Цаг үе
Айова хотын захирагчийг авлигын гэмт хэрэгт холбогдуулан баривчилжээ
Армстронг суурингийн албан тушаалтнууд олон арван сая долларын төсвийн хөрөнгийг шамшигдуулсан, мөн хэргээ нуун дарагдуулах зорилгоор хуурамч бүртгэл хөтөлсөн, суурингийн хөрөнгийг хувийн хэрэгцээнд ашигласан гэмт хэрэг үйлдсэн талаар прокурорын яллах дүгнэлтэд дурджээ.
Миннесота мужтай хил залгаа бөгөөд аялал жуулчлалын алдартай газар болох Окобожи амралтын бүсээс 40 милийн зайд орших суурингийн ард иргэдийг энэхүү баривчилгаа гайхшруулжээ.
Шүүгдэгчийн өмгөөлөгч нь тус албан хаагчдыг 2021 онд эрх бүхий байгууллагаас шалгаж буй талаар үндэслэл тайлбар авахаар ажиллаж буй талаар мэдээлжээ. Учир нь тус албан хаагчдын шалгагдаж буй зарим гэмт үйлдлийг 2017 оны 9 дүгээр сард хийсэн аудитын тайланд дурдаж, олон нийтэд ил болгосон байна.
“Мужийн аудитын тайланг үндэслэн энэ төрлийн гэмт хэрэгт албан тушаалтныг холбогдуулан шалгах нь төдийлөн түгээмэл биш юм. Иймээс энэхүү хэрэгт ямар учир шалтгааны улмаас албан тушаалтныг холбогдуулан шалгаж буй талаар би сайн ойлгохгүй байна.” хэмээн тус хотын нарийн бичгийн ажилтан асан Конни Такери, Мэри К.Статон нарын өмгөөлөгч Эд Бьёорнстад мэдээлжээ.
35 настай Мэри К.Статоныг өөрийн үйлдсэн хүндэвтэр гэмт хэрэгт холбогдуулан 2 дугаар сарын 26-ны өдөр эрх бүхий байгууллагад ирж хэргээ хүлээхийг шүүгч зөвшөөрсөн тул тэрээр барьцаа хөрөнгө байршуулж суллагдсан байна.
Харин Армстронг хотын захирагчаар сүүлийн арван жилийн ихэнх хугацаанд ажиллаж байсан 69 настай Грег Бум, түүний хүргэн бөгөөд цагдаагийн дарга Крейг Меррилл, 2016 онд тэтгэвэрт гарсан Таккери болон тус хотын нарийн бичгийн ажилтан Трейси Ланг нарыг баривчилжээ.
Грег Бум, Таккери, Трейси Ланг нарыг 2 дугаар сарын 12-ны өдөр баривчилсан байна. Тус гэмт хэрэгт холбогдон шалгагдаж баривчлагдсан явдалд сэтгэл дундуур байгаа Таккериг батлан даалтаар гаргахаар ажиллаж буй талаар түүний өмгөөлөгч Эд Бьюрнстад мэдээлжээ.
Мөрдөгчид 43 настай Крейг Мерриллийг Миннесота мужийн хил дээр баривчилсан байна. Түүнийг шилжүүлэн авах хүртэл Миннесота мужийн Мартин хотын шоронд саатуулжээ.
Айова мужийн Ерөнхий Прокурорын газрын хэвлэлийн төлөөлөгч Линн Хикс тус хэргийг олон жилийн турш мөрдөн шалгаж буй талаар мэдээлсэн байна.
Грег Бум, Таккери, Крейг Меррилл нар нь 2014 оноос 2020 оны хооронд санхүүгийн ашиг олох зорилгоор үргэлжилсэн гэмт хэрэг үйлдсэн бөгөөд 25 жил хүртэл хорих ял сонсож болзошгүй талаар прокурорын яллах дүгнэлтэд тусгагджээ.
