын талаар дунд сургуулиас нь заахгүй болохоор ийм болчихож байгаа юм.
ХҮН БҮХЭНД БОЛОМЖ БИЙ
-АНУ-д хүүхдүүдийг сонирхлоор нь олон талтай хөгжүүлдэг. Би тэнд очоод усан спорт, дугуйн спортоор хичээллэж байсан. Хүүхдүүдээр сонирхсон спортын төрлийг сонгуулж хичээлд хамруулдаг. Тэр бүхэн нь тодорхой кердиттэй. Ингэж боломж олгоод эхлэхээр шийдвэр гаргаж эхэлдэг. Гэтэл Монголд энэ 12 хичээл орох ёстой гээд тулгачихдаг. Тухайн хүүхдэд ямар ч сонголт өгдөггүй. Сүүлийн үед өөрчлөгдөж байгаа гэж сонссон. Бидний үеийнхэн ийм л байдлаар сурч байсан. Тиймээс бүгд дүнгийн төлөө сурдаг байсан гэхэд хилсдэхгүй. АНУ-д сагс сайн тоглодог байвал тэр нь давуу тал болдог. Сагсан бөмбөгт сайн гээд тэр хүүхдийг урамшуулж тэтгэлэг олгодог. Их, дээд сургуулиуд нь ч тэднийг тэтгэлгээр авдаг. Өөрөөр хэлбэл, хүн бүхэнд боломж бий гэдгийг сайн ойлгуулдаг. Түүгээрээ давуу талтай. Япон улсад маш ёс журамтай. Хүнийг хүн болгох ухаан тэр дотор нь байдаг. Хүүхэд сургуульд ороод хүн болж гарах ёстой. Тухайн хүүхэд муу, сайн сурах нь хамаагүй. Боловсрол олгоно, хичээлээ заана. Хүн шиг хүн гэдэг нь хариуцлагатай, дэгтэй, зөв хүн болж гарахыг л хэлж байгаа юм. Монголд ийм байж яагаад болохгүй гэж. Заавал хүүхэд чинь муу сурлаа гэж багш нь уурлаад л, ангийн үнэлгээнээс хойш чангаалаа гэж загнаад байх хэрэггүй. Тухайн хүүхэд юу мэддэг болов, ямар мэдлэг олгов, тэр хүүхэд хувь хүн талаасаа хэр хөгжив гэдэг л чухал.
УДИРДАГЧИД НӨЛӨӨЛӨГЧ БОЛСНООР ГҮЙЦЭТГЭЛ НЭМЭГДЭНЭ
-Монголд нөлөөллийн сургалтыг багш нар түлхүү авч байна. Мөн хувь хүн, байгууллага, ганцаарчилсан сургалтын хөтөлбөрүүдэд түлхүү хамрагдаж байна. Аль нэг байгууллагын удирдагч өөрөө нөлөөлөгч байх ёстой. Яагаад гэвэл доод түвшний хүмүүс ийм сургалт аваад ирэхээр удирдлагаа шүүж эхэлдэг. Иймээс байгууллагын тогтолцоогоор сургалт авах тохиолдолд удирдлагаа эхлэх нь зүйтэй. Удирдагч хүн сургалт авснаар ядаж ийм зантай хүнтэй би яаж харилцах вэ, сэтгэлтэй ажилтнаа гүйцэтгэлтэй болгохын тулд яах вэ гэдгээ олж харж чаддаг болно. Нөлөөлөгч болохын тулд үндсэн долоон чадварыг эзэмшсэн байх ёсой. Өөрөөр хэлбэл, бусдад таалагдах юм уу бусдыг татах чадвараа хэзээ, хэдийд яаж ашиглахаа мэддэг болно. Жишээ нь, би өнөөдөр хуралтай юм чинь зоригтой байх ёстой. Үүний тулд яах ёстой вэ гэдгээ өөртөө бий болгож суулгаж эхэлдэг. Удирдлага нөлөөлөгч болоод ирсэн цагт багийн ажиллагаа, гүйцэтгэл ихээр нэмэгдэнэ. Яагаад гэвэл хүмүүсээ зохион байгуулалт талаас ажилтнуудын дотоод харилцаа сайжраад ирэхээр гүйцэтгэл дагаад сайжирдаг. Ажилтнууд нөлөөлөгч болоод ирэхээр бие биеэ дэмжих нөлөөлөл нэмэгддэг. Өөрөөр хэлбэл, би ганцаараа мундаг яваад юунд ч хүрэхгүй иймд бие биеэ ойлгож дэмжээд багаараа амжилтад хүрье гэсэн тэмүүлэл бий болно. Үүнээс үр дүн гардаг. Зарим хүний хувьд төрөхөөсөө нөлөөлөгч байдаг. Энэ нь зарим хүнд бага, заримд нь их байна. Далай ламыг судлаачид төрөлхийн нөлөөлөгч гэж тогтоосон байдаг. Хэзээ нэгэн цагт тэр хүн хэргэм зэрэггүй жирийн нэгэн болсон ч хүмүүс түүнийг сонсоно, дагаж дууриана. Тухайлбал, ямар ч нэр алдар, эд хөрөнгөгүй хэрнээ бусдыг дагуулж чаддаг ийм чадварыг эзэмшсэн хүнийг нөлөөлөгч гэж нэрлэж байгаа юм.
