Цаг үе
Эрүүл мэндийн салбар дахь авлигатай тэмцэх нь - Афганистаны таван сургамж
Нэгдүгээрт, улс төрийн хүчтэй, зоригтой манлайлал зайлшгүй шаардлагатай боловч ширүүн эсэргүүцлийг өдөөдөг. 2015 онд доктор Фероззудин Фероз Афганистаны Нийгмийн эрүүл мэндийн сайд болсон бөгөөд өөрийнх нь эсрэг авлигын хэргээр буруутгаж байсныг ч үл харгалзан тэр даруй авлигын эсрэг зогсож, энэ талаар хэд хэдэн захирамж гаргаж, авлигын эрсдэлийн хараат бус үнэлгээ хийлгэхийг хүссэн юм. 2016 оны 6-р сард Хяналт шинжилгээ, үнэлгээний хороо эрүүл мэндийн салбар дахь авлигын асуудлыг шийдвэрлэж чадаагүй Яамыг маш их шүүмжилж, зуу гаруй зүйлийн өөрчлөлт шинэчлэл хийхийг зөвлөсөн хараат бус тайлан гаргахад сайд уг тайланг ил тодоор дэмжиж байв.
Хэдийгээр парламентын гишүүдийн зүгээс маш их дарамт шахалт ирж байсан ч тэрээр импичментээр албан тушаалаас нь огцруулах гэсэн парламентын оролдлогыг даван гарсан юм. Афганистан дахь асуудлын нэг хэсэг нь парламентын гишүүд бөгөөд тодорхой хүмүүсийг, тэр дундаа эрүүл мэндийн салбарт ажилд авахыг яамнаас шаардаж, албан тушаалын эрх мэдлээ урвуулан ашиглаж гэрээ байгуулахад нөлөөлөхийг оролддог. Сайдын энэхүү хатуу байр суурь нь аюултай боловч зайлшгүй шаардлагатай байсан юм.
Хоёрдугаарт, эрүүл мэндийн салбар дахь авлигатай тэмцэх талаар хэсэгчилсэн бус, цогц, иж бүрэн арга хэмжээ авах нь зүйтэй. Хяналт шинжилгээ, үнэлгээний хорооны тайлан болон түүнээс урган гарсан шинэчлэлийн хүчин чармайлтын ялгагдах нэг зүйл бол түүний өргөн цар хүрээ байв. Энэхүү тайлан непотизм хайх, эрх мэдлээ урвуулан ашиглах, эрүүл мэндийн үйлчилгээ үзүүлэхэд хүний эрхийг зөрчих, мөнгө нэхэх, залилан мэхлэх, үнэмлэх, диплом хуурамчаар бүрдүүлэх, ашиг сонирхлын зөрчил, төрийн өмчийг шамшигдуулах, хувьдаа завших, хээл хахууль зэрэг эрүүл мэндийн салбарын авлигын асуудлуудыг бүхэлд нь хамарсан байна.
Дараа нь сайд Фероззудин Фероз эрүүл мэндийн тогтолцооны зургаан хэсэг болох (1) эрүүл мэндийн зохицуулалтын удирдлага, (2) эрүүл мэндийн үйлчилгээ, (3) бүтээгдэхүүний түгээлт, хадгалалт, (4) эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүний маркетинг, (5) худалдан авах ажиллагаа, (6) санхүү, ажиллах хүчний менежмент дэх авлигатай тэмцэх дөрвөн үндсэн элемент болох (i) зохицуулалт, (ii) урьдчилан сэргийлэх, (iii) яллах, (iv) олон нийтийн оролцоонд чиглэсэн авлигын эсрэг цогц стратегийг боловсруулсан байна.
Гуравдугаарт, бодлогын үр ашигтай багц шинэчлэл бүрэн хангалттай биш бөгөөд стратегийг хэрэгжүүлэх бат бөх бүтэц болон үйл явцыг бий болгож, түүнийг тайлагнах нь бас чухал юм. Афганистаны эрүүл мэндийн салбар дахь авлигатай тэмцэх хүчин чармайлтын хувьд эрүүл мэндийн салбарын оролцогч талууд болон яамны дотоод удирдах албан тушаалтнуудаас бүрдсэн удирдлагын хамтын ажиллагааны бүлгийг байгуулав. Мөн тэрбээр Ерөнхийлөгчийн идэвхтэй дэмжлэгийг авч, яамны ажилтнуудад зөвлөмжийг хэрэгжүүлэхийг даалгаж, эсэргүүцсэн зарим хүмүүсийг албан тушаалаас нь түдгэлзүүлсэн байна.
