Улстөр нийгэм
Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын санаачилсан Шүүхийн тухай багц хуулиудын төслийг өргөн барилаа
Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Х.Баттулгын өөрийн бүрэн эрхийн хүрээнд санаачлан боловсруулсан Монгол Улсын шүүхийн тухай (шинэчилсэн найруулга), Шүүгчийн эрх зүйн байдал, сахилга, хариуцлагын тухай (шинэчилсэн найруулга), Хуульчийн эрх зүйн байдлын тухай хууль (шинэчилсэн найруулга)-ийн төслүүдийг Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн Тамгын газрын дарга Ө.Шижир Улсын Их Хурлын дарга Г.Занданшатарт өргөн барилаа.
Монгол Улсын Үндсэн хуульд оруулсан нэмэлт, өөрчлөлтийг үзэл санаа, зорилгынх нь дагуу хэрэгжүүлэх, шүүх эрх мэдлийн хүрээнд тулгамдаж буй асуудлуудыг бүрэн шийдвэрлэх үр нөлөө бүхий хууль, эрх зүйн орчныг шүүхийн багц хуулийн шинэчлэлээр бүрдүүлэх зорилго дэвшүүлж, мөрдөгдөж байгаа Монгол Улсын Шүүхийн тухай, Шүүхийн захиргааны тухай, Шүүхийн иргэдийн төлөөлөгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулиудыг нэгтгэн, Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг боловсруулсан байна.
Монгол Улсын Шүүхийн тухай хуулийн төсөлд:
-анхан болон давж заалдах шатны шүүхийг тойргийн зарчмаар байгуулахад харгалзан үзэх шалгуур, журмыг тодорхой болгох;
-Шүүхийн ерөнхий зөвлөл болон Шүүхийн сахилгын хорооны бүрэлдэхүүнд орох шүүгчийг сонгох, эгүүлэн татах, Шүүгчийн ёс зүйн дүрмийг хэлэлцэх, батлах зэрэг үйл ажиллагаанд шүүгч бүр оролцож санал өгөх эрхийг баталгаажуулах;
-хуулийн хүчин төгөлдөр шүүхийн шийдвэрийг санаатай биелүүлээгүй, эсхүл биелүүлэхэд зориуд саад учруулсан төрийн албан тушаалтныг ангилал, зэрэглэл, томилогдсон болон сонгогдсон байдлаас нь үл хамааран огцруулах буюу чөлөөлөх арга хэмжээ авах;
-шүүгчийн мэргэжлийн болон ёс зүй, сахилгын хариуцлагын ялгаа, заагийг тогтоох, ёс зүйн болон сахилгын хариуцлагаас гадна үлддэг шүүгчийн мэргэжлийн алдаа, зөрчилд хүлээлгэх хариуцлагыг тодорхой болгох, шүүгчийн хараат бус байдлыг хангах, хариуцлага тооцох, ажил хэргийн чадвар, мэргэшлийн түвшинг нь үнэлэх буюу дүгнэх чиг үүргийг давхцуулахгүйгээр тусгаарлах;
-шүүхийн хэрэг хуваарилах нарийвчилсан журмыг Шүүхийн ерөнхий зөвлөлөөс баталсан нийтлэг журамд үндэслэн тогтоох, Шүүхийн ерөнхий зөвлөл бүх шатны шүүхийн үйл ажиллагааны болон хөрөнгө оруулалтын төсвийг төлөвлөх;
-Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн гишүүнд нэр дэвшигчийн мэргэжлээрээ ажилласан жилийг 10-аас доошгүй байхаар, мөн Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн гишүүдийг улс төрийн болон бусад нөлөөллөөс ангид байлгах үүднээс гишүүнд тавигдах шаардлагыг нэмэгдүүлэх;
-Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн гишүүдийн тогтвортой, хараат бус байх нөхцөлийг бүрдүүлэх үүднээс олон талын, тухайлбал Монгол Улсын Ерөнхийлөгч, хууль зүйн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллага, Монголын хуульчдын холбооны оролцоог хангах, эдгээр нь олон нийтэд нээлттэй сонгон шалгаруулалт явуулсаны үндсэн дээр Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн гишүүнийг санал болгох, Улсын Их Хурал томилох;
-Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн бүх гишүүд орон тооны байх, гишүүн бүрийн бүрэн эрхийн хугацааг гишүүдийн тэгш байдлыг хангах зорилгоор адил байхаар тогтоох, Зөвлөлийн гишүүний орон гарсан тохиолдолд нөхөн томилогдсон гишүүн нь тухайн орон гарсан гишүүний бүрэн эрхийн хугацаанд ажиллах, Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн дараагийн гишүүнийг нэр дэвшүүлэх ажиллагааг зөвлөлийн гишүүний бүрэн эрхийн хугацаа дуусахаас өмнө нээлттэй зохион байгуулах зэрэг зарчмын шинжтэй зохицуулалтуудыг тусгасан байна.
Шүүгчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн төсөлд:
-шүүгчид тавих болзол, шаардлага;
-шүүгчийг сонгон шалгаруулах, томилох болон шүүгчийг мэргэшүүлэх;
-шүүгчийн бүрэн эрх үүсэх, дуусгавар болох үндэслэл журам;
-шүүгчийн хараат бус байдал, түүнийг хангах баталгаа;
-шүүгчид хориглох зүйл, иргэний эрхэд тавих хязгаарлалт, ашиг сонирхлын зохицуулалт, хариуцлага, хариуцлага хүлээлгэх ажиллагаанд баримтлах зарчмын асуудал;
-Шүүхийн сахилгын хорооны чиг үүрэг, бүрэлдэхүүнд тавигдах шаардлага. хорооны дарга, гишүүдийн эрх, үүрэг, үйл ажиллагааны ерөнхий нөхцөл;
-Шүүхийн сахилгын хороонд гомдол, мэдээлэл гаргах, бүртгэх, шилжүүлэх;
-сахилгын хэрэг үүсгэсэн хорооны гишүүний явуулах ажиллагаа, сахилгын хэргийг хянан шийдвэрлэх хугацаа;
-сахилгын хэрэг хянан шийдвэрлэх хуралдааны дэг, шийдвэр;
-давж заалдах гомдол гаргах, түүнийг шийдвэрлэх ажиллагаа зэрэг асуудлыг тусгасан байна.
Хуульчийн эрх зүйн байдлын тухай хуулийн төсөлд:
-Хуульчийн эрхэмлэх зүйл, ерөнхий үүрэг, хуульчийн мэргэжлийн үйл ажиллагаанд баримтлах зарчим;
-мэргэжлийн дадлага болон хуульчийн мэргэжлийн шалгалт авах журамтай холбогдсон асуудлууд;
-хуульчийн мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх зөвшөөрөл олгох журам болон тухайн зөвшөөрлийг түдгэлзүүлэх, хүчингүй болгох, дуусгавар болгохтой холбогдсон харилцаа;
-хуульчийн эрхлэх мэргэжлийн үйл ажиллагаа, түүний дүрэм, хуульчийн тангараг, эрх, үүрэг, хориглох зүйл, үйл ажиллагааны нууцтай холбоотой асуудал;
-Хуульчдын холбоо, түүний гишүүнчлэл, чиг үүрэг, Хуульчдын их хурал, Хуульчдын холбооны ерөнхийлөгч, Хуульчдын холбооны зөвлөл, Хуульчдын холбооны хороод, Тамгын газар, Хяналтын зөвлөлийн эрх хэмжээ болон Хуульчдын холбооны зохион байгуулалт, санхүүжилт
-Хуульчийн мэргэжлийн дүрэм, ёс зүй, хариуцлагын асуудал эрхэлсэн хороо, түүний бүрэн эрх, хуульчид холбогдуулан гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх, дүгнэлт гаргах, хуульчийн мэргэжлийн үйл ажиллагааны зөрчлийг мэдэгдэх, хариуцлага хүлээлгэх зэрэг асуудлыг нарийвчлан тусгасан байна.