Манай рок, попын одод бусдад таалагдах чадвартай. Мэдлэгтэй байх хүч, царайлаг байх хүч, гоё дуулдаг байх хүч. Энэ бол давуу тал, түүгээрээ бусдад нөлөөлж чадаж байна. Гэхдээ түүнийг яаж зөв байлгах вэ гэдэгт суралцах ёстой. Үүнийг мэдэхгүйгээс биеэ тоох, өөртөө итгэх явдал нь бардамнал болж хувирдаг. Тэгэхээр юуг хэтрүүлж болохгүй вэ гэдгийг ойлгох ёстой. Гэхдээ одууд дунд төрөлхийн нөлөөлөгч хүмүүс бий.
Багш нар нөлөөлөгч байх ёстой. Гэхдээ багш гэхээр ихэнхдээ би мэддэг гэх хандлага их байдаг. Гэтэл математикийн мундаг багшид ч тэр чадвараас нь илүү нөлөөлөгч чадвар маш чухал. Цаашилбал, хүн бүхэн нөлөөлөгч байхын тулд суралцах хэрэгтэй. Хүүхдээ хараад сууж байгаа ээжүүд ч нөлөөлөх чадварыг эзэмших хэрэгтэй. Өрхийн тэргүүнд энэ чухал. Хамгийн гол нь хүүхдүүдийг багаас нь хувь хүний чадварт суралцуулах хэрэгтэй юм.
Эх сурвалж: “Зууны мэдээ” сонин
2019.12.23 ДАВАА №253 (6220)
Үзэл бодол
Б.Бат-Эрдэнэ: Бидний хувьд роботоо найдвартай ажиллах байдал дээр нэлээд анхаарч ажилласан
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн ивээл дор "РОБОКОН 2025" Олон улсын роботын тэмцээн 2025 оны наймдугаар сарын 22-ноос 26-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо зохион байгуулагдана. Энэ тэмцээн Монгол Улсаас хоёр баг оролцож байгаа. Багуудын бэлтгэл хэрхэн хангагдаж байгаа талаар ШУТИС-ийн МХТС-ийн Электроникийн тэнхмийн багш Б.Бат-Эрдэнэтэй ярилцлаа.
“ABU Робокон 2025 ” олон улсын тэмцээн удахгүй болох гэж байна. Энэ тэмцээнд оролцох багууд бэлтгэлээ хэр хангаж байна бэ?
-Үндэсний аварга шалгаруулах тэмцээндээ амжилттай оролцсон. Олон улсын тэмцээнд гаднын томоохон улс орны аваргууд оролцох учраас догдлол, бага зэргийн айдастай байна. Туршилтын роботуудаар бэлтгэлээ боломжийн хангаж байна.
-Энэ удаагийн тэмцээнд 14 орны баг оролцож байгаа. Өрсөлдөгч багуудаа хэр судалсан бэ?