Зохион байгуулалтын хамгийн гол өөрчлөлтүүд нь Үндэсний анагаах ухаан, эрүүл мэндийн бүтээгдэхүүний зохицуулах газрыг шинээр байгуулсан (эмийн сан, эм импортлогч компани, лабораториудад аудит, хяналт шалгалтыг нэмэгдүүлж, лицензгүй олон зуун компанийг хар жагсаалтад оруулсан), мөн яамны бүтэцэд Өргөдөл гомдлыг хянах алба байгуулсан явдал байв.
Дөрөвдүгээрт, бодитой, нягт нямбай хяналт шинжилгээнд хүрэлцээтэй нөөцөөр хангах нь амин чухал юм. Афганистаны эрүүл мэндийн салбарын хувьд Хяналт шинжилгээ, үнэлгээний хороо хяналтын дараах шинэ хэлбэрийг бий болгов. Зөвлөмжүүд хэрэгжиж дууссан эсэхийг уламжлалт маягаар зөвхөн дөрвөлжин нүдэнд тэмдэглэхийн оронд эрүүл мэндийн гурван байгууллага бүрт нэг сарын хугацаатай ажиллаж, шаардлагатай арга хэмжээ хэрэгжиж байгаа эсэх талаар эрүүл мэндийн ажилтнууд, өвчтөнүүд, эмч нартай ярилцах тус бүр хоёр хүний бүрэлдэхүүнтэй баг байгуулав. Энэхүү идэвхтэй хяналт нь нэлээд өртөг өндөртэй боловч энэ талбарт үнэхээр юу өөрчлөгдөж байгаа талаар Хяналт шинжилгээ, үнэлгээний хороо болон Яам хараат бус мэдээллээр хангагдах анхны алхам болсон юм.
Одоогийн байдлаар тус Хороо нь хяналтын энэхүү хэлбэрийг бүх яамд дээр томоохон дүн шинжилгээ хийхдээ ашиглаж байна. (Хяналт шинжилгээ, үнэлгээний хороо улирал тутмын тайлангаа нийтэлдэг бөгөөд эндээс үзэх боломжтой.)
Тавдугаарт, олон нийт болон орон нутгийн удирдагчидтай зарим талаар ил тод байдал, санал хүсэлтийг нь хангах, зарим талаар найдвар хүлээлтийг нь зохицуулах зорилгоор ажиллах. Афганистаны эрүүл мэндийн салбарын шинэчлэлийн хүрээнд үүссэн нэг асуудал бол гэрээт эрүүл мэндийн үйлчилгээ үзүүлэх талаарх олон нийтийн хүлээлт болон яам, ТББ-уудын чадварын хоорондын үл нийцэх байдал юм. Энэхүү зөрүүтэй байдал нь олон нийтийн дунд үл итгэх байдал, яамны талаарх сөрөг ойлголтыг бий болгож, улмаар яам нь ТББ-уудыг хүмүүсийн хэрэгцээг хангахын тулд "хүчилдэггүй", өөрийн үйлчилгээ үзүүлэх тогтолцоог завхруулсан гэсэн ойлголтыг өргөнөөр бий болгожээ. Энэ бол ноцтой асуудал бөгөөд Сайдын стратеги нь 12-18 сарын хугацаанд авлигын эсрэг шинэчлэлийг эхлүүлэх, дараа нь олон нийтийн уулзалт, үйл ажиллагаагаар хөндөгдөж буй асуудлуудад анхаарал хандуулах болно. Тэгэхээр энэ нь үр дүнд хүрэх эсэхийг хэлэхэд нэлээн эрт байгаа юм.
Цаг үе
Ашиг сонирхлын зөрчилд хамаарах 90 гомдол, мэдээллийг хянан шалгав
Авлигатай тэмцэх газрын Хяналт шалгалт, дүн шинжилгээний хэлтэс нь 2025 оны 11 дүгээр сарын 24-28-ны өдрүүдэд нийтийн албанд томилогдохоор нэр дэвшсэн 365 иргэний хувийн ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлгийг шалгаж, 199 мэдүүлгийг хянан шийдвэрлэв. Одоогоор ажиллагаанд 166 нэр дэвшигчийн хувийн ашиг сонирхлын урьдчилсан мэдүүлэг хянагдаж байна.