Улстөр нийгэм
Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн шүүгч бус гишүүний сонгон шалгаруулалтын томилгооны сонсголыг зохион байгуулна
Сонгон шалгаруулалтын ажлын хэсэг 2024 оны 11 дүгээр сарын 18-ны өдөр хуралдаж Улсын Их Хуралд санал болгох нэр дэвшигчдийг тодруулсан.
Утас: 51-267155
Бүртгэлийн хуудсыг эндээс татаж авна уу
Улстөр нийгэм
Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн эрхийг хамгаалах өдрийг тохиолдуулан УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан мэндчилгээ дэвшүүллээ
Үе үеийн Улсын Их Хурлаас хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний асуудлыг зөвхөн халамж, эрүүл мэндийн тусламж, үйлчилгээгээр хязгаарлах бус салбар дундын зохицуулалт шаардлагатай чухал асуудал болохыг хүлээн зөвшөөрч, бүхий л харилцаанд алагчлалгүйгээр оролцуулах нөхцөл, боломжийг бүрдүүлэх эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгохын төлөө анхаарсаар ирсэн.
2024 онд шинээр бүрэлдсэн Улсын Их Хурал нь “Гурван төгөлдөршил”-ийн бодлого буюу хүн төвтэй, цаг үеийн шаардлагад нийцсэн, хоцрогдолгүй, иж бүрэн бөгөөд ойлгомжтой зохицуулалттай хууль, эрх зүйн орчныг бий болгож, иргэдийнхээ эрх тэгш байдлыг хангах нөхцөлийг бүрдүүлэх, шийдвэр гаргах түвшинд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн өөрсдийн оролцоог нэмэгдүүлэхийг зорьж байна. Энэ хүрээнд Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхийн тухай хуулийн хэрэгжилтэд хяналт тавьж, холбогдох сайжруулалт, нэмэлт, өөрчлөлтийг хийх, Саадгүй байдал, хүртээмжийн тухай анхдагч хуулийн төсөл, Дохионы хэлний тухай анхдагч хуулийн төсөл зэргийг боловсруулж байна. Түүнчлэн, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн төрийн бус байгууллагуудын хүсэлт, хэрэгцээ шаардлагад үндэслэн Хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нөхөн сэргээх, бие даан амьдрах үйлчилгээний тухай анхдагч хуулийн төслүүдийг боловсруулж, батлуулах Засгийн газрын санаачилгыг сайшаан дэмжиж, хамтран ажиллахаа илэрхийлэхэд таатай байна.
Цаашид хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдэд тулгамддаг асуудлыг шийдэх, хууль тогтоомж боловсруулах үйл явцад хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн оролцоог бүрэн хангаж, тэдний дуу хоолойг тусгаж, оролцоог ханган ажиллахыг чухалчлах болно.
Хөдөлмөрлөж, баялаг бүтээдэг, эрх тэгш нийгмийг бий болгохын төлөө хамтдаа хичээж ажиллацгаая.
Улаанбаатар
Улстөр нийгэм
ТБХ: Төсвийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг хэлэлцэхийг дэмжлээ
Улсын Их Хурлын Төсвийн байнгын хорооны 2024 оны арванхоёрдугаар сарын 02-ны өдрийн хуралдаанаар Төсвийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийн хэлэлцэх эсэхийн хэлэлцүүлгийг хийлээ.
Хуулийн төслийн талаар Сангийн сайд Б.Жавхлан танилцууллаа.