-Бид Япон улсын Робокон тэмцээнийг очиж үзсэн. Япон багууд бол үнэхээр сайн юм байна лээ. Мөн Тайланд, Хонконг, Вьетнам улсын үндэсний тэмцээний бичлэгийг үзсэн. Эдгээр улсын багуудын тоглолтын стратегийн талаар ерөнхий ойлголтыг авсан. Бид хэрхэн тоглох стратеги төлөвлөгөө гаргаж, бэлтгэлээ хийж байна. Олон улсын тэмцээн Монгол Улсад зохион байгуулагдаж байгаа учраас оролцогч оюутнуудын маань хувьд нутгийн тэнгэр ивээнэ гэдэгт итгэж байна. Бидний хувьд роботоо найдвартай ажиллах байдал дээр нэлээд анхаарч ажилласан.
-Тоглолтын үед техникийн саатал гэмтэл гарахыг үгүйсгэхгүй. Техникийн бүрэн бүтэн байдлаа хэр хангаж байна?
-Тоглолтын үед гарч болох томоохон эвдрэл, гэмтэл саатлаа гаргахаас урьдчилан сэргийлэх сэлбэг хэрэгслээ бэлдэн ажиллаж байна.
-Энэ жилийн тэмцээний онцлог нь сагс бөмбөг учраас хөдөлгөөн шидэлт нэлээд их хийгдэнэ?
-Үндэсний тэмцээн болон бусад орны тэмцээнүүдийг харахад Роботуудын эвдрэл их ажиглагдаж байна. Залах үед, хурдтай явж байгаад мөргөлдөх үед эвдрэл гэмтэл гарах тохиолдол ажиглагдаж байна.
- Роботод бүтээх явцад хүндрэлтэй зүйл гарч байсан уу. Роботоо бүтээхэд хэр их хугацаа зарцуулсан бэ?
-Үндэсний роботын тэмцээнд оролцох бэлтгэлээ есөн сараас эхэлж хангасан. Роботуудаа 11 дүгээр сараас хойш эхлэн бүтээж 7-8 төрлийн робот бүтээн туршсан. Робот бүтээж туршиж үед бидний хүссэн үр дүнд хүрэхгүй тохиолдолд дараа санаагаа хэрэгжүүлж ажилласан. Үндэсний аваргад оролцохдоо 7-8 робот бүтээж туршсан бол олон улсын тэмцээнд зориулж 10 орчим робот бүтээж туршсан байна. Олон улсын багууд маш хурдтай хүчтэй, технологийн шийдэл нь сайн зүйлүүд ажиглагдаж байгаа. Бид ч гэсэн дутахгүй өрсөлдөнө гэж төлөвлөж байна.
-Роботоо бүтээхдээ тоног төхөөрөмжөө яаж шийддэг бэ?
-Оюутнууд өөрсдийн роботын бүтээж байгаа учраас багш нараас зөвлөгөө авч роботын шийдлээ өөрсдөө олж бүтээдэг. Манай сургууль электроник програмчлалын сургууль учир роботын механик шийдлийг бүтээж туршихад хугацаа их зарцуулдаг. Сүүлийн жилүүдэд “Робот ба Хиймэл оюун ухаан” механик, электроник, хиймэл оюун ухаан нийлсэн хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж буй учир энэ дутагдлыг нөхөж чадаж байгаа гэж үзэж байна. Робот бүтээхэд хөрөнгө санхүүгийн зардал мөш их гардаг. Зарим тохиолдолд үүнээс үүдэн рбоботын шийдлээ турших боломжгүй тохиолдол ч байдаг. Нэг, хоёрдугаар курсийн оюутнуудын хувьд дөнгөж мэргэжлийнхээ хичээлтэй танилцаж байгаа учраас роботуудаа хялбар, энгийн шийдлээр бүтээсэн. Үндэсний аварга шалгаруулах тэмцээний роботоо сайжруулаад оролцож байна. Харин нөгөө баг маань 3-4 курсийн оюутнууд байгаа учраас ахисан түвшний шийдлүүдийг роботууддаа хэрэгжүүлэн ажиллаж байна.
-Өрсөлдөгч багтай тоглох тактикаа боловсруулж байгаа биз дээ?