Прокурорын газраас мэдээлснээр Грег Бум, Крейг Меррилл нарыг 10 гаруй мянган ам.долларын чекийг завшуулсан хэргээр нэгдүгээр зэргийн хулгайн гэмт хэрэгт холбогдуулан яллагдагчаар татсан байна. Грег Бум, Таккери нар нь төлбөрийн чекийг тус хотын бусад албан хаагч болон зээлийн картын компанид илгээсэн гэмт хэрэгт холбогдон мөн яллагдагчаар татагдсан юм. Энэхүү гэмт хэргийн нийт хохирол одоогоор тогтоогдоогүй юм.
Цагдаагийн газрын дарга Крейг Меррилл нь мөн хоёр удаа цагдаагийн албан хаагчийн зэвсэг, хэрэгслийг албан бус зорилгоор бусдын эсрэг ашигласан хэрэгт холбогдон шалгагдаж байна.
2016 онд зохион байгуулагдсан хандив цуглуулах үдэшлэгийн үеэр Крейг Меррилл нь хотын засвар үйлчилгээний ажилтан болон ойролцоо байсан нэг иргэнийг “цахилгаан гүйдлээр цохигч” ашиглан гэмтээжээ. Түүнчлэн тэрээр тус үйл ажиллагаанаас цуглуулсан хандивын хөрөнгийг зориулалтын бусаар зарцуулсан, мөн Айова мужийн хуулийг зөрчиж хотоос гадуур цалинтай амралт авсан байна.
Трейси Ланг нь 2017 онд иргэдээс ирсэн өргөдөл, хотын гудамжтай холбоотой санхүүгийн тайлан, хотын зөвлөлийн хуралдааны баримт бичгийг хуурамчаар үйлдсэн гэмт хэрэгт шалгагдаж байна.
2017 оны мужийн аудитын тайланд тайлбарласнаар хотын санхүүгийн менежмент шаардлагад нийцээгүй болно. Мөрдөгчдийн олж тогтоосноор нийтийн аж ахуйн үйлчилгээний төлбөрийн олон арван мянган ам.долларыг тооцоолоогүй эсхүл зохих ёсоор төлөөгүй байсан бөгөөд мөн зохисгүй цалин хөлсний зардал, татварын торгууль буруу ногдуулсны улмаас олон мянган ам.долларын зардал гаргасан байна.
Тус хотын албан хаагчид компьютерын алдаанаас шалтгаалан 2016 онд санхүүгийн тайлан болон нийтийн аж ахуйн үйлчилгээний ашиглалтын бүртгэл устгагдсан талаар Аудитын газарт мэдэгджээ. Үүнээс шалтгаалан нийтийн аж ахуйн үйлчилгээний ашиглалтын зардлыг тооцоолох боломжгүй болж ус ашиглалтын төлбөр аваагүй, мөн зарим хэрэглэгчдээс бохир усны татварыг зохих ёсоор цуглуулаагүй үйлдлийг Аудитын газраас тогтоосон байна.
Аудитын газраас шалгалт хийх явцад зохих ёсоор байршуулаагүй олон тооны төлбөрийн чек хотын захиргааны байрны өрөөний шаланд унасан байсныг олжээ. Нийтийн аж ахуйн үйлчилгээний төлбөр төлөгдөөгүй талаар хэд хэдэн албан тушаалтан гомдол гаргасны дагуу Цагдаагийн газраас шалгалт хийсний үр дүнд хотын захиргааны байгууллагаас их хэмжээний хөрөнгө хураасан байна.
Грег Бум, Крейг Меррилл болон зарим албан хаагчид түүнийг байхгүй тохиолдолд хотын захиргааны санхүүгийн мэдээлэлд нэвтрэх боломжтой талаар хотын нарийн бичгийн ажилтан асан Мэри К.Статон Аудитын газарт мэдэгджээ. Түүний тайлбарлаж буйгаар цахим шуудан болон төлбөрийн хөрөнгө олон тохиолдолд алга болсон байна.
Грег Бум нь 2013 онд хотын захирагчаар сонгогдсон бөгөөд 2 жилийн дараа ажлаасаа чөлөөлөгджээ. Гэвч 2016 оны ээлжит бус сонгуулиар дахин сонгогдож, 2017 болон 2019 онуудад мөн сонгуульд ялалт байгуулсан юм.
Санхүүгийн тайланд тусгаснаар 2020 оны санхүүгийн жилд тус хот 1.4 сая ам.долларын орлого олж, 1.1 сая ам.долларын зарлага гаргасан байна.