Өнгөрсөн долоо хоногт иргэн, аж ахуйн нэгж, байгууллагаас ирүүлсэн нийтийн албан тушаалтны авлига, ашиг сонирхлын зөрчилтэй холбоотой 90 гомдол, мэдээллийг хүлээн авч шалгаснаас 15 гомдол, мэдээллийг хянан шийдвэрлэв. Зөрчил тогтоогдсон 4 албан тушаалтанд Авлигын эсрэг хуульд заасан хариуцлага тооцуулахаар томилох эрх бүхий удирдах албан тушаалтанд албан бичиг хүргүүлэв. Их хэмжээний хандив цуглуулсан боловч зориулалтын дагуу зарцуулаагүй, бусдыг хуурч мэхлэн төрийн албаны ёс зүйн зарчмыг зөрчсөн, үндэслэлгүйгээр өөртөө цалин урамшуулал олгосон зэрэг зөрчлийг хяналт шалгалтын явцад илрүүллээ.
Төлөвлөгөөт хяналтаар болон иргэдээс ирүүлсэн өргөдөл, гомдол, мэдээллийн дагуу 26 албан тушаалтны хувийн ашиг сонирхлын болон хөрөнгө, орлогын мэдүүлгийг хянан шалгав. Хяналт шалгалтаар хөрөнгө, орлогоо худал мэдүүлсэн 3 албан тушаалтны зөрчлийг тогтоон, Авлигын эсрэг хуульд заасан хариуцлага тооцуулахаар холбогдох албан бичгийг хүргүүлэв гэж АТГ-аас мэдээллээ.
Цаг үе
Улаанбаатарт өдөртөө 16 хэм хүйтэн
Малчид, иргэд, тээвэрчдэд зориулсан мэдээ: Арванхоёрдугаар сарын 3-наас ихэнх нутгаар хүйтний эрч суларна.
2025 оны 12-р сарын 03-ны 08 цагаас 20 цаг хүртэл: Нутгийн зүүн хэсгээр солигдмол үүлтэй, бусад нутгаар багавтар үүлтэй. Хэнтийн уулархаг болон Дорнод-Монголын тал нутгаар ялимгүй цас орно, бусад нутгаар цас орохгүй. Салхи зүүн аймгуудын нутгаар баруун өмнөөс хойш эргэж, бусад нутгаар баруунаас секундэд 5-10 метр, говь, талын нутгаар секундэд 12-14 метр хүрч ширүүснэ. Дархадын хотгор, Завхан голын эхээр 20-25 хэм, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Заг-Байдраг голын эх, Идэр, Тэс, Эг, Үүр, Орхон, Сэлэнгэ, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн голын хөндийгөөр 15-20 хэм, говийн бүс нутгийн баруун өмнөд хэсгээр 0-5 хэм, Их нууруудын хотгор, Алтайн уулархаг нутаг, Хангайн нурууны өвөр бэл, говийн бүс нутгийн хойд болон зүүн хэсгээр 4-9 хэм, бусад нутгаар 11-16 хэм хүйтэн байна.
УЛААНБААТАР ХОТ ОРЧМООР: Солигдмол үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр. 14-16 хэм хүйтэн байна.
БАГАНУУР ОРЧМООР: Солигдмол үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 5-10 метр. 15-17 хэм хүйтэн байна.
ТЭРЭЛЖ ОРЧМООР: Солигдмол үүлтэй. Цас орохгүй. Салхи баруун хойноос секундэд 4-9 метр. 16-18 хэм хүйтэн байна.