-Тодорхой хэмжээнд боловсруулж байна. Япон улсын роботод тохолт хийдэг. Бидний хувьд тохолт гэхээс илүүтэй шидэлтүүд дээр анхаарч тоглоно. Мөн хамгаалалтаа сайн хийж тоглоно. Тухайн үед тоглолт явц хэрхэн өөрчлөгдөхийг таашгүй. Амжилт гаргахын төлөө хичээнэ дээ. Алдаа бага гаргаж хугацаа сайн тооцоолох, багийн гишүүд хоорондоо сайн ойлголцож, тоглох ёстой. Өмнө зохион байгуулагдаж байсан робокон тэмцээнд спортын чиглэл байгаагүй. Талбай дээр уралдаж, янз бүрийн зүйлийг байрлуулдаг байсан. Энэ жилийн тэмцээний хувьд спортын чиглэл, хоорондоо хөдөлгөөн хийж тоглох учраас нэлээд өвөрмөц болно. Бидний хувьд өөрсдөө сагс тоглож үзээд роботын хөдөлгөөн ийм байх ёстой гэдэг тооцооллоо хүртэл гаргаж байгаа.
-Тоглолтын хугацаа ямар байх вэ?
-Тоглолтын хугацаа 2 минут 40 секунд, нэг удаагийн довтлогын хугацаа 20 секунд байдаг Бидний хувьд 4-5 удаагийн довтолгоондоо нэлээд сайн оноо цуглуулахаар хичээж байна.
-Үндэсний аварга шалгаруулах тэмцээнд ШУТИС-ийн Мэдээлэл холбоо технологийн сургуулийн хоёр баг амжилттай оролцож тэргүүлсэн?
-Нэг, хоёрдугаар курсийн оюутнуудын баг буюу “Түвшин электроник” баг тоглолтын бэлтгэлээ маш сайн хангасан. Харин нөгөө багт ахлах курсийн оюутнууд байсан. Роботын шийдлүүд нь арай өөр байсан учраас роботоо бүтээхэд их хугацаа зарцуулж тоглолтын бэлтгэлээ арай бага хийсэн нь үндэсний тэмцээний явцад ажиглагдсан.
Үзэл бодол
Г. Агааноров: “ABU РОБОКОН 2025 ULAANBAATAR ” олон улсын тэмцээнд 13 орны 14 баг оролцоно
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийн ивээл дор “ABU РОБОКОН 2025 ULAANBAATAR ” олон улсын тэмцээн 2025 оны наймдугаар сарын 22-ноос 26-ны өдрүүдэд Улаанбаатар хотноо зохион байгуулагдана. Энэ удаагийн тэмцээн Монгол Улсаас хоёр баг оролцож байгаа. “ABU РОБОКОН 2025 ULAANBAATAR” олон улсын төслийн Ерөнхий продюсер Г.Агааноровтой ярилцлаа. Тэрбээр 2004 оноос “ABU Robocon” олон улсын роботын тэмцээнтэй холбогдож, өнөөг хүртэл сэтгэл зүрхээ зориулан ажиллаж байна.
-Та манай уншигчдад “ABU Робокон” олон улсын роботын тэмцээний талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөөч?
-“Робокон” тэмцээн Япон улсаас үүсэлтэй. Анх зөвхөн тухайн орны үндэсний тэмцээн байсан бол хожим Ази, Номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн холбоо (ABU)-гоор дамжин, Ази, номхон далайн бүсийн орнуудын тэмцээн болсон түүхтэй. Монголын үндэсний олон нийтийн радио, телевиз, Ази номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн холбоо (ABU)-ны гишүүн телевиз. Энэ хүрээнд тус холбооноос зохион байгуулдаг “Робокон” тэмцээнд Монгол Улсын баг 2002 оноос оролцож эхэлсэн түүхтэй.
Манай улс “Робокон” тэмцээнд 23 жил оролцож байгаа. Олон улсын “Робокон” тэмцээнийг жил бүр гишүүн орнуудад зохион байгуулагддаг. онцлогтой. Монгол Улс “ABU Robocon” олон улсын тэмцээнийг анх 2019 онд зохион байгуулж байсан. Зургаан жилийн дараа буюу 2025 онд Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн У.Хүрэлсүхийн ивээл дор зохион байгууллагдаж байна.