Трейси Ланг ямар хэрэгт буруутгагдаж буй талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл авахыг хүсэж байгаа бөгөөд нэмэлт тайлбар өгөхгүй талаар түүний өмгөөлөгч Бетани Брандс мэдээлжээ. Харин Грег Бумын өмгөөлөгч тайлбар өгөөгүй байна.
Цаг үе
БНСУ-д хөдөлмөрийн гэрээний ажилтан илгээсээр байна
Монгол Улсын Засгийн газар Гэр бүл, хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам болон БНСУ-ын Засгийн газар Хөдөлмөр эрхлэлт, хөдөлмөрийн яам хооронд байгуулсан гэрээ, хэлэлцээрийн дагуу хөдөлмөрийн гэрээт ажилтан илгээх үйл ажиллагааг ХХҮЕГ тасралтгүй зохион байгуулан ажиллаж байна.
БНСУ нь 17 улс орноос гадаад ажилтан хүлээн авдаг бөгөөд Монгол Улс 2004 оноос өнөөг хүртэл жил бүр ажиллах хүсэлтэй иргэдийг бүртгэх, илгээх үйл ажиллагааг зохион байгуулдаг Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Цорын ганц Төрийн байгууллага юм.
БНСУ-ын хөдөлмөрийн хөлсний 2024 онд мөрдөгдөж буй хэмжээ цалингийн доод 2,060,740 вон байна.
Өнгөрсөн 2024 онд 722 хүн илгээсэн байна. Хөдөлмөрийн биржийн ажил хайгчаар байршсан иргэдэд улирал тутам ажлын санал ирж, сар бүрийн тогтсон өдөр илгээсээр байна.
Өнөөдөр буюу 2025 оны 04 сарын 02-ны өдөр аж үйлдвэрийн салбарт 22 ажилтан ажиллахаар тус улсыг зорилоо.
Мөн 04 дүгээр сарын 08-нд тогтвортой 13 ажилтан, ХАА, газар тариалан 2 ажилтан, Үйлчилгээ 2 салбарт 5, Барилга 1 ажилтан тус тус илгээхээр бэлтгэл ажил хийгдэж байна.
Мөн барилгын салбарт илгээгдэх иргэн хувийн шалтгаанаар явах боломжгүй гэх хариу өгөөд байгаа аж.
Сүүлийн үед БНСУ-аас ажлын санал ирсний дараа иргэдийн өөрсдийн хариуцлагагүй байдлаас шалтгаангүйгээр хойшлуулах, явахгүй гэх мэт шалтгаан ихээр гарч байгаа тул БНСУ-ын ажил олгогч тухайн ажилтныг 17 улсын ажил хайгч олон дундаас сонгож, тухайн улсдаа татвар төлж, бичиг баримтыг бүрдүүлэн 6 сар орчим хүлээсний дараа хүлээн авах, цаг хугацаа, санхүүгийн тодорхой хохирол амсах эрсдэлтэй байдал удаа дараа үүсгэж байна.
Иймд манай улсын ажил хайгч иргэдийг олноор сонгохгүй байх эрсдлийг үүсгэж байгаа тул ажлын санал ирсэн иргэдийг дээрх асуудал үүсгэхгүй байхыг сануулж байна.
Цаг үе
ХӨСҮТ: Улаанбурхан өвчний батлагдсан тохиолдол 253 болжээ
Цаг үе
Авлигатай тэмцэх газрын даргыг улируулан томилуулах тухай саналыг дэмжив
Улсын Их Хурлын Хууль зүйн байнгын хорооны 2025 оны дөрөвдүгээр сарын 02-ны өдрийн хуралдаанд Монгол Улсын Ерөнхий сайдаас Улсын Их Хуралд ирүүлсэн Авлигатай тэмцэх газрын даргыг улируулан томилуулах тухай саналыг хэлэлцэн шийдвэрлэлээ. Улсын Их Хурлын гишүүн, Засгийн газрын гишүүн, Монгол Улсын сайд, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дарга Н.Учрал Ерөнхий сайдын саналыг танилцууллаа.