Тэрбээр танилцуулгадаа, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч хуульд заасан бүрэн эрхийнхээ хүрээнд Монгол Улсын 2025 оны төсвийн тухай хууль болон хамт өргөн мэдүүлж, Улсын Их Хурлаас баталсан хууль тогтоомжид 2024 оны 11 дүгээр сарын 20-ны өдөр бүхэлд нь хориг тавьсан. Улсын Их Хурлын чуулганы 2024 оны 11 дүгээр сарын 22-ны өдрийн нэгдсэн хуралдаанаар Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн хоригийг хэлэлцэн хүлээн авсан. Улсын Их Хурлын чуулганы 2024 оны 11 дүгээр сарын 29-ний өдрийн нэгдсэн хуралдаанаар Монгол Улсын 2025 оны төсвийн тухай хууль болон хамт баталсан хууль тогтоомжийг хүчингүй болгосон бөгөөд үүнтэй холбогдуулан “Хууль, тогтоол хүчингүй болсонтой холбогдуулан авах арга хэмжээний тухай” Улсын Их Хурлын тогтоол баталсан. Уг тогтоолоор Монгол Улсын 2025 оны төсвийн төслийг 2024 оны 12 дугаар сарын 10-ны дотор Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэхийг Засгийн газарт даалгасныг онцлов.
Мөн Төсвийн тухай хуулийн 8 дугаар зүйлийн 8.4 дэх хэсэгт заасан төсвийн цаглаврын дагуу жилийн төсвийн төслийг Засгийн газар 09 дүгээр сарын 01-ний өдрийн дотор Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэх, Улсын Их Хурал жилийн төсвийн төслийг 11 дүгээр сарын 15-ны өдрийн дотор батлахаар тус тус заасан. Харин Улсын Их Хуралд улсын төсөв, Ирээдүйн өв сангийн төсөв, Үндэсний баялгийн сангийн төсөв, Нийгмийн даатгалын сангийн төсөв, Эрүүл мэндийн даатгалын сангийн төсвийн тухай хуулийг хуульд заасан үндэслэлээр хүчингүй болгосон тохиолдолд Засгийн газар төсвийн төслийг дахин боловсруулж, өргөн мэдүүлэх тусгайлсан зохицуулалт байхгүй тул хуулийн төслийг боловсруулсан гэж байлаа.
Хуулийн төсөл батлагдсанаар жилийн төсвийн төслийг Засгийн газар дахин боловсруулж, Улсын Их Хуралд өргөн мэдүүлэх боломж бүрдэнэ гэж хууль санаачлагчид үзжээ.
Хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Г.Тэмүүлэн хуулийн төсөлд орон нутгийн шат шатны төсвийг хэлэлцэн батлах хугацааг нарийвчлан тусгах боломжтой эсэх талаар тодруулахад, Сангийн сайд Б.Жавхлан, хуулийн төсөлд тодорхой хугацаа заах асуудлыг олон талаас нь ярилцсан. Дарааллын хувьд улсын төсөв батлагдсаны дараа, аймаг, нийслэл үргэлжлүүлэн сум, дүүргийн төсөв батлагддаг. Гэвч хуулийн хугацаанд төсвөө баталж чадахгүй бол яах вэ гэдэг эрсдэлийг тооцож, ондоо багтааж цаглаврыг батлах зохицуулалтыг тусгах нь зүйтэй гэж үзсэн гэлээ.
Дараа нь Улсын Их Хурлын гишүүн Дав.Цогтбаатар, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч төсөвт хориг тавьсантай холбоотой нарийвчилсан зохицуулалтыг хуулийн төсөлд тусгах боломжтой, эсэх талаар лавласан. Төсвийн байнгын хорооны дарга Ц.Даваасүрэн, Улсын Их Хурал Монгол Улсын 2025 оны төсвийн тухай хуулийг хүчингүй болгосон тул Засгийн газар төсвийн төслийг шинээр өргөн мэдүүлнэ. Шинээр өргөн мэдүүлсэн нөхцөлд төсвийн хэлэлцүүлэг дөрвөн үе шатаараа явна. Харин үүнд нэг зохицуулалт тусгах шаардлагатай. Төсвийн тухай хуулиар 5 хоногийн зайтай хэлэлцүүлэг хийхээр хуульчилсан байдаг. Төсвийн төслийг дахин хэлэлцэхэд цаг хугацааны хайчинд шахагдсан байгаа тул дээрх зохицуулалтыг нэг удаагийн горимоор өөрчилж, хэлэлцэхгүй бол орон нутгийн шат шатны төсөв хугацаандаа батлагдахгүй байх нөхцөл үүсэж болзошгүй хэмээх тайлбарыг хийсэн.