-Энэ удаагийн тэмцээнд хэчнээн баг оролцож байгаа бэ?
“ABU ROBOCON 2025 ULAANBAATAR” олон улсын тэмцээнд Камбож, Египет, Фижи, БНХАУ-ын засаг захиргааны онцгой бүс Хонконг, Энэтхэг, Индонез, Япон, Малайз, Монгол Непал, Шри Ланка, Тайланд, Вьетнам улсын багууд оролцоно. Нийт 13 орны 14 багийн 400 гаруй оролцогчид ирнэ. Зохион байгуулагч улс давуу эрхтэйгээр хоёр баг оролцуулдаг.
Монгол Улсаас оролцож байгаа хоёр багийн хувьд 2025 оны дөрөвдүгээр сарын 24-нд болсон “Робокон” үндэсний аварга шалгаруулах тэмцээнд ШУТИС-ийн Мэдээлэл холбоо технологийн сургуулийн “Түвшин Электроникс”, “HICH TECH” багууд амжилттай оролцож тэргүүн байр болон дэд байрыг эзэлж олон улсын тэмцээнд оролцох эрхтэй болсон.
-Монголд зохион байгуулагдаж буй “ABU Робокон” тэмцээн өмнөх жилүүдээс юугаараа онцлог вэ?
-“Робокон” тэмцээнийг зохион байгуулж буй улс орон дүрмээ өөрсдөө боловсруулдаг. Тэмцээний дүрмийг хоёр жилийн хугацаанд Токио хотын их сургуулийн доктор, МУИС-ийн багш Ө.Батбаяр боловсруулж 2024 оны наймдугаар сард Вьетнам болсон олон улсын тэмцээн дээр Монгол Улс дүрмээ танилцуулсан юм.
2019 онд анх зохион байгуулж байхдаа Монгол орны газар нутаг бүсчлэлийг харуулсан говь, хангай, тал хээр, уулын бүсэд түүх соёлыг уялдсан даалгаварыг биелүүлж байсан. Нэг зүйлийг хэлэхэд Монголчууд XIII зуунд Чингис хаан алт, мөнгөн гэрэгэг бусад орнуудад элч илгээж байсан нь өнөө цагийн гадаад паспорт, шуудан харилцааны эхлэлийг тавьж байсан. Монгол Улсын түүх соёлыг олон улсад Робоконоор дамжуулан сурталчилан танилцуулж байсан. Харин энэ жилийн тухайд дэлхийн дахинд оюутанзалуучуудын сонирхлыг маш их татаж байгаа Сагсан бөмбөгийн спортоос санаа сэдэл авч хийж байгаа. Тухайлбал, хоёр роботод стандарт сагсны шалыг бодвол арай бага буюу 15x8 харьцаатай, сагсны шийдний өндөр нь 2м 43 см болгосон. Улаан, хөх талын багууд талбай дээр сагсан бөмбөгийн дүрмээр тоглоно.
-“Робокон” тэмцээн зохион байгуулах орныг хэрхэн шалгаруулдаг юм бэ?
-Манай улсын дараа буюу 2026 онд Хонконг олон улсын Робокон тэмцээнийг зохион байгуулна. Ерөнхийдөө 2-3 жилийн өмнө саналаа өгдөг. Тухайн саналдаа тэмцээн зохион байгуулах дүрмээ боловсруулж, танилцуулдаг. Тэмцээн зохион байгуулах асуудлыг Ази, Номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн холбоо шийддэг.
-Монгол Улсаа төлөөлж оролцож байгаа хоёр багийн бүрэлдэхүүн хэчнээн оюутан залуучууд багтаж байгаа бэ?
-Робокон тэмцээнд зөвхөн оюутнууд оролцдог. Нэг багт үндсэндээ гурван гишүүн, багштайгаа хамт оролцдог. Багийн туслах гишүүдтэйгээ 12-15 хүний бүрэлдэхүүнтэй байдаг юм. Бусад хөгжөөн дэмжигчээр оролцдог.