Авлигатай тэмцэх тухай хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.1, 21.4-т заасныг тус тус үндэслэн Авлигатай тэмцэх газрын даргаар Зандраагийн Дашдавааг улируулан томилуулахаар саналаа ирүүлжээ. З.Дашдавааг Монгол Улсын Их Хурлын 2019 оны 37 дугаар тогтоолоор Авлигатай тэмцэх газрын даргаар томилсон бөгөөд бүрэн эрхийнхээ хугацаанд хуульд заасан чиг үүргээ хариуцлагатай, шударгаар, үр дүнтэй хэрэгжүүлэн ажилласан хэмээн танилцууллаа.
З.Дашдаваа нь 1974 онд Хэнтий аймгийн Өндөрхаан хотод төрсөн. 51 настай, яс үндэс халх, эрэгтэй. Дээд боловсролтой, хуульч мэргэжилтэй, хууль зүйн ухааны доктор, Монгол Улсын гавьяат хуульч болохыг Н.Учрал сайд танилцуулав. Тэрбээр 1995 оноос 2019 оныг хүртэл цагдаагийн байгууллагад хэрэг бүртгэгч эрүүгийн төлөөлөгчөөс эхлээд Цагдаагийн ерөнхий газрын Дотоод хяналт шалгалт, аюулгүй байдлын хэлтэс, тасгийн дарга, хэлтсийн дарга, дэд даргаар дэвшин ажиллаж улмаар 2019 онд Авлигатай тэмцэх газрын даргаар томилогдсон байна. Тэргүүн комиссар З.Дашдаваа нь цагдаагийн байгууллагад 24 жил, Авлигатай тэмцэх газарт зургаа дахь жилдээ, хууль сахиулах байгууллагад 30 дахь жилдээ ажиллаж байгаа аж.
Үргэлжлүүлэн З.Дашдаваагийн томилогдон ажилласан хугацааны үйл ажиллагааны талаар дэлгэрэнгүй танилцуулав. Өнгөрсөн хугацаанд төрийн өндөр албан тушаалтнууд холбогдсон, улсын аюулгүй байдал, эдийн засагт сөрөг үр дагавар бүхий олон их наяд төгрөгөөр хэмжигдэх хохиролтой авлигын хэргүүдийг богино хугацаанд шалган тогтоох ажлыг удирдан, хууль сахиулах байгууллагуудтай хамтран хянан шийдвэрлэсэн байна. Мөн олон улсын байгууллагуудын хамтын ажиллагааны хүрээнд Ази-Номхон далайн орнуудын хууль сахиулах байгууллагуудын сүлжээ байгуулах эхлэлийг тавьж, хөрөнгө буцаах байгууллага хоорондын авлигын эсрэг сүлжээний харилцаа хамтын ажиллагааг улам бүр өргөжүүлэн батжуулахад үнэтэй хувь нэмрээ оруулсан гэв. Гадаад улсын ижил чиг үүрэг бүхий байгууллага болон олон улсын байгууллагатай хамтран ажиллаж, гадаад улсад байгаа гэмт хэрэг үйлдэж олсон хөрөнгө орлогыг битүүмжлэх, хураан авах, хөрөнгө буцаан авах үйл ажиллагааны хүрээнд 2021-2024 онд нийт 13.9 сая ам.долларын үнэ бүхий хулгайлагдсан хөрөнгийг улс орондоо буцаан авчирч, улсын орлого болгосон байна. Мөн хуулийн дагуу ХАСХОМ гаргагч нийтийн албан тушаалтан өөрийн болон гэр бүлийн гишүүдийн татвар ногдох орлогоо үнэн зөв мэдүүлээгүй нөхцөл байдлыг шалган 2023 онд 8.3 тэрбум төгрөгийн зөрчил илрүүлж, 637 сая төгрөг, 2024 онд 2.1 тэрбум төгрөгийн зөрчилд 136.4 сая төгрөгийн нөхөн татвар, торгууль, алданги ногдуулж барагдуулсан юм байна.