Харин Сангийн сайд Б.Жавхлан, Ерөнхийлөгч хориг тавьсан нөхцөлд Засгийн газарт буцаалгүйгээр хэлэлцдэг хуулийн зохицуулалт оруулж ирэх асуудал нээлттэй үлдэж байгаа. Монгол Улсын Их Хурлын чуулганы хуралдааны дэгийн тухай хуулийн 90 дүгээр зүйлийн 90.8, 90.9 дэх хэсгээр Ерөнхийлөгч төсөвт хориг тавьсантай холбоотой асуудлыг тодорхой зохицуулсан гэж үздэг хүмүүс бий. Харин зарим хэсэг нь үүний эрх зүйн чадамж сул байна гэдэг. Энэ удаагийн нэмэлт нь Улсын Их Хурлаас төсвийг буцаасан тохиолдолд Засгийн газар хэрхэн дахин өргөн мэдүүлэх вэ гэдэг асуудлыг зохицуулж байгаа. Ер нь цаашид гишүүний асууж буй зохицуулалтыг хуульд тодорхой тусгах шаардлагатай хэмээн хариулав.
Үргэлжлүүлэн Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Батжаргал, Б.Мөнхсоёл, Б.Заяабал нар үг хэлж, байр сууриа илэрхийлсэн. Тухайлбал, Улсын Их Хурлын гишүүн Ж.Батжаргал, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч төсөвт бүхэлд нь тавьсан хоригийг Улсын Их Хурал хүлээн авч, холбогдох хууль тогтоомжийг хүчингүй болгож байгаа тул дахин өргөн мэдүүлэх шаардлага үүсэж байгаа юм. Тиймээс Төсвийн тухай хуульд ийм шинэ зохицуулалт нэмж буйг дэмжиж байна гэв. Мөн тэрбээр хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг явуулах үед шинэ зохицуулалтаар өргөн барьсан төсвийн төслийг Улсын Их Хурал хэд хоногийн хугацаанд хэлэлцэн батлах, үргэлжлүүлэн аймаг нийслэл гээд шат шатны төсөв батлах хугацааг цаглаварт тусгах асуудлыг олон талаас нь ярилцах шаардлагатай талаар санал хэлэв.
Эцэст нь Төсвийн тухай хуульд нэмэлт оруулах тухай хуулийн төслийг үзэл баримтлалын хүрээнд хэлэлцэх нь зүйтэй гэсэн саналын томьёоллоор санал хураалт явуулахад, хуралдаанд оролцсон 19 гишүүний 15 нь буюу 78.9 хувь нь дэмжив. Иймд энэ талаарх Байнгын хорооны санал, дүгнэлтийг Улсын Их Хурлын чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар тогтлоо хэмээн Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.
-
Цаг үе2019/10/22
Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй
-
Улстөр нийгэм2023/08/29
Л.Оюун-Эрдэнэ: Хариуцлага алдсан авто замын компаниудыг хар жагсаалтад оруулна
-
Шударга мэдээ2021/08/05
Хэвлэн нийтлэх, эрэн сурвалжлах, мэдээллийн эх сурвалжаа нууцлах эрхийг хангасан...
-
Улстөр нийгэм2024/02/26
Нийт шүүгчийн хуралдаан, шүүгчдийн зөвлөгөөн боллоо