Оюутнуудын мэдлэг чадвар ур ухаан, хэр их хөдөлмөрлөж, бэлтгэл сургуулилт сайн хийж, үйлдлээ сайн гүйцэтгэсэн амжилт гаргадаг. Монголын баг үйлдлээ хурдан гүйцэтгэж олон оноо авах тал дээр илүү анхаарч, бэлтгэлээ хангаж байгаа.
Манай улсын хувьд хоёр удаа дэд байрт шалгарч байсан. Өнгөрсөн 2019 онд эх орондоо зохион байгуулахдаа дэд байр эзэлж байсан. Мөн цар тахлын үед онлайноор оролцож дэд байранд шалгарч байсан. Энэ удаа Монгол Улсын баг амжилтаа ахиулж, тэргүүн байранд орохын төлөө бэлтгэлээ хангаж байна. Энэ олон жилийн хугацаанд хамгийн их амжилт үзүүлсэн роботуудтай баг бол Вьетнам, БНХАУ, Япон улс юм.
-Тэмцээн хэзээ болох вэ?
-“ABU ROBOCON 2025 ULAANBAATAR” олон улсын тэмцээн 2025 оны наймдугаар сарын 24- нд “Аса Арена”-д 10:00 цагт хэсгийн тоглолт эхэлнэ.
-“ABU ROBOCON 2025 ULAANBAATAR” олон улсын тэмцээний нээлтэд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх үг хэлж, оролцож байгаа оюунтан залуучуудад мэндчилгээ дэвшүүлнэ. Тэмцээнийг МҮОНРТ шууд дамжуулна.
-Тэмцээний тоглолтын минут богино уу?
-Өнгөрсөн жилүүдэд зохион байгуулагдаж байсан тэмцээн талбай дээр хоёр зэрэг үйлдлээ гүйцэтгэдэг байсан. Хугацаан гурван минут байсан. Энэ жилийн тэмцээн сагс учраас том талбай дээр явагдаж байгаа учраас 7-10 минутын хугацаанд явагдана. Зарим тохиолдол 12 минут ч болж байгаа. Ерөнхийдөө хугацаа харилцан адилгүй байна.
-Тэмцээн эхлэхэд цөөхөн хоног үлдлээ. Бэлтгэл ажил хэдэн хувь хангагдсан бэ?
-Бэлтгэл хангагдаад жигдэрч байгаа. Миний хувьд Робокон тэмцээний зохион байгуулалт дээр олон жил ажиллаж байна. Бидний хувьд 2010 оноос хойш олон улсын тэмцээн зохион байгуулна гэж ярьсаар байж 2019 онд анх удаа зохион байгуулж байсан. Энэ төслийг хэрэгжүүлэхэд оролцогч сургууль болон удирдаж оролцож байгаа багш хамгийн чухал нөлөө үзүүлдэг. Олон багшийн хүч чармайлт, хөдөлмөр зүтгэл дээр Монголын багийн амжилт бий болдог. Монголчууд оюуны асар их мэдлэгтэй. Ази, Номхон далайн орнуудын оюутан залуучуудаас дутахгүй. Ер нь энэ тэнцүү өрсөлдөх чадвартай. Робокон тэмцээний 23 жилийн хугацаанд ойролцоогоор 5000 орчим оюутан залуучууд багийн үндсэн болон туслах гишүүн оролцсон байна. Робокон тэмцээн оролцож байсан хүүхдүүд их мундаг явдаг. Онолын мэдлэг, практиктай хослуулж явуулдаг учраас оюутан залуучуудад мэдлэг ур чадвар, бүтээлч сэтгэлгээ, цагийн менежмент зэргийг хослуулж чаддагаар бусдаас давуу талтай. Робокон оролцож байсан оюутан залуучууд Оюутолгой, Эрдэнэс тавантолгой, Эрдэнэт үйлдвэр зэрэг Монголын томоохон бүтээн байгуулалтын ажилд манлайлан ажиллаж байна.
-Зохион байгуулалтын багт нийт хэдэн уран бүтээлч ажиллаж байна вэ?