Авлигын эсрэг олон нийтийг соён гэгээрүүлэх урьдчилан сэргийлэх чиглэлээр хүүхэд залуучуудад шударга ёсны үнэ цэн, үнэт зүйлийг ойлгуулах, хүмүүжил дадлын бий болгоход туслах, авлигыг үл тэвчих үзэл санааг түгээн дэлгэрүүлэх үйл ажиллагааг өргөн хүрээнд тодорхой бүлгийн онцлогийг харгалзан зохион байгуулсан нь зохих үр дүнд хүрч үнэлгээгээр хүүхэд залуучуудын шударга байдлын түвшин 0.8 пунктээр нэмэгдсэн үзүүлэлттэй байгааг Н.Учрал сайд онцолсон юм. З.Дашдаваа нь улс төр, бизнесийн бүлэглэлийн нөлөөллөөс ангид, хууль шударга, ёсны зарчмыг дээдэлж, хүний эрхийг хангаж, хуулиар хүлээсэн чиг үүргээ чин шударгаар нэр төртэй биелүүлж ирснийг онцлон Авлигын эсрэг хуулийн 21 дүгээр зүйлийн 21.4-т заасныг баримтлан Монгол Улсын Ерөнхий сайд Авлигатай тэмцэх газрын даргаар албан тушаалд улируулан томилуулах саналтай байгаа гэв.
Н.Учрал сайдын дээрх танилцуулга болон хэлэлцэж буй асуудалтай холбогдуулан Улсын Их Хурлын гишүүн Ц.Сандаг-Очир, Г.Уянгахишиг, Ж.Алдаржавхлан, Ч.Ундрам, Д.Цогтбаатар нар асуулт асууж, хариулт авсан юм. Мөн Улсын Их Хурлын гишүүн П.Сайнзориг, Д.Ганбат, Г.Уянгахишиг, Б.Энхбаяр, М.Нарантуяа-Нара, Ч.Ундрам нар үг хэлэв.
Авлигатай тэмцэх нь бүх нийтийн үйл хэрэг бөгөөд үүнд Авлигатай тэмцэх газар бүхий л үйл ажиллагааг нэгтгэн, энэ төрлийн гэмт хэргийг таслан зогсоож, илрүүлж, хариуцлага тооцох ажлыг гүйцэтгэдэг онцлогтойг гишүүд тодотгон тэмдэглээд, цаашид бүх нийтийн соён гэгээрүүлэх, авлигыг үл тэвчих хандлагыг түгээн дэлгэрүүлэх чиглэлээр илүү эрчимтэй ажиллахыг хүссэн юм. Түүнчлэн Авлигын төсөөллийн индексийг сайжруулах чиглэлд анхаарах, шаардлагатай бол санал хүсэлтээ Улсын Их Хурал, Хууль зүйн байнгын хороонд нээлттэй ирүүлж, түүнийг нь дэмжин ажиллахаа илэрхийлж байв. Г.Уянгахишиг гишүүн, Авлигатай тэмцэх газрын даргын үйл ажиллагааны үнэлгээг бүрэн эрхийнх нь хугацаагаар тодорхойлдог үнэлгээ, шалгууртай байх нь зүйтэй хэмээсэн бол Д.Ганбат гишүүн З.Дашдаваа даргын авлигатай тэмцэх эрмэлзлэл, үйл ажиллагааг үнэлж, дэмжиж байгаагаа илэрхийлсэн. Төрийн өмчийн компаниудад авлигын гол асуудлууд үүсдэг бөгөөд үүнийг хянахад бэрх болж байгаа талаарх З.Дашдаваа даргын үгэнд анхаарал хандуулахыг Б.Энхбаяр гишүүн онцлоод, аливаа улсын авлигын эсрэг тэмцэл нь улс төрөөс, Засгийн газраас, улс төрчдийн манлайллаас ихээхэн хамаардаг гэв.
Ингээд санал хураалт явуулахад хуралдаанд оролцсон Улсын Их Хурлын 18 гишүүний 16 нь Монгол Улсын Ерөнхий сайдаас Улсын Их Хуралд ирүүлсэн Авлигатай тэмцэх газрын даргыг улируулан томилуулах тухай саналыг дэмжив. Иймд энэ талаарх санал, дүгнэлтээ чуулганы нэгдсэн хуралдаанд танилцуулахаар боллоо.