2025 оны 12-р сарын 04-нөөс 12-р сарын 08-ныг хүртэлх
цаг агаарын урьдчилсан төлөв
Арванхоёрдугаар сарын 05-нд баруун аймгуудын нутгийн зарим газар, төвийн аймгуудын нутгийн хойд хэсгээр, 6-нд төв, зүүн аймгуудын нутгийн зарим газраар, 7-нд төвийн аймгуудын нутгийн зүүн хэсэг, зүүн аймгуудын зарим газраар цас орж, зөөлөн цасан шуурга шуурна. Салхи 5-нд Алтайн уулархаг нутаг, Арц Богдын өвөр хоолойгоор, 6, 7-нд говь, тал, хээрийн нутгаар секундэд 12-14 метр хүрч ширүүснэ. Ихэнх нутгаар хүйтний эрч суларч Дархадын хотгор, Завхан, Заг-Байдраг голын эх, Хүрэнбэлчир орчим, Идэр, Тэс голын хөндийгөөр шөнөдөө 30-35 хэм, өдөртөө 19-24 хэм, Хангай, Хөвсгөл, Хэнтийн уулархаг нутаг, Хараа, Ерөө, Туул, Тэрэлж, Хэрлэн голын хөндийгөөр шөнөдөө 24-29 хэм, өдөртөө 13-18 хэм, Хангайн нурууны өвөр бэл, говийн бүс нутгийн баруун өмнөд хэсгээр шөнөдөө 10-15 хэм хүйтэн, өдөртөө 2 хэмийн дулаанаас 3 хэм хүйтэн, бусад нутгаар шөнөдөө 15-20 хэм, өдөртөө 5-10 хэм хүйтэн байна.
Цаг үе
Бусдад дансаа ашиглуулж мөрийтэй тоглоом зохион байгуулахад дэмжлэг үзүүлсэн гэмт хэрэг 109 бүртгэгдсэн байна
Энэ оны 11 сарын байдлаар бусдад дансаа ашиглуулж мөрийтэй тоглоом зохион байгуулахад дэмжлэг үзүүлсэн гэмт хэрэг 109 бүртгэгдсэн байна. Мөрийтэй тоглоом зохион байгуулах үйлдэлд дэмжлэг үзүүлсэн хүнд хуулийн хариуцлага оногдуулдаг.
Энэ онд Эрүүгийн хуулийн зарим зүйл заалтад нэмэлт өөрчлөлт оруулж, мөрийтэй тоглоом, бооцоот тоглоомтой холбоотой заалтыг эрх бүхий байгууллагаас баталсан.
Мөрийтэй тоглоом, төлбөрт таавар, бооцоот тоглоом зохион байгуулан гэмт хэрэг үйлдэгч этгээдүүд хууль бусаар олсон орлогынхоо эх үүсвэрийг нуун дарагдуулах зорилгоор тодорхой оршин суух хаяггүй, санхүүгийн хэрэгцээ тулгарсан иргэдийн эмзэг байдлыг ашиглан тэдний нэр дээрх данс, картыг ашиглан улмаар орлогоо дамжуулан авах хэлбэрээр иргэдийг гэмт хэрэгт татан оролцуулж, энэ төрлийн гэмт хэргийн үйлдлийн арга улам бүр нарийсаж байна.
Иймд эрх бүхий байгууллагаас “Мөрийтэй тоглоом, эсхүл төлбөрт таавар, эсхүл бооцоот тоглоом зохион байгуулахад өөрийн, эсхүл бусдын нэр дээрх төлбөр тооцооны данс, цахим мөнгө, виртуал хөрөнгө, харилцаа холбооны сүлжээний дугаар, цахим тодорхойлогчийг удаа дараа ашиглуулах” үйлдэлд Эрүүгийн хуулийн 20.19 дүгээр зүйлд зааснаар хариуцлага оногдуулахаар хуульчилсан.
Мөрийтэй тоглоом зохион байгуулах гэмт хэрэгт Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 20.17 дугаар зүйлд заасан эрүүгийн хариуцлага оногдуулдаг бол тоглосон иргэнд Зөрчлийн тухай хуулийн 5.7 дугаар зүйлд зааснаар хариуцлага оногдуулах эрх зүйн зохицуулалттай.
Энэ төрлийн гэмт хэрэгт хохирсон иргэд орон байраа барьцаалах, өр зээлд орж, улмаар сэтгэл санаагаар унах цаашлаад амиа хорлох хүртэл хор уршиг дагуулж байна.
-
Цаг үе2020/09/04
Улаанбаатарт өдөртөө 22 хэм дулаан
-
Цаг үе2019/06/27
Улаанбаатарт өдөртөө 17 хэм дулаан
-
Үзэл бодол2024/09/23
Т.Мөнхсайхан: Яаралтай тусламжийн тусгай дугааруудыг нэг дугаарт шилжүүлэхэд уди...
-
Улстөр нийгэм2025/03/10
Мега төслүүдийг хэрэгжүүлэхтэй холбогдуулж найман хуулийн 22 заалтад өөрчлөлт ор...