-“ABU ROBOCON 2025 ULAANBAATAR” олон улсын тэмцээний зохион байгуулалт дээр МҮОНРТ-ийн уран бүтээлчид болон инженер техникийн ажилчид, сайн дурынхантай нийлээд 200 гаруй хүмүүс ажиллаж байна. Энэ жилийн тэмцээнд Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газар дэмжигчээр оролцож байгаа. Харин ерөнхий ивээн тэтгэгчээр Зуун манлай бүтээн байгуулалт Монгол Улсын Баатар "Эрдэнэт үйлдвэр" ТӨҮГ, Монголын харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн тэргүүлэгч “ Энгийн ухаалгаар” уриатай Мобиком оролцож байгаа. Мөн “Аса арена”, Z.com, MindTech,KSJ зэрэг компаниуд ивээн тэтгэгчээр оролцож байгаа юм.
Үзэл бодол
Ч.Төгсдэлгэр: РЦНК-ийн баруун талд ногоон байгууламж барих асуудалд хувийн хэвшилтэй зөвшилцөж байна
Баянзүрх дүүргийн 1 дүгээр хороонд байрлах Оросын Шинжлэх ухаан, соёлын төв буюу РЦНК-ийн баруун талд орон сууцны барилга барих асуудлыг тухайн орчмын оршин суугчид эсэргүүцэж байна. Тухайн орчимд ногоон байгууламж барих хүсэлтийг иргэд 10 гаруй жилийн турш холбогдох газруудад өгөөд байгаа боловч одоо болтол шийдэгдээгүй. Гурван аж ахуйн нэгжийн газарт маргаан үүсэж, орон сууцны барилга эхлүүлэх тусгай зөвшөөрлийг шүүхийн шийдвэрт үндэслэн олгосон байна. Тиймээс нийслэлийн Ерөнхий архитектор Ч.Төгсдэлгэр барилга барьж буй аж ахуйн нэгжүүдтэй зөвшилцөж, ногоон байгууламж бариулах иргэдийн хүсэлтийг шийдвэрлэх талаас нь өнөөдөр байршил дээр нь ажиллалаа.
Энэ үеэр нийслэлийн Ерөнхий архитектор Ч.Төгсдэлгэр “Эс энд ви юу” ХХК РЦНК-ийн баруун талд цэцэрлэг, спорт цогцолбор бүхий 22 давхар орон сууцны барилга барих зохих ёсны зөвшөөрөл загвар зургийг 2022 онд батлуулж байжээ. Гэтэл иргэдийн зүгээс уг байршилд ногоон байгууламж бариулах хүсэлтэй байгаа. Шүүхийн маргаан 2025 оны долоодугаар сард эцэслэгдэж, барилга эхлүүлэх зөвшөөрлийг Хот байгуулалт, хотын стандартын газраас өгөөд удаагүй байна. Тиймээс хувийн аж ахуйн нэгжийг ч иргэдийг ч хохироогүй байх талаас нь зөвшилцөл хийхээр бид ирээд байна. Зөвшилцөл хийхдээ газрыг газраар шилжүүлэн олгох зорилт тавьж байна. Газрын маргаантай, иргэдийн эрх зөрчигдөж байгаа асуудалд бидний зүгээс 10 орчим байршилд газрыг газраар шилжүүлж асуудал шийдвэрлэсэн байдаг. Энэ мэт байдлаар асуудлыг шийдэх боломжтой гэж үзэж байна” гэв.
Нийслэлийн Ерөнхий архитектор Ч.Төгсдэлгэр төр иргэдийн хүсэлтийг сонсох үүрэгтэй. Гэвч зохих зөвшөөрөлтэй хувийн аж ахуйн нэгжийг ч хохироохгүй байх үүднээс асуудлыг шийдвэрлэнэ гэдгээ илэрхийллээ.
-
Цаг үе2023/06/23
Улаанбаатарт дуу цахилгаантай аадар бороо орно
-
Урлаг спорт2019/10/01
“Төв аймгийн сүм хийдийн лам нарын бүртгэл” эмхэтгэл хэвлэгдлээ
-
Улстөр нийгэм2025/01/24
УИХ: Өнөөдөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар...
-
Улстөр нийгэм2022/01/19
УИХ-ын 2022 оны хаврын чуулганаар хэлэлцэх асуудлын тогтоолыг батлав